انقلاب اسلامي موجب آشتي مردم با بازي هاي بومي محلي شد

به گزارش روز يكشنبه ايرنا، 40 سالگي انقلاب اسلامي و آغاز جشن‌هاي دهه فجر زمان مناسبي براي بازخواني دستاوردهاي پيروزي مردم ايران در حوزه‌هاي مختلف به ويژه ورزش است؛ يكي از فدراسيون‌هايي كه در چهار دهه گذشته شاهد تحول چشمگيري بود فدراسيون ورزش روستايي و بازي هاي بومي محلي است.
گروه ورزش ايرنا در آستانه دهه فجر و جشن هاي چهل سالگي انقلاب، براي اطلاع از ميزان توسعه ورزش روستايي و بازي هاي بومي محلي پاي سخنان «غلامرضا جعفري» رئيس اين فدراسيون نشسته است.
او در گفت وگو با خبرنگار ايرنا با بيان اينكه تلاش هاي سردمداران رژيم پهلوي براي گذر از سنت و رسيدن به مدرنيته شتاب زده بود، گفت: توسعه شتاب زده شهرنشيني و رواج شعارهايي مانند رسيدن به دروازه تمدن بزرگ موجب شد در دوران 50 ساله حكومت پهلوي بسياري از نمودهاي فرهنگ معنوي ايران تحت تاثير مدرنيته وارداتي قرار گيرد.
مشروح كامل اين گفت وگو در زير آمده است:
** ايرنا: پيروزي انقلاب اسلامي در واپسين دهه هاي قرن بيستم تحول گسترده اي در سطوح مختلف كشور ايجاد كرد. اگر بخواهيم تاثير انقلاب مردم ايران را در ورزش بررسي كنيم فدراسيون ورزش روستايي و بازي هاي بومي محلي چه تاثيري از انقلاب اسلامي پذيرفته است؟
- جعفري: براي نشان دادن ميزان پيشرفت هر حوزه ابتدا بايد نگاهي به گذشته آن حوزه داشته باشيم. در بيش از نيم قرن حاكميت رژيم پهلوي در ايران شاهد اتفاقاتي بوديم كه نه تنها به توسعه بازي هاي بومي و محلي توجهي نداشت، بلكه رواج شهرنشيني شتاب زده و شعارهايي مانند رسيدن به دروازه هاي تمدن موجب شد تا بسياري از اين بازي ها تحت تاثير فرهنگ مدرنيته وارداتي قرار گيرند.
همچنين در آن دوران هيچ نهاد يا سازمان رسمي به صورت علمي و عملي روي توسعه بازي هاي بومي و محلي كار نكرد؛ اگر در آن زمان كه ميزان جمعيت روستايي و عشايري ايران به نسبت شرايط كنوني بيشتر بود، حفظ و توسعه اين بازي ها در دستور كار قرار مي گرفت، بدون شك در شرايط كنوني شاهد نبوديم كه برخي از قشرهاي جامعه با اين بازي ها احساس بيگانگي كنند.

** ايرنا: با اين شرايط و پس از نيم قرن سلطه مدرنيته بر بسياري از نمودهاي جامعه امكان احياي بازي هاي بومي و محلي سخت نبود؟
- جعفري: هر چند كه در دوره پهلوي بي تفاوتي چشمگيري نسبت به بازي هاي بومي و محلي و فرهنگ ايران زمين انجام شد اما برخي از نويسندگان و دانش پژوهاني درباره اين بازي ها تحقيق كردند و تواستند آثار مستندي خلق كنند.
پس از انقلاب اسلامي بازي هاي بومي محلي زير مجموعه ورزش همگاني با عنوان انجمن ورزش روستايي بود اما تاكيد مقام معظم رهبري بر حفظ اين بازي ها و بعد فرهنگي آنها موجب شد تا در اوايل دهه 80 و در راستاي سند تحول ورزش كشور، در زمان رياست محسن مهرعليزاده بر سازمان تربيت بدني، فدراسيون بومي و محلي شكل گيرد.
احياي بازي ها و تشكيل فدراسيون بومي محلي نشان از تغيير نگرش در جامعه به اين بازي ها همزمان با پيروزي انقلاب اسلامي دارد زيرا پس از پيروزي انقلاب اسلامي براي بازي ها بومي و محلي به صورت سيستماتيك چارت سازماني تعريف شد و امروز اين فدراسيون يكي از منحصر به فرد ترين فدراسيون ها در ايران است كه هم در بُعد ورزشي فعاليت دارد و هم بعد فرهنگي و اجتماعي در فعاليت هاي گسترده آن مستتر است.

** ايرنا: با وجود گذشت نزديك به 15 سال از تاسيس فدراسيون اگر بخواهيم يك مقايسه اي انجام دهيم چه تحولي در مسير توسعه اين بازي ها مشاهده مي شود؟
- جعفري: احيا و توسعه بازي هاي بومي محلي با قبل از انقلاب اصلا قابل مقايسه نيست چون در آن زماني هيچ كار خاص يا سيستماتيك در اين زمينه انجام نشده بود اما اگر بخواهيم تحول در ورزش روستايي را با 2 دهه گذشته مقايسه كنيم بايد گفت جايگاه فدراسيون بومي و محلي در شرايط كنوني به گونه اي است كه مقام معظم رهبري به بازي هاي بومي محلي به عنوان ميراث ناملموس فرهنگي ايران توجه خاصي دارند.
در بودجه هاي سنواتي نيز اين فدراسيون جايگاه ويژه اي دارد و قانون گذاران ما به صورت ويژه تاكيد بر بازي هاي بومي و محلي دارند. در بودجه كشور هم به بعد ورزشي و هم به بعد فرهنگي - اجتماعي فدراسيون توجه ويژه مي شود.
البته كاركرد فدراسيون بومي محلي تنها در فرهنگ يا ورزش خلاصه نمي شود بلكه در بعد اقتصادي اين فدراسيون نيز مولد ثروت است. نقش بازي هاي بومي محلي در توسعه گردشگري روستايي و عشايري در كنار بازگرداندن بسياري از فضاهاي بلااستفاده روستايي به چرخه اقتصادي در قالب خانه هاي ورزش روستايي، بُعد اقتصادي اين فدراسيون را بيش از پيش نمايان مي كند.

** ايرنا: آيا معيار خاصي براي سنجش ميزان پيشرفت اين بازي ها وجود دارد؟
- جعفري: براي بازخواني دستاوردهاي فدراسيون پس از انقلاب اسلامي، بايد به ميان مردم رفت و تا نگاه آنان نسبت به احياي بازي هاي بومي و محلي سنجيده شود. بدون شك در دو دهه گذشته مردم با بازي هاي بومي و محلي آشتي كردند و دامنه اين بازي ها از محيط هاي روستايي و عشايري به كلان شهرها توسعه پيدا كرده است.
همچنين در بخش توسعه ورزش روستايي، پس از انقلاب اسلامي بيش از 5 هزار خانه ورزش روستايي افتتاح كرديم كه كاركرد هاي متفاوت اجتماعي و ورزشي دارد.

** ايرنا: ورزش روستايي يكي از زيرمجموعه هاي تحت نظر فدراسيون شما است در اين زمينه چه كارهايي براي توسعه همجانبه ورزش روستا انجام داده ايد.
- جعفري: در چهل سال گذشته در حوزه روستايي سرمايه گذاري هايي انجام شده اما به خاطر پاره اي از مسائل بي كاركرد باقي مانده اند. در راستاي تاكيدات مقام معظم رهبري در زمينه توسعه اقتصاد مقاومتي از اين اماكن براي توسعه ورزش استفاده كرديم و اين سرمايه راكد را به چرخه اقتصاد وارد كرديم؛ در چشم انداز توسعه ورزش روستايي فدراسيون، ايجاد فضاي جديد ورزشي در دستور كار نيست بلكه مي خواهيم از سرمايه هاي قبلي كه در روستا بلااستفاده مانده استفاده كنيم.
البته كاركرد خانه ورزش روستايي تنها ورزشي نيست بلكه مي تواند به سدي در برابر آسيب هاي اجتماعي و تهاجم فرهنگي طراحي شده از سوي غرب تبديل شود. در خانه هاي روستايي تنها به بازي هاي بومي و محلي توجه نمي شود بلكه رشته هاي ورزشي كلاسيك كه فدراسيون هاي حرفه دارند در حوزه ورزش روستايي مورد حمايت اين فدراسيون در روستاها است.

** روش احياي بازي هاي بومي محلي آيا با همان شيوه رايج در بين اقوام بود يا تغييراتي نسبت به گذشته داشته است؟
- جعفري: در زمينه احياي بازي هاي بومي و محلي تمام تلاش ما بر آن بود كه به ماهيت اين بازي هاي كه كاركردهاي فراواني ورزشي و اجتماعي دارد خدشه وارد نشود اما براي برگزاري اين بازي ها به صورت رسمي بايد قواعد و قوانين به روزي براي آن تعريف كنيم. در اين زمينه چند كار اساسي و ويژه انجام شده است.
در نخستين اقدام اطلس بازهاي بومي محلي و قوانين آن ها گردآوري و در دست چاپ قرار گرفت. جلد نخست اين اثر ارزشمند در دهه فجر رونمايي خواهد شد. دومين اقدام ما تربيت مدرس و داور براي بازي ها بود كه در چند دوره مختلف اين كار انجام شده و آخرين مورد آن نيز مربوط به روزهاي نخست بهمن امسال است.
با تربيت مدرس و داور كه نماينده فدراسيون در تمام استان ها هستند ضمن آن كه بازي هاي بومي و محلي بعد رسمي پيدا مي كنند، هزينه اعزام مدرس به نقاط مختلف كشور براي فدراسيون به كمترين ميزان مي رسد.
همچنين با تلاش هاي انجام شده در فدراسيون و رايزني هاي مختلف، توانستيم بازي هاي بومي و محلي را در مدارس توسعه دهيم و با وزارت علوم نيز به توافق رسيديم كه 2 واحد اختياري براي دانشجويان تمامي رشته ها در نظر گرفته شود.

** ايرنا: آيا توسعه ورزشي روستايي و بازي هاي بومي محلي حوزه جغرافيايي كشور بوده يا در ابعاد بين المللي نيز دستاوردهايي داشته ايد؟
- جعفري: در گذشته جامعه روستايي - عشايري نقشي در موفقيت هاي ورزشي بين المللي نداشتند اما فدراسيون در قالب يك برنامه ويژه ورزشكاران روستايي و عشايري را به چند تورنمنت معتبر جهاني اعزام كرد. اين ورزشكاران در 2 دوره المپياد جهاني عشاير شركت كردند و نخستين بانوي ايراني نيز توانست در مسابقات جهاني عشاير مدال برنز كسب كند. همچنين در مسابقات قرقيزستان 2018 با كمتر از 20 نفر توانستيم با كسب چندين مدال طلا در جايگاه ششم قرار بگيريم.
همچنين در سال 88 با حضور برخي كارشناسان يونسكو پيشنهادهايي در زمينه تشكلي به عنوان انجمن جهاني بازي هاي بومي و محلي در ايران طرح شد و در حال حاضر من به عنوان نايب رئيس اين انجمن در غرب آسيا فعاليت دارم.
در بحث جهاني كردن بازي هاي بومي و محلي به عنوان فرهنگ ناملموس ايران زمين به دنبال برتري يك ملت بر ملت ديگر نيستم بلكه با ابزار بازي هاي بومي و محلي به دنبال تعامل با جهانيان هستيم.
چند تورنمنت و جشنواره بين المللي نيز توسط فدراسيون برگزار شده است. در چند سال گذشته يك دوره مسابقات بين المللي در اسفراين با حضور چند كشور همسايه برگزار كرديم. در مريوان نيز با همكاري دولت اقليم كردستان عراق جشنواره بازي هاي بومي و محلي برگزار كرديم. تلاش ما اين است در ادامه چشم انداز توسعه اين بازي ها، ضمن آن كه ميزبان تورنمنت هاي بزرگ باشيم با كشورهايي كه اشتراكات فرهنگي با ايران دارند براي ثبت جهاني بازي ها اقداماتي را انجام دهيم.

** ايرنا: چه برنام هايي براي نكوداشت چهل سالگي انقلاب در دستور كار مسوولان فدراسيون قرار دارد؟
- جعفري: در راستاي برنامه هاي ابلاغي وزارت ورزش و جوانان ما نيز در بخشي از جشن هاي اين دهه مبارك سهيم هستيم. تجليل از پيشكسوتان، برگزاري جشنواره فرهنگي ورزشي با نام جشن انقلاب كه در تمامي مراكز استان ها برگزار مي شود، حضور در راهپيمايي 22 بهمن و تجديد ميثاق با آرمان هاي امام ره از برنامه هاي اين فدراسيون در ايام دهه فجر انقلاب اسلامي است.
همچنين در اين ايام بيش از هزار 630 برنامه در سراسر كشور، تعداد 680 جشنواره بومي و محلي در 212 شهرستان اجرا خواهد. 709 مورد نيز همايش ورزش روستايي در كشور برگزار مي شود.
ورزشي ** 2052**2024