سیاستگذاری، مقصر اصلی تنزل گیشه

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، سال جاری شاهد تنوع چشمگیری از فیلم های كمدی و جایگزین شدن آنان به صورت یكی پس از دیگری در سینمای اكران بودیم. فیلم هایی كه تنوع و حضور گسترده ی آنان، عرصه را برای سایر آثار و سبك های فیلم تنگ كرده است.
آنچه كه در گفت و گو با فعالان عرصه هنری و فیلم سازی در ایران مشخص می شود، عدم نقش تعیین كننده كارگردانان و فیلمسازان در این عرصه است چراكه آنان صرفا با موجی كه به جریان افتاده همراه می شوند و ریشه این مساله را باید در جای دیگری جست.
بسیاری عقیده دارند كه در این داستان انگشت اتهام و تقصیر را نه به سمت فیلمسازان و كارگردانان و حتی بازیگران بلكه باید به سمت سیاستگذاری ها و نقش آفرینان عرصه ی برنامه ریزی فرهنگی گرفت. كسانی كه به واسطه ی تصمیمات و رویكردهایشان میدانی وسیع را برای ژانری خاص مهیا كرده اند.

**مقصر سیاست های كلان فرهنگی است
«بابك كریمی» (متولد 1339) از بازیگران برجسته كشور و یكی از كسانی است كه سابقه همكاری با نام های بزرگ تاریخ سینمای ایران چون: عباس كیارستمی، اصغر فرهادی، شهرام مكری، ابراهیم شیبانی و ... را در كارنامه دارد.
آنچه در ادامه می آید گفت وگوی اختصاصی پژوهشگر ایرنا با این هنرپیشه و تدوینگر است.
كریمی در ابتدای كلام با اشاره به رشد قارچ گونه ی فیلم های كمدی گفت: من كلا روی اصول، موافق این سبك فیلم ها نیستم اما معتقدم كه به هرحال این ها باید باشند. برای درك مساله برویم سراغ دنیای موسیقی؛ ما در موسیقی از موزیسین های بزرگ كلاسیك (استادانی مانند شجریان) داریم تا موسیقی های «محفلی». ما هیچ وقت نمی توانیم بگوییم كه كسی حق ندارد این و یا آن نوع موسیقی را بزند، گوش نكند و یا از آن لذت نبرد. ما باید این حق را بدهیم كه مردم همانطور كه لباساشان، رنگ و دكور و مبلمان خانه شان را انتخاب می كنند، بتوانند فیلمی را كه دوست دارند و انتخاب می كنند را هم ببینند.
وی افزود: من اصلا مخالف ساخت این گونه فیلم ها نیستم. مساله زمانی است كه بازار و سیاست های فرهنگی می آیند و تمام یا درصد خیلی زیادی از امكانات بازار فرهنگی، سالن ها و ... را به این نوع از فیلم می سپارند. یعنی اینجا یك سیاست فرهنگی اعمال می شود كه من با آن مساله دارم. با ساخت فیلم و رفتن مردم مساله ندارم و خودم هم می روم و می بینم. ولی زمانی كه شما درصد زیادی از سالن ها و اكران ها را فقط صرف این نوع از فیلم ها می كنید، عملا اعمال سلیقه می كنید. چون جایگزین دیگری برای مردم باقی نمی گذارید.
كریمی تصریح كرد: به همین دلیل من اعتراضی را كه بین دوستداران سینما و مخاطبان علاقه مند به فیلم وجود دارد را می فهمم ولی غلط است كه ما بخواهیم فیلم ساز و تهیه كننده این فیلم ها را مقصر بدانیم. آنها كار خودشان را می كنند و ما آزاد هستیم كه برویم این فیلم ها را ببینیم یا نبینیم اما باید حق انتخاب داشته باشیم. مشكل زمانی پیش می آید كه این حق انتخاب گرفته شود.

**كمبود سوژه نداریم
كریمی در تببین این مساله كه آیا ساخت فیلم هایی با یك شكل و شمایل تكراری به دلیل نداشتن سوژه در كشور است، گفت: ما اصلا كمبود سوژه نداریم. من خیلی با جوان ها در ارتباطم و خیلی از فیلم نامه هایشان را خوانده و می بینم، ضمن این كه خیلی هم زحمت می كشیم كه بتوانیم آنها را بسازیم اما به دلایلی ساخته نمی شوند؛ برای این كه متاسفانه جنبه اقتصادی سینما دست یك سری از آدم هایی افتاده است كه پول كلان دارند و قانون وضع می كنند كه باید فلان بازیگر باشد؛ و یا میلیاردی باشد و میلیاردی خرج كنیم كه میلیاردی دربیاوریم، و چنین و چنان باشد.
«در نتیجه من بیشتر با سیاست گذاران و كسانی كه به نوعی این تبعیض را ایجاد كرده اند مشكل دارم و نه با خود فیلمسازان. هرگز به خودم اجازه نمی دهم كه به كسی بگویم حق نداری این فیلم را بسازی یا این فیلم نباید اكران شود؛ و فكر می كنم همانطور كه هركسی باید این آزادی بیان را داشته باشد كه درباره مسائل مختلف اظهار نظر كند، من به عنوان تماشاچی هم باید این حق را داشته باشم كه براساس سلیقه، فهم و شعورم بتوانم فیلم و كالای مورد علاقه ام را انتخاب كنم و فیلمساز هم باید بتواند كارش را بسازد. مشكل اینجاست كه متاسفانه این تساوی وجود ندارد».

**سلیقه آدم ها را نباید قضاوت كرد
كریمی در پاسخ به این سوال كه چراكارگردانان و بازیگران با سابقه و مطرحی كه پیش از این سابقه بازی در نقش های فاخر را داشته اند نیز رو به سوی كمدی های در اصطلاح سطح پایین آورده اند، ادامه داد: این به انتخاب تك تك آدم ها بر می گردد. من نمی توانم بگویم چرا فلان بازیگر می رود و فلان فیلم را بازی می كند. وقتی فیلم ها را می سازند یك كسی هم باید برود و آنها را بازی كند. وقتی از جلوی برخی مغازه ها رد می شوم و لباس های خیلی بد قواره و زشتی را با قیمت های خیلی كلان می بینم، می پرسم چه كسی این ها را می خرد و به خودم می گویم وقتی این مغازه سال هاست كه اینجا هست و پول اجاره اش را هم می دهد پس حتما خریداری هم دارد. و من مگر چه كسی هستم كه بگویم فلانی تو نباید این لباس را بخری یا بدوزی.
وی افزود: در نتیجه سلیقه را نباید قضاوت كرد. انتخاب آدم ها مال خودشان و وجدان خودشان است. ما تا زمانی كه این آزادی را داریم كه برویم و آن فیلم را ببینیم یا نبینیم، می توانیم برای خودمان تصمیم بگیریم.
«ممكن است یك بار گول بخوریم و برویم و ببینیم ولی می توانیم فیلم بعدی آن كارگردان و بازیگر خاص را نرویم تماشا كنیم. این باید باشد و ما باید این را بپذیریم كه این آزادی عمل را بدهیم و باید قبول كنیم كه برخی سلیقه های متفاوت با ما دارند. متاسفانه در این مملكت ما همیشه از سلیقه خودمان شروع و آن را قانون می كنیم. یعنی چیزی كه من دوست دارم خوب است و چیزی كه دیگری دوست دارد بد است. یا اگر من دوست ندارم و مورد سلیقه من نیست بد است. این نوع از نگاه را باید كنار بگذاریم. باید این امكان را به صورت مساوی بدهیم كه هركسی بتواند به موسیقی، سبك لباس، نقاشی و سینمای مورد علاقه اش برسد».

**چیزی كه دوست نداریم را دنبال نكنیم
این بازیگر تئاتر و سینما در توضیح این مطلب كه آیا این مدل از فیلم ها و كثرت آنها می تواند منجر به نوعی از تخریب ذائقه ی عمومی بشود، اذعان داشت: این را باید از آن بازیگران پرسید كه چه دلایلی دارند. خیلی وقت ها برای من پیش آمده است كه خواننده مورد علاقه ای داشته ام كه تمام سی دی هایش را می خریده ام و دنبال كننده كارهایش بوده ام اما از جایی به بعد دیدم كه سبك عوض كرد یا كیفیت كارش خیلی افت كرد؛ در نتیجه من دیگر آثارش را نمی خرم و دنبال نمی كنم.
وی افزود: خیلی از فیلم سازان را هم بر همین اساس كه می بینم كارش افت كرده یا دیگر مورد پسند من نیست، دنبال نمی كنم و اجبار ندارم كه بروم ببینم. شاید مخاطب عوض كرده است و این ها به وجدان، سلیقه و نظر تك تك آدم ها برمی گردد. ما حق نداریم از بالا قضاوت كنیم كه تو چرا این كار را كرده ای. باید این را قبول كنیم كه رفته و این كار را انجام داده است. حالا من اگر خوشم می آید دنبال می كنم و اگر نه، دنبال نمی كنم.
«وقتم را صرف این نمی كنم كه چرا فلانی رفته این كار را كرده است یا آن كار را. چطور عكس این مساله را قبول داریم كه كسی كه فیلم مبتذل می سازد، وقتی بیاید و فیلم هنری بسازد، قابل پذیرش است؟ عكس این را هم باید بپذیریم. این هم انتخابی است و حتی گاهی اوقات می تواند یك تجربه باشد و آن شخص می خواهد صرفا برود یك فیلم تجاری دست چهارم بازی كند كه ببیند چجوری است. ممكن است برای پول باشد یا برای دیده شدن بیشتر باشد و هركس دلیلی دارد و این به زندگی و خصوصیات آدم ها ربط دارد».
ژوهشم**س.ب**1552