درس هایی كه از بلایای طبیعی نمی گیریم

به گزارش ایرنا، ایران با برخورداری از موقعیت اقلیمی منحصر به فرد، یكی از 10 كشور حادثه ‌خیز در جهان به شمار می رود كه از 41 نوع حادثه طبیعی 31 نوع در كشور روی می دهد.
زلزله های مهیب، سیل، توفان، صاعقه، خشكسالی، سرمازدگی، بهمن، فرونشست زمین، آتش سوزی و گرد و غبار از جمله حوادث غیرمترقبه در ایران است كه اجرای دقیق اصول مدیریت بحران برای كاهش تلفات مالی و جانی و تسریع در خدمات رسانی نیازمند فرهنگ سازی و آموزش های همگانی است.
فقدان آموزش های امداد و نجات در بین مردم، دخالت و اظهارنظرهای غیر كارشناسی در زمان وقوع بلایای طبیعی، ناهماهنگی دستگاه های اجرایی در امدادرسانی، ضعف در اطلاع رسانی دقیق از آمار تلفات جانی و مالی و شایعه پراكنی در شبكه های اجتماعی، از جمله چالش های مهم مدیریت بحران در كشور است.
كارشناسان حوزه مدیریت بحران خسارت سالانه بلایای طبیعی مانند سیل، خشكسالی و سرمازدگی در استان سمنان را بیش از یك هزار و 50 میلیارد ریال برآورد می كنند و از سال 92 تاكنون 48 مورد آتش سوزی، 55 زلزله بالای 3.5 ریشتر و 108 مورد سیلاب در استان سمنان روی داده است.
خسارت این بلایای طبیعی به زیرساخت های اقتصادی استان سمنان یك هزار و 700 میلیارد ریال برآورد شده است كه تاكنون 13 درصد از اعتبارهای جبران خسارت در این بخش تخصیص یافته است.
همچنین در استان سمنان 64 گسل بزرگ فعال است و به دلیل تغییر اقیلم و كاهش بارش های یكنواخت و افزایش بارش های پراكنده، بخش قابل توجهی از خسارت های بلایای طبیعی در این منطقه در چند سال گذشته جاری شدن سیلاب بوده است.
با توجه به اینكه استان سمنان در شرایطی مستعد برای وقوع حوادث غیرمترقبه قرار دارد، آمادگی و آموزش مدیریت بحران به اقشار مردم و مسئولان اجتناب ناپذیر است.
با وجود اینكه تمامی كشورهای جهان نقشه راهی برای مدیریت بحران در زمان وقوع بلایای طبیعی تدوین كرده اند، اما ایران با وجود تهدیدهای لحظه ای مخاطرات طبیعی این نقشه راه تدوین نكرده است.
صاحبنظران دخالت و اظهارنظرهای نابجای افراد غیركارشناس، ناهماهنگی دستگاه های اجرایی و ضعف در اطلاع رسانی دقیق از آمار تلفات جانی و مالی و شایعه پراكنی در شبكه های اجتماعی را از جمله چالش مهم در مدیریت بحران بعد از وقوع بلایای طبیعی می دانند كه رفع این سوء مدیریت ها نیازمند آموزش های اصولی و مستمر و تدوین نقش راه جامع و قابل اجرا در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه در كشور است.

** 6 شهر استان سمنان فاقد پایگاه مدیریت بحران
معاون اداره كل مدیریت بحران استانداری سمنان گفت: خسارت سالانه بلایای طبیعی مانند سیل، خشكسالی و سرمازدگی در استان سالانه بیش از یك هزار و 50 میلیارد ریال است.
علی خداداد افزود: از سال 92 تاكنون 48 مورد آتش سوزی، 55 زلزله بالای 3.5 ریشتر و 108 مورد سیلاب در استان سمنان روی داده است.
وی خاطرنشان كرد: خسارت این بلایای طبیعی به زیرساخت های اقتصادی استان سمنان 16 هزار و 700 میلیارد ریال است كه تاكنون 13 درصد از اعتبارهای جبران خسارت در این بخش تخصیص یافته است.
معاون اداره كل مدیریت بحران استانداری سمنان با بیان اینكه از سال 1376 تا سال 1391 بلایای طبیعی بیش از 22 هزار و 760میلیارد ریال به بخش های مختلف اقتصادی و عمرانی استان سمنان خسارت وارد كرده است، گفت: 22 پایگاه چند منظوره مدیریت بحران در شهرهای مختلف استان فعال است.
خداداد اضافه كرد: 6 شهر استان سمنان فاقد پایگاه مدیریت بحران است كه رفع این چالش نیازمند تصویب اعتبارهای عمرانی در این بخش است.
وی ادامه داد: 64 گسل بزرگ در سمنان فعال است و به دلیل زلزله خیز بودن استان باید تمامی دستگاه های اجرایی برای كاهش خسارت های احتمالی مالی و جانی در آمادگی كامل باشند.
خداداد تصریح كرد: 77 درصد از منابع تولید آب در استان سمنان از سفره های زیرزمینی تامین می شود كه این امر در افزایش بیابانزایی و خشكسالی در منطقه تاثیرگذار است.
معاون اداره كل مدیریت بحران استانداری سمنان گفت: اكنون حبله رود به عنوان تنها رودخانه استان حال و روز ناخوشی دارد و 86 درصد مصرف آب در استان در بخش كشاورزی است كه با اجرای طرح اصلاح الگوی مصرف می توان این رقم را كاهش داد.

** توسعه كشور در گرو مدیریت اصولی بحران
عضو هیات علمی رشته جغرافیا و اقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان گفت: اكنون مدیریت بحران در كشور بر اساس روش های نوین در جهان اجرا نمی شود.
سعید كامیابی افزود: بخش قابل توجهی از خسارت های مالی و جانی با مدیریت اصولی بحران بعد از وقوع مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی كاهش می یابد، اما این اصول مهم به دلیل بی توجهی به آموزش در كشور مغفول است.
وی تصریح كرد: اظهار نظرها و بازدیدهای بعضی از مسئولان از محل وقوع حادثه در بعضی موارد كارشناسی نیست و كه این رویه باید در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه كاهش یابد.
عضو هیات علمی رشته جغرافیا و اقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان گفت: بسیاری از مردم در زمان وقوع بلایای طبیعی انتظار تخصیص اعتبار برای بازسازی واحدهای مسكونی را دارند، اما باید در نظر داشت كه آموزش برای كاهش تلفات به مراتب نسبت به دیگر موارد كمك رسانی در اولویت قرار دارد.
كامیابی اضافه كرد: اتخاذ رویكرد پیشگیری و افزایش مهارت در زمان وقوع حوادث در كشور جدی گرفته نمی شود كه این در میزان تلفات مالی و جانی تاثیرگذار است.
وی ادامه داد: تنوع وقوع بلایای طبیعی یك فرصت اساسی برای افزایش آموزش ها در كشور است و مسئولان با همكاری سازمان های مردم نهاد برای آموزش و مدیریت بحران ها به مردم تلاش كنند.
عضو هیات علمی رشته جغرافیا و اقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان تصریح كرد: آموزش ها برای كاهش بلایای طبیعی باید محله محور باشد و براساس وضعیت و احتمال وقوع حوادث غیرمترقبه آموزش های مختلف به اقشار مردم ارائه شود.

** مداخله های غیركارشناسی چالش اساسی مدیریت بحران
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری سمنان گفت: آموزش مدیریت اصولی بحران نیازمند اصلاح فرهنگی و حذف مداخله های غیركارشناسی در زمان وقوع بلایای طبیعی است.
سعید ناجی افزود: منافع عمومی در زمان وقوع بلایای طبیعی به منافع فردی ترجیح داده شود، با وجود مشكلات متعدد در بخش مدیریت بحران، اما عملكرد این دستگاه در سال های گذشته مطلوب ارزیابی می شود.
وی خاطرنشان كرد: مداخله گری های غیركارشناسی در زمان وقوع بحران آسیب بسیار جدی است و مسئولان غیركارشناس از دخالت های نابجا در زمان وقوع بلایای طبیعی اجتناب كنند.
معاون استانداری سمنان اضافه كرد: بسیاری از سودجویان با ویلاسازی در كنار رودخانه ها و همچنین تخریب عرصه های طبیعی به روان تر شدن سیلاب ها در زمان وقوع سیل دامن می زنند كه این امر نشان دهنده وجود یك بحران فرهنگی در این بخش است.
ناجی تصریح كرد: حضور شخصیت های كارشناس در زمان وقوع بلایای طبیعی بیش از پیش در استان سمنان تقویت شود و با قانون مداری و هماهنگی بین دستگاهی می توان خسارت های مالی و جانی در زمان وقوع زلزله، سیل، آتش سوزی را كاهش داد.
وی با بیان اینكه شورای مدیریت بحران در شهرستان های استان سمنان به معنی واقعی به رسمیت شناخته نمی شود، گفت: با افزایش كارایی و تخصص، این شورا می تواند جایگاه واقعی را به دست آورد.
معاون استانداری سمنان گفت: با افزایش آموزش به آحاد جامعه بحران فرهنگی در بخش مدیریت بحران سمنان كاهش می یابد و اتخاذ راهبردهای موثر برای كاهش خسارت های مالی و جانی در زمان بلایای طبیعی به معنی واقعی در استان نهادینه شود.

** فقر آموزش در مدیریت اصولی بحران
فرماندار مهدیشهر گفت: فقر آموزش برای مدیریت اصولی بحران یكی از چالش های اساسی در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه در كشور است.
حسن ارگی افزود: مردم و مسئولان باید در زمان وقوع بلایای طبیعی منافع عمومی را به منافع فردی ترجیح دهند كه این امر در كشور به صورت محدود در حال اجرا می شود.
وی خاطرنشان كرد: محورهای مهدیشهر از جاده های برفگیر استان سمنان در فصل زمستان است اما برای برفروبی سریع و خدمات رسانی به مسافران در راه مانده نیازمند تخصیص اعتبار و تجهیز این مناطق برفگیر به ماشین آلات پیشرفته برفروبی است.
ارگی اضافه كرد: اظهارنظرهای افراد غیركارشناس در محل حادثه وقوع بلایای طبیعی یكی از چالش های اساسی در مدیریت بحران است كه این امر در كوتاه مدت زمینه اتخاذ تصمیمات غیركارشناسی را فراهم می كند.
وی تصریح كرد: بسیاری از مسئولان در شهرستان های مختلف كشور ارتباط خوبی با اصحاب رسانه ندارند و در اساس اعتقادی به پاسخگویی ندارند كه این امر زمینه نشر خبرهای غیرموثق از میزان خسارت های مالی و جانی در زمان وقوع بلایای طبیعی در شبكه های اجتماعی را فراهم می كند.
فرماندار مهدیشهر افزود: در زمان وقوع حوادث دلخراش مانند زلزله در بعضی از نقاط كشور شاهد هستیم اقشار مردم برای ابراز احساسات در محل حضور می یابند كه این حضورها باید با آموزش های اصولی مدیریت همراه باشد.

** جلوگیری از هدررفت منابع مالی با مدیریت بحران
سرپرست هماهنگی امور عمرانی استانداری سمنان گفت: اعتبار تملك دارایی استان برای سال 97 چهار هزار و 600 میلیارد ریال است كه این اعتبار جوابگوی جبران خسارت های احتمالی بلایای طبیعی در استان سمنان نیست.
قدرت الله ابك خاطرنشان كرد: به طور متوسط سالانه 60 تا 70 درصد از اعتبارات عمرانی در استان سمنان تخصیص می یابد كه با این اعتبارات اندك به هیچ عنوان نمی توان برای جبران خسارت های بلایای طبیعی به صورت فوری اقدام كرد.
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری سمنان اضافه كرد: كاهش خسارت وقوع بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل و خشكسالی به اقتصاد استان سمنان در راستای سیاست های كلی اقتصاد مقاومتی است.
ابك تصریح كرد: با مدیریت اصولی و هدفمند بحران می توان از هدررفت منابع مالی برای جبران خسارت های بلایای طبیعی اقدام كرد .
وی ادامه داد: میزان اعتبارات شهرداری های استان سمنان به طور متوسط چهار هزار و 300 میلیارد ریال است كه درصورت تصویب 100 درصدی این اعتبارات نمی توان تمامی خسارت های احتمالی بلایای طبیعی در شهرهای استان را جبران كرد.
ابك اضافه كرد: مدیریت اصولی بحران به منظور اجرای دقیق سیاست های كلی اقتصاد مقاومتی و كاهش خسارت به اقتصاد كشور ضروری است.
سرپرست معاونت هماهنگی امورعمرانی استانداری سمنان گفت:آموزش برای مدیریت بحران به معنی واقعی در جامعه نهادینه شود و با این راهبرد می توان خسارت های احتمالی مالی و جانی این بلایا را در زمان بحران به میزان قابل توجی كاهش داد.
به گزارش ایرنا، مدیریت قوی، همكاری و همفكری بیشتر مسئولان و دست اندركاران مدیریت بحران در سراسر كشور از عوامل كارساز و موجب جبران سریع و اصولی خسارات و مانع از هرگونه خطا و اشتباه در تصمیم گیری ها می شود.
پیشگیری از وقوع حوادث و كاهش اثرات سوء و مخرب رخدادهای طبیعی رابطه مستقیم با اقتصاد مقاومتی و توسعه كشور دارد و از آن جمله سرمایه هایی كه سالانه در بخش ساختمان و مسكن، تولیدات كشاورزی و صنعتی و طرح های زیربنایی بكار گرفته می شود، سهم عمده ای از سرمایه ملی است كه همواره در معرض تهدید حوادث طبیعی قرار دارد.
اولویت توجه و برنامه های مدیریت بحران كشور تنها معطوف به جبران آسیب های رخداده نیست، بلكه به كارگیری تمهیداتی برای پیشگیری و كاهش اثرات را نیز شامل می‌شود كه از ین بحث تا حد زیادی غفلت شده است.
بر این اساس توسعه ظرفیت‌ های محلی، بهره گیری از روش‌ های مشاركتی به موازات به كارگیری شیوه ها و الگوهای تاب‌آور توسعه، ارتقای ایمنی و تاب آوری كشور در برابر بلایای طبیعی اجتناب ناپذیر است.
7339/6103/7408