نقد و نظر در باب جشنواره فيلم فجر در مشهد

امسال دفتر شانزدهمين جشنواره فيلم فجر در مشهد همزمان با سي و هفتمين جشنواره فيلم فجر در تهران در حالي بسته شد كه نه افتتاحيه اي داشت و نه مراسمي براي پايان. اين نخستين بار بود كه چنين اتفاقي در 15 دوره برگزاري جشنواره رخ داد.
شايد بتوان شانزدهمين جشنواره فيلم فجر مشهد را ركوردار نخستينها در بين 15 دوره قبلي دانست زيرا براي نخستين بار اين جشنواره مراسم آغازين يا پاياني نداشت، براي نخستين بار 34 فيلم منتخب از همه بخشهاي جشنواره فجر تهران در آن به نمايش درآمد، براي نخستين بار شش سينما بطور همزمان درگير آن بودند و براي نخستين بار تعداد تماشاگران مشهدي فيلمهاي جشنواره به 43 هزار نفر رسيد و برنامه هاي جنبي بيشتري در پيرامون آن برگزار شد.
در مجموع شانزدهمين جشنواره فيلم فجر مشهد به لحاظ تعداد فيلم، زمانبندي سيانسها، تعداد سالنهاي سينما و حتي نوع تماشاگران تفاوتهاي زيادي با دوره هاي قبل داشت كه به نوعي مي توان پيشرفتهايي براي اين نوع رويداد دانست.
اين را مي توان از نظرات متفاوتي كه مردم بعد از تماشاي هر فيلم در تمجيد يا انتقاد از نوع ساخت و بازي بازيگران در شبكه هاي مجازي منعكس مي كردند مشاهده كرد. عده اي از كيفيت فيلمها، بازيها، سيانسها و فضاي سينما راضي بودند، عده اي ديگر انتقادهايي داشتند.
در مجموع ديدگاههاي مختلف درباره جشنواره فيلم فجر نشانگر استقبال مردم از سينما است، سينمايي كه در بحبوبه مدرنيته و پيشرفت فناوري ارتباطات در حال فراموشي بود با جشنواره فيلم فجر بار ديگر به شكوه دوران گذشته بازگشت و آينده اميدواركننده اي را براي مسئولان فرهنگ و هنر ترسيم كرد.

* كميت و كيفيت فيلمهاي جشنواره شانزدهم
سينماهاي هويزه، گلشن، اطلس، سيمرغ و ويلاژتوريست مشهد از 12 تا 18 بهمن ماه فيلمهاي جشنواره فيلم فجر را در سيانسهاي ساعات 15، 17و 30 دقيقه، 20 و 22 و 30 دقيقه و سينما اصغرزاده مجتمع فرهنگي هنري امام رضا(ع) پنج فيلم را در پنج روز از ساعت 9 و 30 دقيقه صبح تا 12 و 30 دقيقه ظهر به صورت رايگان به نمايش گذاشتند.
پنج سينما شامل سيمرغ با گنجايش 450 نفر، هويزه با گنجايش 470 نفر، ويلاژتوريست با گنجايش 200 نفر، اطلس با گنجايش 200 نفر و سينما گلشن با گنجايش 200 نفر در تمام روزهاي برگزاري جشنواره فيلم فجر مشهد تكميل بود و حتي سيانسهاي ساعات پاياني شب در سينما ويلاژتوريست كه دور از مشهد و در جاده طرقبه قرار دارد نيز مانع از استقبال مردم نشد.
به محض باز شدن سايت سينما تيكت براي فروش بليت فيلمها در كمتر از 15 دقيقه همه به فروش مي رسيد، با اين در حال در جريان پخش فيلمهاي جشنواره برخي فيلمها به دليل مشكل فني با تاخير اكران شد و جلوي نمايش برخي فيلمها مانند 'متري شش و نيم' در نيمه راه بنا به دلايلي كه از تهران اعلام شده بود گرفته شد.
حضور پررنگ رسانه ها را مي توان از ديگر ويژگيهاي برجسته اين دوره از جشنواره فيلم فجر در مشهد برشمرد. برخي فعالان فضاي مجازي اقدام به راه اندازي كانالهايي براي دريافت نظرات مردمي در مورد فيلمها كرده و بهترين فيلمها را از ديدگاه مردم در جشنواره فيلم فجر مشهد اعلام كردند.
براساس نظرسنجي در فضاي مجازي فيلمهاي 'شبي كه ماه كامل شد، غلامرضا تختي، متري شش و نيم، رد خون و سرخپوست' بيشترين آراي مردمي را بدست آوردند.
در مدت برگزاري جشنواره فيلم فجر مشهد برخي از عوامل فيلمها نيز در اين شهر در جمع مردم حضور يافتند كه شامل عوامل فيلم 'ايده اصلي، سمفوني نهم و رد خون' بودند.

* شانزدهمين جشنواره فيلم فجر و استقبال پرشور مردم
مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي به خبرنگار ايرنا گفت: در شانزدهمين جشنواره فيلم فجر مشهد شاهد حضور و استقبال حداكثري مردم بوديم. در ابتدا اين احتمال توسط برخي داده مي شد كه چون فضاي سينما از دو سينما براي جشنواره در سال گذشته به شش سينما در جشنواره امسال افزايش يافته ممكن است در سينماهايي كه تازه افتتاح شدند استقبال كمتري توسط مردم صورت گيرد.
سيدجعفر مرواريد افزود: اما استقبال مردم از فيلمهاي جشنواره فجر حتي در سينماهاي تازه تاسيس از حد انتظار بيشتر بود به نحوي كه حتي در ساعات پاياني شب و سيانسهاي انتهايي شاهد حضور پرشور مردم در سالن هاي سينما بوديم.
وي گفت: اين استقبال پرشور نشان مي دهد كه جريان سينما در مشهد تبديل به يك جريان زنده، شهري و انكارناپذير شده است.
مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي افزود: افزايش فيلم هاي جشنواره فجر براي نخستين بار طي 15 دوره گذشته به 34 فيلم، اختصاص پنج سينما به نمايش فيلمها از بخشهاي مختلف سي و هفتمين جشنواره فيلم فجر و سينما شهيد اصغرزاده به نمايش فيلمهاي بخش 'سيمرغ و پروانه ها' جشنواره ويژه كودكان و نوجوانان از اتفاقاتي بود كه براي اولين بار در اين دوره رخ داد.
وي ادامه داد: رويكرد عدالت توزيعي و استفاده از تمامي سلائق و ظرفيتهاي سينمايي مشهد را مي توان از ديگر ويژگيهاي شانزدهمين جشنواره فيلم فجر مشهد برشمرد.
مرواريد گفت: وقتي مردم اين گستردگي و توزيع عادلانه براساس دسترسيهاي متوازن فرهنگي را در نمايش فيلم و سينما مشاهده كردند با حضور حداكثري خود پاسخ مناسبي به آن دادند و اين باعث افتخار ما است كه آينده خوبي را براي سينما مشهد نويد مي دهد.
وي افزود: شانزدهمين جشنواره فيلم فجر در مشهد امسال تبديل به يك جريان هنري، فرهنگي و مردمي شد. برگزاري جلسات نقد و نظر، گفت و گوهاي مردمي بعد از فيلم، جلسات تخصصي نخبگاني با عناوين سينما و زيارت، سينما و اخلاق، سينما و جامعه، زمان در سينماي معاصر، نگاههاي نخبگاني پيرامون مفاهيم مطرح شده اين جشنواره را تبديل به يك جريان هنري، فرهنگي و مردمي كرد.
مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي ادامه داد: گفت و گوهاي مردمي و نخبگاني كه پيرامون جشنواره انجام شد از اهميت زيادي برخوردار بود. اين موضوع باعث شد كه به رويدادهاي جامعه واقع بينانه بنگريم، آسيب شناسي كنيم و با اميد به آينده بهتر براي سينما برنامه ريزي نماييم.
وي حضور گسترده رسانه ها را ديگر از ديگر ويژگيهاي جشنواره شانزدهم ذكر و بيان كرد: رسانه ها در پنج سينما و همچنين سينما اصغرزاده مشهد حضور داشتند. از مردم و مسئولان گزارشهاي خوبي پيرامون فيلم ها ضبط و منتشر مي كردند و در مجموع رسانه ها كمك كردند كه جشنواره فيلم فجر به يك رويداد عمومي تبديل شود.

* آكادمي جشنواره فيلم فجر مشهد
مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي همچنين گفت: معتقدم جشنواره فيلم فجر امسال يك آكادمي عمومي بود، به اين معنا كه مردم فرهنگدوست و هنردوست در اين آكادمي حضور داشتند. علاوه بر اين، جشنواره نه يك رويداد تشريفاتي بلكه يك كلان رويداد مردمي نيز بود.
وي افزود: حضور مردم، رسانه ها، هنرمندان و مسئولان در كنار يكديگر از ديگر ويژگيهاي شانزدهمين جشنواره فيلم فجر مشهد بود و در مجموع اين جشنواره فرصت و بستر مناسب براي انتقال ديدگاهها و مفاهيم را فراهم كرد. اين اتفاق باعث مي شود در حالي كه مسئولان با خانواده هايشان در كنار مردم نشسته اند، نگاهشان به مفاهيم اجتماعي، فرهنگي و سياسي متفاوت شود كه اين موضوع مي تواند در سياستگذاريهاي كلان موثر باشد.
مرواريد ادامه داد: در بخش' سيمرغ و پروانه ها' جشنواره فيلم فجر كه به فيلمهاي كودكان و نوجوانان اختصاص داشت نگاه ويژه اي به فضاي آموزشي، بهزيستي و كودكاني كه نياز به توجه بيشتري بودند، صورت گرفت.
وي سه ويژگي مهم بخش 'سيمرغ و پروانه ها' جشنواره فيلم فجر مشهد را اختصاص يك سينما با ظرفيت بالا و فقط مخصوص كودكان و نوجوانان در مركز شهر و نمايش فيلمها به صورت رايگان، اجراي عدالت فرهنگي و دعوت از كودكان و نوجوانان و مدارس حاشيه شهر و همچنين دانش آموزان مدارس غيرانتفاعي، دعوت از كودكان زيرپوشش بهزيستي و همچنين كودكان كار براي تماشاي فيلمها برشمرد.

* حضور موثر فضاي مجازي و تعامل رسانه ها و مسئولان
مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي در ادامه گفت: در اين دوره تعامل خوبي بين بخش مجازي و سينما بوجود آمد. رسانه هاي فضاي مجازي نگاه اميدوارنه اي به آينده دارند. در اين دوره از جشنواره فيلم فجر در حالي كه فضاي نشاط اجتماعي، گفت و گو و تفكر درباره رويدادها مطرح شد، فضاي تعامل و همدلي نيز بين رسانه ها، اصحاب سينما و مسئولان برقرار گرديد كه جزو دستاوردهاي جشنواره شانزدهم بود.
وي ادامه داد: در شانزدهمين جشنواره فيلم فجر مشهد تلاش شد بسترها و ساختارهاي لازم براي حضور حداكثري مردم فراهم شود. به همين منظور در روز نخست جشنواره ميزبان رئيس سازمان سينمايي كشور در جمع مديران سينماهاي خراسان رضوي بوديم كه باعث آسيب شناسي دوره هاي گذشته و ارائه طرحي به منظور واگذاري مسئوليت برگزاري جشنواره به مسئولان سينما و مردم در سالهاي آينده شد.
مرواريد گفت: در روزهاي مياني جشنواره نيز ميزبان وزير فرهنگ و اشاد اسلامي در مشهد بوديم كه از ستاد شانزدهمين جشنواره فيلم فجر مشهد ديدن كرد، در جمع مردم در سينما هويزه حاضر شد و با آنان به گفت و گو نشست و در انتها به پرسشهاي خبرنگاران پاسخ داد. وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي فضاي جشنواره در شهرستانها از جمله مشهد را بانشاط توصيف كرد و عدالت توزيعي و ايجاد نشاط را از ويژگيهاي اين جشنواره در مشهد برشمرد.
وي افزود: مشهد يك ظرفيت بين المللي دارد و در زمينه سينما مي تواند به پيشرفت زيادي دست پيدا كند لذا راه اندازي سينماهاي تخصصي مانند سينماي معناگرا، سينماي بين فرهنگي، سينماي اكو و سينماي كودك جزو برنامه هاي آينده در مشهد است.
مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي ادامه داد: در حالي كه سينماها از نظر زيرساخت توسعه پيدا مي كنند بايد توسعه نرم افزاري و مفهومي هم متناسب با توسعه زيرساختهاي آن رشد پيدا كند.

* 42 هزار نفر تماشاگر فيلمهاي جشنواره فجر مشهد
وي در ادامه تعداد اكران فيلمها را در مدت هفت روز برگزاري جشنواره فيلم فجر در مشهد 140 مورد ذكر و بيان كرد: 42 هزار مخاطب در پنج سينماي اين شهر به تماشاي فيلمهاي اين دوره از جشنواره نشستند و هزار و 750 كودك و نوجوان نيز در سينما اصغرزاده مشهد فيلمها را تماشا كردند.
مرواريد افزود: با اين حال مشكلاتي نيز بوجود آمد به نحوي كه مردم براي خريد بليت در انتظار ماندند يا برخي از فيلمها به دليل مشكلات فني يا ديررسيدن رمز پخش فيلم از تهران با تاخير پخش شد و در اين ميان مردم بسيار صبور بودند.
وي ادامه داد: حضور وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و رئيس سازمان سينمايي در جشنواره فجر مشهد و همراهي آنان با مردم، اين رويكرد كه 'ايران فقط تهران نيست' را براي جشنواره فيلم فجر 97 مشهد براي نخستين بار تثبيت و نهادينه كرد.

*جشنواره بدون افتتاحيه و اختتاميه متفاوت از سالهاي گذشته
شانزدهمين جشنواره فيلم فجر در مشهد برخلاف سالهاي گذشته نه افتتاحيه داشت و نه اختتاميه. مدير كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي در اين باره مي گويد: در چهلمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي مردم بيشتر مشتاق ديالوگ هستند تا مونولوگ لذا بر اين مبنا بهتر است از برگزاري مراسمي كه سخنران ثابت داشته و رسمي است اجتناب كرد و به سمت اجراي مدلهاي متنوع و مردميتر رفت.
مرواريد افزود: معتقدم بهتر است بيشتر در بين مردم، با مردم و در گفت و گو با مردم باشيم. اين مهم باعث مي شود هزينه مراسم افتتاحيه يا اختتاميه صرف بسترسازي براي حضور حداكثري مردم به منظور تماشاي فيلم در سينماها شود. چه دليلي دارد كه هزينه هاي تشريفاتي را بر فضاي فرهنگي تحميل كنيم.
وي گفت: صرف هزينه ها به جاي مراسم تشريفاتي، براي حضور بيشتر مردم در سالنهاي سينما باعث نشاط، توزيع عادلانه سالنهاي سينما در نقاط مختلف شهر، مشاركت بيشتر مديران سينما و در مجموع كارآمدي جشنواره و رضايت بيشتر مردم هنردوست مشهد شد.
مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي افزود: با جمع بندي نظرات مردمي در باب شانزدهمين جشنواره فيلم فجر مشهد در جشن روز سينما از فيلم برگزيده مردمي و سينماگران قدرداني مي شود.
وي گفت: امسال مراسم رسمي و تشريفاتي افتتاحيه و اختتاميه را به حضور مردمي و رونق جشنواره تبديل كرديم و تنوع حضور مردمي در شش سينما را به كاخ جشنواره در اين سينما ترجيح داديم.
7489/1858