آدم های دیروزی پشت نیمكت های امروزی

«كلثوم» یكی از سواد آموزان نهضت سوادی آموزی است كه داستانش را این گونه برای ما تعریف می كند؛ پنج ساله بود كه تازه متوجه شدم خواهران و برادران بزرگتر از خودم هر روز صبح زود به عشق مدرسه از خواب بیدار شده و راهی كلاس درس می شوند و ظهر كه از مدرسه بر می گردند هنوز لباس مدرسه از تن در نیاورده شروع به مشق نوشتن و تكالیفشان می كردند و از خاطرات كلاس درس و بازی با بچه ها حرف می زدند.
او می گوید: من نیز مشتاق شده بودم كه مدرسه چه جور جایی است كه برادر و خواهرانم در موقع برگشت هر روز با نشاط تر از قبل هستند؛ تا این كه به سن 6 سالگی رسیدم و برای خودم قبل از رفتن به مدرسه كیف، كفش و مانتو و شلوار و غیره خریدم.
این سواد آموز روستای شمیل بندرعباس اضافه كرد: اما مادرم گفت كه باید قبل از مدرسه واكسن (آمپول) 6 سالگی ات را بزنی و من از ترس آمپول، از درس و مشق و مدرسه دلسرد شدم و تصمیم گرفتم كه به مدرسه نروم، هر چه پدر و مادر و خانواده و اقوامم اصرار كردند كه همه قبل از رفتن به مدرسه واكسن زده اند و درد آن یك لحظه است، اما من پایم را در یك كفش كردم كه (آمپول) نمی زنم و به مدرسه هم نمی روم.
كم كم بزرگ شدم و به این غبطه می خوردم كه هم سن و سال هایم به مدرسه می رفتند و خواندن و نوشتن یاد می گرفتند و من به خاطر یك آمپول، سرنوشت زندگی ام را با بی سوادی رقم زدم و حتی زمانی كه به مغازه و نانوایی می رفتم از خجالت آب می شدم كه نمی توانستم حساب و كتاب كنم.
از این رو بود كه در سن 16 سالگی تصمیم گرفتم درس بخوانم، مادرم گفت برای مدرسه رفتن دیگر دیر شده است اما می توانی در كلاس های نهضت سوادآموزی شركت كنی و درس بخوانی كه من با خوشحالی در كلاس های سواد آموزی شركت كردم.
دوره سوادآموزی را با كمك معلم و خواهران و برادرانم به اتمام رساندم، هر چند كه در دوره های انتقال و تحكیم شركت نكردم اما خوشحالم كه با كمك نهضت سواد آموزی به جایگاهی رسیده ام كه می توانم بخوانم و بنویسم و حداقل به بچه هایم تا درس های ابتدایی كمك كنم.
اكنون من 35 سال سن دارم و صاحب 2 فرزند پسر و دختر هستم كه پسرم در كلاس چهارم ابتدایی و دخترم در دوره پیش دبستانی مشغول به تحصیل هستند و من هر روز از رفتن آن ها به مدرسه لذت می برم و می خواهم كه طبق همان مطلبی كه گفته شده «زگهواره تا گور دانش بجوی» تا جایی كه می توانند درس شان را ادامه دهند.

** درمان درد بی سوادی
بی سوادی درد و زخمی بر پیكره جامعه است كه اگر درمان نشود، بسیاری از معضلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را به دنبال دارد.
افراد بی سواد از نظر اقتصادی و درآمد وضعیت خوبی ندارند و قادر به كمك به فرزندان و اطرافیان خود در امر آموزش نیستند و نمی توانند سرمشق خوبی در امر مطالعه به حساب بیایند و از نظر شخصیتی نیز فرد بی سواد با روش ها و برنامه هایی كه افراد باسواد برای حل مشكلات به كار می بندند، بیگانه است.
نبود اشتغال و یا اشتغال محدود بی سوادان ممكن است در ارتباط با سرمایه گذاری عمومی موجب هدر رفت منابع مالی و اقتصادی جامعه شود و در واقع برای ایران كه همواره مهد علم و ادب بوده و دین اسلام كه فراگیری علم را یك فریضه می داند، مایه خجالت است كه از نعمت خواندن و نوشتن محروم باشیم.
سواد و آموزش در كلام امام خمینی (ره) یكی از نیازهای اولیه هر ملت و در نگاه رهبری یك جریان مهم فرهنگی است كه می طلبد با تلاش مسوولان كشور و استان تك تك افراد از مهارت های سوادی اولیه و ضروری برخوردار باشند.

**باسوادی 54 درصد مردم هرمزگان با تشكیل نهضت سوادآموزی
در حالی كه اكنون 40 سال از تشكیل نضهت سواد آموزی و دوران انقلاب می گذرد، در این 4 دهه شاهد رشد نرخ باسوادی در كشور و سراسر استان ها هستیم، به طوری كه عده ای از این طریق توانسته اند به درجه های بالای علمی دست یابند و با داشتن شغل هایی همچون وكیل، مهندس، معلم، فرماندار و غیره در جامعه تاثیرگذار باشند.
امام خمینی (ره) با این هدف كه سواد و آموزش از نیازهای اولیه هر ملت به شمار می رود، در نخستین اقدام خود، سازمانی را تحت عنوان نهضت سوادآموزی در سال 1358 تاسیس كردند كه تاكنون توانسته است با حضور خوب خود در بین تمامی اقشار جامعه، بسیاری از افراد را باسواد كند.
رشد 54 و 8 دهم درصدی باسوادی گروه سنی 6 سال به بالاتر در هرمزگان یكی از دستاوردهای مهم 40 ساله انقلاب اسلامی و تشكیل نهضت سوادآموزی در این استان و گویای این حقیقت است.
درصد باسوادی رده سنی 10تا 49ساله در كشور هم اكنون 94 و 7 دهم درصد و در هرمزگان 94 و 4 دهم درصد است، یعنی درصد بی سواد در این استان 5 و 6 دهم درصد است.
معاون سوادآموزی آموزش و پرورش هرمزگان در این راستا می گوید: 67 درصد از جمعیت این استان در سال 55 بی سواد بودند كه با گذشت چهار دهه از انقلاب و با تشكیل نهضت سواد آموزی این میزان بی سوادی طبق سرشماری سال 95 به 12 و 2 دهم درصد رسیده است.
مرتضی آخش جان افزود: از جمعیت 370 هزار و 425 نفر در گروه سنی 6 سال به بالاتر تعداد 246 هزار و 133 نفر در سال 55 بی سواد بودند كه در سال 95 از یك میلیون و 532 هزار و 278 نفر 185 هزار و 886 نفر بی سواد هستند و این جهش خیلی خوبی در چهار دهه پس از انقلاب اسلامی است.
معاون سوادآموزی اداره كل آموزش و پرورش هرمزگان ادامه داد: استان هرمزگان سال گذشته در گروه سنی 6 سال به بالاتر در بین استان های كشور رتبه دوازدهم را كسب كرده است و در جذب سوادآموز نیز رتبه 4 كشوری را به دست آورد.
آخش جان ابراز داشت: امسال نیز طبق سهمیه سازمان نهضت سوادآموزی كشور، 9 هزار و 982 نفر سوادآموز در هرمزگان شامل 5 هزار و 173 نفر دوره سوادآموزی، 3 هزار و 72 نفر انتقال و یكهزار و 737 نفر دوره تحكیم جذب كردیم كه در همه این دوره ها پوشش 100 درصدی داشتیم.
وی اضافه كرد: یكهزار و 990 نفر آموزشیار به سوادآموزان هرمزگان آموزش می دهند كه این تعداد شامل یكهزار و 129 زن و 466 مرد است.
وی گفت: آموزشیاران به صورت برون سپاری با معاونت سوادآموزی هرمزگان فعالیت می كنند و زیر مجموعه موسسه های غیر دولتی هستند و هیچ رابطه استخدامی با ما ندارند.

**میزان باسوادی در هرمزگان به 100 درصد خواهد رسید
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری هرمزگان نیز گفت: رقم باسوادی در این استان كه اكنون 94و 4 دهم درصد است با بهره گیری از تمامی ظرفیت ها به 100 درصد خواهد رسید و با اطمینان خواهم گفت كه این دستاوردها قابل تحقق است.
بهروز اكرمی افزود: طبق آخرین آمار هم اكنون درصد باسوادی در كشور 94.7 درصد و در هرمزگان 94.4 درصد است كه این اختلاف با برنامه های در دست اقدام به زودی برطرف خواهد شد.
وی تاكید كرد: شورای پشتبانی سواد آموزی هرمزگان با بسیج همه ظرفیت ها، هدف گذاری خود را بر پوشش حداكثری طرح های سوادآموزی و ریشه كنی بی سوادی متمركز كرده است و برای تحقق این هدف همه باید پای كار باشند.
معاون استاندار هرمزگان یادآورشد: سواد آموزی برنامه مستمری نیست كه همیشه آن را ادامه دهیم بلكه باید در یك نقطه ای بی سوادی را ریشه كن كنیم و با اجرای طرح‌های انسداد مبادی بی سوادی اجازه ندهیم فرد بی سوادی به جامعه اضافه شود.
اكرمی گفت: برای ریشه كنی بی سوادی و جذب حداكثری سوادآموزان، باید از هر رویكرد و روشی كه به تحقق اهداف برنامه ای كمك می كند، استفاده كنیم.
وی گفت: امروز دیگر تنها برخورداری از سواد خواندن و نوشتن به معنی باسوادی نیست بلكه باسوادی شمول گسترده ای پیدا كرده است كه فراگیری مهارت های زندگی و آشنایی با تكنولوژی های نوین ارتباطی از جمله رایانه و سایر مهارت ها به تعریف سواد اضافه شده است و باسواد به كسی اطلاق می شود كه آشنایی نسبی با این ابزار را داشته باشد.
اكرمی با تاكید بر اینكه همه ما در برابر جامعه مسوول هستیم، خاطرنشان كرد: نباید حتی نسبت به سرنوشت یك فرد در جامعه بی تفاوت باشیم، چرا كه هر فردی در فرآیند توسعه جامعه نقش دارد.

**پوشش انسداد مبادی بی سوادی در 4 استان كشور
معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش نیز اخیرا در نشستی كه با خبرنگاران هرمزگان داشت، در راستای جذب بازماندگان از تحصیل و ریشه كنی بی سوادی گفت: در رابطه با بازماندگان از تحصیل، یك برنامه كشوری تحت عنوان انسداد مبادی بی سواد داریم كه هم اكنون چهار استان هدف از جمله سیستان و بلوچستان، كرمان، هرمزگان و آذربایجان غربی كه بیشترین آمار بازمانده از تحصیل را دارند، تحت پوشش قرار گرفتند.
رضوان حكیم زاده بیان داشت: آمار جدید بازماندگان از تحصیل در كشور امسال هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده است اما طبق آمار سال گذشته، 142 هزار دانش آموز بازمانده از تحصیل شناسایی و به چرخه آموزش بازگشتند.
وی بیان داشت: آمار جدید بازماندگان از تحصیل نیز بعد از شناسایی در اختیار وزارت كار، تعاون و رفاه اجتماعی قرار می گیرد تا موانع را شناسایی و متناسب با دلیل بازماندگی برنامه جذب كودكان را داشته باشیم.
معاون ابتدایی وزیر آموزش وپرورش ادامه داد: با توجه به مسوولیت اخلاقی كه داریم، كودكان بازمانده از تحصیل كه به دلیل غیر آموزشی (از جمله مسایل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی كه بیشتر در بین دختران به علت ازدواج های زودهنگام و باورهای سنتی دیده می شود) از تحصیل بازماندند، آن ها را شناسایی و جذب مدرسه كنیم.
وی با اشاره به این كه مهاجرت ها به دلیل آمار ثبتی كه در هر منطقه انجام می شود، در افزایش و یا كاهش آمار بازماندگان از تحصیل دخیل هستند، بیان داشت: وزارت كشور باید برنامه ای داشته باشد كه مهاجرت ها را رصد و ثبت كند و اگر این برنامه را جلو ببریم و بتوانیم موانع اقتصادی و اجتماعی را رفع كنیم به پوشش بالاتری دست می یابیم.
حكیم زاده از امامان جمعه و جماعت خواست كه در بحث اهمیت سواد و جلب خانواده برای دوره تحصیلی دختران به عنوان مادران آینده این سرزمین حضور پیدا كنند و امیدواریم بحث بازماندگی را به سمتی ببریم كه به حداقل برسانیم و هیچ كودكی نداشته باشیم كه دور از مدرسه باشند.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: اكنون 202 مدرسه در كشور تنها با یك دانش آموز و 500 مدرسه نیز با 2 تا 3 دانش آموز اداره می شوند اما با وجود هزینه های زیادی كه دارند به آنها معلم اختصاص داده ایم و آموزش و پرورش تا حد توان تضمین می دهد كه هیچ كودكی به خاطر معلم و مدرسه از تحصیل بازنماند.

**جذب 1000 دانش آموز بازمانده از تحصیل درهرمزگان
معاون آموزش ابتدایی اداره كل آموزش و پرورش هرمزگان نیز گفت: در سال تحصیلی (97-98) تاكنون یكهزار دانش آموز بازمانده از تحصیل در این استان شناسایی و جذب مدرسه شدند.
ایرج بیت اللهی افزود: سال گذشته نیز 2 هزار دانش آموز بازمانده از تحصیل در هرمزگان جذب شدند كه یكهزار و 100 نفر مربوط به دوره ابتدایی و 900 نفر در دوره متوسطه اول هستند.
وی بیان داشت: آموزش و پرورش هرمزگان موضوع افراد بازمانده از تحصیل و یافتن راهكاری برای شناسایی و جذب این افراد به چرخه آموزش را در قالب كمیته انسداد مبادی بی سوادی دنبال می كند.
معاون آموزش ابتدایی اداره كل آموزش و پرورش هرمزگان اظهارداشت: این نهاد برای شناسایی افراد بازمانده از تحصیل، نیاز به حمایت و همكاری سایر بخش های جامعه از جمله فرمانداران، شوراهای اسلامی شهر و روستا، دهیاران، بخشداران و مشاركت مردم دارد.
بیت اللهی گفت: جذب بی سوادان و بازماندگان از تحصیل در مدارس، طبق برنامه زمان بندی شده با هدف انسداد مبادی بی سوادی تا رسیدن به باسوادی كامل در هرمزگان ادامه دارد.
وی یادآورشد: توجه به اسناد بالادستی و ایجاد فرصت های برابر آموزشی امری ضروری در اجرای طرح انسداد مبادی بی سوادی كشور است.

**درصد بی سوادی زنان در هرمزگان بیشتر از مردان است
معاون سواد آموزی اداره كل آموزش و پرورش هرمزگان در ادامه یادآورشد: براساس سرشماری سال 95 در گروه سنی 10 تا 49 سال، 64 هزار و 764 نفر در هرمزگان بی‌ سوادی خود را اعلام كردند كه از این تعداد 36 هزار و 399 نفر مرد و 38 هزار و 365 نفر زن هستند.
آخش جان گفت: این آمار نشان دهنده این است كه تعداد زنان بی سواد در این استان از مردان آن بیشتر است كه در این راستا طرح توانمند سازی زنان روستایی در حال اجراست.
وی اظهارداشت: با توجه به اینكه بر اساس آمارها زنان درصد بیشتری از بی سوادی را در استان تشكیل می دهند، لذا در این
آخش جان افزود: در این راستا 80 آموزشیار آموزش های سوادآموزی را به 540 نفر از زنان بی سواد و كم سواد در روستاهای هرمزگان ارایه می دهند.
وی بیان داشت: مادران و زنان در تربیت فرزندان و فرهنگ سازی جامعه بسیار تاثیرگذار هستند كه می توانند با فراگیری این آموزش ها، فرزندان بهتری را تربیت كنند و در اصلاح فرزندان و تشویق و ترویج آنان به درس خواندن كمك كنند.
آخش جان ابرازداشت: در سال گذشته 72 درصد از زنان بویژه روستاییان تحت پوشش برنامه های سوادآموزی هرمزگان قرار گرفتند.
این مسوول ادامه داد: معاونت سوادآموزی هرمزگان در راستای شناسایی و جذب افراد بی سواد و كمك به ترویج فرهنگ سوادآموزی در استان با سازمان های مختلف همچون بهزیستی، شیلات، علوم پزشكی، كمیته امداد و اداره كل كار و تعاون و رفاه اجتماعی توافقنامه هایی منعقد كرده است كه در این راستا همكاری خوبی داشته اند.

**آموزش در كلاس های نهضت سوادآموزی رایگان است
معاون سوادآموزی اداره كل آموزش و پرورش هرمزگان گفت: آموزش در نهضت سوادآموزی رایگان است و كسانی كه در دوره های مختلف سوادآموزی شركت می كنند هیچ پولی از آنها دریافت نمی شود و حتی نوشت افزار و كتاب نیز به صورت رایگان در اختیار آن ها قرار می گیرد.
آخش جان افزود: امسال 64 هزار و 750 قلم نوشت افزار رایگان شامل كتاب، دفتر، مداد، پاك كن و تراش و 59 هزار جلد كتاب رایگان به سوادآموزان ارایه شد.
وی بیان داشت: این مدیریت به ازای باسواد كردن هر فرد بی سواد در روستاها، 11 میلیون ریال و به ازای باسواد كردن هر فرد ناشنوا و نابینا 15 میلیون ریال به آموزش دهنده پرداخت می كند.
این مسوول با اشاره به ارایه سرانه های آموزشی به آموزش دهندگان نیز گفت: در دوره سواد آموزی 8 میلیون و 100 هزار ریال، دوره انتقال 8 میلیون و 600 هزار ریال و دوره تحكیم یك میلیون و 400 هزار ریال به آموزشیاران پرداخت می شود.
وی ادامه داد: در شیوه خود آموز نیز هر فرد بی سوادی كه درس های سوادآموزی را به هر نحوی بیاموزد و در امتحانات قبول شود، 8 میلیون و 660 هزار ریال اهدا می شود.
معاون سوادآموزی هرمزگان یادآورد: شناسایی یكهزار و 180 اولیای بی سواد، پوشش سوادآموزی 200 تبعه افغانی، افتتاح 11 مركز یادگیری محلی سوادآموزی در استان و طرح آموزش رایانه برای 200 نفر از سوادآموزان از دیگر طرح های اجرایی و موفق سالجاری این معاونت با هدف تولید علم و دانش همراه با مهارت آموزی به بی سوادان و كم سوادان استان است.

**سخن آخر
تحصیل علم و دانش از نظر اسلام یك ضرورت مطلق است و اسلام تاكید زیادی بر علم آموزی دارند تا جایی كه نخستین آیاتی كه بر پیامبر اكرم (ص) نازل شده «اقرا باسم ربك الذی خلق، بخوان به نام پرودگارت كه جهان را خلق كرد»، سفارش بر خواندن دارد.
براساس روایت های معروف بزرگان دین نیز آمده است كه اطْلُبُوا الْعِلْمَ‏ مِنَ‏ الْمَهْدِ إِلَي اللَّحْد « ز گهواره تا گور دانش بجویید» و این موضوع بیانگر این است كه علم آموزی محدودیت به زمان نیست و حتی تا لحظه مرگ هم باید بدنبال علم و دانش بود.
فراگیری دانش و آموختن سواد، نقش تاثیرگذار و برازنده ای در تكامل شخصیت انسان و رشد و توسعه جوامع بشری دارد كه باید در برنامه ای منسجم بدون فوت وقت و تشریفات خسته كننده اداری، برای مبارزه با بی سوادی به طور ضربتی اقدام كنیم تا در آینده ای نزدیك هر كس سواد خواندن و نوشتن را ولو در حد ابتدایی آموخته باشد.
7195/6048/2094
گزارش از رقیه غلامی زاده