گسترش روابط ایران- ارمنستان در مسیر تعاملات استراتژیك

به گزارش ایرنا، ایران و ارمنستان سال هاست روابط سیاسی خوبی دارند اما دوكشور هنوز شاهد تحرك جدی برای گسترش روابط اقتصادی نبوده اند؛ البته نسبت به سال های قبل اقداماتی انجام شده اما سطح روابط اقتصادی فعلی می تواند بسیار بیشتر از حجم كنونی باشد.
پس از استقلال ارمنستان در سال1991 روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ارمنستان و ایران، به تدریج در یك مسیر صعودی و برپایه گفتگوی فعال و همكاری های نزدیك در حوزه های مختلف در حال توسعه بوده است.
باید به این مسئله اشاره شود كه دو كشور باید از تمامی راهكارهای موجود در جهت گسترش روابط دوجانبه و تامین منافع یكدیگر بیشتر از گذشته اقدام كنند. قطعا دو موضوع امنیت و انرژی در آینده روابط تهران- ایروان از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود و می تواند مسیر را برای تعاملات استراتژیك هموار كند.
ارمنستان با حدود 30 هزار كیلومتر مربع مساحت و سه میلیون نفر جمعیت در منطقه قفقاز با تركیه، گرجستان، جمهوری آذربایجان و ایران هم مرز است. این كشور منطقه قفقاز جنوبی به دلیل هم مرز بودن با ایران از اهمیت ویژه ای در مراوادات اقتصادی برخوردار بوده و می تواند پلی میان ایران و كشورهای عضو اتحادیه اورآسیا باشد.

- اولین محرك جدی در تثبیت روابط
نخست وزیر ارمنستان در حالی برای اولین بار از زمان حضور در این سمت به تهران می آید كه این سفر می تواند اولین محرك جدی در فرآیند توسعه بیشتر روابط دو كشور قلمداد شود. زمینه و بستر لازم برای گسترش روابط این دو همسایه در حوزه های مختلف به ویژه روابط اقتصادی مدتهاست كه مهیا بوده اما لازم است برای تحقق این هدف اقدامات و سیاستهای عملی در ماههای آینده به اجرا درآیند.
نیكول پاشینیان كه پس از انتخاب به عنوان نخست وزیر جدید ارمنستان بارها از توسعه روابط با تهران استقبال كرده، به نظر می رسد در برابر فشارهای آمریكا برای كاهش روابط با تهران مقاومت می كند و خواستار تحكیم روابط با تهران در زمینه های مختلف بوده است.
با توجه به روابط سرد ارمنستان با تركیه و جمهوری آذربایجان، این كشور همواره در مسیر تقویت روابط با دیگر همسایگانش به ویژه ایران و گرجستان گام برداشته است.
در حال حاضر تحكیم روابط با ایران از جمله اولویت های اصلی نخست وزیر ارمنستان محسوب می شود. وی اخیرا روابط كشورش با ایران را درسطح بالا توصیف كرد و خواهان افزایش سرمایه گذاری و گسترش روابط گردشگری میان طرفین شد.
پاشینیان در حالی بر گسترش روابط با تهران تاكید داشته كه به نظر می رسد با این اعلام وی به درخواست آمریكا برای كاهش روابط با ایران پاسخ منفی داده است.

- گسترش روابط اقتصادی اولویت اصلی
ایران و ارمنستان در حالی مصمم به گسترش روابط اقتصادی بوده اند كه تاكنون اقدام جدی عملی برای رسیدن به این مهم انجا نشده است. سطح تجارت دو كشور تاكنون سالیانه از 300 میلیون دلار فراتر نرفته و در این راستا حجم صادرات و وارادات كالا میان طرفین با توجه به سابقه دیرینه روابط دو كشور بسیار اندك بوده است.
بیشتر حجم مبادلات دو كشور براساس تبادل انرژی است كه از جمله این صادرات گاز ایران به ارمنستان و واردات برق از این كشور به ایران بوده است. همچنین برای نمونه بیش از شش هزار تن گوشت طی چهار سال اخیر از ارمنستان به ایران وارد شده است.
در این مقطع زمانی با توجه به مواجهه جمهوری اسلامی ایران با تحریم های غرب، ترسیم نقشه راه عملی برای افزایش مراوات اقتصای با كشور ارمستان می تواند منافع تجاری- اقتصادی قابل توجه ای برای ایران به دنبال داشته باشد.
قطعا فشارهای امریكا به ارمنستان برای عدم گسترش روابط اقصادی می تواند مانعی در این مسیر باشد اما تمایل تهران – ایروان و عزم مقامات دو كشور برای رسیدن به یك روابط اقتصادی با حجم بالا قطعا شرایط را حتی در مواجهه با فشارهای غرب به نفع دو طرف پیش خواهد برد.
گسترش فعالیت ها در منطقه آزاد اقتصادی 'مغری' نیز از جمله اقدامات در مسیر گسترش روابط اقتصادی خواهد بود. ارمنستان توان تبدیل شدن به یكی از راههای اصلی ترانزیت منابع انرژی و كالا از خلیج فارس به مقصد دریای سیاه و از آنجا به كشور های اروپایی را دارد. ارمنستان با قرار گرفتن در كُریدور خلیج فارس - دریای سیاه به عنوان كوتاه ترین مسیر استراتژیك برای دسترسی اتحادیه اروپا به بازارهای آسیا و بالعكس، به یك بازیگر مهم تبدیل شده است. این می تواند مسئله ای مهم برای ایران در این شرایط اقتصادی محسوب شود.

- پتانسیل دسترسی به بازار اتحادیه اورآسیا
عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اورآسیا كه چشم انداز روشنی پیش رو دارد، می تواند نقش موثری در عبور ایران از تنگناهای اقتصادی ایفا كند. این اتحادیه كه از جامعه اقتصادی اوراسیا ریشه می گیرد، در سال 2015 با امضای بلاروس، قزاقستان و روسیه آغاز به كار كرد. قرقیزستان و ارمنستان هم اندكی بعد در همین سال به عضویت كامل این اتحادیه درآمدند. ایران در اردیبهشت ماه سال گذشته توافقنامه ایجاد محدوده آزاد تجاری با این اتحادیه امضا كرد.
عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا امكان استفاده از تعرفه‌های تجاری، فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تسهیل روابط اقتصادی با كشورهای اتحادیه را فراهم می‌كند. تراز تجاری ایران با مجموع كشورهای عضو این اتحادیه منفی است اما با عضویت در آن، انتظار می‌رود با تسهیل فرآیند صادرات و ایجاد بازارهای جدید، شاهد بهبود روابط تجاری با اعضای این اتحادیه باشیم. همكاری با این اتحادیه، امكان ارتباط تجاری با جمعیتی حدود 184 میلیون نفری را فراهم می‌‌كند. جمعیت فعال اقتصادی در منطقه این اتحادیه 94.3 میلیون نفر هستند و تولید ناخالص داخلی منطقه در مجموع 1.9 هزار میلیارد دلار است كه 3.2 درصد GDP جهان را تشكیل می‌دهد.حجم تجارت میان ایران و كشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال 2017 میلادی به 2.7 میلیارد دلار رسید.
از جمله اولویت اصلی در مسیر توسعه روابط اقتصادی میان ایران و ارمنستان، دسترسی ایران به بازار اورآسیا از طریق كشور ارمنستان است. این كشور می تواند به مسیر جدید و مهمی در زمینه صادرات و وارادات كالا برای ایران تبدیل شود. در بحبوحه مواجهه با تحریم ها، این شرایط مهیاست كه ایران با گسترش روابط اقتصادی در مسیر توسعه روابط با كشورهای عضو اتحادیه اورآسیا نیز گام بردارد اما در این راستا باید اقدامات عملی جدی برای بهره بردن از این پتانسیل انجام شود. در این راستا باید شرایط زیرساخت ها در مسیر تزانزیت كالا میان دو كشور نیز بهتر شود.
گزارش از: اطهر اینانلو
اروپام**9234** 1546