كاوش در هويت پنهان

به گزارش ايرنا، كشف هاي باستان شناسان همواره جوامع انساني را به تعجب واداشته كه چطور در منطقه اي آثاري از قرن ها يا هزاران سال قبل پيدا مي شود.
تلاش هاي باستان شناسان در معرفي گنجينه هاي تاريخي از دل خاك آثار و يافته هاي ارزشمندي دارد چرا كه پيشينه و هويت هر منطقه را نمايان مي كند.
خراسان جنوبي اگرچه 14 سال از استان شدن را سپري كرده اما تاريخ كهن آن را مي توان در لابه لاي يافته هاي باستان شناسي اين خطه از شرق كشور نظاره كرد.
مدير پژوهش هاي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان جنوبي معتقد است كه باستان شناسان در كاوش هاي خود هدف مهمي را دنبال مي كنند كه همان هويت و پيشينه هر منطقه است.
سيد احمد برآبادي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا اظهار داشت: شرق ايران از جمله خراسان جنوبي براي اكثر محققان و باستان شناسان يك منطقه ناشناخته است.
وي ادامه داد: برخلاف غرب، مركز، شمال شرق و جنوب شرق كشور كه كارهاي پژوهشي زيادي در زمينه كاوش هاي باستان شناسي انجام شده ولي به خاطر شرايط مختلف، خراسان جنوبي همچنان جزء نقاط ناشناخته يا كمتر شناخته شده از ديد كاوشگران است.
مدير پژوهش هاي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان جنوبي گفت: كاوش هاي باستان شناسي بخشي از پازل مفقوده و گمنام ناشناخته را بيان و معرفي مي كند كه چه ويژگي، سابقه يا پيشينيه اي در اين ديار وجود دارد.
وي داده هاي قوي را براي باستان شناسان مشهور حايز اهميت دانست و افزود: همين مسئله باعث شده پاي كاوشگران خارجي نيز به استان خراسان جنوبي باز شود و اكنون در قالب يك تيم مشغول فعاليت هستند.
برآبادي با اشاره به برنامه امسال در زمينه كاوش باستان شناسي و تعيين حريم محوطه هاي باستاني، اظهار داشت: امسال اولين گام گمانه زني براي تعيين حريم محوطه بكندا در روستاي پيرحاجات شهرستان طبس برداشته شد.
وي گفت: اين محوطه مربوط به عصر مفرغ بوده و يافته هاي جديد از بقاياي استخواني نشان مي دهد كه مكان مورد مطالعه يك گورستان است.
مدير پژوهش هاي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان جنوبي با اشاره به تعيين حريم محوطه آتشكده عليا در شهرستان نهبندان، گفت: وجود آثار معماري مربوط به دوره ساساني و اوايل اسلامي از يافته هاي جديد در اين محوطه است.
وي كاوش لايه نگاري در ارگ شهر تون را از ديگر برنامه هاي امسال برشمرد و افزود: با شروع مطالعات در محدوده شهر تاريخي تون واقع در شهر فردوس به آثار قبل از اسلام تا قرون مياني اسلامي رسيديم.
برآبادي با بيان اينكه يافته هاي جديد آثار معماري و گونه هاي سفالين دوره ساساني و قرون اوليه اسلامي را نشان مي دهد، ادامه داد: در اين كاوش سفال هاي اسلامي از جمله سفال با لعاب تك رنگ، سفال هاي گونه نيشابور، سفال با لعاب ارغواني كه برخي باستان شناسان آن را گونه ي باميان نام نهاده اند كشف شده است.
اين پژوهشگر ميراث فرهنگي گفت: سفال هاي منقوش و سفال با تزيين قالبي نوع سلجوقي و به ميزان كمتري سفال دوره ايلخاني، تيموري و صفوي نيز در اين كاوش ديده شده است.
وي با اشاره به كاوش لايه نگاري در محوطه كله كوب سرايان افزود: اين محوطه در اراضي كشاورزي شهر آيسك واقع شده و مربوط دوره مس سنگي و عصر مفرغ است.
برآبادي ادامه داد: طبق يافته هاي جديد محوطه كله كوب يكي از معدود محوطه‌هاي پيش‌ از تاريخ شناسايي شده است كه داراي توالي فرهنگي مناسبي از هزاره پنجم تا سوم پيش از ميلاد در اين منطقه دارد.
وي يكي از ويژگي هاي برجسته اين محوطه را حضور سفال هاي لبه واريخته شاخص دوره آغاز شهرنشيني عنوان كرد و افزود: نمونه هايي از سفال هاي اوروكي و سيني هاي بانشي در كنار حجم زيادي سفال نخودي محلي در لايه هاي مشابه شناسايي شده است.
مدير پژوهش هاي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان جنوبي يكي ديگر از كاوش هاي امسال در خراسان جنوبي را تپه تخچرآباد بخش مركزي بيرجند معرفي كرد و گفت: اين تپه متعلق به دوره اشكاني بوده و در اين فصل بخش اندكي از پلان دروني بناي اصلي تخچرآباد كه به اواخر عصر آهن و اوايل دوره هخامنشي تاريخ گذاري مي‌شود، شناسايي شده است.

* كاوش تخچرآباد بسياري از مسايل نيمه شرقي را روشن مي كند
سرپرست تيم كاوش تپه تخچر آباد نيز به خبرنگار ايرنا گفت: كاوش در محوطه هاي باستاني بخش مهمي از تاريخ را نشان مي دهد.
محسن دانا با اشاره به كاوش هاي انجام شده در تپه تخچرآباد اظهار داشت: با اتمام اين كاوش، بسياري از مسايل تاريخي نيمه شرقي ايران روشن مي شود.
وي يادآور شد: اطلاعات دوره هخامنشي در شرق ايران كم بود كه داده هاي به دست آمده از كاوش هاي منطقه تخچرآباد نشان مي دهد ساختار معماري اين بنا در خراسان جنوبي و حتي كل كشور منحصر به فرد است.
سرپرست تيم كاوش تپه تخچرآباد با بيان اينكه تاكنون چهار فصل كاوش در اين محدوده باستاني انجام شده است گفت: در پايان فصل چهارم از كاوش تپه تخچرآباد، پلان بقاياي معماري مرحله اشكاني تقريبا كامل شد.
وي افزود: اين بقايا ضخامت اندكي داشته و حداكثر ارتفاع ديوارها 50 سانتيمتر است كه بدون ترديد كاوش فصل‌هاي آينده به اين پرسش مهم درباره مكان و چگونگي ورودي بناي اصلي تخچرآباد پاسخ خواهد داد.
دانا اظهار داشت: بناي تپه تخچرآباد يك اثر منحصر به فرد و نسبتا سالم است كه قدمت آن به حدود 2500 سال پيش بر مي گردد.
وي دليل سالم بودن اين بنا را پنهان شدن آن دانست و گفت: گمانه زني ها نشان مي دهد اين بنا كاربري مذهبي و آييني داشته و احتمالا به خاطر دورماندن از نظرها آن را پنهان كرده اند و همين مسئله باعث شده از باد و باران ها محفوظ بماند.
اين باستان شناس، تكميل فصل هاي كاوش را نيازمند تامين بودجه مورد نياز دانست و افزود: به طور متوسط سالي 20 تا 30 ميليون تومان بودجه براي كاوش نياز است كه البته هر سال متناسب با نرخ تورم اين ميزان تغيير مي كند.
وي با بيان اينكه يكي از اهداف مهم اين كاوش ها كسب داده هاي عملي است، گفت: اين داده ها در قالب كتاب به چاپ خواهد رسيد.
دانا بيان كرد: در صورتي كه بتوانيم كل بناي تخچر را كشف كنيم به لحاظ منحصر به فرد بودن آن در شرق ايران مي توان از آن به عنوان يك سايت موزه استفاده كرد.
گزارش از عصمت برزجي
9893*3028