وی شامگاه یكشنبه 28 بهمن برای انجام سفر دو روزه رسمی و البته با تاخیر یك روزه، وارد اسلام آباد پایتخت پاكستان شد و امروز سه شنبه 30 بهمن به هند و سپس روزهای چهارشنبه و پنجشنبه به چین سفر خواهد كرد.
وی در اولین ایستگاه به همراه یك هیات 700 نفره و در میان تدابیر شدید امنیتی با دست پر به پاكستان رفت و یك سرمایه گذاری 20 میلیارد دلاری را در آن كشور كلید زد.
از جمله این سرمایه گذاری ها، اختصاص 10 میلیارد دلار برای راه اندازی یك پالایشگاه و یك مجموعۀ نفتی در بندر گوادر در نقطه پایان كریدور اقتصادی چین- پاكستان و در فاصله‌ای نه‌چندان دور از بندر چابهار ایران در جنوب پاكستان است.
وی در عین حال، دستور داد 2 هزار و 100 زندانی تبعه پاكستان كه عمدتا كارگران فقیر و مهاجر غیر قانونی هستند را از زندان های این كشور آزاد كنند، اتباعی كه سالانه میلیون ها دلار برای اقتصاد ضعیف پاكستان 208 میلیون نفری ارز آوری دارند.
البته در ماه‌های گذشته همزمان با مذاكرات پاكستان و صندوق بین‌المللی پول برای دریافت قرض، عربستان وامی به ارزش ۶ میلیارد دلار در اختیار اسلام‌آباد قرار داده بود.
پیش از این روزنامه 'وال استریت ژورنال' آمریكا نیز اخباری در بارۀ پیشنهاد كمك و سرمایه گذاری ۳۰ میلیارد دلاری عربستان و امارات عربی متحده به پاكستان اخباری را منتشر شده بود.
هر كدام از این دو كشور تاكنون مبلغ ۳ میلیارد دلار در بانك مركزی پاكستان سرمایه‌گذاری كرده‌اند و همچنین پذیرفته‌اند كه بازپرداخت ۶ میلیارد دلاری بدهی اسلام‌آباد برای واردات نفت را به تعویق بیندازند.
در واقع این همه حاتم بخشی شاهزاده سعودی در پاكستان صرفا به اهداف اقتصادی نیست، بلكه اهداف سیاسی مختلفی را در سر می پروراند كه از جمله آنها رشوه دادن به پاكستان برای تقویت زیرساخت بندر رقیب این كشور یعنی گوادر برای شكست دادن بندر چابهار ایران است كه توسعه آن در سال 1397 آغاز شده بود.
چون ریاض به خوبی می داند توسعه چابهار به لحاظ امنیت اقتصادی به ضرر عربستان سعودی و دیگر كشورهای حاشیه خلیج فارس خواهد بود و حتی هند را كاملا وامدار ایران خواهد كرد.
یعنی اقداماتی كه همگی با اهداف ژئوپولیتیك انجام می گیرند، یعنی این سفر صرف نظر از تضعیف پروژه توسعه بندر راهبردی چابهار، می تواند به سرپوش گذاشتن بر رسوایی سیاسی بین المللی بعد از قتل پنج ماه قبل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد سیاسی در تركیه نیز بیانجامد.
یعنی این مقام عربستان با سرمایه‌گذاری اقتصادی با هدف سیاسی در پاكستان به خوبی می داند كه كریدور شمال به جنوب یك مسیر كلیدی است كه نه تنها افغانستان را به دریا متصل می‌كند، بلكه ضمن حمایت توسعه ای از ایران به عنوان یك رقیب سیاسی قوی، به هند به عنوان رقیب پاكستان نیز اجازه می‌دهد تا با عبور از دشمن تاریخی خود پاكستان، فعالیت‌های تجاری خود را تا آسیای مركزی و اروپا گسترش دهد.
وی در عین حال با این اقدام سیاسی و اقتصادی، تلاش می كند مناسبات رو به توسعه اسلام آباد و تهران را نیز خدشه دار كند.
محمد بن سلمان علاوه بر پاكستان به دو كشور بزرگ و تاحدودی رقیب هم، یعنی به هند و چین نیز می رود و در واقع در جستجوی تماس سودمند با این دو كشور آسیایی است تا نشان دهد كه با وجود ماجرای قتل خاشقجی، هنوز هم متحدینی در میان بزرگترین كشورهای جهان دارد.
این سفرها در حالی در اثنای تشنج های منطقه ای انجام می گیرد كه دو كشور هند و ایران به تازگی پاكستان را متهم كرده اند كه از گروه های تروریستی جیش العدل و جیش محمد آن كشور حمایت می كند؛ گروه هایی كه اخیراً حملات خونین انتحاری را در زاهدان ایران و بخش هندی كشمیر انجام داده اند.
این انفجارهای مشابه با پیام های مشترك، چهارشنبه گذشته 24 بهمن در سیستان و بلوچستان ایران و پنجشنبه 25 بهمن در بخش هندی كشمیر با هدف قراردادن نیروهای نظامی در مرزهای دو كشور ایران و هند با پاكستان و با استفاده از خودروی بمب گذاری شده با سبك هدایت راننده ای انتحاری در مسیر حركت نظامیان دو كشور ایران و هند صورت گرفت.
در هرحال سفر این مقام سعودی به پاكستان 4 روز بعد از انفجار اتوبوس سپاه پاسداران و 3 روز بعد از انفجار كشمیر هند با امید ایجاد فرصت كافی برای افزایش تنش ایران و هند با پاكستان انجام گرفت تا او به موقع خود بتواند از این حوادث بهره برداری سیاسی لازم را به عمل آورد.
چون هم او است كه بعد از این دو بحران آفرینی تلاش می كند در یك معامله و یا چانه زنی سیاسی با هند قول دهد برای كاهش تنش میان هند با پاكستان اقدام كرده و از این طریق بهره لازم سیاسی را از حادثه كشمیر ببرد.
عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان امروز در گفت وگو با خبرگزاری فرانسه، به عمد هدف سفر ولیعهد كشورش به دهلی نو را تنش زدایی میان روابط دهلی نو و اسلام آباد عنوان كرده بود.
این موضوع در حالی است كه قبل از انجام سفر ولیعهد عربستان به پاكستان، شهروندان این كشور در چند شهر مختلف از جمله در لاهور با متهم كردن او به دست داشتن در قتل خاشقچی و نیز قتل عام مردم مظلوم یمن و نیز دست نشاندگی از سوی آمریكا و رژیم صهیونیستی، به انجام این سفر اعتراض كرده بودند.
برای بسیاری از ناظران سیاسی، این سفر آسیایی ولیعهد عربستان، طولانی ترین سفر محمد بن سلمان در صحنه بین المللی بعد از شركت او در اجلاس آذرماه گذشته 'گروه ۲۰' در آرژانتین است كه آن سفر نیز به سبب رسوایی قتل خاشقچی دستاورد مطلوبی نداشت.
او با این سفر می خواهد به جهان نشان دهد كه با وجود برخی زمزمه ها برای تحریم تسلیحاتی ریاض برای جنایاتش در یمن، هنوز دوستانی در آسیای در حال شكوفایی اقتصادی دارد، كشورهایی كه حتی دو به دو با هم رقیب و تاحدودی دشمن نیز هستند.
جیمز دورسی، پژوهشگر موسسه 'راجارتنام' برای مطالعات بین المللی در سنگاپور در این باره گفته است كه بن سلمان 'می خواهد نشان دهد كه او در سطح بین المللی منزوی نیست' و راه او هنوز 'در سطح جهانی باز است و می تواند به عنوان بالاترین مقام نمایندگی عربستان سعودی بعد از ملك سلمان عمل كند'.
وی دیروز در گفت وگو با نشریه 'سوث چاینا مورنینگ پست' هنگ كنگ در این باره گفت: 'چین كه بزرگترین خریدار نفت خام سعودی است به همراه دیگر كشورهای آسیایی از جمله هند و كشورهای كوچكتر آسیایی یعنی ژاپن و كره جنوبی به طور همزمان از ایران نیز نفت وارد می كند'.
این تحلیلگر كه مدیر موسسه فرهنگی دانشگاه 'ووئرزبورگ' این كشور نیز هست معتقد است كه سرمایه گذاری عربستان در پاكستان بی تردید موجب عصبانیت هند خواهد شد چرا كه پاكستان رقیب قدری است كه با همكاری رقیب دیگر آسیایی، یعنی چین می كوشد با توسعه بندر گوادر، زمینه های شكست توسعه چابهار و كریدور شمال به جنوب را فراهم آورد.
لی گوفو، مدیر مطالعات خاورمیانه موسسه مطالعات بین المللی چین نیز با نامناسب خواندن زمان سفر این شاهزاده سعودی به چین اظهار داشت: از آنجایی موضوع قتل خاشقجی هنوز در كشورهای غربی ایجاد خشم می كند، وی از سفر به غرب پرهیز می كند، اما قصد دارد ثابت كند كه سفر نكردن او به غرب به این معنا نیست كه او نمی تواند به شرق سفر كند؛ به ویژه به آن بخش از آسیا یا شرق سیاسی جهان كه پرجمعیت ترین كشور جهان هستند و از قضا از خریداران نفت ایران به حساب آمده و حتی جزو شركای اقتصادی و سیاسی ایران نیز تلقی می شوند'.
در عین حال، بن سلمان در سفر به پاكستان تلاش می كند به گونه ای موجبات تحریك چین را نیز فراهم آورد تا با دخالت دادن پاكستان در طرح 'یك كمربند، یك جاده'، بطور همزمان اجرای كریدور اقتصادی 45 میلیارد دلاری چین- پاكستان را تسریع بخشد، اقدامی كه بی تردید خشم هند را در پی خواهد داشت.
چین پیش از این نیز از طرح پاكستان برای مشاركت دادن عربستان سعودی در سرمایه گذاری در پالایشگاه گوادر به عنوان تاج جواهر نشان طرح یك كمربند و یك جاده در 70 كیلومتری چابهار شدیدا اعتراض كرده بود.
بعد از اعلام حمایت عربستان از پاكستان و به ویژه بعد از حادثه تروریستی در كشمیر بود كه دهلی نو اعلام كرد به هر طریق ممكن تلاش خواهد كرد نام اسلام آباد را در لیست سیاه اقدام گروه كاری مالی (اف ای تی اف) برای حمایت از تروریسم قرار دهد.
البته بن سلمان پیش از این سفر، یك برنامه سفر از قبل اعلام شده به مالزی و اندونزی را بدون ارایه هیچ توضیحی لغو كرد.
به اعتقاد تحلیل گران، او پیشتر به این نتیجه رسیده بود كه با انتقادات تندی كه رهبران این دو كشور به ویژه مهاتیر محمد نخست وزیر مالزی و محمد سبو، وزیر دفاع او از سیاست های ریاض در كشورهای اسلامی انجام داده بودند، نمی تواند روی آنها حساب باز كند.
وزیر دفاع مالزی اخیرا تمام نیروهای این كشور را از ائتلاف نظامی ضد تروریستی متشكل از 41 كشور به رهبری عربستان سعودی خارج كرد و حتی دفتر ضد تروریستی عربستان و مركز صلح بین المللی ملك سلمان در كوالالامپور را بست.
با توجه به همه ملاخظات فوق و تضاد منافعی كه كشورهای میزبان از برنامه های سفر محمد به سلمان به كشورهای خود جستجو می كنند می توان چنین نتیجه گرفت كه این شاهزاده سعودی بیش از اینكه خواسته باشد یك راه هموار را طی كند، بیشتر بر روی طنابی حركت می كند كه هر آن انتظار می رود اهداف سفرش را بی نتیجه بگذارد.
گزارش: علی نصیری
آساق**1378**1663**
تاریخ انتشار: ۱ اسفند ۱۳۹۷ - ۱۷:۴۲
تهران - ایرنا - محمد بن سلمان، شاهزاده سعودی یك سفر دوره ای به سه كشور آسیایی را با ملاحظات خاصی آغاز كرده است كه با توجه به رقابت دیرینه این سه كشور با هم، به گفته تحلیلگران می تواند تنش این كشورها را بیشتر كند.