به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، منصور غلامی امروز (شنبه) در دومین كنفرانس حكمرانی و سیاستگذاری عمومی كه در سالن همایش های بین المللی صدا و سیما برگزار شد، گفت: بحث سیاستگذاری و حكمرانی بحث تخصصی است و آنچه را كه به عنوان استنباط خودم می توانم مطرح كنم، این است كه هر كدام از این مباحث یا جمع رأس حكمرانی و سیاستگذاری بدون حضور نخبگان معنا و مفهوم واقعی خود را ندارد.
**سیاستگذاری شایسته بدون نخبگان بدست نمی آید
وزیر علوم توجه این كنفرانس را بر مبنای وظیفه و مسئولیت نخبگان علمی و نخبگان تجربی در این حوزه دانست و افزود: امیدواریم این كنفرانس به اهداف پیش بینی شده برسد و توجه سیاستگذاران، مسئولان برنامه ریزی و اجرایی را به این سمت و سو بیشتر معطوف كند.
غلامی ادامه داد: بدون حضور نخبگان، محققان و عالمان علوم و رشته های مختلف، سیاستگذاری ها و حكمرانی ها به اهداف و مقاصد واقعی و قبلی خود حصال نمی شود یا به سختی به آنها دست می یابیم.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اظهار كرد: در تعریف جایگاه دانشگاه ها، مراكز علمی، تحقیقاتی و نخبگان علمی، تعریفی داریم كه به عنوان بستر و پایه هر نوع توسعه و حركت برای آن جایگاه قائل هستیم.
وی گفت: اما اینكه چقدر از این ظرفیت ها در دوران حضور و ظهور دانشگاه ها و مراكز علمی در كشور استفاده شده بحث بحث دیگری است.
غلامی ادامه داد اگر سخنان استادان دانشگاهیان را بشنویم و ارزیابی های صورت گرفته، انتظاراتی كه بوده و قابلیت هایی كه اتفاق افتاده، شاهد تفاوت ها خواهم بود و درجه این تفاوت ها و فاصله بایدها بسیار است.
وی افزود: گاهی در موضع برنامه ریزی و اجرا از ما سوال می كنند و آنچه توانسته ایم، انجام داده ایم. گاهی هم در موضع گروه های تخصصی می گوییم انتظارات مان محقق نشده است.
به گفته غلامی، در وضعیت فعلی چیزی كه با آن روبرو هستیم احساس دانشگاه های این است كه در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی ها سهم جدی، منظم و سازماندهی شده ندارند.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری خاطرنشان كرد: در حكمرانی هم همین اتفاق می افتد. وقتی جمعیت دانشجویی خودمان را اعلام می كنیم از باب این است كه توفیق تربیت نیروی انسانی كارشناس، محقق و توانمند علمی را به خوبی انجام دادیم، برای خودمان افتخاری قائل هستیم كه در واقع بخشی از وظیفه دانشگاه ها است.
** وظیفه دانشگاه ها تربیت نیروی انسانی است
غلامی در بخش دیگری از سخنان خود، یكی از وظایف دانشگاه ها را تربیت نیروی انسانی مختصص و كارشناس دانست و اظهار كرد: بیش از آن چیزی كه در سیستم های مختلف اجرایی و بخش های گوناگون لازم باشد تربیت نیروی انسانی صورت گرفته است. همه بخش های كارشناسی مان را با ظرفیت و توان همین دانش آموختگان و نیروهای تربیت شده انجام می دهیم.
وی ورود به بخش پژوهش را مناسب عنوان كرد و گفت: در یك بُعد رشد زیاد بوده و شاید یكی از دلایل بالا بودن شاخص های تولیدات علمی همین ورود خوب باشد اما در بخش های دیگر همتراز و هماهنگ با آن حضور نداشتیم. دانشگاه ها و استادان را در بخش های مختلف سیاستگذاری و حكمرانی مشاركت جدی ندادیم؛ بنابراین، كنار تحقیقات و مسائل علمی شان، انتشار یافته های آن از وظیفه اصلی شان بوده كه به خوبی آن را انجام دادند.
غلامی تاكید كرد: در سیاستگذاری و برنامه ریزی های آموزش عالی حوزه های پژوهشی در كندی و گاهی انحراف از مسیر قرار داریم.
وی افزود: در نگاه به آینده آموزش عالی، جایگاه مراكز پژوهشی را به خوبی تعریف نكردیم، بنابراین در سطح جامعه و برنامه ریزی به عنوان مركز تربیت نیروی انسانی و بعضاً اشخاص، جایگاه كمتر و پایین تری داریم. به این معنا كه مراكزی برای صادر كردن گواهینامه و مدارك برای افرادی داریم كه قرار است شرایط مجوز كسب شغل، دریافت جایگاه اجرایی و موقعیت اداری فراهم شود. این مبحث، نازل ترین نگاه به بخش آموزش عالی یك كشور است كه می تواند وجود داشته باشد.
وزیر علوم، خروج از این چالش و جایگاه را نیازمند حركت جدی دانست و گفت: یك بخش از درون نظام آموزش عالی رخ می دهد كه در سالهای اخیر به آن توجه شده است. اما بخش اصلی این است كه مجموع كلان برنامه ریزی و سیاستگذاری كشور هم به بخش آموزش عالی، دانشگاهی و پژوهشی كشور وظیفه تكلیفی در برنامه های خودش ارائه دهد.
غلامی ادامه داد: این وظیفه یعنی مشاركت در سیاستگذاری، ارائه مسیرهای رشد و تعالی مبتنی بر دانش و علم است كه در كشورهای توسعه یافته به معنای عام كلمه، مبنا و حركت بر اساس استفاده از نخبگان علمی بوده است.
وی اظهار كرد: اینكه در چه مسیر و دایره ای این توسعه ها و حكمرانی ها حركت كرده است به مبنای تفكرات جوامع، اعتقادات، فلسفه ای كه بر اساس آن زندگی می كنند و جریان حركت توسعه به معنای عام بستگی دارد.
به گفته وزیر علوم، اگر برگردیم به اینكه كشورمان بر اساس نگاه اسلامی، توسعه همه جانبه برای همه مردم خودش و جهان متصور می داند، وظیفه ما را در حوزه نخبگانی سنگین تر می كند.
وی عنوان كرد: صرف رشد در حوزه اقتصاد، ایجاد رفاه در یك حوزه یا بی توجهی به اینكه چه چیزی به اتفاقاتِ توسعه ای و به كدام گروه از مردم جامعه منتهی می شود، مباحی است كه در حوزه توسعه، سیاستگذاری و حكمرانی به آن توجه می كنیم.
ساماندهی آموزش عالی
غلامی در مورد ساماندهی آموزش عالی، توضیح داد: در ساماندهی آموزش عالی باید دانشگاه ها را از وضعیتی كه صرفاً در چارچوب خاص خودشان، آموزش نیروی انسانی را برای داوطلبان ورود به دانشگاه ها انجام می دهند، خارج كنیم.
وی تاكید كرد: هر ساله داوطلبانی، دانشگاه ها را انتخاب می كنند و آموزش می بینند و بعد از خروج از دانشگاه نه برای خود وظیفه ای دارند و نه احساس وظیفه می كنند. برخی دانشگاه ها از طریق انجمن هایی، دانش آموختگان خود را رصد كرده و به دلیل حساسیت و دلسوزی، این بازخوردها را در برنامه ریزی های خود لحاظ می كنند.
به گفته این مقام مسئول، مراكز دانشگاهی تحقیقات را در چارچوب و بر اساس نگاه علمی استادان انجام می دهند، یعنی بخش خوب و مورد تایید حوزه های پژوهشی دانشگاه های ما بر محور تخصص، نگاه استادان و گرو های آموزشی و علمی اتفاق می افتد.
غلامی در ادامه با بیان اینكه برای سفارش تحقیق هم در سطح كلان برنامه ریزی مان مسیر و جایگاه جدی نداشتیم، گفت: تلاش مان این است كه درب دانشگاه ها به سمت جلب توجه مدیران و تاثیرگذاران بخش دولتی و خصوصی جامعه باز كنیم.
وزیر علوم به سوی دیگر دربهای گشوده دانشگاه ها اشاره كرد و افزود: طرف دیگر، باید استقبال از این دربهای گشوده رخ دهد كه بخشی از آن را دانشگاه ها می توانند انجام دهند اما بخش اصلی، احساس نیاز است. چطور می توان در سطوح مدیریتی و برنامه ریزی احساس نیاز را به دانشگاه ها تقویت كنیم.
وی گفت: آنچه كه در توان ما به عنوان مسئولان و مدیران حوزه علوم و تحقیقات وجود دارد، این است كه از هر مسیر ممكن به سمت عرضه توانمندی های دانشگاه ها برویم. استقبال در چند سال گذشته بد نبود و شروع خوبی است.
غلامی تاكید كرد: مسئولان دولتی و بخش های غیردولتی این دریچه و دربهای گشوده را می بینند و به سمت آن می روند اما آن چیزی نیست كه در بحث های كلان حكمرانی و سیاستگذاری بخواهید روی آن حسابی باز كنید.
وزیر علوم خاطرنشان كرد: ضرورتِ توجه به ظرفیت های علمی به عنوان بخش مهم و اجتناب ناپذیر در برنامه ریزی ها بحثی است كه باید به آن پرداخته و محدودیت های پیش رو بررسی شود كه چرا تاكنون از ظرفیت های موجود استفاده نكرده ایم.
وی گسترش بی رویه مراكز آموزشی به اسم دانشگاه و مركز دانشگاهی را یكی از این آسیب ها عنوان و تاكید كرد: در حال برنامه ریزی و ساماندهی این موضوع هستیم تا مراكز دانشگاهی به عنوان مراكز قوی و با مركزیت برنامه ریزی و هدایتیِ بزرگ، شكل بگیرد. بنابراین با بهم پیوستن مراكز كوچك، ماموریت دادن به آنها و در یك شبكه دانشگاهی قرار دادن آنها بخشی از برنامه هایی است كه جایگاه دانشگاه های ما را از وضعیت فعلی ارتقاء دهد، به طوریكه عملكرد دانشگاه های بزرگ مان با عملكرد ضعیف برخی مراكز زیر سوال رفته است.
وی گفت: مراكز پژوهشی، پژوهشكده ها و پژوهشگاه ها به سمت تبدیل شدن به مراكز آموزشی پیش می رفتند به این معنا كه دانشجو بگیرند تا پایان نامه بگذرانند و نتایج تحقیقات آنها را چاپ كنند؛ در كل دانشگاهی ذیل تابلو مراكز پژوهشی در حال ایجاد بود كه باید از این حالت خارج شود. این اتفاق رخ نمی دهد مگر اینكه در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های كلان به آنها نقش بدهیم.
** دانش آموختگان محور توسعه قرار گیرند
غلامی در بخش دیگری از سخنان خود در دومین كنفرانس حكمرانی و سیاستگذاری عمومی، اظهار كرد: در حوزه حكمرانی و سیاستگذاری، مراكز علمی و پژوهشی را به عنوان سازمان درگیر كنیم. اینكه برخی استادان را در گروه های برنامه ریزی داریم، مسلم است. اینكه مدیران بخش كلان و دانش اموختگان دانشگاهی هستند درست است. اما این همه موضوع نیست كه با افراد، وظیفه سازمان ها و نهادهای علمی را جایگزین كنیم.
وی با تاكید براینكه دانش آموختگان دانشگاهی باید محور توسعه قرار گیرند یادآورشد: این امر محقق نمی شود مگر اینكه بخش های تولیدی، صنعتی، فعالیت های اجتماعی و فرهنگی ما برای كارشناسان متخصص جایگاه تعریف كنند.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزود: یكی از مشكلات جامعه دانشگاهی این است كه سفارش تربیت نیروی انسانی به دانشگاه ها داده نمی شود یا در سایه و لفافه برنامه های كلان طوری است كه استخراج آن به آسانی توسط دانشگاه ها ممكن نبوده است.
9492 ** 1200
تاریخ انتشار: ۱۳ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۳:۱۱
تهران – ایرنا – وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اظهار امیدواری كرد كه سیاستگذاران و حكمرانان به دانشگاه ها و مراكز علمی اعتماد بیشتر، اعتقاد قلبی و رویكرد وسیع تری داشته باشند.