به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا ، سه سال از امضای توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 گذشته و در این مدت اتفاقات زیادی افتاده است. مهمترین آنها شاید راهیابی دونالد ترامپ به كاخ سفید و خروج آمریكا از برجام در اردیبهشت ماه سال جاری بود.
متعاقب این اقدام ترامپ تحریم های یكجانبه ای كه كه با توافق هسته ای تعلیق شده بود را مجددا احیا كرد تا به زعم خود جامعه جهانی را در قبال برجام در مقابل عمل انجام شده قرار دهد و موجبات فروپاشی این توافق بین المللی را فراهم كند.
با این حال جامعه جهانی تاكنون در مقابل این اقدام غیر منطقی ترامپ ایستادگی كرده است.گذشته از محیط بین المللی توافق هسته ای، در عرصه داخلی چه زمانی كه مذاكرات هسته ای در جریان بود و چه در تمام سه سال اخیر منتقدان داخلی برجام را دستمایه دعوا و نزاع سیاسی و گروهی كردند.
علی اكبر صالحی معاون رییس جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی بعنوان مسئول فنی برجام در كنار دستگاه دیپلماسی در این مدت بیشترین فشارها را تحمل كرده با این حال او همواره تاكید داشته كه شادابی و پویایی صنعت هسته ای حفظ شده است و این صنعت در مسیر خود حركت می كند.
رییس سازمان انرژی اتمی در گفت و گوی تفصیلی با ایرنا از ارتقای راكتور تهران خبر داد و گفت با ارتقای این راكتور عملا عمر این راكتور بیست سال اضافه می شود و می توانیم رادیوایزوتوپ های بیشتر و متنوع تری تولید كنیم.
صالحی از كندی كار توسط چینی ها در مدرن سازی راكتور اراك گلایه كرد و با اشاره به همكاری های بین المللی در زمینه ایمنی هسته ای ، آموزش، و همكاری در پروژه گداخت اروپا ، گفت: در مجموع وضعیت همكاری های بین المللی صنعت هسته ای ایده آل نیست ولی خوب است و این هشدار را هم داد كه شركای برجام به تعهدات خود عمل كنند ، درغیر این صورت دست ایران بسته نیست و برای مواجهه با هر شرایطی گزینه های مختلفی در اختیار دارد.
** مشروح گفت و گوی ایرنا با معاون رییس جمهوری را می خوانید:
* ایرنا: اخیرا مصاحبه ای درباره خرید لوله های قلب راكتور داشتید كه بازتاب ها و برداشت های متفاوتی در فضای رسانه ای داشته است.از دید عده ای این اظهار نظر موقعیت ایران را در مقابل آژانس ضعیف می كند؟
صالحی: ما بارها اعلام كرده ایم كه كار خلاف مقررات بین المللی و قوانین داخلی انجام نداده و انجام نخواهیم داد. این هشداری بود كه مقام معظم رهبری در حین مذاكره دادند كه باید هوشیار باشیم و محاسبات مربوط به برگشت پذیری را هم مد نظر قرار دهیم. به عبارت دیگر نباید پل های پشت سر خراب شود.
این هشدار به موقع و هوشمندانه بود. ما نیز به سهم خودمان اقدامات لازم را در دستور كار قرار دادیم. ما یكسری قطعات جایگزین در اختیار داشتیم؛ یك سری هم خریدیم و این اقدامات خلاف مقررات نبوده است. ضرورتی نداشت آن موقع اعلام كنیم كه لوله های جایگزین در اختیار داریم. در هر حوزه ای بویژه در عرصه مسائل هسته ای مقوله و موضوعی تحت عنوان « ریداندانسی » یعنی ' مازاد ' مطرح است. اما ضرورتی نداشت كه در آن مقطع زمانی اعلام كنیم. الان هم ضرورتی نداشت اعلام كنیم. اما چرا اعلام كردیم. برای این كه سه سال است عده ای تبلیغ می كنند كه در رآكتور اراك بتن ریختند. ما پاسخ می دهیم كه چنین خبری صحت ندارد و كذب محض است ولی برخی از عزیزان با استفاده از فتوشاپ عكس هایی تهیه كردند. اذهان برخی از هموطنان را به سمتی دیگر منحرف كردند و به قلب واقعیت پرداختند.
بنده با جدیت تمام بر این نكته تاكید می كنم كه مردم هم حق دارند از بطن و متن حقایق اطلاع كسب كنند البته در چارچوب قانون. بنده هم بعنوان یك شهروند اگر اطلاع پیدا كنم كه عده ای از مسئولین كم كاری كردند و یا خدای ناكرده منافع ملی ایران را به نحو كامل تامین نكرده‌اند و یا در یك موسسه مهم و یك تجهیزات مهم خلل یا اختلال ایجاد شده است، ناخرسند خواهم شد. از این منظر ما خود را موظف به تنویر افكار عمومی دانستیم و حقیقت را گفتیم. بنده تاكید می كنم كه كاری خلاف قوانین بین المللی انجام ندادیم.
* ایرنا: در حال حاضر روابط ما با آژانس چگونه است؟ ظاهراً آمریكا اخیراً برای باز كردن پرونده های سابق مثل پی ام دی فشارهایی به آژانس وارد می كند ؟ آیا ممكن است در نتیجه این فشارها آژانس تحت تاثیر قرار بگیرد و آیا ممكن است ما در همكاری‌ها با آژانس تغییری بدهیم؟
صالحی: آژانس در ارتباط با كشورهای عضو آژانس در چارچوب موافقتنامه پادمان و پروتكل الحاقی عمل می كند و خارج از این چارچوب نمی‌تواند از اعضا درخواستی داشته باشد. در توافقنامه پادمانی تعاریفی مشخص شده است؛ مثلاً قید شده است كه 'مواد هسته ای' در این چارچوب به چه معناست. پس بر این اساس حسابرسی مواد هسته‌ای را انجام می دهند.
به عنوان نمونه اگر شما اعلام كنید یك تن اورانیوم در اختیار دارید، ماموران و متخصصان آژانس هر سال می آیند و یك تن اورانیوم را حسابرسی و راستی آزمایی می كنند. علاوه بر پادمان پروتكل الحاقی هم وجود دارد كه الزامات آن وسیع‌تر از پادمان است.
طبق مفاد مندرج در پروتكل الحاقی اگر اطلاعاتی درباره فعالیت های هسته ای یك كشور عضو به دست آژانس برسد ،آژانس نخست باید اعلام كند كه چنین اطلاعاتی دریافت كرده و بعد توجیهات خود را ارائه كند پس از آن، كشور عضو تصمیم می گیرد كه پاسخ مقتضی را چگونه ارائه دهد.
در عین حال آژانس می‌تواند بر اساس اطلاعاتی كه دریافت می كند، از جمله از طریق اطلاعات آزاد و بعد از اینكه به یك جمع‌بندی توجیه پذیری از دید خودشان رسیدند، آن وقت موضوع را با كشور عضو در میان می‌گذارند و كشورعضو یا استدلال آنها را می پذیرد و یا نمی پذیرد. آن وقت طبق مفاد و الزامات پروتكل اقدامات لازم انجام می شود.
در حال حاضر، روابط ما با آژانس در چارچوب پادمان و پروتكل الحاقی خوب است و تعهدی اضافه بر آن را نمی پذیریم. تا به امروز آژانس 13 گزارش ارائه داده مبنی بر اینكه ایران به تعهداتش پایبند بوده است و این یك ركورد است.واقعا از همكارانم در سازمان انرژی اتمی تشكر می كنم كه ضمن اینكه فعالیت های هسته ای را با نشاط و با دلسوزی و با قدرت و اقتدار پیش می‌برند چهارچوب تعهداتی كه پذیرفته ایم را نیز رعایت می‌كنند و این به نظر من، یك افتخار است.
جدیداً رژیم غاصب صهیونیستی و آمریكا، سروصداهایی را آغاز كرده‌اند و قصد دارند فضا را مسموم بكنند. ما با آگاهی به اینكه آنها در پی ایجاد یك آشفتگی در افكار عمومی هستند، مسائل را مدیریت می‌كنیم.
* ایرنا: آمریكا و رژیم صهیونیستی فرصتی برای بازگشایی پی ام دی نخواهند داشت؟
صالحی: آنها تلاش می‌كنند ولی ما هم تلاش خود را می‌كنیم. تلاش آنها برای این است در پرونده هسته ای بویژه بحث ابعاد نظامی احتمالی (PMD) روزنه ای را باز كنند و خیلی در این راستا تلاش می‌كنند ولی خوشبختانه ما این پرونده را بگونه ای بستیم كه باز كردن این پرونده به صورت منطقی و استدلالی و بر اساس واقعیات تقریباً غیرممكن است. در واقع اگر سعی كنند در بستر فنی، علمی و در یك بسترحقوقی بخواهند كار و برنامه خود را پیش ببرند، راه به جایی نخواهند برد. البته اگر بخواهند فشار سیاسی وارد كنند، بحث دیگری است.آژانس هم بارها قول داده كه تحت فشارهای سیاسی عمل نخواهد كرد و ما امیدواریم كه به قولشان پایبند باشند.
* ایرنا:آیا اطلاعاتی كه رژیم صهیونیستی ارائه كرده و مبنای ادعاهای آمریكا شده، از دید آژانس معتبر است؟
صالحی: آژانس پس از كسب هرگونه خبر از طرق مختلف از جمله از مجرای اطلاعات آزاد، به بررسی موضوع می پردازد. اما این سخن به این مفهوم نیست كه به مجرد دریافت اطلاعات،آن را الزاماً اطلاعات موثق تلقی كند. آژانس اطلاعات را اخذ می كند و در یك فرآیند زمان بر به بررسی موضوع می پردازد و در این مسیر، كشور عضو كه موضوعی درباره آن مطرح می شود، باید به بررسی مسئله طرح شده بپردازد و نسبت به سنجش اطلاعات و استدلال ها اقدام كند. در واقع در اینجا بحث حقیقی بودن مستندات است. شما می توانید انواع سندها را همانند یك سند واقعی تولید كنید وادعاهایی را داشته باشید. تكنولوژی آنقدر پیشرفت كرده كه هر سندی را مطالبه كنید، برای شما تولید می‌كنند ولی این واقعیت به مفهوم این نیست كه سندها، مورد وثوق و مورد اعتماد هستند آژانس خود را متعهد می داند تا به راستی آزمایی بپردازد و ماهیت و هویت اسناد مورد ادعا را مورد بررسی قرار دهد.
*ایرنا: بعد از توافق برجام،سازمان انرژی اتمی همكاری هایی را با كشورهای دیگر آغاز كرد. این همكاری ها در حال حاضر چه وضعیتی دارد. مشخصاً در مورد راكتور اراك همكاری ها چگونه پیش می رود؟
صالحی: قبل از هر چیز باید تاكید كنم كه راكتور اراك تكمیل نشده بود. ولی به گونه ای در سطح اذهان و افكار عمومی تبلیغ می شد كه گویی رآكتور اراك تكمیل شده بود و ما آن مسیر را به كلی متوقف كردیم. راكتور اراك در حال ساخت بود و بخش قابل توجهی از تجهیزات آن هم هنوز در اختیار ما نبود ولی وقتی كه مقاصد و اهداف سیاسی در كار باشد، اذهان را به هر سمتی سوق می دهند. بر اساس مستندات عرض می كنم كه راكتور اراك چه بود و الان كجاست و كجا باید برود.
بنابراین راكتور اراك یك راكتور ناتمام بود كه بر اساس مدل یك راكتور روسی كه به 50 تا 60 سال قبل متعلق بود، طراحی شده بود.
در حال حاضر فرآیند بهسازی و نوسازی، سكه رایج در سطح جهانی است. این طور نیست كه بگوییم راكتور 60 سال قبل حتما باید مثل امروز كار كند. البته اصول آن یكی است. اما همه چیز تغییر می كند؛ نوع سوخت و چیدمان سوخت آن عوض می شود، تجهیزات عوض می‌شود.
با برجام فرصتی پیش آمد راكتور اراك را به صورت مدرن طراحی بكنیم و كارآمدی راكتور را ارتقا دهیم ضمن اینكه طراحی ما را كشورهای پیشرفته تایید می‌كنند و همین تایید كردن طراحی ما، ارزش بین‌المللی دارد. چون طراحی قبلی ما را كسی تایید نكرده بود و ما اطلاعات را از جاهای مختلف جمع كرده بودیم.
الان هم باز خودمان طراحی راكتور را برعهده داریم. ولی طراحی متخصصان ما مورد تایید قرار می گیرد كه این تاییدیه خود یك دستاورد فنی است.
در زمینه مدرن سازی راكتور اراك یك گروه كاری متشكل از ایران، آمریكا و چین تشكیل شد و اینها متعهد شدند كه در بازسازی راكتور اراك به ما كمك كنند. كشورهای دیگر هم كه در بطن و متن مذاكره حضور داشتند، تعهد كردند تا به لحاظ فنی و كارشناسی كمك كنند.تا چند ماه قبل این كار خوب پیش می رفت و خیلی كارها را جلو بردیم؛ طراحی مفهومی و طراحی پایه تمام شد، طراحی تفصیلی نیز در میانه راه بود كه آمریكا از برجام خارج و انگلیس جایگزین شد.ما از نقش مثبت چین تشكر می كنیم با اعلام خروج آمریكا از برجام، چین علیرغم تعهداتی كه برعهده داشت، از سرعت همكاری ها با ما كاست و البته انتظار ما از طرف چینی، چیز دیگری بود.
*ایرنا: علت تعلل چینی ها چیست؟
صالحی : طرف چینی می‌گوید اگر با شما همكاری بكنم آمریكا ممكن است شركت های چینی مرتبط با صنعت هسته ای را مورد تحریم قرار دهد. در صورتی كه ما بر اساس قطعنامه 2231 كار می‌كنیم و این پروژه مورد تایید پنج بعلاوه یك بوده و حالا فقط آمریكا از برجام خارج شده و دیگر كشورهای درگیر در مذاكرات از آن حمایت می‌كنند. البته اینطور نیست كه پروژه را كاملا متوقف كرده باشد ولی اجرای پروژه از سرعت لازم برخوردار نیست. ما امیدوار هستیم دوستان چینی ما كه ازعناصر اصلی تحقق برجام بودند و در عملیاتی شدن برجام مثبت عمل كردند و ما از نقش آنها تشكر می كنیم، طبق همان رویه سابق پیش بروند.
البته مختصر مشكلی در این قضیه داریم ولی این به مفهوم این نیست كه نگران باشیم. زمانی كه مذاكره می‌كردیم و گروه كاری راكتور اراك را تشكیل دادیم گفتیم همه كارها دست ما خواهد بود و ما صاحب این پروژه هستیم و شما همانند مشاور و یك ناظر بر كارهای ما نظارت می كنید و مشورت می دهید كه محاسباتمان درست بوده یا نبوده و كاستی‌های آن كجاست.
امروز هم اگر هم اینها بخواهند تعلل كنند ما گزینه‌های مختلفی داریم كه این كار را پیش ببریم. امیدوار هستیم كه تعلل نكنند و ما را وادار نكنند كه بخواهیم از گزینه‌های دیگر استفاده كنیم.ما كارمان را پیش می‌بریم اما بعداً همین دوستان اعتراض نكنند كه چرا كارمان را خودمان جلو بردیم. من اعلام می كنم كه بیایید این پروژه را مثل سابق با هم پیش ببریم.
*ایرنا: آیا این مسئله را در كمیسیون مشترك هم مطرح كرده اید؟
صالحی: این مسئله هست كه همكاری ها كند شده و بایستی جدی تر باشند و تذكرات را داده ایم ولی در اینجا از طریق شما اعلام می‌كنم كه برخی از طرف های حاضر در مذاكرات فكر نكنند دست ما بسته است. اختیار و انتخاب با خودشان است.
*ایرنا: همكاری روس ها با شما چگونه بوده است؟
صالحی: من از روس ها بسیار بسیار تشكر می‌كنم. روس ها هرچه را كه تعهد كردند به نحو احسن انجام می دهند و من می خواهم از فرصت استفاده كنم و به سهم خودم از همكاری طرف روسی سپاسگزاری كنم. به نظر من در مواردی حتی فراتر از تعهداتشان ولی در چارچوب مقررات آژانس عمل كردند. البته كار آنها هم در چارچوب برجام و توافقنامه پادمان و پروتكل الحاقی است و كاری فراتر از آن انجام نمی دهند ولی ما تشكر می‌كنیم كه به تعهدات خود عمل می كنند.
*ایرنا: الان بخش فنی اجرای برجام بعد از خروج آمریكا و همكاری های صلح آمیز در چه وضعیتی است؟
صالحی: همكاری هایی كه در برجام پیش بینی شده بود و همكاری های علمی كه بخش عمده آن، راكتور اراك بود، تا به امروز خوب پیش رفته و دو سه ماه است كه با فتور و سستی مواجه شده است. البته كارها متوقف نمی‌شود ولی می خواهیم سرعت سابق را داشته باشد. در بقیه امور همكاری‌های خوبی با اتحادیه اروپا داریم؛ مثلاً اتحادیه اروپا تعهد كرده كه تا 20 میلیون یورو در ایجاد مركز فوق مدرن ایمنی هسته ای در ایران سرمایه گذاری كند و تجهیزات لازم را تامین كند. در این راستا چند مناقصه انجام دادند و این كار خوب پیش می رود. همكاران ما را آموزش دادند و دوره های زیادی درباره ارتقاء سطح همكاری ها در حوزه فعالیت های نظام ایمنی هسته ای برگزار كردند. در قضیه گداخت هم طبق قراری كه گذاشته بودند با ما همكاری می‌كنند. قرار بود عضو پروژه ایتر شویم ولی آمریكا در این مسیر سنگ اندازی كرد. اما به هر حال اروپایی ها ما را عضو پروژه گداخت اروپا كردند. این اقدام و عضویت در این پروژه هم برای ما با ارزش است.
همكاری های دیگر هم داریم مثل استرس تست راكتور تهران و راكتور بوشهر و برخی از كشورهای اروپایی با ما قراردادهایی منعقد كردند. در نظر داریم ایمنی راكتورتهران را ارتقا دهیم. چون حدود 50 سال از عمر راكتور می‌گذرد و ما راكتور تهران را عملاً زیر و رو كردیم و این رآكتور، راكتور دو سه سال پیش نیست و همانطور كه اعلام كردیم ما به دنبال تعویض سوخت 20 درصد راكتور تهران هستیم.سوخت 20 درصد كه الان هست، سوخت طراحی قدیم است .ما طراحی جدید 20 درصد را آغاز كرده ایم اگر این طراحی با موفقیت همراه شود و عملیاتی شود، قلب راكتور با سوخت جدید ارتقاء پیدا می كند و كارآیی آن بهتر می‌شود.حدود دو سال است كه تغییرات اعمال شده و مواردی به آن اضافه شده است. انشاءالله تا یكسال آینده طول عمر راكتور شاید بیش از 20 سال اضافه شود و ما می توانیم رادیو ایزوتوپ های بیشتر و متنوع تری تولید كنیم. علاوه بر این یك مدرسه آموزشی در زمینه ایمنی در آینده نزدیك برگزار خواهد شد. تا به امروز و تا اطلاع ثانوی كارها خوب است و جز همین مختصری كه در ارتباط با طراحی راكتور اراك عرض كردم در بقیه امور كارها نسبتاً خوب پیش می رود. البته این وضعیت وضعیت ایده آل ما نیست ولی خوب است و امیدوار هستیم به همین سبك پیش برویم.
*ایرنا: بیمارستانی كه در كرج كلنگ زنی شد در چه مرحله ای است؟
صالحی: در پروژه كرج، صاحب كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی است ما به وزارت بهداشت قول دادیم كه در زمینه فنی كمك كنیم. در حال حاضر روند ساخت و ساز به خوبی پیش می رود و شبانه روز دست اندركاران طرح مشغول فعالیت هستند.
*ایرنا: اخیراً اروپایی ها در زمینه موشك های بالستیك ادعاهایی را مطرح كرده اند. فكر می كنید چقدر در همكاری ها تاثیر داشته باشد؟
صالحی: اگر بخواهید بر اساس یكسری تعهدات عمل كنید كه برجام كاملاً روشن گفته است كه محدودیت های ایران چیست.ایران بر اساس برجام پذیرفته است موشكی را برای حمل كلاهك هسته ای طراحی نكند. ما موشك را برای حمل كلاهك هسته ای و خود كلاهك هسته ای را طراحی نكردیم. حالا اینها بگویند چون موشك شما برد زیاد دارد و یا كلاهك می تواند وزن زیادی داشته باشند پس چنین و چنان، آن مشكل خودشان است و این بهانه تراشی است. برخی از كشورهای اروپایی همیشه دنبال بهانه گیری علیه ایران بوده اند. شما فرض كنید در قضیه موشكی به نتیجه برسند بهانه دیگری می آورند. آنها هیچ وقت راضی نمی شوند تا همرنگ آنها شویم.آنها می‌گویند خود را در مدار سیاسی ما تعریف كنید و هركاری می‌خواهید بكنید ولی ما می خواهیم در مدار سیاسی خودمان باشیم. ایران در زمره معدود كشورهای درحال توسعه قرار دارد كه دارای استقلال سیاسی است. اتحادیه اروپا با اینكه جمعیت و درآمد بیشتری از آمریكا دارد، اما از استقلال كامل سیاسی و اقتصادی برخوردار نیست.
*ایرنا: شما سال ها در حوزه انرژی هسته ای فعالیت كرده اید و توفیقات بسیاری را در داخل و خارج داشتید. اخیراً بحث هایی مطرح می كنند مبنی بر اینكه گوشت 100 هزار تومانی نتیجه برجام است. شما كه از ابتدا در ماجرای برجام بودید، ارزیابی تان از این اظهارات درباره برجام چیست؟
صالحی: زمانی كه در وزارت امور خارجه مسئولیت داشتم، در سال های2011 و2010 میلادی خانم كلینتون اعلام كرد ما به دنبال اعمال تحریم های فلج كننده علیه ایران هستیم. ما در وزارت امور خارجه نامه ای خدمت مقام معظم رهبری نوشتیم و تحلیل كردیم كه چه اتفاقاتی ممكن است رخ بدهد و پیش بینی كردیم و راه برون‌رفت هم ارائه دادیم. حضرت آقا توشیح خیلی خوبی روی آن نامه نمودند كه باعث افتخار است و این نشان می‌دهد كه كارشناسان وزارت خارجه چقدر دوراندیش هستند و می‌توانند مسائل را دقیق تحلیل بكنند و راه برون رفت را هم به مسئولان نظام ارائه بدهند. اگر آقای دكتر ظریف این نامه را منتشر بكنند خیلی گویا است. این نامه وضعیت ما را در آن زمان تبیین می‌كرد و تازه هنوز وضع بد نشده بود.رفته رفته اینها فشار وارد كردند.باید یادآوری كنم كه قبل از برجام كشتی های بازرگانی ما متوقف بود، بیمه ها با ما كار نمی كردند، صدور نفت ما به زیر یك میلیون بشكه رسیده بود و به همین ترتیب، با یك شیب نسبتاً ملایم صادرات ما كم می شد، نقل و انتقال پول عملاً غیرممكن شده بود. حالا با شرایط خیلی خاص و اینكه شما می خواستید مبالغی را نقل و انتقال بدهید، درصد بالایی از آن پول كم می‌شد كه بتوانید انتقال بدهید. اینها همه برای كشور ضرر و زیان بود. اینها واقعیت هایی بود كه وجود داشت و شرایط هم روز به روز بدتر می شد. حضرت رسول می‌فرماید:«اگر من علم دنیا را می دانستم می‌توانستم همه خیرات دنیا را جمع كنم».من علم غیب ندارم ولی اگر آنها كه تحلیلگر خیلی قوی هستند و می‌توانند تحلیل بكنند و آینده را ببینند بگویند كه بله اگر برجام نبود ما در وضعیتی قرار می‌گرفتیم كه شرایط اقتصادی بهتر بود و صادرات نفت بهتر بود ، كه البته این بحث دیگری است.
الان بعضی دوستان می‌گویند شما از برجام خارج شوید ما كشورهای دوست زیادی داریم و با كمك آنها می توانیم مشكلاتی را حل كنیم . من می گویم اگر دوستی دارید همین الان به آنها بگویید با ما همكاری كنند. چرا از برجام خارج شویم و بعدا برویم سراغ دوستان شما. نكته دیگر اینكه كسی كه انتقاد می‌كند باید راه حل هم نشان بدهد. فرض كنید در برجام در زمینه راه حل فنی بگویند كه ما باید چه كار می كردیم كه نكردیم . بگویند مثلا هیچ سانتریفیوژی را كنار نمی گذاشتید، محدودیت غنی‌سازی نمی پذیرفتید، چیزی هم می گرفتید. این با واقعیت جور نیست كه ما شش سال مذاكره كردیم و راه به جایی نبردیم.
اما وقتی كه نخواهید حقیقت و انصاف را رعایت كنید متوسل به یك سری توضیحات عجیب می‌شوید. بگویند در بخش فنی ما باید چه كار می كردیم. فعالیت های ما در بخش اكتشاف و استخراج ادامه دارد. فعالیت های مربوط به تحقیق و توسعه ادامه یافته است، فرآیند غنی سازی نیز تداوم یافته است. در آن بازه زمانی 9 هزارماشین غنی‌سازی می كرد الان بیش از پنج هزار ماشین كار می كند با 3 یا 4 هزار ماشین تفاوت چه اتفاق خاصی در انتظار ما بود كه برخی دوستان پیرامون آن جنجال به راه می اندازند.آن موقع ما نیروگاه جدید نمی ساختیم.الان دو نیروگاه جدید در دست احداث است. اگر هیچ كار دیگری هم نمی كردیم و فقط دو پروژه نیروگاه جدید را پی بگیریم، می توانیم بگوییم كه به دستاورد بزرگی رسیده ایم.
*ایرنا: آیا با بخش های نظامی در زمینه ساخت زیر دریایی سنگین و ناوها هم همكاری می كنید؟
صالحی: خیر ما هیچ همكاری با بخش های نظامی نداریم. ما روی پروژه پیشران كار می‌كنیم كه آن هم یك پروژه صلح آمیز است. پیشران برای شناورها است و می‌تواند هر شناوری باشد.ما به آژانس اعلام كردیم كه این پروژه برای مقاصد صلح‌آمیز است پیشران می‌تواند برای مقاصد نظامی هم باشد. اگر برای مقاصد نظامی باشد یك فرایند نظارتی روی آن اعمال می‌شود اما اگر برای مقاصد غیرنظامی باشد فرآیند دیگری از نظر نظارتی روی آن اعمال می شود. اگرهمه شرایط فراهم باشد حداقل 15 سال طول می‌كشد این پروژه به نتیجه برسد.
*ایرنا: در زمینه اكتشاف و استخراج دستاوردهای جدیدی داشتید؟
صالحی: ما در عملیات اكتشاف و استخراج به دنبال شناسایی منابع اورانیوم هستیم اما وقتی اكتشاف هوایی می كنیم اورانیوم ها همزاد دارد و ممكن است سنگ آهن، مس و عناصر نادر خاكی و انواع معادن هم باشد.خوشبختانه به معادن خیلی خوبی از آهن و مس رسیده ایم. ضمن اینكه منابع اورانیوم نیز به میزان قابل قبولی شناسایی شد. تصور ما این بود كه در زمینه اورانیوم كشور فقیری هستیم اما فقیر نیستیم و به اندازه ای كه مواد استراتژیك خودمان را تولید كنیم الحمدلله امكانات و ذخایر بالقوه داریم.
*ایرنا: سازمان انرژی اتمی در زمینه رادیودارو حدود یك میلیون نفر را پوشش می دهد با توجه به تحریم هایی كه آمریكا اعمال می كند و مشكلات موجود در زمینه نقل و انتقال پول، آیا مشكلی در این زمینه وجود ندارد؟
صالحی: ما همه تمهیدات را اندیشیده ایم. تا به امروز مشكلی نداشتیم و این هم یك امر انسان دوستانه است. اگر بخواهند عرصه را تنگ كنند، شعار های بشردوستانه و ادعاهای حقوق بشری آنها بیش از پیش در عرصه افكار عمومی مورد پرسش و تردید قرار خواهد گرفت.
*ایرنا: میزان تولید نیروگاه بوشهر و برآورد ریالی از میزان تولید و عدم تولید آلاینده ها توسط این نیروگاه چگونه است؟
صالحی: الان نیروگاه بوشهر یك هزار مگاوات برق تولید می‌كند یعنی سالانه 10 ماه كار می كند و دو ماه خاموش است. نیروگاه بوشهر سالانه 7 میلیارد كیلووات ساعت برق تولید می كند. اگر بر اساس برقی كه ما به خارج می فروشیم ارزش آن را محاسبه كنیم كه الان 8 الی 9 سنت است، 7 میلیارد كیلووات ساعت معادل 630 میلیون دلار برق تولید می كند.اما اگر در داخل این برق را هر كیلووات ساعت 55 تومان می‌فروشیم به مبلغی در حدود 400 میلیون تومان می رسد.
اگر 630 میلیون دلار را در 10 تومان ضرب كنید،ارزش تولید نیروگاه بوشهر سالانه حدود 6 هزار میلیارد تومان است. از این رقم حدود 1000 میلیارد تومان پول سوخت، قطعات یدكی و حقوق كارمندان است. حدود 5 هزار میلیارد تومان از محل تولید می‌تواند سود به شما برساند.
علاوه بر این نیروگاه بوشهر از انتشار 7 میلیون تن گاز آلاینده جلوگیری می كند اگر نیروگاه مثل بوشهر بخواهد هزار مگاوات با سوخت فسیلی تولید بكند هفت میلیون تن گاز گلخانه ای تولید می كند.
*ایرنا : با توجه به شرایط موجود آینده برجام را چطور می بینید؟
صالحی: حضرت آقا یك بار فرمودند در رویكرد سیاسی مان هیچ وقت احساسی و عاطفی عمل نمی كنیم بلكه بر اساس هوشمندی، هوشیاری و محاسبات لازم عمل می كنیم. تصمیماتی كه جمهوری اسلامی ایران می گیرد، مبتنی بر مطالعه، تحلیل، هوشمندی و هوشیاری است و بر اساس احساسات و عواطف نیست. همین نقطه امید و نقطه قوت ماست. این نكته بسیار درخور توجه است كه اصولاً تصمیمات بسیار سرنوشت‌ساز در نظام اسلامی، بر اساس خرد جمعی اتخاذ می شود.
*ایرنا: آیا در سطح كلان وحدت نظر وجود دارد؟
صالحی: وحدت نظر هست ولی در شیوه ها ممكن است نظرات مختلفی وجود داشته باشد. بالاخره هر كسی تحلیل و نظر خود را دارد اینكه ما به چه جهتی می خواهیم برویم متفق هستیم اما اینكه با چه وسیله ای می خواهیم به اهداف خود دست پیدا كنیم، ممكن است هر كس نظری داشته باشد.
*ایرنا: اگر همین فردا مطمئن شدیم با اروپا به نتیجه نمی رسیم قرار شد ایران از برجام خارج شود اولین كاری كه خواهیم كرد چه خواهد بود، شما چه دستوری صادر می كنید و ایران وارد چه مرحله ای خواهد شد؟
صالحی: ما سازمان انرژی اتمی را به مثابه یك ارتش آماده می بینیم و اگر از طرف فرماندهی دستوری صادر شد آن فرمان را به نحو احسن انجام می‌دهیم. هرچند من شخصاً مایل نیستم كه برجام به هم بخورد ولی اگر نظر مسئولین ذیربط و هیئت نظارت بر برجام و مسئولین ارشد نظام، خاصه مقام معظم رهبری، دایر بر این شد كه از برجام خارج شویم یقین بدانید كه ما آمادگی كامل برای اجرای تمام فرامین صادر شده را داریم و این را بارها مورد تاكید قرار داده ام. اما بنده قلباً تمایل دارم كه اروپایی ها قبل از اینكه دیر شود به خود بیایند و اجازه ندهند چنین دستاوردی كه هم در جهت منافع ملی ما و هم در جهت منافع كشورهای منطقه و منافع جامعه بین‌المللی هست، از آسیب مصون بماند. ولی اگر طرف های مقابل به تعهداتشان عمل نكردند و قرار شد برجام جاده یك طرفه باشد آن زمان شرایط فرق خواهد كرد. باز اعلام می كنم كه ما آماده اجرای فرامین صادره هستیم و سازمان انرژی اتمی در همه شرایط، آماده انجام وظیفه است.
*ایرنا: از آنجایی كه شما یك مسئول فنی هستید، اقدامات فنی كه در دستور كار قرار می گیرد چه خواهد بود؟
صالحی: اقدامات فراوانی می توانیم انجام دهیم ولی این نیاز به دستور مقامات ارشد نظام دارد. ما هیچ محدودیتی كه پذیرفته باشیم و دیگر نتوانیم آن را جبران كنیم نداریم. مثلا می توانیم در اسرع وقت به تولید مجدد سوخت 20 درصد بپردازیم یا میزان غنی سازی و وزن غنی سازی را بالا ببریم. سانتریفیوژهای جمع‌آوری شده را می توانیم با سهولت و به فوریت مجددا نصب كنیم و یا میزان سوی (Swu) بالقوه را به سرعت بالا ببریم. یك سالن مونتاژ سانتریفیوژهای جدید را تكمیل كردیم كه این سالن توان تولید 50 الی 60 ماشین سانتریفیوژ مدرن مثل آی ار 6 و آی آر 4 را دارد كه این یك توان بالقوه است. همانطور كه مقام معظم رهبری به سازمان انرژی اتمی فرمودند كه زیرساخت های تولید 190 هزار سو را آماده كنید. ما این كار را كردیم و الان سالن مونتاژ و مواد اولیه را آماده كرده ایم. امیدواریم طرف‌های مقابل، جمهوری اسلامی ایران را وادار نكنند كه چنین تصمیمی را اتخاذ كند. این به اروپایی ها مربوط می شود كه چقدر به تعهداتشان پایبند خواهند بود و هم به مسئولین نظام و هیئت نظارت بر برجام كه بر اساس تحلیل ها و داده هایی كه با آنها داده می‌شود چه تصمیمی اتخاذ خواهند كرد. هر تصمیمی كه در سطح كلان اتخاذ شود، ما اجرا خواهیم كرد.
*ایرنا:با توجه به مذاكراتی كه با اروپایی‌ها داشتید فكر می كنید چقدر می شود به اروپایی ها امید داشت برای اینكه تعهدات شان را در برجام انجام دهند؟
صالحی: من فكر می كنم اروپا بحث برجام را بعنوان یك مقوله اقتصادی در نظر نگرفته است بلكه برجام را بعنوان یك موضوع امنیتی مورد توجه قرار داده و بحث امنیتی برای اروپا خیلی مهم است. آن هم در شرایط فعلی كه خاورمیانه دستخوش تحولات بسیار جدی است وآثار این تحولات قطعا بر منافع اروپا بی‌تأثیر نیست و اروپایی ها نمی خواهند شرایط را حادتر بكنند. حدس و گمان من این است كه اروپا نمی خواهد كاری بكند امنیت اروپا بیشتر در معرض خطر قرار بگیرد. لذا امیدوارهستم اروپایی‌ها در یك فاصله نه چندان دور، اقداماتی را شروع كنند كه نشان از پایبندی به تعهدات شان باشد
*ایرنا: این اقدام می تواند در زمینه تاسیس اس. پی. وی. باشد
صالحی: بله
سیام**2021**
تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۳۹۷ - ۰۹:۵۵
تهران - ایرنا - معاون رییس جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی خواستار تسریع در مدرن سازی راكتور اراك شد و گفت:«ما گزینه‌های مختلفی داریم كه این كار را پیش ببریم.اما امیدوار هستیم كه تعلل نكنند و ما را وادار نكنند كه بخواهیم از گزینه‌های دیگر استفاده كنیم».