امنیت پایدار غذایی در گروه پژوهش علمی است

به گزارش ایرنا، موفقیت در تمام فعالیت های مربوط به توسعه از جمله صنایع، خدمات، كشاورزی و شیلات به نحوه گسترش فعالیت های پژوهشی بستگی دارد، با توجه به محدودیت های بخش زمین كشاورزی و آب، استفاده از فناوری‌ های نو و افزایش بهره ‌وری باید در حوزه تامین و امنیت مواد غذایی روی پای خود بایستیم.
دستاوردهای علمی و پژوهشی محققان دانشگاهی و علمی ما در حوزه های كشاورزی و دریایی چهل سال اخیر ثابت شده است كه می توان در این مهم از ظرفیت های و توانمندی های داخلی استفاده و بهره برداری كرد.
امروز با اطمینان می توانیم بگوییم كه چقدر از آنچه كه روزانه به عنوان غذا و میوه در سبد زندگی ما قرار دارد اطلاعات كافی درباره سلامت و كیفیت آن در اختیار داریم و با چه اطمینان خاطری آنها را مصرف می كنیم.
روزانه ما برای حفظ سلامت بدن چه نوع غذا، میوه و سبزی مصرف می كنیم كه نمی دانیم این محصولات از كشت تا برداشت و نگهداری تا عرصه چه چرخه ای را طی كرده تا به دست ما مصرف كنندگان برسد و یا چه كسانی در این فرآیند دخالت و نقش دارند تا این محصول به صورت سالم راهی دست مصرف كننده شود و سلامت و امنیت آن را تضمین كرده و بدون دغدغه آن را استفاده كنیم.
علاوه بر كشاورز و صیادان و عمل آوردگان، نقش كارشناسان و محققان علمی برای همه محصولات اعم از دریایی مانند ماهی، میگو و جلبك و همچنین محصولات كشاورزی و باغی بی بدیل است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی هرمزگان در این راستا میزگردی با عنوان «امنیت غذایی در هرمزگان با 4 تن از مدیران و معاونان پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان و مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان برگزار كرد.

** 36 سال كار تحقیقاتی بر روی آبزیان
در سال 61 مركز تحقیقات شیلاتی دریای عمان در بندرعباس با هدف تحقیق بر روی گونه های آبزیان دریایی شروع به كار كرد و با توسعه فعالیت ها و امكانات در سال 81 با مجوز علوم، تحقیقات و فناوری به پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان ارتقا یافت.
پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان در سال 88 موفق به دریافت گواهینامه بین المللی سیستم مدیریت كیفیت آزمایشگاه براساس استاندارد iso/iec/17025 از موسسه اعتباردهی دكس(DAKKS) آلمان شد، پژوهشكده همچنین دارای ایستگاه تحقیقاتی نرمتنان خلیج فارس در بندرلنگه با ماموریت تحقیق در زمینه نرمتنان و ماهیان زینتی است.
درحال حاضر پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس دارای 2 گروه تخصصی تكثیر و پرورش آبزیان و تغذیه و فیزیولوی آبزیان كه بخش تكثیر و پرورش این پژوهشكده با 900مترمربع مساحت دارای یك سالن سرپوشیده است وانواع حوضچه های فایبر گلاس و پلی اتیلن برای نگهداری و پرورش آبزیان دریایی در آن قرار دارد.
گروه های تخصصی تكثیر و پرورش، بیولوژی، غواصی و خدمات دریایی نیز توانمندی های خود را در بیوتكنیك ماهیان زینتی و صدف های مروارید ساز و خوراكی و میزان قابل برداشت نرمتنان را تعیین می كنند.
امروز تحقیقات علمی پژوهشگران حوزه دریا نیز با جدیت بیشتری دنبال می شود و دستاوردهای آن به خصوص در حوزه های ساردین ماهیان و یال اسبی ها به تولید انبوده رسیده است.
پژوهشگران حوزه دریایی امروز فعالیت های تحقیقاتی خود را بر روی منابع دریایی به سمت صدف های دریایی و خوراكی و جلبك ها برده؛ منابعی كه می توان آن را گامی موثر در راستای خود كفایی، كاهش واردات و افزایش درآمدهای غیرنفتی دانست.
دستیابی به تكنولوژی تكثیر و پرورش انواع نرمتنان اقتصادی از جمله صدف های مرواریدساز لب سیاه و محار، خیاردریایی و ماهیان زینتی، ارزیابی ذخایر نرمتنان مرواریدساز و خوراكی خلیج فارس و شناسایی مكان های مناسب و بازسازی ذخایر بی مهرگان دریایی در راستای پرورش صدف های مرواریدساز نیز بخشی از هدف گذاری های تعیین شده در این ایستگاه تحقیقاتی است.

** موسسه تحقیقاتی علوم شیلات 100ساله می شود
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان در این میزگرد اظهار داشت: این پژوهشكده یكی از پژوهشكده های وابسته به موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی كشور و زیرمجموعه جهاد كشاورزی است كه امسال همزمان با 40سالگی انقلاب، موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی نیز 100ساله می شود.
محمد صدیق مرتضوی افزود: پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان از سال 61 فعالیت آن آغاز شده و تاكنون 12 ایستگاه در بندرجاسك و بندرلنگه زیر نظر این پژوهشكده فعالیت می كنند.
به گفته وی، اكنون فعالیت های تحقیقاتی پژوهشكده در قالب بخش های بوم شناسی(اكولوژی دریا)، زیست شناسی و ارزیابی ذخایر آبزیان، تكثیر و پرروش آبزیان، تكنولوژی فرآوری آبزیان، ژنتیك آبزیان و بهداشت و بیماری های آبزیان انجام می شود.
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان بیان داشت: هدف گذاری های تعیین شده در بخش آبزی پروری این پژوهشكده شامل شناخت و معرفی گونه های مهم اقتصادی آبزیان دریایی قابل تكثیر و پرورش، تعیین بیوتكنیك تكثیر و پرورش آبزیان دریایی و تعیین نیازهای غذایی آبزیان پرورشی است.
مرتضوی عنوان كرد: این بخش دارای توانمندی های مختلفی از جمله خالص سازی و كشت انواع جلبك های میكروسكوپی، كشت و تهیه عصاره و پودر جلبك های ماكروسكوپی، كنترل پدیده كشند قرمز و پایش جلبك های مربوط به كشند در سایت های پرروش میگو و همچنین طرح های مربوط به پرورش ماهی در قفس و آبزیان دریایی در استخرهای خاكی است.

**اثربخشی طرح های پژوهشی بر ساردین ماهیان
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان گفت: فعالیت های تحقیقاتی پژوهشكده در چندمحور مهم ذخایر آبزیان، آبزی پروی، بازسازی ذخایر آبزیان، مخاطرات زیستی در حوزه دریا ارزیابی می شود و نتایج آنها به بهره برداران منتقل می شود.
مرتضوی در این رابطه به دستاوردهای پژوهشی شاخص پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بحث امنیت غذایی دریایی اشاره كرد و افزود: با تعریف طرح های تحقیقاتی و تجزیه و تحلیل داده های آماری چندیدن ساله در پژوهشكده این اطمینان را به شیلات داده ایم كه می تواند صید را در مدت پنج سال به 70هزارتن برساند.
وی در این رابطه به میزان صید ذخایر ساردین و موتو ماهیان اشاره كرد و بیان داشت: در سال 90 حدود صید ساردین و موتو ماهیان 30 هزار تن بود كه بر اساس طرح پژوهشی، افزایش میزان قابل برداشت از ذخایر ساردین و موتو ماهیان با هدف گذاری 60 هزار تن در سال و توسعه تدریجی در یك دوره پنج ساله به مدیریت شیلات هرمزگان اعلام شد كه در سال 94 میزان برآورد شده، محقق شد.
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان گفت: در ادامه تحقیقات و ارزیابی های انجام شده در سال 95 میزان قابل برداشت مجاز برای این گروه آبزی 75 هزار تن مشخص شده است.
وی با بیان این كه در حال حاضر 30 درصد كل صید هرمزگان را ذخایر 'ساردین' و ' موتو ' تشكیل می دهد، تصریح كرد: براساس اطلاعات زیستی بدست آمده این گونه ها در مدیریت صید این آبزیان توسط شیلات استان مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا تعیین زمان ممنوعیت صید بر اساس زمان تخم ریزی و تعیین چشمه تور مناسب بر اساس اندازه طول بلوغ ماهی انجام می شود.
مرتضوی در خصوص اثربخشی طرح های پژوهشی بر روی ساردین ماهیان گفت: براساس برآوردهای انجام شده میزان درآمد سالانه صیادان (سود ناخالص) از نتیجه اجرای طرح پژوهشی در سال 94 دو برابر شد و به رقم 300 میلیارد ریال رسید.
وی پیش بینی كرد: با تحقق هدف گذاری ها، میزان قابل برداشت 75 هزار تن از این ذخایر، سود ناخالص 450 میلیارد ریال در سال عاید صیادان هرمزگان گردد.
به گفته رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان، منطقه آبهای محدوده شهرستان پارسیان و آبهای ساحلی ناحیه شرقی جاسك به عنوان نواحی با تمركز و تراكم بالای ماهی تشخیص داده شدند و به عنوان صیدگاه های جدید معرفی شدند.

**طرح سنجش سموم جلبكی درحال انجام است
معاون پژوهشی پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز در بحث امنیت غذایی دریایی، یكی از طرح هایی به اتمام رسیده اخیر پژوهشكده به طرح ریسك مصرف ناشی از آلاینده های آلی در 18 گونه تجاری اشاره كرد و هدف از انجام آن را بررسی ریسك مصرف انسانی عنوان كرد.
سیده لیلی محبی گفت: داده هایی كه به دست می آید علاوه بر اینكه در حوزه امنیت و سلامت غذایی بسیار مهم است می تواند مورد توجه مسوولان جهادكشاورزی و علوم پزشكی و محیط زیست نیز باشد.
وی گفت: طرح سنجش سموم جلبكی با حمایت از سوی صندوق توسعه حمایت از پژوهشگران در پژوهشكده درحال انجام است.
محبی افزود: در مصرف آبزیان در استان با كمبود اطلاعات در حوزه نرخ مصرف، میانگین مصرف و قشر مصرف كننده روبرو هستیم درحالی كه این ارزیابی ها برای نتیجه گیری نهایی كه آیا در مرحله ریسك هستیم یا خیر، بسیار مهم است؟

**طرح توسعه صید فانوس ماهیان از سوی شیلات ایران
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان در ادامه مبحث بیولوژی و ارزیابی ذخایر آبزیان به تعیین ذخایر فانوس ماهیان در استان هرمزگان اشاره كرد.
مرتضوی بیان داشت: ذخایر فانوس ماهیان در دهه 1960 میلادی مورد شناسایی قرار گرفته بودند، ولی به دلایل عمق زیاد صیدگاه و رفتار مهاجرتی روزانه فانوس ماهی، به دلایل فنی و علمی امكان برداشت از آنها وجود نداشت.
وی میزان ذخایر فانوس ماهیان را 3/2 میلیون تن برآورد كرد كه می توان سالانه 400 هزار تن از این ذخایر برداشت نمود.
وی گفت: تلاش های تحقیقاتی در سال 87 به ثمر نشست و با دستیابی به فن آوری صید این ماهیان، بهره برداری تجاری از این ذخایر ارزشمند آغاز شد و در حال حاضر شیلات ایران برنامه توسعه صید فانوس ماهیان را در دست اجرا دارد.

**چشم انداز روشن فانوس ماهیان در خود كفایی آرد ماهی
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان در خصوص اثربخشی آن نیز گفت: معرفی ذخایر فانوس ماهیان در دریای عمان، ظرفیت دست نخورده ای از منابع پروتئین دریایی در اختیار كشورمان قرار گرفته كه با برداشت سالانه 400 هزارتن از این ماهیان، میزان برداشت از ذخایر ماهیان دریایی جنوب به دو برابر افزایش می یابد.
مرتضوی ابراز داشت: این ظرفیت از ماهیان زمینه مناسبی برای اشتغال زایی از طریق توسعه صنایع وابسته به صید و صنایع تبدیلی فرآورده های دریایی را فراهم می آورد بطوری كه چشم انداز روشنی برای خودكفایی در زمینه آرد ماهی خواهد بود.
وی در حوزه آبزی پروری دریایی به ضرورت تكثیر گونه های بومی با هدف پرورش اشاره كرد و ادامه داد: در پژوهشكده برای نخستین بار موفق شدیم گونه ماهی صافی را تكثیر و در شرایط كارگاهی كار تحقیقاتی را بر روی این گونه انجام دهیم لذا این آمادگی را داریم كه بیوتكنیك این گونه را به بخش خصوصی واگذار كنیم.
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان با بیان این كه زیستگاه ماهی صافی بومی در غرب استان هرمزگان است، گفت: تولید این گونه بیشتر برای پرورش ماهی در قفس مناسب است و در كشورهای عربی نیز بازارفروش خوبی دارد.
مرتضوی همچنین با اشاره به آغاز طرح تكثیر ماهی سوكلا در ایستگاه بندرلنگه، بومی بودن، ضریب رشد مناسب در قفس و تولید جهانی بسیار خوب را از مزیت های اقتصادی پرورش این ماهی عنوان كرد.
وی با اشاره به اهمیت و ضرورت تجاری سازی فعالیت های تحقیقاتی پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان خاطرنشان كرد: در این راستا درحال تاسیس شركت دانش بنیان زیرنظر پژوهشكده هستیم.

**احیای ذخیره های جدید آبزی
معاون پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز به فعالیت های تحقیقاتی بر روی پرورش صدف های مرواریدساز و هم خوراكی اشاره كرد واظهار داشت: اخیرا با اجرای طرحی بر روی صدف ها توانسته ایم بیوتكنیك صدف های مروارید ساز را به دست بیاوریم و تكثیر كنیم.
محبی هدف از تكثیر صدف های مرواریدساز را ترویج یافته ها به بهره برداران بخش شیلات عنوان كرد و در خصوص ارتباط آبزی پروری دریایی با بازسازی ذخایر با هدف احیا ذخیره های جدید نیز بیان داشت: ماهی كه تكثیر می شود قابلیت رهاسازی در دریا دارد.
معاون پژوهشی پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان از دیگر فعالیت های بخش آبزی پروری دریایی به ایجاد زیستگاه های مصنوعی برای تخم ریزی ماهیان نام برد.

**ارتقای فرآورده های بازارپسند با ایجاد طرح های ترویجی
معاون پژوهشی پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز در خصوص ایجاد ارزش افزوده در طرح های ترویجی گفت: ساردین ماهیان در استان هرمزگان جزو آبزیانی هستند كه از آنها بیشتر برای تهیه پودرماهی در كارخانه ها استفاده می شود.
به گفته محبی، براساس طرح های ترویجی پژوهشكده خلیج فارس و دریای عمان، با ایجاد عمل آوری فرآورده های بازارپسند می توان مصرف ساردین ماهیان را ارتقا داد.
وی در این رابطه به شناسایی و استخراج تركیبات فعال طبیعی از منابع دریایی، از اسفنج و خیار دریایی به عنوان منابع باارزشی شناخته شده در دنیا نام برد كه در اكوسیستم خلیج فارس دارای منابع دریایی زیادی هستند.
محبی ادامه داد: در پژوهشكده عصاره های مختلفی از این منابع دریایی استخراج شده است و نشان داده شده كه این منابع می توانند عصاره هایی داشته باشند كه رفتارهای زیستی دارند.
این مسوول در حوزه تحقیقات دریایی عنوان كرد: این منابع دریای خلیج فارس دارای عصاره هایی با خواص زیستی ضدسرطان و ضدمیكروبی هستند.
به گفته وی، با توجه به ظرفیت های موجود در كشور و امكان كشت و پرورش اسفنج ها، عصاره های تهیه شده دارای خواص زیستی و ضد میكروبی هستند كه با جداسازی مواد موثره می توانند به عنوان آنتی بیوتیك به بازار معرفی شوند.
معاون پژوهشی پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان، وجود این منابع دریایی را گامی موثر در راستای خود كفایی و كاهش واردات و افزایش درآمدهای غیرنفتی دانست.
محبی ابزار داشت: با وجود انواع مختلف خیار دریایی در آب های جنوبی كشور و با توجه به دانش فنی تكثیر آنها در پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان، می توان در زمینه تولید داروهای ضد سرطان نیز قدم های مثبتی برداشت.
محبی ادامه داد: همچنین از پودرهای خیار دریایی و عصاره های دارای خواص آنتی اكسیدان می توان به عنوان داروی افزایش ایمنی در برابر سرطان و مكمل های غذایی كه ظرفیت مناسبی در بازار داخلی و خارجی دارند، استفاده كرد.
وی تجاری سازی گامی در راستای خودكفایی و جلوگیری از واردات و معرفی محصول جدید به بازار است و رسالت پژوهشكده اكولوژی نیز در همین راستا است اما هدف بعدی این است كه این تركیبات به شركت های دانش بنیان واگذار شود.

**ضرورت حفاظت از زیستگاه های مصنوعی دریایی
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان در خصوص اهمیت بازسازی ذخایر و حفاظت از زیستگاه های مصنوعی دریایی ابراز كرد: استان هرمزگان یكی از استان های پایلوت در توسعه زیستگاه های مصنوعی دریایی معرفی كرد كه در این حوزه فعالیت های تحقیقاتی مناسبی در راستای بازسازی ذخایر انجام شده است.
مرتضوی گفت: آنچه در این زیستگاه ها حائز اهمیت بوده بحث حفاظت زیستگاه هاست و پیشنهاد پژوهشكده این است كه در راستای بهره برداری و نظارت بهتر، زیستگاه های مصنوعی به تعاونی های صیادی واگذار شود.
وی بیان داشت: همچنین در حوزه بازسازی ذخایر طرح های متعددی با اداره كل شیلات در جزیره قشم و روستای سلخ این جزیره انجام شده كه به بحث بازسازی ذخایر كمك خواهد شد.
به گفته این مسوول در حوزه اكولوژی دریا، حفظ روابط متقابل و تعادل در میزان برداشت و نوع گونه ها از این زیستگاه ها بسیار مهم است و برداشت یك گونه نباید به شكلی صورت گیرد كه گونه كناری آسیب ببیند.

**معیارهای بومی و توان اكوسیستم در توسعه ساحل رعایت شود
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بخش مخاطرات دریایی اظهار داشت: یكی از ماموریت های وزارت بهداشت در حوزه شیلات و پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان مدیریت مخاطرات زیستی است كه مدیریت جامع پدیده كشند قرمز یكی از این مدیریت ها به شمار می رود.
مرتضوی انجام مرتب پایش های دریایی و بررسی میزان سلامت اكوسیستم دریا را وظیفه اصلی پژوهشكده برشمرد و افزود: صیدگاه های اصلی در استان هرمزگان به دور از كانون های آلودگی هستند.
به گفته وی، بررسی هایی كه بر روی آبهای ساحلی انجام شده نشان می دهد به جز شهر بندرعباس كه آلودگی بالایی دارد بقیه مناطق وضعیت كیفی آب و بستر مناسب است و مشكل خاصی وجود ندارد اما در خلیج فارس مثل عسلویه و ابوموسی واقعا آلوده است اما از صیدگاه های ما خوشبختانه دور هستند.
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان اظهار داشت: صیدگاه های ما در شرق استان مثل بندرلنگه، جاسك، سیریك، میناب و طولا شرایط فعلی مطلوب است اما در این كه آلودگی بر روی صیدگاه ها اثر بگذارد نگران هستیم.
به گفته مرتضوی، درحال حاضر برداشت های غیراصولی، استفاده از ابزارهای نامناسب صیادی، رعایت نكردن زمانبندی ها، صید و معیشت ساحل نشینان استان هرمزگان را تهدید می كند.
وی از علت های اصلی تخریب و تهدید زیستگاه های مصنوعی به وجود آلودگی ها، قاچاق سوخت، فاضلاب های صنعتی، ورود گازوئیل به ساحل و دریا و بهره برداری غیراصولی از ساحل اشاره كرد.
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان پیشنهاد كرد: در توسعه شهری، ساخت و سازها و بهره برداری از ساحل ضمن رعایت معیارهای بومی، توان اكوسیستم ساحل نیز محاسبه شود؛ قرار نیست با ایجاد یك صنعت در ساحل، صید و صیادی تعطیل شود.
مرتضوی عنوان كرد: حفاظت از زیستگاه ها شامل خورها و مناطق ساحلی است كه به عنوان بانك های زیستی محسوب می شوند درحالی كه اگر این خورها(بانك های زیستی) تهدید شوند تولید آبزیان با مشكل مواجه خواهد شد.

**حس توانستن بركت اصلی انقلاب اسلامی است
رییس پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بخش پایانی این میزگرد گفت: در سالهای اخیر همكاری و قراردهای متعددی با بخش های خصوصی فعال در حوزه شیلاتی داریم كه از نتایج و خدمات پژوهشی استفاده می كنند.
مرتضوی در خصوص جایگاه این پژوهشكده یادآور شد: فعالیت پژوهشكده از سال 61 با حدود 3 نفر نیروی انسانی شروع شد اما امروز این ظرفیت به 45 محقق رسیده است.
وی افزود: دانش آموختگی 7 دانشجوی دكترای پژوهش محور از طریق كنكور سراسری یكی از دیگر خدمات های مهم پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس ودریای عمان بوده است.
این مسوول ادامه داد: همچنین در بخش تولید دانش و ارتقا سطح علمی كشور پژوهشكده نزدیك به 100طرح تحقیقاتی اجرا كرده ایم و در راستای ایجاد و تولید دانش فنی نیز تعداد زیادی مقاله به زبان انگلیسی و فارسی چاپ شده است.
مرتضوی ادامه داد: در جهاد كشاورزی تحقیقات از دل بخش تولید بیرون آمده بنابراین كارهای پژوهشی پژوهشكده اكولوژی و مركز تحقیقات جهاد كشاورزی یك كاربردی برای مردم و بهره برداران و ذی ینفعان این حوزه است.
وی وجود امكانات و ظرفیت های پژوهشی پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان از نگاه پژوهشگران و پرفسوران خارجی را بسیار مثبت ارزیابی كرد.
این مسوول در حوزه اكولوژی دریا یادآور شد: فعالیت های تحقیقاتی ما در این سالها منجر به بهره برداری پایدار از منابع شده و همه این ظرفیت ها به بركت انقلاب اسلامی این در كشور ایجاد شده است.
مرتضوی با اشاره به نقش تحقیقات در مدیریت بحران و تهدیدها مانند تحقیقات علمی بر روی پدیده كشند قرمز، ارائه دانش فنی و یافته های تحقیقاتی پژوهشكده به محققان كشورهای همسایه دستاورد دیگری از پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس و دریای عمان یاد كرد.
وی با بیان این مطلب كه حس توانستن بركت اصلی انقلاب اسلامی است، گفت: این حس خودباوری در مردم و بین محققان گره گشای مشكلات جامعه بوده و نمود آن موضوع در فرمایشات رهبری است، زیرا ایشان همیشه از علم و پژوهش به عنوان یك ظرفیت موثر برای كشور یاد می كنند.

**فعالیت تحقیقات از باغ كشاورزی شیخ آباد میناب در سال 41
فعالیت های تحقیقاتی استان هرمزگان كه به صورت مقدماتی از سال 41 با تاسیس باغ كشاورزی شیخ آباد در شهرستان میناب آغاز شده بود، در حال حاضر مجموعه فعالیت های تحقیقاتی بخش های كشاورزی، منابع طبیعی و امور دام استان هرمزگان در قالب 53 فقره طرح تحقیقاتی در بخش های تحقیقاتی اصلاح و تهیه نهال و بذر، گیاه پزشكی، خاك و آب، منابع طبیعی، آبخیزداری، اموردام و همچنین واحدهای فنی و مهندسی و ثبت و گواهی بذر و نهال، جهت اجرا و پیاده نمودن طرح های تحقیقاتی در مزارع و عرصه های طبیعی در پنج ایستگاه تحقیقاتی در دست اجرا قرار دارد.
در اهمیت فعالیت های تحقیقاتی حوزه كشاروزی و استفاده بهینه از منابع طبیعی موضوع 'اتمسفر اصلاح شده و انبارداری' از دغدغه اصلی و مهم محققان مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان در سال 96 بوده است.
با وجود این دغدغه ها در بین محققان این حوزه، در سال جاری نیز اولویت های پژوهشی دیگری از جمله 'تبدیل و فراوری محصولات سالم و ارگانیك، معرفی فناوری های مناسب به منظور استفاده بهینه از ضایعات و زائدات محصولات كشاورزی برای تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر، كاشت گیاهان مقاوم در مقابل شوری و تولید فرآورده های جلبكی و جذب سرمایه گذاران' به آنها اضافه شده است.

**عمده تحقیقات روی زراعت و باغبانی، نخل ومیوه های گرمسیری
در ادامه این میزگرد رییس مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان به تشریح فعالیت های این مركز پرداخت و بیان داشت: این مركز در سال 67 تاسیس شد و هم اكنون دارای 2 ایستگاه تحقیقاتی فعال در شهرستان های حاجی آباد و میناب است.
عبدالحمید حاجبی افزود: طرح های تحقیقاتی در زمینه های زراعت و باغبانی، خرما و میوه های گرمسیری، گیاه پزشكی، خاك و آب، علوم دامی، منابع طبیعی و آبخیزداری است.
وی بیان داشت: زمان اجرای طرح های تحقیقاتی این مركز یك تا 5 سال است كه با همكاری محققان و اعضای هیات علمی جهاد كشاورزی اجرا می شود.
به گفته حاجبی، پژوهشگران مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان در مجموع تاكنون 125 مقاله داخلی ارائه كرده اند.
رییس مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان تصریح كرد: از 37 مركز تحقیقات جهاد كشاورزی كشور، رتبه هفتم به مركز تحقیقات جهاد كشاورزی و منابع طبیعی این استان تعلق دارد.
وی عنوان كرد: محققان این مركز در سال گذشته(96) در مجموع 7 مقاله شامل 3 مقاله در كنفرانس های داخلی و مقاله در ژورنال های داخلی و 4 مقاله بین المللی (ISI) ارائه نموده اند.

**شناسایی 300 گونه گیاه دارویی در هرمزگان
رییس مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان با تشریح وضعیت گیاهان دارویی در هرمزگان گفت: حدود یكهزار گونه گیاهی درهرمزگان وجود دارد كه نزدیك به 300 گونه آن دارویی است.
حاجبی از شهرستان حاجی آباد به دلیل شرایط ویژه آب و هوایی آن بعنوان یكی از مناطق مستعد كشت گیاهان دارویی در استان هرمزگان نام برد و ادامه داد: درحال حاضر بر روی یكی از گیاهان نادر در این شهرستان كارتحقیقاتی درحال انجام است.
وی گفت: به دلیل تنوع گونه‌ های مختلف گیاهان دارویی در این استان فرصت‌ های فراوانی برای سرمایه ‌گذاری روی تولیدات این محصولات وجود دارد.

**كشت جلبك های صنعتی و دارویی
رییس مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان در ادامه بحث به فروش و فرآوری محصولات كشاورزی در زمینه های داروسازی اشاره كرد.
حاجبی پیشنهاد كرد: برای استفاده بهتر از محصولات گیاهان دارویی واحدهای صنایع داروسازی، جهاد كشاورزی و دانشگاه علوم پزشكی پای كار بیایند و موارد مصرف را آنها مشخص كنند.
وی با بیان این كه عرصه های طبیعی به دلیل خشكسالی درحال كاهش و انقراض هستند، گفت: بهره برداری غیراصولی باعث تهدید رویشگاه ها و انقراض عرصه های طبیعی می شود.
این مسوول در هرمزگان گفت: همچنین 326 جلبك در این استان شناسایی شده كه 50 گونه آن جنبه صنعتی و دارویی دارد و برای این تعداد نیز كشت پایلوت انجام شده است.
حاجبی ابراز داشت: در بحث مبارزه با بیماری جادوی جادوگر برای شناسایی ناقل این بیماری در 2 مرحله در بخش آفات و بیماری ها كارهای تحقیقاتی انجام شد.

**نتیجه تحقیقات علمی باید به دست كشاورز برسد
عضو هیات علمی بخش تحقیقات خاك و آب مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان در ادامه این میزگرد گفت: زمانی تحقیقات ما اثربخش خواهد بود كه نتیجه تحقیقات علمی در حوزه های جهاد كشاورزی باید به دست كشاورز برسد.
حسینی چارچوب اصلی فعالیت های مركز تحقیقات را اقتصاد مقاومتی عنوان كرد كه براساس 11 برنامه ابلاغی از سوی وزارت كشور«تامین غذا و امنیت غذایی به محصولات تولیدی و راهبردی»، مربوط به وزارت جهادكشاورزی است كه بخش پشتیبانی دانش و علمی آن برعهده سازمان تحقیقات جهادكشاورزی قرار دارد.
وی گفت: در این قسمت وزارت جهادكشاورزی برنامه های مختلفی دارد كه برای هركدام از این ها نگاه استانی تعریف كرده ایم.
حسینی گفت: درچند ساله اخیر مركز تحقیقات جهادكشاورزی یك طرح «نظام نوین ترویج» با این هدف كه داده های تحقیقاتی به دست كشاورزان و ذینفعان این حوزه برسد، فعالیت های خوبی را آغاز كرده كه بخش مدیریت دانش آن برعهده مركز تحقیقات جهاد كشاورزی در استان ها است.
وی در خصوص اهمیت طرح های ترویجی بیان داشت: هرماه حداقل یكبار یكی از محققان در مركزهای جهاد كشاورزی در دهستان با كارشناس جهاد و كشاورزان به صورت حضوری از زمین كشاورزی سركشی و مشكلات آنها در حوزه های مختلف از جمله آفات و بیماری ها بررسی می كنند.

**معرفی سامانه خرید كودهای سالم
معاون پژوهشی مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان از دیگر نتایج طرح های ترویجی به موفقیت در برطرف كردن آفت عسلك بادمجان (شیره ای از بدمجان بیرون می آید و باعث خشك شدن آن می شود) در رضوان و فین اشاره كرد.
حسینی در خصوص نگرانی پس از برداشت محصولات كشاورزی، به طراحی انبارهای سنتی در راستای حفظ و سالم نگه داشتن محصولات كشاورزی از فعالیت های پژوهشی انجام شده در مركز تحقیقات هرمزگان اشاره كرد.
وی همچنین سامانه پیامكی 3000646424 را سامانه پایش كودهای سالم از تقلبی برای اعلام كرد كه كشاورزی با ارسال شماره ثبت كود به این سامانه از تقلبی یا غیرتقلبی بودن كود خریداری كرده خود مطلع می شوند.

**تولید كود با عصاره جلبك
رییس مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان نیز در خصوص اهمیت كشت و تولید جلبك در سواحل خلیج فارس بیان داشت: در حال آزمایش بر روی عصاره جلبكی برای تولید كود هستیم.
حاجبی صرفه جویی اقتصادی و ارزآوری و اشتغالزایی را سه مولفه مهم در حوزه كشت و پرورش و فرآوری جلبكی عنوان كرد و افزود: در حوزه طرح های تولیدی در بخش جلبك دانش فنی و بستر لازم در استان وجود دارد اما درحال حاضر سرمایه گذاركار نداریم.
وی آموزش و بومی سازی، اشتغال زایی و درآمدزایی را گامی مهم در كشت جلبك های دریایی ماگرو به عنوان یك ظرفیت مهم علمی در استان هرمزگان دانست.
رییس مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان گفت: درحالی كه بیماری جاروك جادوگر از سال 1970 در عمان مشاهده شده بود اما هیچ كار تحقیقاتی بر روی این بیماری تاكنون صورت نگرفته بود.
حاجبی عنوان كرد: این درحالی است كه درچندساله اخیر در استان هرمزگان نخستین كار شناسایی ناقل آن بود و این كه این آفت در چه مرحله ای می تواند بیشترین آسیب به گیاه برساند نیز شناسایی شد.
رییس مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان گفت: دی ماه امسال نیز یك رقم كلزای بهاره با همكاری مركز تحقیقات زابل و موسسه نهاد اصلاح بذر استان بعد از شش سال كارهای تحقیقاتی به نام رقم صفار كه سازگار با جنوب كشور است، ثبت شد.
وی فعالیت های تحقیقاتی بر روی كلزا و گسترش كاشت آن در سالهای اخیر در زمین های كشاورزی استان به عنوان گیاهی كه بخشی زیادی از مشكل وابستگی ما در بخش روغن برطرف می كند، از دیگر دستاوردهای مركز تحقیقات به شمار می رود.

**بیش از50 درصد زمین كشاورزی هرمزگان شور هستند
عضو هیات علمی بخش تحقیقات خاك و آب مركز تحقیقات هرمزگان نیز در بحث مخاطرات خاك گفت: در حوزه از زمین و خاك های كشاورزی متاسفانه خبرخوبی نداریم زیرا بسیاری از خاك های كشاورزی ما شور یا درحال شورشدن هستند.
حسینی با بیان این كه شوری خاك ها واقعا یك زنگ خطر است كه باید جدی گرفته شود، گفت: براساس مطالعات انجام شده در خوشبینانه ترین حالت، بیش از 50 درصد از زمین زراعی استان هرمزگان شور و یا در معرض شور شدن هستند.
وی ادامه داد: استمرار كشاورزی و كشت و كار در شرایط فعلی نیازمند مدیریتی تخصصی و آگاهانه است براین اساس كاهش اثرات شوری با بهبود شرایط محیطی گیاه، ریزجانداران و تیمار كردن گیاه سه راهكار در حوزه مدیریت شوری خاك محسوب می شود.
به گفته این محقق در حوزه آب و خاك، با كشت دو نمونه رقم افق و سیستان در بخش گندم كه یكی مقاوم به شوری و یكی مقاوم به خشكی و كم آبی است، خوشبختانه با كشت این دو رقم عملكرد خوبی را در سطح زمین های كشاورزی شاهد هستیم.
حسینی در بحث كشت های جدید با شیرین سازی آب دریا نیز ابراز داشت: برای تولید كشت های جدید با توجه به شوری خاك و آب، اگر واقعا الزام های زیست محیطی را بتوان رعایت كرد، در سطح های كوچكتر مثل گلخانه ها استفاده از آبشیرین كن مشكل چندانی ایجاد نمی كند.

**كشت رقم های مقاوم خرما در هرمزگان
رییس مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان بر ضرورت كشت گیاهان مقاوم در مقابل شوری خاك تاكید كرد و ادامه داد: پیشنهاد ما برای كشاورزان كشت گیاه كینوا است، زیرا شوری زیادی را تحمل می كند و می تواند جایگزین گندم و برنج باشد.
حاجبی گفت: این گیاه یك نوع شبه غلات محسوب می شود كه از نظر تركیب و پروتئین شبیه گندم بوده كه دارای ارزش غذایی فراوانی است و از آن به عنوان آرد نیز استفاده می شود.
به گفته وی، كینوا بومی كشور‌های بولیوی، شیلی و پرو در آمریكای جنوبی است، گفت: كشت این نوع گیاه در استان هرمزگان این در دو منطقه شروع شده است.
به گفته این مسوول، دانه كینوا منبعی غنی از پروتئین، آهن، منیزیم، فیبر، فسفر و ویتامین ب محسوب می ‎شود به طوری كه در كشور‌های آمریكای جنوبی به خاویار گیاهی معروف است.

**توجه به تحقیقات دستاورد 40ساله انقلاب
حاجبی درجمع بندی میزگرد ابراز داشت: درچهل ساله اخیر پیشرفت های چشمگیری درحوزه جهاد كشاورزی و افزایش عملكرد محصولات كشاورزی حاصل شده است.
وی گفت: افزایش عملكرد محصولات كشاورزی استان هرمزگان نیز در40ساله انقلاب نشان دهنده از توجه به تحقیقات و دستاوردهای پژوهشی است.
مدیر روابط عمومی جهادكشاورزی هرمزگان در بخشی از این میزگرد بر نقش رسانه ها در انتقال یافته های علمی به ذینفعان تاكید كرد.
خلیلی البته ضمن گلایه از كم توجهی برخی رسانه ها، ابراز داشت: این درحالی است كه رسانه ها در انتقال یافته های علمی و تحقیقاتی به بهره برداران در قالب های خبری و گزارشی نقش اساسی دارند.
9887 /6048