راه طولانی كه احزاب در پیش دارند

به گزارش ایرنا، چهاردهم خردادماه 97 آخرین مهلت برگزاری كنگره سراسری احزاب متقاضی فعالیت سیاسی در كشور بود و تشكل های سیاسی باید تا این تاریخ خود را با قانون جدید فعالیت احزاب تطبیق می‌دادند. به همین دلیل احزاب و گروه های سیاسی اقدام به برگزاری مجمع و كنگره‌های خود كردند تا بتوانند برای ادامه فعالیت خود نظر وزارت كشور را تامین كنند. البته این تاریخ به دلیل آماده نبودن برخی احزاب برای برگزاری كنگره چند بار تمدید شد.
قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی مصوب چهارم بهمن 1394 مجلس شورای اسلامی، هشتم آبان 95 در مجمع تشخیص مصلحت نظام تأیید و 22 آبان همان سال جهت اجرا ابلاغ شد. این قانون جایگزین قانون «فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت های دینی شناخته‌شده»، مصوبه هفتم شهریورماه 1360 شد.
تفاوتی كه در قانون جدید احزاب نسبت به قانون مصوب سال 1360 وجود دارد، این است كه جمعیت‌ها، انجمن‌های صنفی و تشكل های اسلامی دیگر به عنوان یك تشكل سیاسی به حساب نمی‌آیند و تشكل‌هایی كه پیش از این با عناوین بالا فعالیت می‌كردند برای اینكه در زمره تشكل‌های سیاسی به شمار بیایند، باید عنوان دیگری را برای خود انتخاب كنند.
این قانون، احزاب را ملزم كرده كه در اساسنامه و مرامنامه، انتخاب شورای مركزی و برگزیدن دبیركل خود بازنگری كنند و همچنین اعضای آنها كمتر از 300 نفر نباشد و در نیمی از استان‌های كشور دفتر داشته باشند.

*تعداد قابل ملاحظه‌ای از تشكل های سیاسی رسمی، فقط یك اسم هستند
روایت های مختلفی از شمار احزاب رسمی كشور بیان می شود، آمارها از وجود 200 تا 350 تشكل سیاسی و صنفی حكایت دارد. احزابی كه خیلی ها از وجود آن بی خبر هستند، این یعنی تعداد قابل ملاحظه‌ای از تشكل های سیاسی رسمی فقط یك نام هستند. از سوی دیگر این احزاب به جز ایام انتخابات در بقیه روزها نمود و ظهور بیرونی ندارند و بیشتر به دورهمی و گعده های سیاسی شبیه هستند تا تشكل سیاسی.
شاید همین وضعیت نابسامان احزاب در كشور است كه سبب شده كمیسیون ماده 10 احزاب وزارت كشور اجرای قانون جدید ساماندهی تشكل‌های سیاسی مصوب مجلس نهم را در دستور كار خود قرار دهد.
تحزب از پایه های استقرار دموكراسی است و انتظار می رود هر حزبی بنا به فلسفه وجودی‌اش بخشی از جامعه را نمایندگی كند، اما به اعتقاد قریب به اتفاق سیاسیون خشت اول تحزب در ایران كج بنا شده چون اغلب مجموعه های سیاسی فصلی و فردمحور هستند و وقتی برخی اعضا نمی توانند خود را با سلیقه دبیركل و مجموعه مدیریتی حزب تطبیق دهند یا آثار اندیشه های و تفكرات شان را در تصمیم گیری ها و كنش‌گری ها آن حزب ببینند، بعد از مدتی جدا می شوند و حزبی جدید را تأسیس می كنند، بدون آنكه به اصل وجودی تأسیس حزب یعنی نمایند گی مطالبات طبقات و اقشار بیندیشند.
در ماه های گذشته تعدادی از احزاب با برگزاری مجمع عمومی، اساسنامه و مرامنامه خود را با قانون جدید احزاب تطبیق داده اند. نقطه مشتركی كه از زبان مسئولان این احزاب شنیده شد اعتقاد به اصل تحزب و اداره جامعه از كانال حزب بود. همه این احزاب خود را برنامه محور و احزاب رقیب را فصلی و انتخاباتی می دانند، اصل آموزش، كادر سازی و تمایل نداشتن به كسب قدرت را از محورهای فعالیت آینده خود تعریف می كنند.
در این میان تعداد زیادی حزب در وزارت كشور ثبت شده اند كه در اصطلاح به آنها «احزاب كاغذی» گفته می شود، تكلیف این گروه از احزاب با قانون جدید احزاب وزارت كشور چه می شود؟ احزابی كه حد نصاب تعداد عضو، دفاتر را ندارند و همچنین به عنوان حزب رسمی خود را آماده سهم خواهی در انتخابات بعدی می كنند.
نكته قابل توجه و تامل این روزها، اذعان شخصیت های حزبی و غیر حزبی هر دو جناح اصلی به ضرورت اداره كشور از كانال احزاب است.

**در غیبت چند حزب قدرتمند، مردم سالاری دینی تهدید می شود
محمد رضا باهنر دبیر كل جامعه اسلامی مهندسین در گفت و گوی تفصیلی با ایرنا با تاكید بر اینكه در این مقطع از تاریخ سیاسی ایران، باید به كادرسازی، آموزش، ارائه برنامه و ضرورت توجه با تحزب در اداره كشور پرداخت، گفت: حزب هم باید از شخصیت و نظم برخوردار باشد و هم پاسخگو و برنامه محورعمل كند. مشاهده می‌كنیم در انتخابات مجلس 12 هزار نفر ثبت نام می‌كنند و همه به دنبال كسب رای هستند و جالب تر اینكه 90 درصد ثبت‌نام كنندگان نمی‌دانند مجلس چه اختیاراتی دارد، این مشكلات درغیبت نظام حزبی پدید می‌آید.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام یادآور شد: در مجلس دهم 140 نفر از نردبان ائتلاف امید بالا رفتند وقتی محمد رضا عارف نامزد ریاست مجلس شد 104 نفر به او رای دادند؛ آن 38 نفر كجا بودند؟ درغیبت یك حزب قوی است كه با این مشكلات و بی نظمی ها مواجه می‌شویم.
باهنر در خصوص بی توجهی به تحزب، افزود: درغیبت چند حزب قدرتمند و شناسنامه دار مردم سالاری دینی تهدید می شود. نگران آینده مردم سالاری دینی هستم و به طور قاطع معتقدم بدون تحزب به سرمنزل مقصود نخواهیم رسید. دوستان ما در گذشته تصورشان این بود كه با رای مردم می توانند مقابل نظام بایستند، منظور ما از تحزب و تشكیلات، در چهارچوب نظام است.
وی اظهار داشت: اگر همین احزاب را هم نداشته باشیم واقعا نگران مردم سالاری دینی هستم. در كشور ما 200 الی 250 حزب از وزارت كشور مجوز گرفته‌اند، 80 درصد آنها فقط كاغذی در جیب یك آقا یا خانم است، آن 20 درصد هم در زمان انتخابات ائتلاف انجام می دهند كه به یك صندوق رای برسند و از آن خروجی بگیرند، اما حزبی كه خودش را مأمور كادرسازی و جمع كردن مطالبات مردم بداند نداریم.

**به فرهنگ و معنی تحزب توجهی نداشته ایم
رسول منتجب نیا، قائم‌ مقام پیشین حزب اعتماد ملی هم در گفت وگوی تفصیلی با ایرنا، تاكید كرد: در روزهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی هم در حزب جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران به جای حركت به سوی همگرایی بیشتر، حركت به سوی اختلاف و دعوا بود. این اختلاف نظرها منجر به تعطیلی حزب و سازمان شد.
وی افزود: جنگ تحمیلی هم بی توجهی به تحزب را تشدید كرد و باعث شد كار حزبی دچار خدشه شود. لذا مسأله تحزب تحت‌الشعاع مسائلی چون جنگ قرار گرفت و تحكیم تحزب زمان زیادی را از دست داد و به جایی رسید كه تشكل های صنفی مانند جامعه روحانیت مبارز سردمدار یك نگاه خاص و دست به گریبان اختلافات، تضادها و تناقضات شد. در ادامه آمدیم مجمع روحانیون مبارز را تشكیل دادیم.
منتجب‌ نیا در ادامه با اشاره به وضعیت تحزب در دوران دولت اصلاحات، گفت: احزاب در دوره اصلاحات جان تازه ای گرفتند. بُعد كمّی احزاب رشد كرد. تشكل ها به وجود آمدند، ولی به فرهنگ و معنی تحزب كمتر توجه ‌شد.
قایم مقام پیشین حزب اعتماد ملی خاطرنشان كرد: به جای اینكه افكار عمومی را با تحزب و ساختارهای آن آشنا كنیم، پشت سر هم حزب تشكیل دادیم و از چند حزب اول انقلاب به بیش از 200 حزب رسیدیم و در این توسعه كمی به تعمیق تحزب توجه نشد؛ به همین دلیل مردم به حزب به عنوان یك پدیده مثبت نگاه نمی‌كنند.

**احزاب با چنگ و دندان از موجودیت خود دفاع می كنند
دبیركل حزب كارگزاران سازندگی هم به خبرنگار گروه سیاسی ایرنا، گفت: احزاب در سطح شهرستان، استان و كشور یا در كمیته های مختلف با حضور متخصصان برای حل مسائل اجرایی كشور در قالب بحث های اقتصادی، سیاسی و سیاست خارجی نشست هایی برگزار می كنند و به جمع بندی می رسند بعد كسی توجهی به تحلیل آنها ندارد، با این رفتارها احزاب پا نمی گیرند.
وی ادامه داد: یك بار نشده است یكی از كمیسیون های تخصصی مجلس دیدگاه احزاب چپ، راست، محافظه كار، پیشرو، اصلاح طلب یا اصولگرا پیرامون اقتصاد یا سیاست خارجی را جویا شود. آنها حتی اگر بفهمند یك حزب در زمینه ای دیدگاهی دارد برای اینكه متهم به برخورد جناحی یا حزبی نشوند «عبارت و صورت ظاهرش را كاملا تغییر می دهند.»
وی تصریح كرد: از طرفی هم نیروهای حزبی وقتی به مسئولیتی می رسند متاسفانه ارتباط خود با حزب را قطع می كنند. در چنین شرایطی احزاب با چنگ و دندان از موجودیت خود دفاع می كنند.
دبیركل حزب كارگزاران سازندگی ادامه داد: حزب قرار است محلی برای كادرسازی و اندیشه ورزی باشد و برای مسائل كلان و جزیی كشور برنامه ارائه دهد.

**71 حزب و تشكیلات خود را با قانون جدید احزاب تطبیق داده اند
به گزارش گروه سیاسی ایرنا، بیش از 70 حزب و تنشكل سیاسی تا كنون اساسنامه و مرامنامه خود را با قانون جدید احزاب وزارت كشور تطبیق داده اند. «شهاب الدین صدر» عضو خانه احزاب و دبیركل جبهه پیشرفت، رفاه و عدالت در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به برگزاری مجمع عمومی خانه احزاب ایران در روز جمعه - پنجم بهمن 1397- ، گفت: این مجمع با حضور 71 حزب و تشكیلاتی كه خود را با قانون جدید احزاب تطبیق داده اند، برگزار می شود.
وی یادآور شد: تاكنون نام 71 حزب از سوی وزارت كشور برای خانه احزاب ارسال شده و پیش بینی می شود این تعداد به بیش از 91 حزب برسد.
«محمد علی تبرایی» دبیر اجرایی خانه احزاب هم با تایید این خبر گفت: تاكنون وزارت كشور نام 71 تشكل سیاسی را به خانه احزاب ایران اعلام كرده است و منتظر لیست بعدی هستیم كه احتمال دارد تعداد احزابی كه خود را با قانون جدید تطبیق داده اند افزایش یابد.
سیام*ا.ع*1535