جنگل‌هاي زاگرس با گستردگي در حدود 12 استان كشور با 6 ميليون هكتار مساحت، 40 درصد جنگل‌هاي ايران را تشكيل مي‌دهد كه حدود 70 درصد تيپ گونه‌هاي جنگلي زاگرس را بلوط‌ها شامل مي شود.
بر اساس مطالعات پالينولوژي در حدود 14 تا 15 هزار سال قبل كم كم درختان پراكنده بلوط و بنه و از پنج هزار سال پيش جنگل هاي متراكم و نيمه متراكم بلوط به طور كامل در جنگل هاي زاگرس جاي گرفت.
جنگل هاي زاگرس به سه بخش شمالي، مياني و جنوبي تقسيم مي شود و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاك، توليد محصولات فرعي، ذخاير ژنتيكي، مصارف درماني، توانايي هاي اكوتوريستي و ارزش هاي زندگي، داراي اهميت زيادي است.
اين جنگل ها علاوه بر همه طراوت و زيبايي كه به طبيعت مي بخشد، مي تواند منبع اقتصادي بسيار خوبي براي جنگل نشينان باشد و علاوه بر محصولات فرعي مانند مازو، شيره سقز، ميوه بنه و ساير ثمره هاي درختان جنگلي، گردشگري جنگلي حلقه گمشده اي اقتصاد جنگل بوده كه هنوز هم تا حدود زيادي ناشناخته باقي مانده است.
جنگل نشيان زاگرس سالهاست در دامن اين طبيعت زندگي كرده و معيشت خود را در اين جنگل ها و با بهره برداري از محصولات فرعي و بدون آسيب زدن به جنگل تامين مي كنند.
اين روزها هنگام تردد در جاده هاي غرب كشور و محورهاي مواصلاتي منتهي به جنگل هاي زاگرس مي توان كاميون هاي بزرگ و كوچك را مشاهده كرد كه پيكرهاي بي جان درختان جنگلي و غيرجنگلي را به مناطق مركزي و شمالي ايران حمل مي كنند.
به گفته برخي كارشناسان اين حوزه، دلالان و قاچاقچيان چوب به دليل توقف بهرهبرداري از جنگل هاي شمال كشور، بي رحمانه به جان جنگل هاي زاگرس افتادهاند.
هر چند هنوز آمار دقيقي از ميزان تخريب اين قاچاقچيان در جنگل هاي زاگرس در دست نيست اما به گفته مسوولان منابع طبيعي استان كردستان تنها در سه ماهه سوم امسال 225 تُن چوب قاچاق و غيرمجاز در قالب 36 دستگاه كاميون در اين استان كشف و ضبط شد و سهم شهرستان مهاباد در آذربايجان غربي در اين مدت بيش از 70 تُن است.
طبق نظر كارشناسان منابع طبيعي اغلب چوبهاي قطع شده از درختان سالم بوده اما دلالان و قاچاقچيان با شگرد قرار دادن چوب سالم در لايه زيرين بار خودرو و پوشاندن آنها با چوبهاي خشك و غيرجنگلي سعي در اختفاي جرم دارند.
در حالي كه برابر قانون حمل هرگونه چوب باغي و جنگلي بايد با نظارت منابع طبيعي صورت گيرد اما در برخي موارد اين امر رعايت نمي شود و برخي قاچاقچيان بدون بارنامه و اخذ مجوزهاي لازم اقدام به حمل چوب مي كنند.
تجاوزها به حريم سبز جنگل هاي زاگرس تا جايي پيش رفته كه دوستداران محيط زيست و منابع طبيعي زنگ خطر را به صدا در آورده و از مسوولان درخواست كرده اند كه به داد جنگل ها برسند و دست اين افراد را از قلع و قمع درختان كوتاه كنند و در برخي موارد خود دست به تعقيب و گريز قاچاقچيان مي زنند.
دوست داران جنگل مي دانند كه خطرهايي مانند خشكسالي، آتش سوزي، تصرف و تخريب جنگل، پديده ريزگردها و آفت هاي مختلفي از جمله بيماري درختي قارچ زغالي، آفت سوسك چوب خوار و كرم جوانه خوار بلوط همواره جنگل هاي زاگرس را تهديد مي كند.
جنگل هاي زاگرس به سبب پتانسيل و قابليتي كه دارند تاكنون توانستند كه خود را با اين شرايط سازگار كنند اما اينك جنگل هاي زاگرس پنجه در پنجه حريفي نابرابر قرار دادند و سودجويان و غارتگران اين ثروت ملي با قلع و قمع درختان عرصه را بر جنگل هاي زاگرس تنگ كرده اند.
تخريب جنگل هاي زاگرس درحالي با اين شدت توسط قاچاقچيان انجام مي شود كه سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري سالانه صدها طرح توسعه و غني سازي جنگل هاي زاگرس اجرا مي كند و هزاران دستگاه آبگرمكن خورشيدي را در راستاي ترويج استفاده از انرژي پاك و جايگزيني سوخت هاي فسيلي و هيزمي، در اختيار روستاييان حاشيه جنگل هاي زاگرس داده است.
حفاظت از اين جنگل ها نبايد تنها بر عهده يك ارگان يا نهاد خاصي باشد بلكه تمامي دستگاه هاي اجرايي و اقشار مختلف مردم عزم خود را براي زنده نگهداشتن آن جزم كنند و هر چه در توان دارند در اين راه دريغ نورزند.
** عبدالله رحماني، خبرنگار ايرنا
3020/6185/3072
تاریخ انتشار: ۶ دی ۱۳۹۷ - ۰۹:۰۴
مهاباد- ايرنا- جنگل هاي زاگرس در اين ايام روزگار خوبي ندارند و علاوه بر خشكسالي و كم آبي چند سال گذشته، بلايي ديگر با عنوان قلع و قمع درختان جنگلي گريبان آن را گرفته و نفس هاي اين پوشش سبز فلات ايران را به شماره انداخته است.