تراكم بالای دانش آموزی و تاثیر آن بر كیفیت آموزش

به گزارش ایرنا، آموزش و پرورش نهادی تحول ساز در زندگی بشر است و نقش بنیادی و كلیدی در سرنوشت جوامع ایفا می كند چرا كه افراد جامعه بهترین و مستعدترین سن فراگیری خود را در مدرسه می گذرانند.
مدرسه تجلی كارآمدی و توانمندی آموزش و پرورش است، به همین علت آینده جوامع را می توان در مدارس مشاهده كرد و اگر این مراكز آموزشی از استاندارد مطلوب برخوردار باشند، اهداف نظام تعلیم و تربیت محقق خواهد شد در غیر این صورت مسیر به بیراهه ختم می شود.
در سال تحصیلی جاری، استان قم با دارا بودن 256 هزار دانش آموز در حدود 660 مدرسه از كمبود مدرسه و كلاس درس رنج می برد، این كمبود بیشتر در مناطق جدید شهری است كه هر سال بر تعداد دانش آموزان آن افزوده می شود.
بر اساس آمار اعلامی اداره كل توسعه، تجهیز و نوسازی مدارس قم، اگر این كمبود مرتفع نشود، آموزش و پرورش قم در پنج سال آینده با بحران بزرگی روبه رو می شود كه می تواند مشكلات اجتماعی زیادی در پی داشته باشد.
یكی از راه های مدیریت معضل فضاهای آموزشی در شهر قم، واگذاری زمین های تملك شده توسط شهرداری برای احداث فضاهای آموزشی در مناطق جدید شهری و در نظر گرفتن اعتبارات دولتی برای احداث فضاهای مورد نیاز با همكاری خیران است.

* جمعیت دانش آموزی قم 14 هزار نفر افزایش یافته است
مدیركل آموزش و پرورش قم در گفت و گو با ایرنا، بیان كرد: جمعیت دانش آموزی قم در سال تحصیلی جاری نسبت به سال تحصیلی گذشته 14هزار نفر افزایش یافته و از 242 هزار به 256 هزار دانش آموز رسیده است.
حمیدرضا شیخ الاسلام افزود: با توجه به رشد جمعیتی كه در سال های گذشته در قم رخ داده است، پیش بینی می شود در آینده این رشد افزایش چشمگیری داشته باشد.
وی با بیان این كه افزایش جمعیت دانش آموزی در قم بسیار بالا است، اضافه كرد: تا چهار سال آینده آمار دانش آموزی در سطح كشور از 13 میلیون به 17 میلیون افزایش می یابد كه سهم استان در این زمینه به ویژه ورودی پایه اول ابتدایی درصد بالایی است.
وی در ادامه گفت: در چهار سال گذشته 149 باب مدرسه در استان قم ساخته شده، اما همچنان از لحاظ تعداد فضای آموزشی رتبه پایین و بیست و هفتم را دارا است.
شیخ الاسلام افزود: این استان در سال 92 رتبه 32 كشور و آخرین رتبه را دارا بود، ولی با اقدامات خیران و تلاش های صورت گرفته پنج رتبه جابه جا شده است.
وی خاطرنشان كرد: بیشترین كمبود فضای آموزشی مربوط به دوره ابتدایی است و در زمان حاضر بیش از 70 درصد مدارس دوره ابتدایی در استان 2 نوبته است.
به گفته وی، كمبود فضای آموزشی قم بیشتر مربوط به مناطق جدید شهری از جمله شهرك پردیسان در منطقه چهار، شهرك امام حسین در منطقه سه و همچنین مناطقی مانند انسجام، روبه روی بوستان علوی و بلوار مرجعیت كه در حال رشد و توسعه می باشد ،است.
مدیركل آموزش و پرورش قم با اشاره به این كه در زمان حاضر استان قم به 100 باب مدرسه نیاز دارد، گفت: اگر در چند سال آینده مدرسه سازی از سوی خیران و جذب اعتبارات استانی و ملی با روند كنونی پیش رود، نیازهای جدید را جوابگو خواهیم بود و كمبود 100 مدرسه در جای خود باقی خواهد ماند.
وی تاكید كرد: اگر خللی در تخصیص اعتبارات پیش آید، به طور حتم با مشكلاتی مواجه می شویم.
شیخ الاسلام با بیان این كه بالا بودن تراكم دانش آموزی بر كیفیت آموزشی تاثیرگذار است، خاطرنشان كرد: با وجود تمام مشكلاتی كه استان قم از نظر تراكم بالای دانش آموزی با آن مواجه است، رتبه این استان در كنكور 97 چهارم بود.

* بی توجهی به كمبود مدرسه، مدارس قم را سه نوبته خواهد كرد
مدیر عامل مجمع خیرین مدرسه ساز قم نیز به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به افزایش جمعیت دانش آموزی كه هر سال قم مواجه است، نادیده گرفتن كمبود مدرسه در این شهر، قم را به سمت مدارس سه نوبته خواهد برد.
سید ناصر علایی طباطبایی افزود: مناطق مختلف استان قم با كمبود مدرسه روبه رو است به ویژه شهرك پردیسان كه با توجه به جمعیت مستقر در آن ،به 40 باب مدرسه نیاز دارد.
وی اضافه كرد: بلوار غدیر از دیگر مناطق تازه تاسیس قم است كه كاربری زمین های آن به مسكونی تبدیل شده و ضرورت دارد نسبت به احداث مدرسه در این منطقه اهتمام شود.
طباطبایی خاطرنشان كرد: بزرگترین مشكل منطقه الغدیر قم، نبود زمین در اختیار برای ساخت مدرسه است، در حالی كه مهمتر از مدرسه زمین است كه باید تامین گردد.
وی افزود: انتهای بلوار 15 خرداد، شهرك فاطمیه قم و قلعه كامكار از دیگر مناطقی است با رشد جمعیت مواجه هستند و نیاز مبرم به مدرسه دارند.
مدیر عامل مجمع خیرین مدرسه ساز قم گفت: در زمان حاضر قم از نظر تراكم دانش آموزی بیست و هشتمین استان كشور است و برای رسیدن به تراكم طبیعی نیاز به ساخت مدرسه دارد .
وی افزود: به طور حتم اگر مدرسه به میزان كافی ساخته نشود، ممكن است به سمت سه نوبته شدن مدراس برویم .
مدیرعامل مجمع خیرین مدرسه ساز قم با بیان این كه بیش از 40 درصد مدارسی كه در قم ساخته می شود به دست خیران است، گفت: فعالیت خیران مدرسه ساز در این استان نسبت به وسعت و جمعیت قم رونق خوبی دارد، ولی به علت مهاجرت ها و افزایش جمعیت، تراكم دانش آموزی در قم بالا است.
وی افزود: قم نسبت به سایر استان ها نیاز بیشتری به مدرسه دارد و بنا بر آمار سازمان نوسازی كشور، تعهدات خیران در قم بالاتر از استان های دیگر است.
این مسئول در مجمع خیرین مدرسه ساز با بیان این كه تلاش می كنیم فعالیت خیرین را بیشتر توسعه دهیم، بیان كرد: برای این كار برنامه ریزی كرده ایم تا بیشتر از گذشته از ظرفیت بانوان استفاده شود.
طباطبایی افزود: با برگزاری جشنواره ها و در جریان قرار دادن بانوان خیر، سعی می كنیم آن ها را نسبت به نتایج اجتماعی و ثواب اخروی ساخت مدرسه آگاه كنیم تا آنها بیش از آنچه كه هست، وارد صحنه شوند.
وی با بیان این كه در تلاشیم تا از ظرفیت اصناف نیز به طور خاص استفاده شود، ابراز امیدواری كرد: با افزایش حضور خیران و به موازات آن افزایش اعتبارات دولتی كاری در خور شان دانش آموزان قم انجام شود.

* فضاهای آموزشی قم در پنج سال آینده پاسخگوی نیازها نیست
مدیركل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس قم در گفت و گو با ایرنا، بیان كرد: با وضعیت اعتبارات فعلی در پنج سال آینده در صورتی كه تمام مدارس موجود نیز 2 نوبته شود، فضاهای آموزشی و پرورشی پاسخگوی نیاز دانش آموزان استان نخواهد بود.
محسن پورگلیان افزود: گزارش كمبود مدرسه به صورت كامل به مسئولان قم ارائه شده ، ولی نحوه تصویب و تخصیص اعتبارات استانی نشان می دهد در زمان حاضر اولویت ها چیز دیگری است.
وی ادامه داد: جمعیت دانش آموزی استان قم در سال تحصیلی 98-97 حدود 256 هزار دانش آموز بود كه 95 درصد در شهر و پنج درصد در مناطق روستایی مشغول به تحصیل هستند.
پورگلیان اضافه كرد: از كل جمعیت دانش آموزی، 89 درصد در مدارس دولتی و 11 درصد در مدارس غیردولتی حضور دارند كه حدود 122 هزار نفر معادل بیش از 50 درصد از دانش آموزان در مقطع ابتدایی، حدود 50 هزار نفر در متوسطه اول و 34 هزار تن دیگر در متوسطه دوم مشغول به تحصیل هستند.
وی با بیان این كه در زمان حاضر 6 هزار و 200 كلاس درس فعال در قالب 657 مدرسه در استان وجود دارد، گفت: این تعداد شامل 507 مدرسه در شهر و 150مدرسه در روستا است كه مدارس شهری پنج هزار و600 كلاس درس و مدارس روستایی 600 كلاس درس دارند.
پورگلیان با اشاره به این كه هر مدرسه به طور متوسط 10 كلاس درس دارد، اضافه كرد: تعداد كلاس در مدرسه شاخص به نسبت بالایی است كه علت آن شهری بودن بیشتر مدارس استان است كه این شاخص در بسیاری از استان ها بین چهار و پنج كلاس است .
وی با بیان این كه در قم 921 هزار مترمربع فضای آموزشی وجود دارد، بیان كرد: 63 درصد از كلاس ها و مدارس در مقطع ابتدایی، 25 درصد در متوسطه اول و 12 درصد در متوسطه دوم است.
پورگلیان با بیان این كه شاخص ملی تعداد مدارس 2 نوبت حدود 15 درصد است، خاطرنشان كرد: این شاخص در استان قم 39 درصد و در شهر قم 48 درصد است كه تراكم دانش آموزی، جمعیت و سرانه آموزشی، 2 نوبت بودن مدارس را تایید می كند.
به گفته مدیركل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، سه شاخص شامل سرانه فضای آموزشی موجود، سرانه فضای آموزشی متوسط و سرانه آموزشی استاندارد در سنجش وضعیت سرانه زیربنای آموزشی لحاظ می شود.
وی افزود: سرانه آموزشی متوسط در كشور 5.17 مترمربع فضای آموزشی مسقف برای هر دانش آموز است كه این سرانه در قم 4.32 مترمربع كه حدود 0.9 از سرانه متوسط كشوری پایین تر است.
وی اضافه كرد: سرانه استانداردهای جدید در سطح كشور 8.39 مترمربع است و قم با 4.32 مترمربع جزو استان هایی است كه از سرانه متوسط پایین تر و رتبه 27 را در كشور دارا است و با وجود همه تلاش های خیران و احداث مدارس از سرانه متوسط و استاندارد فاصله داریم.
مدیركل نوسازی مدارس قم ادامه داد: در مدارس مقطع متوسطه دوم به لحاظ سرانه مشكل كمتری وجود دارد و عمده مشكل در مقاطع ابتدایی و متوسطه اول است.
وی با بیان این كه برای دستیابی به سرانه متوسط كشوری، جمعیت دانش آموزان مدارس دولتی در نظر گرفته می شود، تاكید كرد: حدود 228 هزار دانش آموز در مدارس دولتی تحصیل می كنند كه اگر بخواهیم به سرانه كشور برسیم باید بیش از 200 هزار مترمربع زیربنا فضای آموزشی ایجاد كنیم.
پورگلیان ادامه داد: با این احتساب كه هر مدرسه 12 كلاسه 2 هزار مترمربع زیربنا نیاز دارد، تعداد 980 كلاس درس معادل 82 مدرسه در استان قم نیاز است تا به سرانه متوسط كشوری برسیم.
وی به اعتبار مورد نیاز برای احداث این مدارس اشاره و بیان كرد: با وضعیت نوسانات اقتصادی، هزینه احداث هر مدرسه بیش از 40 میلیارد ریال شده است و پیمانكاران با عدد و رقم های قبل حاضر به همكاری نیستند.
وی افزود: اگر هزینه احداث هر مدرسه را 40 میلیارد ریال در نظر بگیریم، سه هزار و 400 میلیارد ریال نیاز است تا به سرانه متوسط كشوری برسیم و اگر این مساله را در برنامه پنج ساله در نظر بگیریم برای رسیدن به متوسط سرانه كشوری سالانه حدود 600 تا 650 میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
پورگلیان در ادامه با بیان این كه فاصله فضاهای آموزشی موجود در قم از سرانه استاندارد ملی زیاد است، بیان كرد: برای رسیدن به استاندارد ملی باید حدود 840 هزار مترمربع كه برابر با 391 مدرسه است به فضای آموزشی قم افزوده شود كه برای دستیابی به این تعداد مدرسه، در قالب برنامه پنج ساله باید سالانه 2 هزار و 400 میلیارد ریال هزینه شود.
وی تاكید كرد: احتساب این تعداد مدرسه و اعتبار برای رسیدن به متوسط و استاندارد كشوری با فرض این است كه متوسط كشوری و جمعیت دانش آموزی قم در پنج سال آینده ثابت بماند.
به گفته پورگلیان، بر اساس اعلام مركز آمار ایران، نرخ افزایش جمعیت در قم 2.33 درصد و 90 درصد بالاتر از نرخ متوسط رشد جمعیت در كشور كه 1.24 درصد است، می باشد و این میزان شامل زاد و ولد و مهاجرت است.
وی با بیان این كه متوسط زاد و ولد استان 25 هزار تن در سال است، گفت: متوسط سالانه خروج از سیستم آموزشی یعنی پایه دوازدهم حدود 15 هزار دانش آموز در سال است كه افزایش سالانه جمعیت دانش آموزشی در قم، حدود 10 هزار نفر است .
وی تصریح كرد: 10 هزار دانش آموز جدید سالانه به 333 كلاس درس و به عبارت دیگر 28 مدرسه 12 كلاسه نیاز دارند.
پورگلیان خاطرنشان كرد: امسال اعتبار مصوب برای اداره نوسازی مدارس در قم 220 میلیارد ریال و تخصیص نهایی حدود 100 میلیارد ریال است كه 400 میلیارد ریال آن نیز صرف تعمیر، تجهیز و انشعابات مدارس می شود و فقط 60 میلیارد ریال برای مدرسه سازی می ماند.
وی افزود: در مجموع برای پاسخ به ورودی ها و رسیدن به سرانه متوسط كشوری سالی یك هزار و 300 میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
وی گفت: با توجه به این كه خیران سهمی 30 درصدی در ساخت مدارس دارند، اگر سهم خیران از این اعتبار كم شود، دولت باید سالی 930 میلیارد ریال برای احداث مدرسه در قم هزینه كند كه تحقق این امر نیازمند اراده استانی است.
پورگلیان همچنین افزود: مدارس روستایی قم به لحاظ سرانه فضای آموزشی از استاندارد نیز بالاتر است و در حال حاضر باید كیفیت فضاهای آموزشی در این مناطق افزایش یابد.
/2085/ 6133/1630