به گزارش ایرنا، همكاری های اقتصادی چند وجهی در حوزه های مختلف بین جمهوری اسلامی ایران و عراق در طول سنوات گذشته به باور كارشناسان، از عوامل مهم گسترش مناسبات و در عین حال امنیت پایدار در مرزهای دو كشور بوده است.
به رغم كوته بینی هایی كه در بین بعضی كشورهای منطقه و بعضا برخی كشورهای جهان وجود دارد، اما هیچ كس منكر این واقعیت نیست كه یكی از عوامل ثبات و امنیت نسبتی در منطقه، متاثر از همین روابط خوب فی مابین ایران و عراق است.
نكته ای كه 'برهم صالح' رئیس جمهوری عراق روز پنجشنبه گذشته در دیدار 'بیژن زنگنه' وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران و هیات همراه با وی، بر آن تاكید كرد و گفت كه گسترش روابط تهران - بغداد به نفع ثبات و امنیت در كل منطقه است.
صالح طرح مدنظر خود برای تعریف یك ساختار روابط اقتصادی و سیاسی جدید در منطقه مبتنی بر مشاركت و گفتگوی آزاد و جدی میان همه كشورها را نخستین بار در كسوت ریاست جمهوری در سفرش به تهران رونمایی كرد.
اهمیت روابط دو كشور همچنین بارها مورد تاكید 'عادل عبدالمهدی' نخست وزیر و فرمانده كل نیروهای مسلح این كشور قرار گرفته و آخرین بار و در شرایطی كه بغداد به شدت تحت فشار واشنگتن برای تن دادن به تحریم های یكجانبه آمریكا علیه ایران قرار گرفته است، در دیدار وزیر نفت ایران، به عمق روابط دو ملت و دو كشور همسایه ایران و عراق اشاره كرد و بر اهمیت تقویت آن در زمینه های مختلف در راستای منافع دو ملت تاكید كرد.
به اعتقاد كارشناسان، روابط نزدیك اقتصادی در كنار همكاری های گسترده در حوزه مبارزه با تروریسم و وحدت مواضع در نهادهای بین المللی و راهبرد مشترك در خصوص امنیت منطقه ای، نه تنها برای دو كشور ثمربخش بوده بلكه منطقه را نیز از آن بهره مند كرده است.
برهمین اساس، هرچه حوزه مناسبات اقتصادی و از طرفی هماهنگی های سیاسی بین دو كشور (ایران و عراق) گسترده تر و قوی تر شده، امنیت و مناسبات دو جانبه نیز پایدارتر شده و این امر، برای منطقه نیز آرامش عمومی را به همراه داشته است.
واقعیت روابط اقتصادی امروز بین ایران و عراق، رقم 13 میلیارد دلار است كه دو كشور در راستای اهداف و دستاوردهای مترتب بر آن، بنای افزایش آن را تا سقف 20 میلیارد دلار در مرحله اول قرار داده اند.
جمهوری اسلامی ایران این سیاست را با همه شركای اقتصادی خود در پیش گرفته و سفر اخیر سه روزه وزیر خارجه ایران به هند (17 تا 19 دیماه) كه یك هیات بزرگ اقتصادی او را همراهی می كرد، در همین راستا بوده است.
«محمد جواد ظریف» بنا دارد به همین ترتیب در راس هیاتی بزرگ از بازرگانان و سرمایه داران ایرانی روز یكشنبه وارد بغداد پایتخت عراق شود و قرار است همزمان با سفر و حضور او در این كشور ، همایش بزرگ تجاری ایران و عراق در سه شهر بغداد، سلیمانیه و كربلا برگزار شود.
همان طور كه ظریف در جریان سفر به هند اعلام كرد، جمهوری اسلامی ایران منتظر اتحادیه اروپا نمی ماند و روابط را با شركای سنتی خود در راستای منافع مردم ایران گسترش می دهد.
گزارش 9 ماهه سال 97 سازمان گمرك جمهوری اسلامی ایران نیز نشان می دهد كه همچنان شركای سنتی ایران در تعامل اقتصادی خود با تهران بیشترین سهم را دارند.
براساس این آمار، پنج كشور، چین، عراق، امارات، افغانستان، تركیه به علاوه هند همچنان مهمترین شركای تجاری ایران هستند و تعامل تجاری با این كشورها باعث شده است كه تراز تجاری در طول این مدت نه تنها نزول نكند بلكه با رشد 5.40 درصدی، مثبت هم باشد.
عراق به دلیل موقعیت راهبردی و اهمیت سیاسی و اقتصادی كه در منطقه و جهان دارد، در بین این كشورها جایگاه ویژه ای دارد.
این كشور در حوزه صادرات غیرنفتی در 9 ماهه سال جاری با رقم 30 درصد رشد، از چین (29 درصد) هم جلو زده و بعد از آنها، امارات با 22 درصد، افغانستان با 10 درصد، تركیه با 9 درصد و هند با حدود 5 درصد در مراتب بعدی قرار گرفته اند.
طبق گزارش رایزنی بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در بغداد، صادرات روزانه كالا از ایران به كشور عراق به طور میانگین 20 میلیون دلار است.
در حوزه نمایشگاه ها در طول یك سال نمایشگاه های متعدد تخصصی برگزار شده كه براساس آمار رایزنی بازرگانی ایران در بغداد در سال 97 – 98 قریب 20 نمایشگاه تخصصی برگزار شده و می شود كه همه آنها، اولین دوره برگزاریشان در كشور عراق به شمار می رود.
این نمایشگاه ها كه توانمندی های متنوع ایران به ویژه بخش خصوصی را به نمایش می گذارد شامل حوزه های مختلف كیف و كفش، فرش ماشینی و دستباف، ساختمان، نیروگاه و الكترونیك، سنگ، تجهیزات هتلداری، تجهیزات بیمارستانی و پزشكی و غیره است.
از نمونه های بارز نزدیكی روابط دو كشور، تبادل هیات های رسمی بین دو كشور است كه شاید در طول یكسال گذشته سفر «اسحاق جهانگیری» معاون اول رییس جمهوری و وزیران دفاع، نفت، برق و دیگر وزیران كشور مهمترین این هیات ها بوده اند.
در مقابل مسوولان بلندپایه عراق و رهبران سیاسی این كشور نیز به ایران سفرهای متعددی را داشته اند كه شاید مهمترین این سفرها در این یكسال، سفر «برهم صالح» رییس جمهور عراق بوده است.
علاوه بر اینها، هیات های مختلف از نخبگان هنری و فرهنگی دو كشور به منظور تقویت روابط فرهنگی و هنری نیز به دو كشور در رفت و آمد هستند و نمایشگاه های هنری و فرهنگی متعددی از ایران در این سال ها در عراق برپا شده است.
مشاركت فعال ایران در فعالیت های فرهنگی و هنری عراق از جمله جشنواره بین المللی سینمای بغداد و هفته های فرهنگی و هنری از دیگر نمودهای بارز گسترش روابط است كه باعث تقویت مناسبات و اعتماد سازی بیشتر بین دو كشور شده است.
شاید گستردگی روابط دو جانبه از مهمترین عواملی است كه باعث شده است نخست وزیر عراق بارها در طول ماه های گذشته اعلام كند كه بغداد به تحریم های یكجانبه آمریكا علیه ایران پایبند نیست.
وی تاكید كرده است كه موضع عراق در قبال تحریم های یكجانبه آمریكا علیه ایران مشابه اتحادیه اروپا و چین و تركیه و روسیه است و به جزیی از نظام تحریم ها علیه تهران تبدیل نمی شود.
این اظهارات صریح نخست وزیر و دیگر مقامات عالی این كشور فضا را حتی برای وزیران و مسوولان اجرایی این كشور برای پیشبرد مثبت رایزنی ها با مسوولان ایرانی در حوزه های همكاری اقتصادی و حتی سیاسی و امنیتی بازگذاشته است.
وزیر خارجه ایران این بار در حالی در راس یك هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی عازم عراق می شود كه پیش از او در سه روز گذشته، «بیژن زنگنه» وزیر نفت ایران، مذاكرات ثمربخشی را در حوزه همكاری نفت و انرژی با مقامات عراقی به اتمام رساند.
حوزه همكاری های نفت و انرژی در حال حاضر یكی از حوزه های مهم همكاری بود كه در جریان رایزنی های دو وزیر نفت عراقی و ایرانی در سفر زنگنه به بغداد به آن پرداخته شد.
صادرات بیش از 18 میلیون مترمكعب گاز، بحث پژوهش های مطالعاتی برای بهره برداری از میادین مشترك نفتی، همكاری در زمینه سواپ نفتی و سرمایه گذاری شركت های ایرانی در پروژه های نفتی، حوزه های گسترده ای از همكاری را بین دو كشور فراهم كرده است.
همین امر سبب شده است كه دو كشور در سازمان اوپك مواضع همسانی در قبال سیاستگذاری های نفتی و افزایش قیمت های جهانی نفت داشته باشند كه ماحصل این امر بر تصمیمات مثبت اوپك نیز در طول یكسال اخیر منعكس شده و در افزایش قیمت های نفت خود را نشان داده است.
جدا از مناسبات اقتصادی و مراودات تجاری، رفت و آمد حدود چهار میلیون زائر از دو كشور برای زیارت عتبات عالیات یا درمان و گردشگری از جنبه های مهم دیگر مناسبات بین دو كشور است كه توانسته در تحكیم روابط اجتماعی بین دو ملت اثر شایان توجهی داشته است.
در كنار مجموعه این عوامل، نقش حامی همیشگی كه جمهوری اسلامی ایران در روند سیاسی عراق و حمایت از رای و انتخاب مردم در دوره ها و دولت های مختلف این كشور انجام داده است، عامل مهم دیگری در نزدیكی دو كشور و عمق روابط فی ما بین بشمار می آید.
گرچه آمریكا انتظار داشت كه با اعمال تحریم های یكجانبه ایران را از حیث اقتصادی زمین گیر كند، اما اعتماد سازی كه تهران با دیپلماسی فعال روحانی - ظریف با شركای خود در طول سنوات گذشته ایجاد كرده باعث شده است كه تحریم ها كمترین اثرگذاری را در عرصه مناسبات اقتصادی ایران با این كشور داشته باشد.
آمار مثبت تراز تجاری ایران در 9 ماهه سال جاری گویاترین دلیل است و تاكید هند بر خرید نفت از ایران در جریان سفر اخیر ظریف به «دهلی نو» و یا تاكید عراقی ها بر حفظ و گسترش مناسبات خود با ایران از نمونه های بارز در این راستا است.
از نگاه ناظران عراقی نیز، در صورتی كه اتحادیه اروپا اقدامات مربوط به «سازوكار ویژه مالی» (SPV) را به اتمام برساند، اروپا نیز در كنار روسیه، چین، هند، عراق و تركیه و دیگر شركای اقتصادی ایران، عملا از نظام تحریم های یكجانبه آمریكا جزء نامی باقی نمی گذارد و همه نشانه های آن برچیده خواهد شد.
به اعتقاد كارشناسان، قطع امید ترامپ و دارو دسته اش در كاخ سفید از شركای ایران باعث شده است كه امروز به كشورهای حاشیه ای در نظام تحریم ها متوسل شود تا شاید چند صباحی مرگ بالینی تحریم های یكجانبه اش را به تاخیر بیندازد.
چنانكه مقامات دو كشور در مناسبت های مختلف تاكید كرده اند ریشه های عمیق روابط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی فی مابین ایران و عراق در دو سطح مردمی و دولتی چنان است كه اقدامات مخرب و خصمانه جریان سعودی و بعثی كه بویژه در ماههای اخیر برای تضعیف این روابط صورت گرفته است، نتوانسته است خللی در روند رو به توسعه روابط ایجاد كند.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد نیز چند روز پیش در جمع اساتید و دانشجویان دانشگاه دفاع ملی عراق تاكید كرد كه روابط ایران و عراق در كلیه زمینه ها آنگونه گسترش می یابد تا به عنوان الگویی موفق از همكاری دو كشور همسایه در روابط بین الملل در آید.
'ایرج مسجدی' با بیان این كه نگاه ایران به عراق مبتنی بر رویكرد فرقه ای و حزبی نمی باشد بلكه نگاه انسانی، اسلامی و برادری است تاكید كرد : عراق هیچ دوستی صادق تر از ایران نخواهد داشت.
به هر روی، سفر ظریف به عراق در این برهه را می توان نقطه تحول تازه ای در سطح مناسبات دو جانبه سیاسی و اقتصادی ارزیابی كرد و اثر مثبت آن بر اوضاع منطقه در حوزه اقتصاد و امنیت را مورد تاكید قرار داد.
خاورم *10*353*380*
تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۳۹۷ - ۲۰:۱۵
بغداد – ایرنا – «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه در حالی فردا یكشنبه در راس یك هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی عازم عراق می شود كه روابط دو كشور بیش از هر زمان دیگری مستحكم و رو به توسعه است.