اقتصادی كردن كشاورزی بسترساز توسعه

به گزارش ایرنا، كارشناسان ، توسعه كشاورزی را به عنوان نیروی محركه رشد اقتصادی در مراحل اولیه توسعه دانسته اند و معتقدند در مراحل بعدی رشد نیز ، این بخش نقش عمده ای در درآمدزایی، ایجاد اشتغال و تامین امنیت غذایی ایفا می كند.
نكته مهم این كه بخش كشاورزی به طور معمول با هر بخش دیگری بصورت رقابتی عمل نمی كند بلكه رشد آن می تواند مكمل رشد بخش های دیگر باشد.
با این وجود ظرفیت های بسیاری در حوزه كشاورزی در مناطق مختلف كشور وجود دارد كه می توان با بهره وری مناسب از آن ضمن اینكه در راستای خودكفایی هرچه بیشتر كشور گام برداشت بلكه زمینه توسعه متوازن استانها را نیز فراهم كرد.
مطالعات سند آمایش سرزمین كه از اسناد بالادستی و توسعه ای كشور به شمار می رود، برای استان چهارمحال و بختیاری توسعه كشاورزی را متناسب با ظرفیت ها و توانمندی هایی كه دارد در اولویت قرار داده است.
هر چند با توجه به ظرفیت های بالقوه و منحصربه فرد گردشگری طبیعی در استان، برخی كارشناسان اولویت را به این بخش داده و معتقدند توسعه گردشگری می تواند نقش مهمتری در توسعه یافتگی استان نسبت به سایر بخش های اقتصادی ایفا كند اما با این وجود نمی توان از نقش مهم كشاورزی غافل و اهمیت آن را در امنیت غذایی كشور نادیده گرفت.
از همین رو ظرفیت های این استان از جمله آب و هوا، اقلیم و شرایط محیطی مناسب وتولید محصولات سالم و ارگانیك سبب شده تا در مطالعات سند آمایش سرزمین استان كه به تازگی به اتمام رسیده، در چشم انداز توسعه استان اولویت به بخش كشاورزی داده است.
چهارمحال و بختیاری با یك هزار و 641 هزار هكتار مساحت كه معادل یك درصد مساحت كشور است، دارای 250 هزار هكتار اراضی كشاورزی، 341 هزار هكتار جنگل و بیش از یك میلیون هكتار مرتع است.
از 250 هزار هكتار اراضی كشاورزی استان كه 15 درصد مساحت استان را به خود اختصاص داده است، حدود 145 هزار هكتار (59 درصد) آن به كشت محصولات زراعی و حدود 38 هزار هكتار (15 درصد) آن به كشت محصولات باغی اختصاص یافته است و حدود 65 هزار هكتار (26 درصد) آن بصورت آیش است.
در این استان سالانه بیش از یك میلیون و 400 هزار تن محصولات كشاورزی تولید می شود كه از این مقدار، حدود 820 هزار تن (65 درصد) مربوط به محصولات زراعی، حدود 200 هزار تن (16 درصد) به محصولات باغی و مابقی به محصولات دام و طیور و كشت گلخانه ای اختصاص دارد.
هرچند سهم استان در تولیدات زراعی كشور 1.26 درصد است و استان را در رتبه بیست و سوم قرار داده است ، اما عملكرد باغ های استان در حدود 4.8 تن در هكتار است كه نسبت به عملكرد كشور كه 4.02 تن در هكتار است عملكرد به نسبت مطلوبی است.
رتبه نخست تولید بادام آبی كشور با 24 هزار تن در سال، رتبه 6 تولید قارچ خوراكی با سالانه 7 هزار تن، تولید 250 هزارتن شیر معادل 3.2 درصد شیر كشور، تولید 21 هزار و 200 تن گوشت قرمز و 27 هزار تن گوشت مرغ و تولید یك هزار و 500 تن عسل را از مهمترین ظرفیت های بخش كشاورزی استان به شمار می رود.
همچنین یك سوم تولید ناخالص داخلی استان مربوط به بخش كشاورزی است كه در مقایسه با كشور كه 20 تا 22 درصد است، نشان از ظرفیت و جایگاه خوب بخش كشاورزی در تولید ناخالص داخلی استان دارد.
با این وجود كارشناسان معتقدند چالش ها و مشكلاتی فراروی بخش كشاورزی این استان قرار دارد كه بی توجهی به رفع این چالش ها نه تنها منجر به كاهش تولیدات كشاورزی و افت بهره وری در این حوزه می شود بلكه كشاورزان و بهره برداران این حوزه كه جمعیتی معادل 164 هزار نفر هستند و 2.16 درصد كل بهره برداران كشور را شامل می شوند نیز روز به روز میل خود را به ادامه كار از دست داده و با تغییر كاربری اراضی خود مشكلات بعدی ناشی از آن را بوجود می آورند.
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری، خرده مالكی را از مهمترین چالش های فراروی این حوزه عنوان كرد و گفت: از عمده چالش های بزرگ بخش كشاورزی استان كه مانع تغییر روش كشاورزی و مدیریت صحیح آن برای رسیدن به استانداردهای كمی و كیفی می شود، پراكندگی و كوچك شدن اراضی كشاورزی است.
حسین برزگر در گفت و گو با ایرنا افزود: خرده مالكی و تفكیك اراضی كشاورزی به قطعات كوچكتر ، مانع اصلی توسعه صنعت كشاورزی به شیوه اقتصادی بوده و آن را در سطح كشاورزی معیشتی نگه داشته است.
وی، پایین بودن ضریب مكانیزاسیون كشاورزی را از دیگر چالش های موجود برشمرد و گفت: خرده مالكی، بالا بودن هزینه های اداره زمین های كوچك و هزینه های هنگفت مكانیزاسیون، كشاورزی غیر اقتصادی را در استان شكل داده كه این موضوع یكپارچه سازی زمین های كشاورزی را می طلبد.
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری با بیان اینكه حمایت های اجتماعی و قانونی از این بخش كافی نیست، اظهار داشت: امید است با حمایت های بیشتر از این حوزه گام های بیشتری در جهت اقتصادی كردن آن برداشته شود.
برزگر، خشكسالی های یك دهه اخیر را از دیگر مشكلات این بخش عنوان كرد و افزود: خشكسالی و محدودیت های منابع آب و خاك سبب شده تا بسیاری از كشاورزان بیكار شوند.
وی، نبود برند، ناقص بودن زنجیره تولید، كافی نبودن صنایع تبدیلی و تكمیلی، كاهش زمین های زراعی درجه یك و تغییر كاربری آن برای توسعه شهرها، عقب ماندن از آخرین دستاوردهای علم كشاورزی و نبود تشكل صادراتی قوی را از دیگر چالش های بخش كشاورزی استان برشمرد.
با این وجود مسئولان عنوان می كنند كه تلاش خود را برای رفع این چالش ها به كار گرفته و در این زمینه اقداماتی انجام شده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری، صرفه جویی در مصرف آب برای مقابله با چالش خشكسالی را از مهمترین این اقدامات عنوان كرد و گفت: طی یك دهه اخیر سالانه یك هزار و 500 هكتار از سطح زیركشت محصولات زراعی و باغی استان كاهش یافته اما با بهره گیری از روش های نوین زراعی و تغییر ارقام نه تنها از سرجمع تولیدات استان كم نشده بلكه شاهد افزایش عملكرد نیز بوده ایم.
حمیدرضا دانش در گفت وگو با ایرنا افزود: هم اینك 60 هزار هكتار از اراضی آبی استان به سیستم های آبیاری تحت فشار مجهز شده و در این خصوص از استانهای پیشرو كشور به شمار می رویم.
وی تصریح كرد: همچنین 5 هزار و 200 تن بذر اصلاح شده بصورت یارانه ای در اختیار كشاورزان استان قرار داده شده و به ازای هر هكتار زمین 20 میلیون ریال وام بلاعوض برای تجهیز اراضی آنها به كشت تیپ اختصاص داده شده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری در عین حال ارگانیك بودن محصولات كشاورزی استان را از مهمترین مزیت های این حوزه عنوان كرد و گفت: 156 تن مصرف سم و كود سالانه در استان است كه از میانگین كشوری آن بسیار پایین تر است.
دانش خاطرنشان كرد: سالانه 600 محصول از تولیدات كشاورزی استان تحت آزمایش های مستمر قرار می گیرد تا نسبت به سلامت و ارگانیك بودن این محصولات نظارت بیشتری صورت گیرد.
وی افزود: در خصوص تكمیل زنجیره تولید و ایجاد صنایع تبدیلی و تكمیلی در استان نیز برنامه ریزی هایی انجام گرفته كه با جذب سرمایه گذار بخش خصوصی می توان آن را محقق كرد.
گزارش از : خاطره حسین زاده
7363/2097/1352