معماي قاچاق چوب در زاگرس

به گزارش خبرنگار ايرنا، از مساحت 2 ميليون و 937 هزار هكتاري استان كردستان، بيش از 374 هزار هكتار آن را جنگل تشكيل مي دهد، جنگل هايي كه جزو زاگرس شمالي به شمار مي روند و در طول بيش از 50 هزار سال گذشته تشكيل شده اند.
بانه و مريوان شهرهاي جنگلي كردستان بخش بزرگي از جنگل هاي غرب كشور را شامل مي شوند، اين منابع ارزشمند پس از جنگل‏هاي شمال در رتبه دوم اهميت قرار دارند.
كاربردهاي اين ذخاير بر كسي پوشيده نيست و مي توان به محافظت از منابع آب و خاك، توليد محصولات فرعي، ذخاير ژنتيكي، مصارف درماني، توانايي هاي اكوتوريستي و نيز معيشت بخش بزرگي از جمعيت استان از اين طريق اشاره كرد.
در جنگل هاي كردستان انواع درختان بلوط، مازو، گلابي، زبان ‏گنجشك (ون)، گردو، سيب وحشي، پسته وحشي، زالزالك، آلبالو، ازگيل، بادام تلخ، داغداغان، نارون، افرا و بيد وحشي رشد كرده است.
تا همين چند وقت قبل خشكسالي، فعاليت هاي معدني، سدسازي، راهسازي و آتش سوزي در جنگل ها، بيماري و حمله آفت ها به درختان جنگلي و قطع درختان به منظور تهيه زغال و توسعه زمين هاي زراعي از جمله آفات جنگل ها به شمار مي رفت اما امسال آفت بزرگتري به نام قاچاق چوب دامنگير درختان جنگل هاي كردستان شده است.

** سماورهايي كه گلدان شد
سماور وسيله كسب و كارشان بود، هر روز دم غروب cغال هاي گداخته را سر سماورها مي گذاشتند تا محفل خانواده هايي را كه را گت و گذار به حاشيه زريبار مي آمدند را گرم كنند.
اين روزها اما اگر سري به همان جاهايي بزني كه چاي داغ زغالي بخوري، ديگر زغالي سر سماور نيست، سماورهاي بزرگ را پايين آورده و جاي زغال، گل كاشته اند.
اين رسم زيباي مردم كُرد است كه وقتي مي بينند طبيعت بخاطر سود آنان به خطر افتاده است، چشم بر هر چه سود است مي بندند، گاهي با شكستن قفس، گاهي شكستن تفنگ و حالا هم با تبديل سماورهاي زغالي به گلدان.
اين اقدام در پي افزايش قاچاق چوب از جنگل ها در شهر مريوان اتفاق افتاد تا به سود جويان بگويند، طبيعت و جنگل سرمايه اي است كه بايد حفظ شود.

** بخش عمده اي از قاچاق غيرجنگلي است
مديركل منابع طبيعي كردستان مي گويد: تنها 10 درصد از چوب هاي قاچاق، چوب هاي جنگلي و بقيه درختان مثمر باغي است.
سعدي نقشبندي به بازرسي از 436 كاميون حامل چوب اشاره كرد و گفت: در ميان اين بازرسي ها 36 كاميون حامل چوب جنگلي غيرمجاز كشف شدند.
وي افزود: 225 تن چوب قاچاق از اين كاميون ها كشف و ضبط شد كه 90 درصد از چوب هاي توقيفي مربوط به درختان بيد حاشيه رودخانه ها بود.
نقشبندي با بيان اينكه نيروهاي منابع طبيعي از 20 مهر گشت زني در مناطق حساس و در معرض خطر را شروع كرده اند، اظهار داشت: ماموران پاسگاه ويژه حفاظت از منابع طبيعي در مبادي خروجي شهرستان ها مستقر شدند تا ماموريت پيشگيري و مقابله با قاچاق چوب را با همكاري و مشاركت جوامع محلي و انجمن هاي مردم نهاد انجام دهند.
وي درباره اظهارات انجمن هاي زيست محيطي درباره نابودي جنگل ها و قاچاق چوب هم گفت: اين اظهار نظرها ناشي از برداشت اشتباه از نوع گونه ها و مقطوعات بوده و ميزان قاچاق به اين شدت نيست كه در شبكه هاي اجتماعي منتشر مي شود.
نقشبندي اين را هم گفت كه پارسال مجموع محموله هاي قاچاق چوب در استان، سه تا چهار محموله بود اما امسال حدود 9 برابر افزايش يافته است.

** قاچاق درختان ميوه توجيه اقتصادي ندارد
مدير امور باغباني سازمان جهاد كشاورزي كردستان اما با تكذيب قاچاق چوب درختان مثمر و باغي در مناطق غرب استان مي گويد: تاكنون هيچ موردي از قطع درختان باغي در شهرستان هاي بانه و مريوان گزارش نشده است.
زاهد حاجي ميرزايي گفت: حتي باغات پير ما براي اصلاح و جايگزيني حمايت مشاوره اي و تسهيلاتي مي شوند تا جوان سازي شوند و هر اصله درخت درآمد مكفي براي باغدار دارد پس ناچار به قطع و قاچاق آن نيست.
وي درباره جوان سازي درختان گردو به عنوان درختاني كه چوب آنان در زمينه هاي مختلف كاربرد دارد، اظهار داشت: با استفاده از سرشاخه كاري تاج درختان را با ارقام مطلوب جايگزين مي كنيم ضمن اينكه در اين زمينه كف بري (قطع درخت از ريشه) نداريم.
حاجي ميرزايي متوسط توليد سالانه محصولات باغي در استان را 320 هزار تن اعلام كرد و افزود: از اين ميزان 15 هزار تن مربوط به شهرستان بانه و 40 هزار تن مربوط به شهرستان مريوان است.
وي با بيان اينكه درخت گردو، قداست خاصي در منطقه كردستان دارد، تاكيد كرد: در معابر شهري و روستايي مي توان درختان پير گردويي را ديد كه همچنان ريشه در خاك دارند و به ندرت و سختي، پيش مي آيد كه حذف و قطع شوند.
مدير امور باغباني سازمان جهاد كشاورزي كردستان متوسط برداشت گردو در هكتار باغ جوان را 1.5 تن در هكتار و در باغات پير هم تا سه تن اعلام كرد و يادآور شد: اگر حداقل فيمت كيلويي 40 هزار تومان را براي هر كيلوگرم گردو در نظر بگيريم، چيزي معادل 60 ميليون تومان عايد باغدار مي شود و اين رقم در مقايسه با قطع درختان گردو و فروش چوب آن، اصلا قابل مقايسه نيست.

** كار به مجلس كشيد
نمايندگان مناطق زاگرس نشين در مجلس شوراي اسلامي هم دست بكار شدند و تعدادي از نمايندگان در تذكري به رئيس‌جمهور اعلام كردند دليل بي‌تفاوتي مسئولان و دستگاه‌هاي متولي در رابطه با عدم جلوگيري از قلع و قمع و تاراج درختان مناطق غرب كشور و جنگل‌هاي زاگرس توسط عده‌اي سودجو چيست؟
سيد احسن علوي يكي از نمايندگان مردم كردستان در مجلس شوراي اسلامي در اين باره اظهار داشت: سودجويان و دلالان به قطع درختان زاگرس و غرب كشور روي آورده و دليل آن شايد قانون تنفس جنگل باشد كه بر اساس آن كارخانه هاي كاغذ سازي تا پنج سال حق بهره برداري از درختان و جنگل هاي شمال را ندارند.
وي با بيان اينكه قاچاق چوب مساله جديدي در كردستان است، تاكيد كرد: در زمينه مقابله با قاچاق در استان در بسياري از موارد به طور سريع برخورد و كنترل شده اما در برخي زمينه هاي هنوز بايد كار شود.
نبود مديريت و نظارت بر خروج قاچاق چوب از رمزها، مساله اي بود كه علوي با انتقاد از آن گفت: به نظر مي رسد دست هايي در كار باشد و مافياي قاچاق چوب بدنبال شدت بخشيدن به اين معضل باشد كه از دولت مي خواهيم با اين اقدام مقابله كند.
وي اضافه كرد: نبايد اجازه دهيم جنگل خواري در منطقه زاگرس رواج پيدا كند.

** نعمتي به نام جنگل
تعديل آب و هوا، كنترل آب‌هاي سطحي و تغذيه سفره‌هاي آب زيرزميني، حفظ و توليد خاك، توليد دارو و اكوتوريسم از فوايدي است كه سرشاخه هاي انبوه و سبز جنگل دارد و قطع اين درختان به معناي قطع شريان زندگي است.
اگر نگاهي ديني هم به اين مساله داشته باشيم بسياري از پيامبران و امامان معصوم (ع) ما كشاورز و باغدار بوده‌اند و پيامبر گرامي اسلام (ص) هم در حفظ درختان، حتي در جنگ با دشمنان و تسلط بر سرزمين آنها، به سربازان اسلام تاكيد مي‌فرمود.
حال كه قاچاق چوب از هر نوعي در مناطق زاگرس نشين به معضلي جديد تبديل شده است، مي طلبد انسان به عنوان بازيگر اصلي حفاظت يا نابودي جنگل ها، تنها به اين فكر كند كه نابودي جنكل منجر به نابودي حيات حيوانات و ديگر موجودات مي شود و در نهايت اين خود انسان است كه از اين فاجعه متضرر اصلي خواهد بود.
از سوي ديگر مسئولان نيز به جاي توجيه اين مساله، به اصل مساله قاچاق چوب ورود پيدا كنند و مقابل قلع و قمع و تاراج اين سرمايه سبز زمين را بگيرند.
9937/9102