بازگشت عزتمندانه سوریه به اتحادیه عرب

یک هیات پارلمانی اردنی به ریاست «طارق خوری» از نمایندگان مجلس اردن ۲۳ بهمن ماه با سفر به دمشق و دیدار با رئیس مجلس سوریه از وی به صورت رسمی برای مشارکت در بیست و نهمین کنفرانس اتحادیه پارلمان های عربی که قرار است جمعه آینده در امان برگزار شود ، دعوت کرد.
بر اساس اعلام پایگاه خبری لبنان ۲۴ نبیه بری رئیس مجلس لبنان نیز روز جمعه عازم امان می شود تا در این کنفرانس که با شعار ' قدس پایتخت ابدی دولت فلسطین ' نامگذاری شده است ، شرکت کند.
بر پایه این گزارش یکی دیگر از محورهای مهم در این کنفرانس موضوع بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و رایزنی در این ارتباط است.
سی و امین اجلاس سران اتحادیه عرب نیز قرار است ماه مارس (اسفند- فروردین) در تونس برگزار شود.
علاوه بر این دعوت، «عاطف الطراونه» رئیس مجلس اردن نیز به دنبال ارسال دعوتنامه به واسطه نمایندگان اردن با الصباغ همتای سوری خود تماس داشته و او را در جریان شرایط این کنفرانس و همچنین استقبال کشورهای عربی از حضور سوریه در این کنفرانس قرار داده است.
آخرین نشست فوق العاده اجلاس پارلمان های عربی ۳۱ تیر ماه ۱۳۹۷ در قاهره پایتخت مصر و بنا به درخواست دولت کویت برای حمایت از ملت فلسیطین در برابر جنایت های رژیم اشغالگر در غزه و مخالفت با قانون صهیونیستی و نژادپرستانه «کشور یهود» برگزار شد.
اکنون دعوت از سوریه برای شرکت در اجلاس پارلمان های کشورهای عربی به عنوان نهادی وابسته به اتحادیه عرب نمایانگر به نتیجه رسیدن تلاش ها برای بازگرداندن دمشق به این اتحادیه پس از تعلیق عضویت آن در سال ۲۰۱۱ از سوی برخی کشورها است.
اتحادیه پارلمان های عربی ۲۵ آذر ۱۳۹۷ نیز با صدور بیانیه ای شورای اتحادیه عرب و بقیه موسسات عربی را به اقدام و هماهنگی برای بازگرداندن سوریه به فضای عربی فراخواند و بر ضرورت سهیم شدن در تحقق راه حل های سیاسی به منظور حفظ تمامیت ارضی این کشور و تأمین امنیت آن به دور از هر گونه منازعه و درگیری تأکید کرده بود.
اتحادیه پارلمان های عربی به عنوان یکی از زیرمجموعه های اتحادیه عرب در سال ۱۹۷۴ به منظور بررسی راه های همبستگی کشورهای عربی تشکیل شد و در آن سال نمایندگانی از پارلمان های اردن ، بحرین ، تونس ، سودان ، سوریه ، فلسطین ، کویت ، لبنان ، مصر و موریتانی شرکت کردند و اکنون تمام ۲۲ عضو اتحادیه عرب در آن حضور دارند و دبیرخانه این اتحادیه پیش از بحران سوریه در این کشور مستقر بود.
یکی از موضوعات مطرح در ارتباط با دوران پسابحران در سوریه بازگشت این کشور به مجامع منطقه ای مانند اتحادیه عرب و زیرمجموعه های آن است که موجب بروز دوگانگی در بین اعضای آن شده و برخی معتقدند که سوریه باید به این مجامع بازگردد، ولی برخی این بازگشت را منوط به شرایطی می دانند.
در یک سمت برخی کشورهای متمکن عرب مانند عربستان و امارات قرار دارند که با توسل به این حربه خود و به خاطر شکست های پی در پی در جریان بحران سوریه اکنون دعوت از این کشور را برای اجلاس های منطقه ای اتحادیه عرب شکستی دیگر برای خود می دانند و تلاش می کنند تا حد امکان بحران را بیش از پیش طولانی کرده و سوریه را تضعیف کنند و برای بازگشت دمشق نیز در صورت امکان امتیازاتی را بگیرند.
در طرف دیگر برخی کشورهای عرب مانند عراق ، سودان ، الجزایر و لبنان قرار دارند که مخالف این وضعیت برای دمشق در جهان عرب هستند و معتقدند که با توجه به این که سوریه از کشورهای تاثیرگذار و بنیانگذار اتحادیه عرب بوده، باید بار دیگر به آغوش جهان عرب بازگردد و نقش خود را در ارتباط با تحولات منطقه و جهان عرب پیدا کند، همان چیزی که بسیاری از آن بیمناک هستند.
این دیدگاه علاوه بر این که کشورهای عرب را به دو دسته مشخص تقسیم کرده، اختلاف نظرهایی را نیز در بین مقام های بلندپایه نیز ایجاد کرده است که نمونه آن را می توان به دو دستگی در بین مقام های لبنانی در همین ارتباط ذکر کرد.
از یک سو شخصیت های لبنانی مانند «میشل عون» رئیس جمهوری، «نبیه بری» رئیس مجلس و «جبران باسیل» وزیر خارجه معتقدند که باید سوریه بار دیگر به جهان عرب بازگردد و مانند قبل از بحران نقش آفرینی کند، ولی برخی دیگر از شخصیت های لبنانی مانند «سعد الحریری» نخست وزیر لبنان با توجه به نقشی که در دامن زدن به بحران در سوریه و ارسال سلاح به تروریست ها به واسطه فشارهای عربستان انجام می داد ، معتقد است که نباید سوریه به جهان عرب بازگردد و حتی با از سرگیری روابط با دمشق نیز در راستای پیروی از سیاست های ریاض مخالفت می کند و این در حالی است که برخی وزرای وی مانند وزیر اقتصاد لبنان بر توسعه مناسبات با دمشق تاکید دارند.
در جریان برگزاری اجلاس اقتصادی اتحادیه عرب در بیروت در ۲۶ تا ۳۰ دی ماه ۱۳۹۷ تلاش های زیادی در این زمینه برای شرکت نمایندگانی از سوریه انجام شد، ولی در نهایت مخالفت های طرف های بحران ساز موجب شد تا این اجلاس نیز با صندلی خالی نماینده سوریه در لبنان برگزار شود و حتی «علی عبدالکریم» سفیر سوریه در لبنان نیز که برای مراسم افتتاحیه دعوت شده بود، در آن شرکت نکرد.
«احمد ابوالغیط» دبیر کل اتحادیه عرب هم پیش از اجلاس بیروت اعلام کرد که بازگشت سوریه به این اتحادیه نیازمند توافق همه کشورهای عضو است، موضوعی که با وجود اختلاف هنگام تعلیق عضویت سوریه در آن در سال ۱۳۹۰ (۲۰۱۱ میلادی) نه به آن توجه شد و نه صحبتی از آن به میان آمد و با وجود مخالفت بسیاری از اعضا در نهایت برخی طرف های ذی نفوذ مانع از ادامه حضور نماینده سوریه شدند و حتی در مقطعی صندلی این کشور را در این اتحادیه به خاطر اطمینانی که به موفقیت بحران خود داشتند ، در اختیار مخالفان دولت دمشق قرار گرفت، ولی بزودی به خاطر ناامیدی از عاقبت بحران مزبور و نگرانی از جواب معکوس آن بار دیگر صندلی سوریه در اتحادیه عرب خالی و پرچم این کشور نیز به جای پرچم مخالفان در برابر آن قرار گرفت.
اکنون با توجه به این که مواضع سوریه در ارتباط با این بازی های برخی مسوولان اتحادیه عرب و کشورهای دخیل در تصمیم آن و مطرح کردن شرط کاهش نفوذ ایران در سوریه تغییر نکرده است ، به نظر می رسد طرف های مقابل در برابر فشارهای وارده برای بازگرداندن این کشور کوتاه آمده و تصمیم دارند بیش از این خود را رسوا نکنند و به صورت محترمانه با استفاده از فرصت کنفرانس اتحادیه پارلمان های عربی رفته رفته سوریه را به اتحادیه عرب بازگردانند.
سوریه بارها اعلام کرده که دمشق با اراده خود از این اتحادیه بی خاصیت خارج نشده که اکنون بخواهد بار دیگر به آن بازگردد و با توجه به عدم تغییر سیاست های دمشق در ارتباط با ایران نیز شرط مطرح شده جواب خود را گرفت و اکنون این طرف های مقابل سوریه هستند که کوتاه آمده اند و باید تبعات بعدی آن را تا سالیان سال تحمل کنند.
طارق خوری عضو پارلمان اردن در جریان سفر به دمشق و دیدار با رئیس مجلس سوریه تاکید کرد که دعوت از دمشق برای حضور در این کنفرانس بنا بر ابتکار عمل اتحادیه پارلمان عربی و نمایندگان پارلمان اردن است.
این مقام اردنی افزود: این ابتکار عمل در راستای شکستن انزوایی بود که برخی بر سوریه تحمیل کرده اند و این کشور امروز با پیروزی که به دست آورد، قادر است که رو به جلو حرکت کند و محور مقاومت و پایداری باشد که اعراب را دور آن جمع کند.
اردن یکی از کشورهای محوری در دامن زدن به بحران در سوریه و شعله ور کردن آن به خصوص در مناطق جنوبی سوریه در راستای خواست برخی کشورهای عربی بود.
نماینده مجلس اردن همچنین بر ضرورت فعال شدن کمیته ای پارلمانی مشترک میان اردن و سوریه برای مبادله تجربیات در این زمینه تاکید کرد و افزود که دعوت از سوریه برای حضور در کنفرانس اتحادیه پارلمان های عربی گامی در راستای تقویت روابط دو جانبه میان دمشق و امان نیز هست.
سخن آخر این که حضور رسمی نماینده سوریه در اولین کنفرانس اتحادیه پارلمان های عربی به عنوان زیرمجموعه اتحادیه عرب در واقع به نوعی پیروزی این کشور در صحنه منطقه ای و بین المللی است که توانست پس از هشت سال مقاومت در برابر برخی زیاده خواهی های کشورهای عربی به دست آورد و اکنون این مخالفان سوریه هستند که باید سرافکنده از هشت سال تلاش برای سرنگونی نظام قانونی در این کشور نماینده آن را با سربلندی در اجلاس امان پذیرا باشند و در حاشیه آن نیز نمی توانند بر ضرورت توسعه و تحکیم روابط با سوریه به خاطر پیشینه سیاه خود تاکید کنند.
پیش بینی می شود یکی از مهم ترین اولویت های پوشش خبری رسانه ها در جریان برگزاری این کنفرانس نیز پوشش خبری حضور هیات سوری در آن و تحلیل این موضوع باشد که از هم اکنون آغاز شده و از نظر آنان یکی از ویژگی های بارز بیست و نهمین کنفرانس اتحادیه پارلمان های عربی در امان حضور هیات سوریه و آغاز حضور این کشور در دیگر گردهمایی مشابه در آینده است.
از داود پورصحت
خاورم*۱۴۳۶**۱۶۵۱