مرگ بی صدای زاگرس

به گزارش ایرنا اهمیت جنگل و نقش آن در حفظ منابع آب و خاك بر كسی پوشیده نیست اما حریم این پوشش سبز و سرمایه گرانبها بر اثر فعالیت های انسانی هر روز تنگ تر و تنگ تر می شود به گونه ای كه ایران در سطح دنیا و از میان 56 كشور دارای پوشش جنگلی در جایگاه 48 قرار گرفته است.
طرح بهره برداری و بی مهری با جنگل های ایران و غارت این سرمایه ملی به سال های 1297 و زمانی كه طبق قراردادی بهره برداری از جنگل های شمال به پیمانكاران روسی داده شده بود، برمی گردد.
دولت تدبیر و امید نیز طی سال های اخیر و با هدف احیای دوباره جنگل های شمال كه به لحاظ طبیعی بودن در جهان بی نظیر هستند، طرح تنفس چند ساله و محدودیت بهره برداری از این جنگل ها را اعلام كرده است.
در این مدت در كنار این محدودیت ها در بهره برداری از جنگل های شمال، واردات چوب به داخل كشور نیز محدودتر شده و تعرفه های گمركی آن نیز افزایش یافته است.
با ایجاد این محدودیت ها، سودجویان برای تامین چوب مورد نیاز كارخانه ها، دست طمع را به سوی جنگل های زاگرس كه جزو جنگل های حفاظت شده و غیرقابلیت بهره برداری است، دراز كرده اند.
جنگل‌های زاگرس با 6 میلیون هكتار مساحت حدود 40 درصد جنگل‌های ایران را تشكیل می‌دهد؛70 درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ها شامل می‌ شود كه در حدود 12 استان كشور گسترده شده است.
جنگل های زاگرس بر اساس مطالعات پالینولوژی در حدود 14 تا 15 هزار سال قبل با درختان پراكنده بلوط و بنه تشكیل شده و از پنج هزار سال پیش جنگل های متراكم و نیمه متراكم بلوط به طور كامل در این منطقه ایجاد شده است.
جنگل های زاگرس به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می شود و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاك، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیكی، مصارف درمانی، توانایی های اكوتوریستی و ارزش های زندگی دارای اهمیت زیادی است.
زاگرس از دیرباز محل سكونت انسان بوده و هم اكنون نیز بخش زیادی از مردم روستایی و عشایر منطقه از راه دامداری و برداشت از سایر محصولات جنگلی مانند مازوج، شیره سقز، بلوط و ... معیشت خود را تامین می كنند و علاوه بر آن بخشی از نیازهای مردم شهری را نیز تامین می كنند.
ارزش جنگل های زاگرس در فلات ایران زمانی بیشتر می شود كه این جنگل به عنوان مانعی طبیعی در مقابل ورود ریزگردها به بافت مركزی ایران عمل كرده و 40 درصد ذخیره گاه آبی كشور از این منطقه تامین می شود.
جنگل های زاگرس در ادوار گذشته و به دلایل متعددی از جمله آتش سوزی، خشكسالی و بیماری های درختان جنگلی و... تهدید شده اما طبیعت این جنگل ها به گونه ای است كه هر بار خود را ترمیم كرده و دوباره تازگی و سرزندگی پیدا كردند.
اینك این جنگل ها در برابر عاملی جدید تهدید می شود كه تیشه به ریشه جنگل زده و درختان جنگلی را از بیخ و بُن ویران می كند و دیگر امكان نفس كشیدن را از زاگرس می گیرد و مرگ تدریجی آن را رقم می زند.
سوداگران چوب، ناعادلانه درختان جنگلی را قطع می كنند و سپس از طریق بیراهه ها و جاده های فرعی برای تهیه ذغال به كوره ها یا به استان های شمالی كشور منتقل می كنند.
جنگل های زاگرس در آذربایجان غربی كه بیش از 110 هزار هكتار مساحت دارد، جزو جنگل های زاگرس شمالی محسوب می شود و مدتی است كه میهمانان نامهربان به جای بهره برداری اصولی از این درختان به قلع و قمع درختان جنگلی می پردازند.

** امسال 150 تُن چوب قاچاق در آذربایجان غربی ضبط شده است
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی گفت: امسال در مجموع بیش از 150 تُن چوب قاچاق در مناطق مختلف استان ضبط و چندین دستگاه خودرو نیز توقیف شده است.
سرهنگ یوسفعلی ابراهیم پور اظهار داشت: طی 10 سال گذشته در مجموع 10 تُن چوب قاچاق در استان كشف شده بود در حالی كه امسال این میزان 15 برابر افزایش یافته است و این جهش، ضرورت توجه به این امر را نشان می دهد.
وی اضافه كرد: با وجود تمام تلاش های انجام شده تنها 10 درصد از چوب های قاچاق كشف و ضبط شده و مابقی به دور از چشم ماموران یگان حفاظت و نیروی انتظامی به صورت قاچاق از استان خارج می شود.
وی افزود: بحث قاچاق و حمل غیرمجاز چوب در استان های غربی و شمالغرب كشور از زمانی كه دولت طرح تنفس جنگل های شمال را اجرا كرد، به وجود آمده است.
سرهنگ ابراهیم پور گفت: نظارت های منابع طبیعی بر حمل و انتقال چوب های غیرجنگلی باید قبل از بارگیری محموله انجام گیرد و تنها در این صورت است كه مجوز لازم از سوی این ارگان صادر می شود.

** پرونده قاچاقچیان چوب به تعزیرات حكومتی فرستاده می شود
یكی از دستگاه هایی كه می تواند در زمینه چوب های قاچاق اظهار نظر كند، تعزیرات حكومتی است، البته نظارت این ارگان با توجه به استعلام از منابع طبیعی و تنها در خصوص حمل چوب قاچاق است.
رییس اداره تعزیرات حكومتی مهاباد و پیرانشهر كه از مناطق عبوری چوب های قاچاق به شمار می رود، گفت: پرونده 2 محموله قاچاق چوب درختان جنگلی در این اداره بررسی شده است و متخلفان به پرداخت جریمه نقدی محكوم شده اند.
جعفر نوری اظهار داشت: این 2 محموله در مجموع با وزن 17 تُن در 2 دستگاه خودرو كشنده در یكی از شهرستان های جنوبی استان بارگیری شده بود و در ایست بازرسی سه راهی دارلك محور مهاباد - ارومیه توقیف و با توجه به قاچاق بودن حمل محموله های چوب جنگلی پرونده آنها به اداره تعزیرات حكومتی مهاباد ارسال شد.
وی افزود: در این اداره ضمن تشكیل پرونده برای متهمان، استعلام های لازم در مورد جنگلی بودن یا غیرجنگلی بودن چوب های كشف شده از اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد صورت گرفت و كارشناسان نوع چوب ها را بید جنگلی تشخیص دادند.
نوری گفت: رییس شعبه ویژه رسیدگی به جرایم قاچاق كالا و ارز اداره تعزیرات حكومتی مهاباد نیز متهمان را به ضبط محموله و پرداخت 68 میلیون ریال جزای نقدی محكوم كرد.
رییس اداره تعزیرات حكومتی مهاباد و پیرانشهر افزود: این جریمه نقدی تنها برای حمل غیرمجاز چوب جنگلی بوده و جریمه قلع و قمع درختان در صلاحیت این اداره نیست و این موضوع توسط ارگان های دیگر بررسی می شود.
وی یادآور شد: مهمترین راهكار مقابله با قاچاق چوب، جلوگیری از قطع درختان در مبدا است و در این زمینه شوراهای اسلامی روستا و دهیاران می توانند با تعامل خود با دستگاه مرتبط از قاچاق چوب جلوگیری كنند.

** مهاباد گذرگاهی برای انتقال چوب های قاچاق
110 هزار هكتار از جنگل های آذربایجان غربی در شهرستان های پیرانشهر، سردشت و مهاباد قرار دارد و قاچاقچیان چوب محموله های چوب را از طریق محورهای مواصلاتی مهاباد به استان های مركزی كشور انتقال می دهند.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد گفت: امسال در مجموع بیش از 100 تُن چوب در محورهای مواصلاتی این شهرستان كشف و خودروهای حمل كننده نیز توقیف شده است.
مجید پاتو افزود: طبق قانون هرگونه قطع و حمل محموله های چوب بدون اخذ مجوزهای لازم ممنوع است و با متخلفان برابر قانون برخورد می شود.
وی یادآور شد: باغدارانی كه قصد دارند درختان فرسوده و خشك باغ خود را نیز قطع كنند باید مجوز قطع درختان را از جهادكشاورزی اخذ كنند و این اقدام با نظارت منابع طبیعی انجام شود.
پاتو گفت: یكی از شگردهای قاچاقچیان پنهان كردن چوب های جنگلی در بین چوب درختان غیرجنگلی و رودخانه ای است و آنان از این طریق می خواهند قانون را دور بزنند؛ با توجه به اینكه تنها منبع رسمی تشخیص درختان جنگلی از غیره كارشناسان منابع طبیعی است لذا باید هر محموله چوب مجوز غیرجنگلی بودن را از این ارگان دریافت كند.
این گزارش و صدها صدای دیگر نمی تواند به تنهایی پدیده قاچاق چوب را در كشور مهار یا كنترل كند؛ واقعیت امر این است كه سوداگران چوب نیز برای تامین چوب مورد نیاز خود از هر حربه ای استفاده می كنند كه لازم است مسوولان امر برای مقابله با پدیده قاچاق چوب راهكارهای عملی پیدا كنند.
راهكارهای كوتاه مدت مقابله با پدیده قاچاق چوب و جلوگیری از قطع درختان جنگلی، اجازه واردات چوب به كشور و برداشتن تعرفه های گمركی از چوب و سایر صنایع وابسته به آن است كه می تواند تا حدودی اعمال فشارها بر جنگل های زاگرس و ارسباران در آذربایجان را كاهش دهد.
راهكار بلند مدت مقابله با قاچاق چوب نیز توجه بیشتر به زراعت چوب و اعطای تسهیلات بانكی با بازپرداخت بلند مدت به كشاورزان فعال در این عرصه است؛ طرحی كه باید از چند سال قبل از اجرای طرح تنفس جنگل های شمال اجرا می شد.
با توجه به اینكه ممنوعیت بهره برداری كامل از جنگل های شمال از سال 1399 اجرا می شود، از هم اكنون باید برای فاز دوم هجوم غارتگران جنگل ها زاگرس برنامه ریزی شود و با برنامه ریزی های اصولی چوب های مورد نیاز صنایع مربوطه را از مزارع نه از جنگل تامین كنیم.
3020/6185/3072