ارمنستان 2018؛ انقلاب مردمی و امید به آینده ای بهتر

به گزارش ایرنا، ارمنستان كشوری كوچك در منطقه قفقاز جنوبی با جمعیتی بالغ بر سه میلیون نفر و نیز هفت تا هشت میلیون نفر ارمنی تبار دیاسپورا (مهاجر یا مقیم خارج)، جامعه ای است با مردمی كه 90 درصد آنها تحصیل كرده هستند اما براساس اطلاعات چند ماه پیش 800 هزار نفر از جمعیت این كشور در فقر زندگی می كنند و حدود 18 درصد آنها بیكارند؛ موضوعی كه باعث شد در سال های گذشته بسیاری از ساكنان این كشور به منظور یافتن كار به روسیه و كشورهای اروپایی و آمریكا مهاجرت كنند.
گفته می شود در دوره زمامداری حزب جمهوری حدود 400 هزار نفر از این كشور مهاجرت كردند. ارمنستان به رغم مساحت كوچكش (كمی بیش از 29 هزار و 700 كیلومتر مربع) و جمعیت كم، در معادله رویارویی های منطقه ای جایگاه مهمی دارد و افزون بر روسیه می تواند بر كشورهای همجوار و نزدیك، تاثیر بگذارد.
این كشور در قفقاز جنوبی در فاصله ای تقریبا برابر با دریای سیاه و دریای خزر قرار دارد كه مرز آسیا و اروپا محسوب می شود و در صورت حضور یا حداقل نفوذ سیاسی نظامی آمریكا، اتحادیه اروپا و ناتو در این كشور، غرب می تواند بر معادلات كلان منطقه تأثیر زیادی بگذارد.
ارمنستان كه در غرب با تركیه، شمال گرجستان، شرق جمهوری آذربایجان (جمهوری قره باغ) و در جنوب ایران و جمهوری خودمختار نخجوان (جزئی از جمهوری آذربایجان) هم مرز است، از این رو برای اروپا و آمریكا اهمیت نظامی-سیاسی دارد و هرگونه جای پای ناتو و آمریكا در آن می تواند افزون بر ایجاد دغدغه برای روسیه برای كشورهای غیرهمسو با غرب نیز نگران كننده باشد.
اعتراض ها در ارمنستان اوایل سال 97 به دنبال نامزد شدن 'سرژ سركیسیان' رئیس جمهوری برای سمت نخست وزیری آغاز شد. بدین ترتیب بود كه گروههای مخالفت اعتراض ها را علیه نامزدی «سرژ سركیسیان» برای پست نخست وزیری سازماندهی كردند. اندكی بعد نیكول پاشینیان یك قانونگذار مخالف رهبری جنبش مخالفان را برعهده گرفت. پاشینیان در چارچوب این اقدام راه شهر 'گیومری' تا شهر 'ایروان' را پیاده پیمود ودر این راه افراد بسیاری به او پیوستند تا اینكه تعداد این افراد به دهها هزار نفر رسید و اعتراضات گسترده ضد دولتی در پایتخت ارمنستان و دیگر شهرهای این كشور سركیسیان را به استعفا واداشت.
در نتیجه این اعتراض ها همه احزاب كشور به پاشینیان پیوستند، اتئلاف حاكم فروریخت و چند وزیر از مقام خود استعفا كردند. پاشینیان تحولات ارمنستان را یك انقلاب ارزشی و فرهنگی می داند تا این كشور در آینده شاهد فساد، رشوه خواری و بی عدالتی نباشد. سرانجام پاشینیان به عنوان نخست وزیر جدید انتخاب و فعالیتش را در این سمت با امید به ساخت یك ارمنستان جدید اغاز كرد.
پاشینیان از همان ابتدا تاكید كرده بود كه نبود یك اكثریت در پارلمان ارمنستان مشكلاتی را در اجرای سیاست های دولت ایجاد می كند بنابراین طرحی برای برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی داد تا اكثریت پارلمان را بدست آورد. در اواخر سال 2018 انتخابات پارلمانی زودهنگام برگزار شد و ائتلاف پاشینیان پیروز شد. این دومین پیروزی برای وی طی سال 2018 بود كه می تواند پشتوانه خوبی برای اجرای سیاست های مدنظرش باشد و عملا جایگاه وی در این كشور مستحكم تر شد.
2019 می تواند سال مهمی برای ارمنستان باشد. ارمنی هایی كه با امید دست به انقلاب زدند، در سال جدید میلادی به دنبال مشاهده ثمرات انقلاب شان هستند. در این میان دولت پاشنیان نیز همچنان به دنبال اجرای سیاست های جدید با حمایت های مردم است تا بتواند به وعده هایش عمل كند. ارمنستان اكنون روزهای آرامی را سپری می كند و مردمانش با امید به یك آینده بهتر وارد سال جدید می شوند.

** چالش های دولت جدید
پاشینیان پس از به قدرت رسیدن در حالی از حمایت اكثریت مردم برخوردار بود كه با یكسری چالش های داخلی و خارجی برای پیشبرد اهدافش روبرو شد. نخستین تنگنای نخست وزیر ایجاد سازش سیاسی میان همه گروهها و احزاب بود.
چالش دیگر كه سخت تر به نظر می رسید، رسیدگی به مشكلات اقتصادی- اجتماعی و از بین بردن فساد مالی بود.
نخست وزیر ارمنستان از همان ابتدا به این مسئله پی برد كه در صورت بهبود نیافتن اوضاع اقتصادی و اجتماعی ممكن است با رویگردانی معترضان روبرو شود. ارمنستانی ها كه معتقدند پاشینیان دیدگاه مردمی دارد، امیدوارند وی بتواند اصلاحات بنیادین را در تمامی حوزه ها اجرا كند.
پاشینیان پیش تر گفته بود كه به دنبال انقلاب سیاسی در ارمنستان، انقلاب اقتصادی نیز در این كشور نزدیك است. وی تاكید كرده بود كه دولتش دستاوردهای چشمگیر اقتصادی را ثبت خواهد كرد.
در حوزه سیاست خارجی نیز پاشینیان بارها اعلام كرد كه تغییراتی در اصل سیاست خارجی ارمنستان ایجاد نخواهد شد و اولویت اصلی ایجاد رابطه با تمامی كشورها براساس منافع ملی ارمنستان است.
چالش اصلی دولت پاشنیان حل و فصل مسئله قره باغ كه موجب تنش های دیرینه با جمهوری آذربایجان شده، محسوب می شود. تداوم روابطه گرم با روسیه همزمان با رابطه با غرب و همچنین احتمال احیای روابط با تركیه از جمله دیگر چالش های سیاست خارجی دولت ارمنستان محسوب می شوند.

** تاكید بر گسترش روابط با ایران به رغم فشار آمریكا
با توجه به تغییرات در ارمنستان، آمریكا نیز از همان روزهای ابتدایی اعتراض ها در ایروان دست به كار شد و به دنبال نفوذ در این كشور منطقه قفقاز جنوبی بود. چندی پیش 'جان بولتون' مشاور امنیت ملی آمریكا و 'رودی جولیانی' وكیل شخصی دونالد ترامپ و شهردار سابق نیویورك با سفر به ارمنستان تلاش كردند به دولت پاشینیان فشار بیاورند تا ایروان در مسیر اهداف سلطه گرانه واشنگتن گام بردارد. دولت دونالد ترامپ تلاش كرده به ارمنستان فشار بیاورد از تحریم ها علیه ایران تبعیت كند اما مقامات ایروان به ویژه پاشینیان تاكید كرده اند اهمیت ویژه ای برای روابط با تهران قائل هستند و در مسیر تحكیم روابط با ایران گام برمی دارند.
نیكول پاشینیان چند روز پیش تاكید كرد كه ارمنستان تمایل به تعمیق روابط سیاسی و اقتصادی با ایران دارد. این اظهارنظر نشان می دهد كه تلاش های دولت ترامپ برای ممانعت از گسترش روابط تهران- ایروان ناكام بوده است.

** ارمنستان، پلی میان ایران و اتحادیه اورآسیا
پس از انعقاد توافقنامه میان ایران و اتحادیه اقتصادی اورآسیا در سال 2018، ارمنستان به دلیل داشتن مرز مشترك با ایران به پلی ارتباطی میان تهران و این اتحادیه تبدیل شده است. حجم تجارت میان ایران و كشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال 2017 میلادی به 2.7 میلیارد دلار رسید. این توافق فرصت های جدیدی را در راستای منافع دو طرف ایجاد می كند. توافقنامه جدید میان ایران و اتحادیه اقتصادی اورآسیا 17 مه در آستانه پایتخت قزاقستان امضا شد و برای سه سال آینده دارای اعتبار است. این توافقنامه مسیر را برای عضویت دائم ایران در این اتحادیه هموار می كند. براساس این توافقنامه عوارض گمركی در تجارت ایران با روسیه و اعضای اتحادیه اورآسیا لغو می شوند. این توافق به ارمنستان اجازه می دهد به عنوان یك مسیر ترانزیتی مهم میان ایران و بازار بزرگ تر اورآسیا فعالیت كند.
در همین حال منطقه آزاد تجاری 'مغری' كه در مرز ارمنستان با ایران ایجاد شده، بخش مهمی از راهبرد اقتصادی این كشور منطقه قفقاز به حساب می آید.

گزارش از: اطهر اینانلو
اروپام**9234**2040