قرار گرفتن ایران درجمع پیشتازان تولید علم سلول های بنیادی

به گزارش گروه علمی ایرنا، پس از به ثمر نشستن انقلاب اسلامی درسال 1357 به حوزه آموزش و پژوهش مانند بسیاری ازحوزه های دیگر در كشور توجه خاصی شد، به طوری كه در مقاطع دانشگاهی دركنار تربیت دانشجو به تحقیق و پژوهش نیز نگاه ویژه شد؛ این نگاه ویژه فقط به علوم پایه و مهندسی نبود بلكه دستیابی و كسب علوم جدیدی كه دردنیا وجود داشت همواره از سوی جامعه متخصص دانشگاهی دنبال می شد.
پیگیری متخصصان و پژوهشگران در این 40 سال، موجب دستیابی و پیشرفت كشور درعلوم جدید همچون نانو،بایو،سلول های بنیادی و فضایی شده به طوری كه با توجه به اهمیت این علوم برای پیشرفت كشور، سند توسعه نیز برای برخی از این فناری ها درنظر گرفته شده است.
دكتر' امیرعلی حمیدیه ' دبیرستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی درگفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در خصوص دستاوردهای 40 ساله انقلاب در این حوزه گفت: از سال 57 كه انقلاب به ثمر نشست، كشوردرحوزه آموزش فعالیت های بسیار زیادی كرد؛ دانشگاه ها، دانشكده ها و موسسات آموزشی بسیاری تشكیل شدند، گسترش آموزش آنقدر زیاد بود كه به غیر از وزارت علوم، آموزش پزشكی زیر نظر وزارت بهداشت، دانشگاه آزاد اسلامی، جهاد دانشگاهی و موسات آموزشی خصوصی نیز تشكیل و فعال شدند.
وی بیان كرد: در حوزه پژوهش نیز بعد از پایان جنگ تحمیلی رشد پژوهش شتاب زیادی داشت به طوری كه دو سال پیش اعلام شد چین و ایران در خصوص تولید مقالات پژوهشی بالاترین سرعت را دارند.
حمیدیه درباره اینكه چه میزان از این آموزش و پژوهش به فناوری رسیده و موجب خلق ثروت شده است،افزود: در فناوری هایی كشور می تواند صاحب ثروت شود و دانشمان را به ثروت تبدیل كنیم كه بتوانیم صاحب برند در تولید آن علم در دنیا باشیم . بسیاری ازعلوم و فناوری بعد از انقلاب در كشور پیشرفت كرد مثل صنایع داروسازی، خودروسازی، در این علوم و فناوری هیچگاه پیشرو نبودیم بلكه دنباله رو بودیم؛ این دنباله رو بودن و اینكه خودمان صاحب برندهای اصلی در سطح دنیا نیستیم باعث می شود كه سهم خوبی از بازار را نتوانیم در اختیار بگیریم.
وی گفت:فناوری های جدیدی در این مدت در دنیا خلق شده مثل فناوری نانو، هسته ای و سلول های بنیادی كه خوشبختانه مسولان كشور برروی علومی كه تازه بود به سرعت برنامه ریزی كردند كه در نهایت منجر به تصویب سند مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی برای این علوم شد.
حمیدیه بیان كرد: سند توسعه علوم و فناوری سلول های بنیادی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی درسال 92 ابلاغ شد. در این سند بر خلاف بقیه برنامه ریزی هایی كه در سال های دیگر انقلاب در حوزه آموزش و پژوهش پافشاری می شد، برنامه ریزی به این صورت بود كه بجای فكركردن به برندهای پژوهشی بیاییم به توسعه فناوری كمك كنیم.

*** رویان صاحب برند درسطح بین المللی
دكتر حمیدیه اظهار داشت: درحوزه سلول های بنیادی در پایان سال 1369 برای اولین بار فعالیت سلول های بنیادی در دانشگاه علوم پزشكی تهران با پیوند سلول های بنیادی خونساز یا پیوند مغز استخوان شروع شد.
« در دهه 70 نیز با تشكیل موسسه رویان كه اكنون كشور با این موسسه صاحب برند در سطح بین المللی است، این علم گسترش بیشتری پیدا كرد و در این خصوص كشور به یك قدرت خوبی دست پیدا كرد.»
وی با اشاره به اینكه این حوزه سابقه طولانی در كشو دارد، ادامه داد: ایران 28 سال است كه در این حوزه فعالیت می كند اما در 15 سال اخیر فعالیت در این حوزه بیشتر شده است؛ اكنون تعداد مراكز پیوند سلول های بنیادی خونساز در كشور به 18 حوزه رسیده است و سالی 1200 پیوند در كشور انجام می شود.
دبیرستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی گفت: در حوزه تحقیقات در حال حاضر به غیر از رویان 45 مركز تحقیقاتی در دانشگاه علوم پزشكی ایران،دانشگاه های وزارت علوم و دانشگاه آزاد در حوزه سلول های بنیادی، سلول درمانی، ژن درمانی، مهندسی بافت و پزشكی بازساختی درحال فعالیت هستند.

***فعالیت 80 شركت دانش بنیان در حوزه سلول های بنیادی
دكتر حمیدیه گفت:با برنامه ریزی انجام شده و براساس سند توسعه سلول های بنیادی و پزشكی بازساختی از چهار سال پیش یك تحول بزرگ اتفاق افتاده كه این علم را تبدیل به ثروت كنیم؛ تعداد شركت های دانش بنیان این حوزه كه كمتر از تعداد انگشتان یك دست بود اكنون در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب به 80 شركت رسیده است؛ فعالیت این شركت ها از تولید ظرف كشت سلول كه پیش از این همه وارداتی بوده تا محیط كشت و تكثیرسلول رادر بر می گیرد.

*** رتبه 14 در دنیا/ جایگاه نخست در بین كشورهای اسلامی
حمیدیه در خصوص تولید مقالات علمی نیز دراین حوزه گفت:در زمینه تولید مقالات علمی رشد كشور همچنان با سرعت ادامه داشته و رتبه علمی كشور در حوزه سلول های بنیادی و پزشكی بازساختی تا چند سال پیش بیش از 30 بود اما درسال 2018 در جایگاه چهاردهمی دنیا قرار گرفتیم كه نشان از سرعت رو به جلوی این حوزه است.
وی با اشاره به اینكه از لحاظ تولید علم در این حوزه در بین كشورهای پیشرفته دنیا قرار گرفته ایم، تصریح كرد: در بین كشورهای اسلامی و همچنین كشورهای شرق مدیترانه مقام اول را داریم.نمی خواهیم در این حوزه فقط به بالا رفتن رتبه علمی نگاه كنیم بلكه بیشتر به فكر این هستیم كه به جای رتبه چقدر این علم می تواند در وضعیت اقتصادی، معاش و ایجاد اشتغال برای كشور نقش پیدا كند.

*** صادرات محصولات تولیدی سلول های بنیادی ایرانی
حمیدیه یادآور شد: در چهارسال اخیر بیشتر سیاستگذاری ها به سمت فناوری و خلق ثروت بوده است.این علم تا 4 سال پیش صرفا تولید علم ،مقاله و پژوهش بوده و فقط 4 سال است كه وارد فناوری شده است؛ امسال صادرات خوبی در زمینه علم سلول های بنیادی و مهندسی بافت و پزشكی بازساختی داشته ایم. شركت های دانش بنیان این حوزه از سال گذشته شروع به صادرات محصولات به كشورهای مختلف در حوزه آسیا و خاورمیانه كردند و در حال مذاكره با كشورهای اروپایی هستند.
وی ادامه داد:خیلی از ظروف مورد استفاده برای كشت سلول از خارج وارد می شد اما اكنون با توجه به كاهش ارزش پول ملی كشور تولیدات ما در این حوزه ارزان در می آید؛ الان فصل صادرات محصولات این حوزه است، به لحاظ اقتصادی برای كشورهایی كه از ما بخرند به صرفه و ارزان است.

*** رشد ابلاغ آیین نامه ها در حوزه سلول های بنیادی
دكتر حمیدیه گفت:داشتن قانون از مساله مهم دیگر در این حوزه است كه با همكاری ستاد و وزارت بهداشت ، آیین نامه های متعددی طی این سال ها استخراج شد؛ مهمترین آنها آیین نامه سلول،بافت و ژن درمانی در اداره فرآورده های بیولوژیك سازمان غذا و دارو كه سال 94 ابلاغ شد. آیین نامه مراكز پذیره نویسی اهداكنندگان سلول های بنیادی خونساز و بانك های خون بند ناف كه در سال 94 توسط وزیر وقت ابلاغ شد.آیین نامه اولین محصولات سلول درمانی كه در پایان سال 95 ابلاغ شد و دو ماه پیش نیز شاهد ابلاغ اولین آیین نامه مراكز درمانی پزشكی بازساختی و سلول درمانی بودیم.

***رونمایی از 10 محصول سلول های بنیادی
وی گفت:در آذرماه سال جاری در حاشیه سومین جشنواره و كنگره بین‌المللی سلول‌های بنیادی و پزشكی بازساختی كه با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور، دكتر سورنا ستاری، معاون علمی‌وفناوری رییس‌جمهور و دكتر رضا ملك‌زاده معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت برگزار شد از ۱۰ طرح فناورانه سلول‌های بنیادی رونمایی شد.
وی بیان كرد: میكروسكوپ لیزری، میكروسكوپ كانفوكال،دستگاه چاپگر سه‌بعدی، دستگاه INGENES،دستگاه سل‌تراپی برای جوانسازی پوست و درمان‌های لك و پیس، سوختگی‌ها و انواع زخم‌ها، دستگاه سونی كاتور مربوط به آماده‌سازی نمونه، پرده آمنیوتیك، مزستروسل(محصولی برای درمان آرتروز زانو، لگن و مچ )،كیت استخراج اگزوزوم و فاكتور رشد از جمله محصولاتی بودند كه رونمایی شد.
وی یادآور شد: برگزاری المپیادهای سلول های بنیادی و پزشكی بازساختی دانش آموزی ، المپیاد سلول های بنیادی و پزشكی بازساختی دانشجویی ، راه اندازی پژوهش سراها در استان ها برای دانش آموزان ، برگزاری فن بازار ، جشنواره ها و استارتاپ ها از دیگر فعالیت های انجام شده این ستاد دراین سال ها است.
وی گفت: كارهای بزرگی در این حوزه انجام شده و روز به روز نیز در حال پیشرفت است،خوشبختانه با توجه به اینكه در خیلی از صنایع سودآوری نباشد اما شركت های دانش بنیان حوزه سلول های بنیادی با یك شیب خوبی فروش دارند و به سمت جلو حركت می كنند و علت آن شاید اینكه این علم و فناوری كاملا بومی شده است و مثل بقیه فناوری ها مثل دارو نیست كه از خارج وارد كرده باشیم بلكه همه در داخل كشور تولید شده است.
علمی ** 9340