حال تب دار آثار تاريخي در بابل

به گزارش ايرنا، شش اثر تاريخي و ميراثي ثبت شده در بابل كه در سالهاي اخير به طور كامل تخريب شده وقفي بودند كه پنج اثر به بهانه طرح توسعه به طور كامل تخريب شد و حمام ميرزا يوسف هم براي تعريض جاده مورد بي مهري قرار گرفت و در حال حاضر بقاياي كوچكي از آن هم بر جاي مانده است.
تكيه معلم كلا بخش بندپي غربي به شماره ثبت 20695 ، حمام ميرزا يوسف 2457 ، مسجد چهارسوق 11516 ، خانه خليليان 31368 ، مسجد هفت تن 21984 و تكيه روستاي كبرياكلا 11526 جزو بناهاي ثبتي تخريب شده در شهرستان بابل مي باشند و درد مشترك اين شش اثر ثبتي آن بود كه به علت فرسودگي بناها و عدم مرمت وضعيت نامطلوبي داشتند.
شهرستان بابل با بيش از 200 اثر تاريخي و ميراثي رتبه نخست مازندران را به لحاظ تعداد ابنيه هاي تاريخي دارد كه اين آثار تاريخي شامل تكايا و حسينيه ها، پل ها، حمام ها، برج مقبره ها و خانه‌هاي تاريخي مي باشد كه به گفته كارشناسان 70 درصد اين ابنيه ها نيازمند مرمت و بازسازي مي باشند و براي مرمت آنها نياز به حداقل 200 ميليارد ريال اعتبار است.
جعفر شاكري دهيار روستاي كبريا كلا يكي از مكانهايي كه اثر ثبتي در آن تخريب شد به خبرنگار ايرناگفت: به هيچ عنوان اهالي روستا و هيات امنا راضي به تخريب شناسنامه روستاي خود(تكيه كبريا كلا ) نبودند و بسيار تلاش كردند تا اين اثر مرمت شود اما محقق نشد.
وي بيان داشت: متاسفانه بخشي از ديوارهاي تكيه در حال تخريب بود و براي جلوگيري از فرو افتادن اين بنا با داربست مانع اين كار شديم.
شاكري ادامه داد: چند سالي بود كه به خاطر احتمال تخريب بنا در ايام محرم عزاداران حسيني در اين تكيه عزاداري نمي كردند اما پيگيري ها براي مرمت و نجات اين اثر ثبتي از طريق اداره ميراث فرهنگي شهرستان و استان در حال انجام بود كه متاسفانه به علت محدوديت هاي مالي كه ذكر مي شد اين كار صورت نگرفت تا اينكه در نهايت ديواره پشتي تكيه فرو ريخت و وضعيت خطرناكي پيدا كرده بود.
شاكري افزود : متاسفانه در روستاي كبريا كلا چون سابقه تخريب ديوار مسجد وجود داشت يكي از اهالي روستا هم به خاطر آن جان خود را از دست داده بود و اين وحشت در بين اهالي ايجاد شده بود كه با توجه به شب هاي محرم و بازي گوشي هاي بچه ها در اطراف اين تكيه حادثه ناگوار ديگري براي اهالي اين روستا رقم بخورد، هيات امنا و اهالي تصميم به بازسازي تكيه كردند و به زحمت سقف اين اثر تاريخي را برداشتند و در تكيه جديد ساخته شده استفاده كردند.
وي ادامه داد: هيات امنا و اهالي روستا تلاش كردند تا بخش مهمي از اين بناي تاريخي را مثل چوبهاي زير سقف و ستونها را به تكيه جديد منتقل كنند.
دوستداران ميراثي شهرستان بابل و محققان مي گويند تعدادي از اثار تاريخي در شهرستان بابل ثبت شده نيستند و آمار تخريب در اين اثار نيز زياد و نگران كننده است.
كارشناس ميراث فرهنگي به خبرنگار ايرنا گفت: تاكنون تعداد زيادي از آثار تاريخي ملك شخصي افراد بوده است كه تخريب شده و به واحدهاي تجاري يا مسكوني تبديل شده و بيشتر اين آثار متعلق به دوره قاجار و پهلوي بوده است.
علي جهانيان ادامه داد: از جمله آثار تخريب شده غير ثبتي در بابل مي توان به خانه راشد، خانه حبيب زاده ، خانه تهراني ، كاروانسراي مقيمي ، كاروانسراي پلنگ و راسته بازار را نام برد كه از جمله برجسته ترين آنها مي باشد.
كارشناس ميراث فرهنگي اظهار داشت: در حال حاضر تنها 50 خانه ميراثي در بابل وجود دارد كه 20 نمونه از آن وقفي است و هنوز اين بناها تخريب نشده اند كه از جمله برجسته ترين اين بناها خانه اوصيا، خانه عزيزي ، خانه رمضاني ، محله حصير فروشان كه تجارتخانه روسها در بابل در زمان پهلوي اول بوده است و خانه شيخ كبير از جمله اين آثار بجا مانده مي باشند كه هنوز سر پا هستند.
وي بيان داشت: با توجه به محدوديت هاي مالي، اداره ميراث فرهنگي بابل نمي‌تواند به تنهايي اين املاك را خريداري كند تا مانع از تخريب آنها شود و از طرف ديگر علاوه بر هزينه خريد ملك، مرمت اين آثار تاريخي نيز هزينه‌هاي زيادي مي طلبد.
جهانيان ادامه داد : در سال 1374 اداره ميراث فرهنگي بابل با حمايت صندوق احياء سازمان ميراث فرهنگي توانست دو خانه تاريخي بابل را خريداري كند اما مرمت اين آثار بعد از 30 سال با كمك بخش خصوصي با اعتبار 20 ميليارد ريال در حال انجام مي باشد.
***عدم توانايي ميراث فرهنگي در خريد ملك هاي تاريخي شخصي
يكي از مالكان اثر تاريخي و ميراثي بابل كه ملك غير ثبتي خود را به واحد تجاري تبديل كرده و نخواست نام خود را فاش كند در پاسخ به سوال خبرنگار ايرنا كه چرا اجازه داد اين ملك تخريب شود،گفت : اگر من ملك خود را ثبت ميراث فرهنگي مي كردم ديگر حتي بدون اجازه ميراث نمي توانستم ملك خود را نقاشي كنم چه برسد به اينكه آن را تجاري سازي كنم.
وي بيان داشت: خيلي علاقمند بودم كه ملك خود را به ميراث فرهنگي بفروشم اما اداره ميراث فرهنگي قدرت خريد ملك چند ميلياردي ما را نداشت.
اين شهروند بابلي افزود: بسياري از ملك هاي تاريخي شخصي در اختيار ورثه است و يك نفر اگر بخواهد آنرا ثبت كند تعدادي ديگر از ورثه ها رضايت ندارند.
وي بيان كرد: يكي ديگر از عواملي كه زمينه تخريب اين منازل تاريخي را فراهم مي كند آن است كه فرزندان ما به علت كمبود امكانات و بروز نبودن در اين منازل زندگي نمي كنند و ما به ناچار بايد اين منازل را ترك كنيم كه ترك اين منازل و اسكان نداشتن تخريب آنها را سرعت مي بخشد.
***فقر ميراث فرهنگي از وجود كارشناسان كاركشته
عليرضا سعادتي محقق و پژوهشگر ميراث فرهنگي و آثار تاريخي به خبرنگار ايرنا گفت: كمبود اعتبار و عدم به كار گيري كارشناسان متخصص ميراثي دو مشكل عمده در حوزه حفظ و مرمت آثار تاريخي در بابل است.
وي بيان داشت: خوشبختانه ما در حوزه كارشناسان ميراثي و آثار تاريخي كمبود نيرو نداريم اما اين كارشناسان به خوبي در ميراث فرهنگي بكارگيري نمي شوند و جذب افراد غير متخصص در حوزه ميراث فرهنگي مي تواند صدمات جبران ناپذيري را در حوزه مرمت آثار تاريخي وارد كند.
سعادتي افزود: همچنين تعدادي از بناهاي تاريخي بابل وقفي مي باشند، نقش اداره اوقاف هم در حفظ آثار تاريخي بسيار مهم است هرچند اوقاف هم بر اساس نيت واقف به دنبال سود و زيان مي باشد اما همه ما بايد به اين باور دست يابيم كه با نشست و گفت و گو مي توانيم بهترين روش را براي حفظ آثار تاريخي بيابيم تا نيت واقف به لحاظ شرعي دچار مشكل نشود و از طرف ديگر آثار تاريخي شهر حفظ شود.
صمد صالح طبري نويسنده و پژوهشگر آثار تاريخي مازندران به خبرنگار ايرنا گفت: اگر بخواهيم روند تخريب آثار تاريخي بابل را متوقف كنيم بايد تعامل سازنده اي بين اداره اوقاف با اداره ميراث فرهنگي و شهرداري صورت بگيرد.
وي بيان داشت: همه شهروندان معتقدند متولي اصلي حفظ آثار تاريخي اداره ميراث فرهنگي است اما چون بسياري از آثار تاريخي بابل وقفي مي باشد تعامل بين اين اداره ها در حفظ آثار تاريخي اثربخش است.
***70 درصد آثار تاريخي در بابل نيازمند مرمت
رئيس اداره ميراث فرهنگي بابل به خبرنگار ايرنا گفت: در شهرستان بابل 200 اثر تاريخي شامل تكايا ، حمام ها، پل ها، كاخ هاي دوره پهلوي ، خانه ها و برج مقبره مي باشد كه از اين تعداد 70 درصد نياز به مرمت دارند.
التفات اباذري بيان داشت: ميزان تخريب اين آثار تاريخي از 10 الي70 درصد مي باشد و اگر بخواهيم تمام اين آثار تاريخي را مرمت كنيم تا از شتاب تخريب اين آثار جلوگيري كنيم نياز به بيش از 200 ميليارد ريال اعتبار مي باشد.
اباذري افزود: تاكنون شش اثر تاريخي ثبت شده در بابل به طور كامل تخريب شده است كه پنج اثر تاريخي تخريبي وقفي بوده و در جهت نوسازي بنا تخريب شده است و يك اثر تاريخي ديگر حمام ميرزا يوسف به خاطر تعريض جاده از سوي شهرداري بابل تخريب شده بود.
رئيس اداره ميراث فرهنگي بابل بيان داشت: بيشتر آثار تخريبي در بابل وقفي هستند كه اوقاف و هيئت امنا براي نوسازي بنا و اجراي نيت واقف اقدام به تخريب آثار تاريخي مي كند همانند خانه خليليان كه در سال 95 در راستاي اجراي نيت واقف اين بنا تخريب شده و ميراث فرهنگي برغم تلاش هاي فراوان و نفس گير نتوانست مانع از تخريب اين اثر تاريخي شود.
اباذري ادامه داد: طرح هاي توسعه كه از سوي شهرداري بابل انجام مي‌شود و به طور معمول براي تعريض جاده ها است از جمله تهديدي جدي براي تخريب آثار تاريخي مي باشد كمااينكه حمام ميرزا يوسف در راستاي تعريض جاده تخريب شده بود.
وي گفت: برخي از آثار تاريخي كه تخريب مي شود و شهروندان هم به حق نسبت به آن دغدغه دارند املاك شخصي مردم مي باشد و ميراث فرهنگي براي تملك آنها و ثبت اين آثار اعتبار كافي در اختيار ندارد و مالك هم با در نظر گرفتن اصل سود و زيان براي ملك خود تصميم مي گيرد.
رئيس اداره ميراث فرهنگي و گردشگري بابل گفت: براي حفظ آثار تاريخي در بابل در گام اول آموزش و فرهنگ سازي را بايد براي شهروندان نهادينه كنيم و براي تحقق اين امر از تمام ظرفيت‌هاي موجود به خصوص از تريبون هاي نماز جمعه و رسانه ها بايد به خوبي بهره گيريم.
اباذري افزود : در گام دوم براي حفظ اين آثار تاريخي تخصيص اعتبار لازم و كافي براي مرمت آثار تاريخي بدون فوت وقت لازم است.
وي يكي ديگر از موارد اساسي كه در حفظ آثار تاريخي نقش دارد را هماهنگي و همگامي دستگاه هاي دولتي و نهادهاي شهري برشمرد و بيان داشت: به خصوص تعامل بين ميراث فرهنگي ،شهرداري و دستگاه قضايي مي‌تواند در حفظ آثار تاريخي بسيار اثربخش باشد.
وي اضافه كرد : ثبت آثار تاريخي كه مالك شخصي دارد نيازمند يك سري كارهاي مقدماتي دارد كه رضايت مالك شخصي براي ثبت اين آثار لازم است كه يا ما بايد اين ملك را از مالك بخريم يا اينكه مالك هبه كند كه با توجه به شرايط اقتصادي مالك علاقمند به فروش ملك خود مي باشد.
اباذري ادامه داد: متأسفانه برخي از آثار تاريخي كه در اختيار دستگاه‌هاي دولتي است ميراث فرهنگي هم در حفظ و بازسازي آن با چالش‌هاي فراواني روبرو ست كه اين امر هم بايد مرتفع شود.
رييس اداره ميراث فرهنگي بابل بيان داشت: برغم محدوديت هاي مالي مرمت بناهاي تاريخي به طور كامل متوقف نيست و در يك سال گذشته حدود چهار ميليارد ريال براي مرمت بناهاي تاريخي هزينه شده است .
وي گفت: بناهاي تاريخي مرمت شده مثل پل تاريخي محمد حسن خان، كيجا تكيه بابل، منزل تاريخي نجفي، سقانفار شياده و سقا نفار لدار از جمله آن است كه مرمت برخي از اين بناها كامل انجام شده و برخي ديگر در مراحل پاياني كار است.
**اوقاف به دنبال تخريب آثار تاريخي نيست
رئيس اداره اوقاف و امور خيريه شهرستان بابل به خبرنگار ايرنا گفت:مديريت جديد اوقاف بابل به هيچ عنوان به دنبال تخريب آثار تاريخي نيست و حفظ آثار تاريخي وقفي از جمله اولويت هاي برنامه ما مي باشد.
حسن برزگر ضمن تاسف از تخريب شش اثر تاريخي وقفي در بابل بيان داشت: به هر حال گذشته ها گذشته است و بايد از اين امر الگو بگيريم و آن چيزي كه از اين به بعد مهم است حفظ آثار تاريخي و ميراثي شهرمان مي باشد.
وي اضافه كرد: با تعاملي كه بين اداره ميراث فرهنگي و اوقاف برقرار شد براي حفظ آثار تاريخي شهرستان كه موقوفه هستند تصميمات خوبي مي توانيم اتخاذ كنيم.
رئيس اداره اوقاف و امور خيريه بابل بيان كرد: استان هاي اصفهان و يزد عملكرد درخشاني درخصوص آثار تاريخي وقفي دارند كه با حفظ آنها و با نگاه كاربري ميراثي و جهانگردي هم نيت واقف را به جا مي آورند و هم اينكه آثار تاريخي شهر خود را حفظ مي كنند.
برزگر بيان داشت: بر اساس نيت واقف ما مكلفيم كه از طريق موقوفات درآمد كسب كنيم تا صرف اجراي نيت واقف از قبيل عزاداري سرور و سالار شهيدان، كمك به يتيمان و بي سرپرستان، توزيع سبد كالا و مسائلي از اين قبيل هزينه شود و ما مي توانيم اين امر را با حفظ آثار تاريخي و درآمدزايي در حوزه گردشگري هم انجام دهيم .
وي گفت: اوقاف در گام اول بدنبال آن است تا خانه هاي قديمي كه مي‌تواند به عنوان مراكز گردشگري تبديل شود مثل خانه شيخ كبير را با حفظ دغدغه هاي ميراثي مرمت كند.
برزگر بيان داشت : يكي از راه هاي جلوگيري از تخريب آثار تاريخي موقوفات بكارگيري جوانان و تحصيل كرده ها به عنوان هيات امنا مي باشد و اوقاف بابل هم بدنبال تحقق اين امر مي باشد.
رييس اداره اوقاف و امور خيريه بابل افزود: در آينده نزديك موزه اوقاف بابل هم در آستانه امامزاده قاسم (ع ) راه اندازي مي شود كه اين اقدام در حفظ آثار تاريخي موقوفه و برخي از اقلام وقفي اثر بخش است و از طرف ديگر در معرض ديد علاقمتدان قرار مي گيرد.
7343/1899