جليقه هاي زرد و سرخ؛ آغاز خيزش عربي آفريقا

به گزارش چهارشنبه شب ايرنا، ناظران بين المللي با تحليل حوادث شمال آفريقا در پايان سال ميلادي معتقدند كه فشارهاي سياسي و اقتصادي ريشه اصلي تظاهرات در ماه هاي اخير در كشورهاي عربي حوزه شمال اين قاره بوده است.
اين تظاهرات و اعتراضات مردمي از نظر وسعت از كشوري به كشور ديگر متفاوت است اما مي توان وجه مشترك همه آنها را در اعتراض به شرايط بد اقتصادي و معيشتي دانست كه در ادامه كار، تبديل به صحنه اي براي بيان مطالبات سياسي شد.

**اعتراضات در سودان
در ميان كشورهايي كه شاهد اعتراضات مردمي بودند، شايد اتفاقات اخير در سودان را بتوان پردامنه ترين آنها دانست.
تظاهرات در سودان از 19 دسامبر (28 آذر) در اعتراض به وخامت اوضاع اقتصادي و افزايش قيمت ها و بحران نان و سوخت، آغاز شد و با درنورديدن خارطوم و 14 استان از مجموع 18 استان اين كشور، تا امروز ادامه داشته است.
پس از مدت كوتاهي از آغاز اعتراضات، خواسته هاي مردمي تغيير يافت و اكنون آنان خواستار سرنگوني نظام حاكم شده اند.
معترضان، يك روز پس از آغاز تظاهرات با حضور در فاصله يك كيلومتري از كاخ رياست جمهوري با سر دادن شعار، خواهان سرنگوني دولت «عمر البشير» شدند.
دوشنبه گذشته نيز نيروهاي دولتي اعلام كردند كه در طي پنج روز اول تظاهرات 36 نفر از معترضان به ضرب گلوله به قتل رسيده اند.

**اعتراضات در تونس
تونس ديگر كشور حوزه شمال آفريقا، در روزهاي پاياني سال 2018 صحنه اعتراضات گسترده مردمي است؛ كشوري كه 8 سال قبل جرقه خيزش انقلاب را زد تا شعله هاي آن در كمتر از چند روز به برخي كشورهاي عربي ديگر برسد.
در تازه ترين تحولات تونس، 24دسامبر (3 دي) «عبدالرزاق زرقي» فيلمبردار يك شبكه تلويزيوني خصوصي ، پس از آنكه در اعتراض به شرايط اجتماعي، خود را در ميدان شهداي شهر القصرين واقع در غرب تونس به آتش كشيد، در بيمارستان اين شهر درگذشت.
زرقي پيش از اقدام به خودسوزي، ويديويي در فيس بوك منتشر كرد و در آن از وضعيت بد اقتصادي و اجتماعي خود شكايت و انتقاد كرده بود.
راديو ملي تونس اعلام كرد پس از انتشار خبر درگذشت اين خبرنگار تونسي ، ده ها نفر از مردم شهر القصرين خيابان هاي اصلي اين شهر را بستند و پليس نيز براي متفرق كردن معترضان وارد عمل شد.
اين خودسوزي جوان تونسي، حوادث 8 سال قبل را بار ديگر در اذهان تداعي كرد زماني كه «محمد بوعزيزي» دستفروش تونسي روز 17 دسامبر 2010 (26 آذر 1389) در اعتراض به توقيف كالاهايش و تحقيري كه يك مأمور شهرداري به او روا داشته بود، خود را در مقابل ساختمان شهرداري به آتش كشيد، اقدامي كه آتش زير خاكستر جامعه تونس را به سطح آورد و به حكومت 23 ساله «زين‌العابدين بن علي» بر اين كشور پايان داد.
در سال گذشته ميلادي همچنين برخي احزاب و گروه هاي سياسي در تونس، دولت و نخست وزير اين كشور را به ناكارآمدي در حل مشكلات اقتصادي مردم متهم كرده و خواستار بركناري آن ها شدند.
اوايل آذرماه امسال هم بيش از 650 هزار كارمند دولتي تونسي در اعتراض به مخالفت دولت با افزايش حقوق كارمندان، دست به اعتصاب فراگير زدند.
فعالان تونسي همچنين در پي اعتراضات جليقه زرد ها در فرانسه، 9 دسامبر (18 آذر) در اعتراض به فساد، كمپيني به نام 'جليقه قرمز ها' تشكيل دادند.
فعالان تونسي با انتشار بيانيه اي در اينترنت و شبكه هاي اجتماعي، به طور رسمي از آغاز به كار كمپين 'جليقه قرمزها' خبر داده و هدف از تشكيل آن را اعتراض مسالمت آميز به ناكامي هاي دولت، فساد، هزينه هاي بالاي زندگي، بيكاري و سوء مديريت اعلام كردند.

**اعتراضات در مغرب
مغرب ديگر كشور عربي شمال آفريقا در ماه آخر سال 2018 از موج اعتراضات مردمي در امان نبود، در اين كشور شماري از كارمندان بخش هاي دولتي و خصوصي مغرب با پوشيدن جليقه هاي زرد به خيابان ها آمده و خواستار بهبود وضعيت معيشتي و افزايش حقوق خود شدند.
معاون رئيس اتحاديه سنديكاي تكنسين هاي مغرب اعلام كرد كه شماري از كارمندان وزارتخانه ها و نهادهاي دولتي و خصوصي با پوشيدن جليقه هاي زرد به خيابان ها آمدند و خواستار بهبود وضعيت معيشتي و افزايش حقوق شان شدند.
وي يادآور شد كه اين اعتراض ها در پي ناكامي تلاش سنديكاي كارمندان براي گفت و گو با دولت به منظور بهبود اوضاع كاري صورت گرفته است.
روز قبل از آغاز جنبش جليقه زردها در مغرب، «رباط» پايتخت اين كشور نيز شاهد تظاهرات مردمي در اعتراض به وضع بي كاري و اوضاع نابسامان بيمارستان ها و دانشگاه ها بود.
معترضان همچنين خواستار آزادي بازداشت شدگاني شدند كه در جريان اعتراضات دو شهر «الحسيمه» و «جراده» در منطقه «الريف» در شمال مغرب توسط نيروهاي پليس بازداشت شدند.

**اعتراضات در ليبي
در كشور ليبي نيز اعتراضات در شهرهاي جنوبي اين كشور متمركز بود، اعتراضات با خواسته هاي صنفي آغاز شد و گروهي از معترضان، در نزديك شهر اوباري، چاه نفتي «الشراره» را در 8 دسامبر جاري (17 آذر) بستند و بعد از آن، اعتراضات به 12 منطقه در جنوب ليبي با مطالبه هاي ايجاد فرصت هاي شغلي، توسعه منطقه و تامين سوخت براي اهالي، گسترش يافت.
شمال آفريقا پس از بازه اي 8 ساله، باز هم فضايي انقلابي را در آستانه سال 2019 تجربه مي كند. وضعيت معيشتي، فصل مشترك همه اعتراضات است اما تضميني نيست كه اين مطالبه همچنان سرشت اقتصادي خود را حفظ كند و سر از دالان هاي سياست درنياورد.
شبد*9469*9241**9122