مثلث طالبان ، عربستان و پاكستان، افغان ها را نگران مي كند

به گزارش ايرنا، طي دو روز گذشته خبرهايي از سفر نمايندگان گروه طالبان به اسلام آباد منتشر شد كه بيان مي داشت، اين هيات مذاكره كننده قرار است در حاشيه سفر وليعهد عربستان به پاكستان، با وي در حضور نمايندگان آمريكا و پاكستان ديدار كنند.
اين ديدار لغو شد و با توجه به بيانيه اي كه امروز «ذبيح الله مجاهد» سخنگوي گروه طالبان در فضاي مجازي منتشر كرد، قرار شد در ماه آينده ميلادي ، نمايندگان طالبان با سفر به عربستان با مامور آمريكا و مقامات عربستان در مورد صلح در افغانستان مذاكره كنند.
اما بيان نگراني هاي زيادي كه طي دو روز گذشته از سوي برخي سياستمداران، احزاب و مقامات دولتي افغانستان در شكل از مذاكرات ابراز شد ، تامل برانگيز است.
بايد ريشه اين نگراني دولت و مردم افغانستان را با توجه به تاريخچه تشكيل و رشد و تداوم حضور گروه طالبان در عرصه اجتماعي و سياسي كشور افغانستان بررسي كرد.
به باور افغان ها و بر اساس شواهد و قرائن ، شكل گيري طالبان ريشه در يك تعامل سه وجهي دارد كه مي توان اجرا، حمايت و نظارت دستگاه اطلاعات نظامي پاكستان، پول عربستان و طرح آمريكا را سه وجه اين داستان است و بر همين اساس نشست مشترك گروه طالبان در پاكستان و ديدار با نمايندگان عربستان و آمريكا تداعي كننده واقعه قبلي است كه در آن ملت افغانستان تنها قرباني سياست هاي غلط ديگران شد.
برخي معتقد هستند كه با برگزاري چنين نشست هايي، بار ديگر افغانستان تحت نفوذ پاكستان قرار مي گيرد و باز رقابت ديگري بوجود مي آيد كه آينده آن ، جنگ ديگري را رقم مي زند و قرباني آن بازهم افغان ها خواهند بود.
دولت و مردم افغانستان، پاكستان را متهم به تجهيز ، آموزش و پناه دادن به طالبان كرده و باور دارند كه در پشت جنگ هاي جاري افغانستان ، دستگاه اطلاعات نظامي پاكستان با پول هاي نفتي عربي قرار دارد.
اين كه خاك پاكستان پايگاهي براي تجمع ، زيست و توليد مثل تروريست ها و تهديدي براي كشورهاي همسايه و منطقه شده است ، كمتر امروز مورد ترديد ناظران است؛ چنانچه دو حمله انتحاري اخير به اتوبوس حامل نيروهاي سپاه در زاهدان و نيروهاي هند در منطقه كشمير تحت مديريت هندوستان و صدها حمله در افغانستان تمامي در خاك پاكستان طراحي و پشتيباني شده اند.
اما در جريان تحولات در حوزه گفت و گوهاي صلح و روند فعال شدن طالبان ، تاكنون اعضاي اين گروه سفرهايي به روسيه، ايران، قطر و امارات متحده عربي داشته اند، ولي هيچ كدام مانند خبر سفر طالبان به اسلام آباد در داخل افغانستان با مخالفت و واكنش روبرو نشد.
دولت افغانستان همزمان با انتشار خبر احتمال سفر هيأت طالبان به اسلام آباد به شوراي امنيت سازمان ملل متحد شكايت كرد و خواستار جلوگيري از سفر اعضاي تحريم شده طالبان به پاكستان شد كه برخي هم علت لغو اين نشست را تحريم برخي از اعضاي طالبان اعلام كرده اند.
برخي از سياست مداران افغان باور دارند كه لغو سفر هيأت طالبان به پاكستان به علت مشغله كاري عمران خان نخست وزير آن كشور و همزماني با سفر بن سلمان وليعهد عربستان به اسلام آباد است و البته برخي نيز گفته اند شايد پشت پرده چيز ديگري هم باشد.
«حامد كرزي» رئيس جمهوري سابق افغانستان از جمله افرادي است كه ديروز در گفت و گوي با رسانه هاي غربي نسبت به اعمال نفوذ پاكستان در روند صلح افغانستان هشدار داد.
كرزي گفت كه نشست نمايندگان طالبان با مقام‌هاي پاكستاني و آمريكايي در اسلام ‌آباد نبايد باعث شود كه روند صلح از سوي قدرت‌ هاي رقيب براي اعمال نفوذ در افغانستان به گروگان گرفته شود.
وي با تأكيد بر اين كه افغانستان نبايد بار ديگر زير نام صلح ، تحت نفوذ پاكستان قرار گيرد و افزود: نشست اسلام آباد اين خطر را به همراه دارد كه افغانستان را به دامن بازي ‌هاي منطقه ‌اي ‌بياندازد.
«احمد سعيدي» كارشناس مسائل سياسي و ديپلمات سابق افغانستان در پاكستان نيز باور دارد كه حمله گروه «جيش محمد» به حمايت ارتش و دستگاه اطلاعات نظامي پاكستان عليه سربازان هند در كشمير انجام شده كه سبب غضب هند شد و پاكستاني ها انتظار عمل متقابل را از طرف هندوستان دارند .
به اعتقاد او پاكستان در چنين وضعيتي مي خواهد از نشست اسلام آباد با طالبان و حمايت آن گروه از پاكستان، عليه هندوستان بهره برداري نمايد.
وي در تحليلي هم نوشته است كه روي ديگر صفحه بر مي گردد به نقش « زلمي خليل زاد» مامور آمريكا و عربستان.
سعيدي گفته است كه اگر نشست طالبان با عمران خان نخست وزير پاكستان بدون حضور نماينده دولت افغانستان انجام شود، به معني مداخله آشكار در امور افغانستان است و طالبان از آن سودي بيشتري خواهد برد.
به گفته وي نخست وزير پاكستان با طرح چنين نشستي از يك طرف استانداردهاي مقبول ملي و بين المللي را در مقابل حكومت وحدت ملي افغانستان زير پا مي گذارد و از سوي ديگر مي خواهد طالبان را نه يك گروه جنگي و تروريستي، بلكه به عنوان يك عنصر سياسي فراگير در سطح منطقه و جهان معرفي كند.
سعيدي ادامه مي دهد كه نخست وزير پاكستان تلاش خواهد كرد تا در نشست هاي بعدي طالبان ، نقش عربستان سعودي را نسبت به قطر و مسكو در روند صلح افغانستان برجسته تر سازد.
وي گفت كه افغانستان در گذشته و حال ، هر وقت در جنگ هاي نيابتي و رقابتي گرفتار شده ، سرچشمه همه آنها برگرفته از رقابت هاي هند و پاكستان ، روسيه و آمريكا، عربستان و ايران و يك تعداد بازيگران ديگر منطقه اي و فرا منطقه اي بوده است.
اين كارشناس سياسي افغانستان مي گويد كه با در نظر داشتن مخالفت هاي سياسي و ايدئولوژيكي كه بين قطر و آل سعود وجود دارد ، قطر در تلاش است تا عربستان نتواند گروه طالبان را زير چتر خود بگيرد اما پاكستان كه يار ديرينه عربستان است تلاش مي كند فرصت ملاقات بين گروه طالبان و مقامات عربستان را فراهم نمايد.
سعيدي تشريح مي كند كه مخالفت ميان عربستان و قطر سابقه طولاني و ابعاد ايدئولوژيك دارد و بدون ترديد مخالفت هاي اين دو كشور بيشتر بر روي رهبري جريان هاي فكري اهل سنت و جماعت است.
وي افزود كه همه مي دانند كه كشور قطر، حامي انديشه اخوان المسلمين است و اكنون به «قرضاوي» پناهندگي سياسي داده است.
به گفته سعيدي عربستان از اسلام سياسي يعني سلفي وهابي حمايت مي كند و تلاش دارد تا انديشه هاي اخواني را به انزوا بكشاند و سلفي ها را تقويت نمايد و اكثر اخواني ها نيز دلايل شكست خود را به اقدامات عربستان نسبت مي دهند.
سعيدي اين پيوندهاي فكري را به داخل افغانستان نيز بسط مي دهد و مي گويد كه حزب اسلامي گلبدين حكمتيار، جمعيت اسلامي، حركت اسلامي و يك تعداد احزاب ديگر كه انديشه هاي اخواني دارند، با ورود عربستان سعودي و نزديك شدن طالبان به آن كشور منزوي خواهند شد.
سعيدي باور دارد كه عربستان تلاش خواهد كرد تا طالبان در آينده رهبري جريان اسلام سياسي در افغانستان را بر عهده داشته باشد زيرا اين جريان به شدت از انديشه هاي سلفي متأثر از ديوبندي ها متاثر است.
اين ديپلمات سابق افغان مي گويد ، اگر پاكستان بتواند نقش عربستان را در مذاكرات صلح افغانستان نسبت به قطر و كشورهاي ديگر پررنگ سازد، در آن صورت قطر كشور بازنده منطقه در قضاياي افغانستان خواهد بود و در چنين وضعيتي، زور آزمايي هاي منطقه عربي خاورميانه، وارد ميدان افغانستان مي شود و سرنوشت صلح را تا زمان نامعلومي تيره تر خواهد ساخت.
مجموع تفاسير ديگري كه در رسانه هاي افغانستان پيرامون نشست مشترك طالبان ، آمريكا ،عربستان و پاكستان مطرح شده است به اين تهديد اشاره دارند كه حضور فعال عربستان در داستان افغانستان، بحران موجود اين كشور را چه در سطح داخلي و چه در سطح منطقه اي افزايش خواهد داد.
به همين دليل دولت و مردم افغانستان با تجربه تلخي كه از نقش آفريني پاكستان در گذشته افغانستان دارند، نگران از نشست طالبان با پاكستان هستند و از ترس تكرار دوباره تاريخ و گرفتار شدن كشورشان به بحران هاي برآمده از رقابت بي سرانجام سلطه گران به چنين ديدارهايي واكنش نشان مي دهند.
آساق*291*1104*