برج-باغ ها چه بود، خانه-باغ ها چیست؟

به گزارش ایرنا شورای اسلامی شهر تهران در دوره پنجم از همان روزهای نخست فعالیت اعلام كرد كه بر حفظ باغ ها و فضای سبز پایتخت و نیز لغو مصوبه برج -باغ ها جدیت و تاكید دارد.
در ادامه این تصمیم مصوبه برج-باغ ها 22 اسفند سال 96 لغو و حدود دو ماه بعد در اوایل امسال ابلاغ شد.
اینك كلیات مصوبه خانه- باغ ها و برخی بندهای آن در شورای اسلامی شهر تصویب شده و بررسی دیگر مفاد آن نیز ادامه دارد.

**مختصات مصوبه برج-باغ و خسارت ها
بر مبنای مصوبه برج-باغ ها به سازندگان اجازه داده می شد در 30 درصد از مساحت باغ، ساخت‌و ساز انجام و 70 درصد باقیمانده باغ حفظ شود اما برپایه گزارش ها درختان بیشتر از مجوز صادره تخریب شده اند.
در مصوبه برج - باغ ها به مالكان اجازه ساخت و ساز در 30 درصد سطح اشغال باغات داده می شد و مالك از نظر ارتفاع نیز تا 13 طبقه ساخت و ساز می كرد.
آنطور كه سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران چند ماه پیش با تمركز بر موضوع سهم درآمدهای شهرداری از تخریب باغ های پایتخت اعلام كرد، حدود 129 هكتار از باغ های پایتخت بعد از مصوبه برج-باغ ها تخریب و برای آنها پروانه ساختمانی صادر شده است.
تلاش برای اخذ مصوبه برج باغ ها از سال 82 شروع شده بود و گزارش ها حاكیست كه تخریب گسترده باغ ها در نتیجه این مصوبه از چند سال پس از سال 83 شدت گرفت و آمار ارایه شده از تخریب 129 هكتاری هم مربوط به یك دوره 10 ساله از سال 96 به قبل اعلام شده است.
مشكل اما از اینجا بیشتر خود را نشان داد كه مالكان در اجرا پا را از این مصوبه فراتر گذاشتند، اقدام به ساخت و ساز در بخش زیادی از باغ ها كردند و گفتند در كمیسیون ماده هفت جریمه تخریب باغ (درختان) را می پردازیم.

**درآمدی كه در برابر خسارت ها ناچیز است
علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران اعلام كرده بود: در زمان لغو مصوبه ‎برج - باغ ها برخی دوستان نگران كاهش محسوس درآمد ‎شهرداری در این شرایط بی پولی بودند اما روشن شد در 10 سال اخیر تنها یك درصد از مجموع درآمد حاصله از صدور پروانه مربوط به باغ ها بوده است.
زهرا صدر اعظم نوری رئیس كمیسیون خدمات شهری و سلامت شورای شهر تهران نیز چندی پیش در نشست خبری توضیح داد: درآمدهای شهرداری تهران در حدود 114 هزار میلیارد تومان در طول 10 سال (86 تا 96) بوده كه درآمدهای ناشی از برج-باغ ها تنها یك درصد و افزون بر هزار میلیارد تومان از آن را تشكیل داده است.

**عمق تخریب باغ ها
تلاش خبرنگار ایرنا برای یافتن آماری دقیق و واحد از وسعت باغ های پایتخت از قبل از انقلاب یا پس از انقلاب تاكنون به نتیجه مشخص نرسید و هر متولی، آماری اعلام می كند اما هركدام از این آمارها صرفنظر از اینكه یكسان نبودند كاهش مساحت باغ ها را طی سال های گذشته نشان می دهند.
برپایه آماری كه یكی از بخش های مدیریت شهری تهران چندی پیش اعلام كرد، پایتخت در سال 1368 معادل 14 هزار و 167 هكتار باغ داشته كه تاكنون بیش از هشت هزار هكتار از آنها در همه این سال ها از بین رفته اند.
برخی منابع دیگر مساحت كل باغ ها را افزون بر پنج هزار هكتار اعلام كرده اند كه تاكنون بیش از نیمی از آنها از بین رفته است.

** بهانه ای به نام برج-باغ
متولیان شهری می گویند بیشترین میزان تخریب باغ ها از زمانی كلید خورد كه مصوبه برج-باغ ها در دوره دوم شورای شهر به تصویب رسید و وارد سند طرح جامع تهران شد.
بر مبنای این مصوبه برخی متخلفان با نام اجرای مصوبه برج-باغ ها، درختان را نابود كردند و با این توجیه كه جریمه قطع درختان را می پردازند، به خودشان اجازه دادند این میزان از فضای سبز پایتخت كه به عنوان شُش های حیاتی و تنفسی، وجودشان برای پایتخت ضرورت دارد را از بین ببرند.
براساس گزارش ها بعضی مسئولان شهری طی سال های گذشته به بهانه تامین پاركینگ و دیگر فضاهای شهری اجازه گودبرداری بیش از حدمجاز و سطح اشغال بیش از 30 درصد باغ ها را صادر كرده اند.
محسن هاشمی رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز هفته جاری با انتقاد از نحوه اجرای مصوبه موسوم به برج- باغ ها در دوره قبلی مدیریت شهری تاكید كرد: درآمد حاصل از محل اجرای این مصوبه در برابر خسارت های آن ناچیز است.
وی در پایان یكصد و بیست و پنجمین جلسه علنی شورای پنجم شهر تهران در جمع خبرنگاران افزود: مصوبه برج- باغ ها لایحه بدی نبود اما در اجرا با بخشنامه ها و دستورالعمل ها متفاوتی كه بعد به آن اضافه شد، صدمه های زیادی دید.

** تاریخچه مصوبه برج-باغ ها
تا قبل از سال 83 مالكان باغ ها از آنجا كه نمی توانستند در باغ خود همانند زمین های دیگر (60 درصد رایج) ساخت و ساز كنند، به خشكاندن درختان اقدام می كردند.
از این رو اعضای دومین دوره شورای اسلامی شهر تهران در طرحی كه هدف از اجرای آن را جلوگیری از تخریب باغات و حفظ، نگهداری و احیای باغ ها معرفی كردند، با تصویب مصوبه برج-باغ ها اجازه ساخت و ساز در 30 درصد مساحت هر یك از باغ ها را صادر كردند و در ازای كاهش سطح به تعداد طبقات افزودند.
این درحالی است كه براساس مصوبه سال 94 شورای اسلامی شهر تهران قیمت قطع هر اصله درخت «محیط بُن» 15 تا 30 سانتیمتر، 5 میلیون ریال، 30 تا 60 سانتیمتر به ازای هر سانتیمتر مازاد بر 30 سانتیمتر، 500 هزار ریال و هر اصله درخت محیط بن 60 تا 100 سانتیمتر به ازای هر سانتیمتر مازاد بر 60 سانتیمتر، یك میلیون و 250 هزار ریال است.
وضعیت به گونه ای است كه محمد حقانی عضو سابق شورای اسلامی شهر تهران نیز با ارائه آماری گفته بود: طی 20 سال گذشته حدود چهار هزار و 500 هكتار از باغات تهران از بین رفته است.

**خانه - باغ چیست؟
مدیران كنونی مدیریت شهری تهران كه از ابتدا به دنبال لغو مصوبه برج-باغ ها بودند و آن را اجرایی كردند در پی راه حل هایی برای حفظ باغ ها هم بودند و گفتند كه در ماههای گذشته چكش كاری های بسیاری روی پیشنهادهای مرتبط با این موضوع شده است.
این افراد تاكید دارند مصوبه جدید كه از آن با عنوان خانه- باغ یاد می شود، ضمن حل مشكلات افرادی كه دارای باغ هستند، زمینه صیانت از محیط سبز را نیز فراهم آورد.
پیروز حناچی شهردار كنونی تهران كه چندماه پیش به عنوان معاون شهرسازی و معماری این شهرداری فعالیت داشت آبان امسال اعلام كرد: لایحه خانه- باغ به جای مصوبه لغو شده برج- باغ به شورای اسلامی شهر ارسال شده است.
وی گفت: این طرح پس از آسیب شناسی 10 سال گذشته باغات تهیه شد تا در لایحه تنظیمی اشكالات قبلی حل شود.
حناچی افزود: در لایحه جدید تقسیم بندی تا سه هزار متر، سه تا پنج هزار متری و بالای پنج هزار متری لحاظ و برای هر كدام ضوابط جدا نوشته شده است.
وی همچنین از تهیه شناسنامه باغات خبر داد و خاطرنشان كرد: بخشی از باغات دارای بنای تاریخی و بخشی در اختیار ارگان های مختلف هستند كه سیاست شهرداری درخصوص این باغات خرید و اضافه كردن آنها به عرصه عمومی شهر است.
حناچی ضرورت توجه ویژه به فرآیند صدور پروانه در باغات را مهم توصیف و بیان كرد: حدود 6 هزار پارسل (قطعه، بخش) باغ و اراضی مشجر وجود دارد كه فرایند صدور پروانه آنها باید متفاوت باشد و علاوه بر آن طیف فعالیت در باغات صرفا مسكونی پیش بینی نشده است و فعالیت های فرهنگی و اجتماعی نیز در باغات می تواند اتفاق بیافتد.

**تازه ترین واكنش حناچی
حناچی كه اینك به عنوان شهردار تهران فعالیت دارد روز دوشنبه هفته جاری در نخستین نشست خبری خود گفت: مجوز برج - باغ ها پسندیده نبود.
وی همچنین درخصوص اینكه حناچی شورای عالی شهرسازی با حناچی شهرداری تهران تغییر كرده است؟ گفت: حناچی تغییری نكرده، آن موقع در حوزه كنترل بودم و اكنون در موقعیت اجرا هستم.
حناچی با بیان اینكه در اداره امور شهر تهران نیز نباید حواس خودمان را به حواشی پرت كنیم، افزود: مجوز برج- باغ ها پسندیده نبود و مشاهده سوابق نیز نشان می دهد سال ۸۲ در این خصوص نامه نوشتم و آن را رد كردم.
حناچی در این میان به نكته دیگری هم اشاره و تاكید كرد: اما وقتی عده ای زندگی خود را با آن گره می زنند «كات» كردن آن مشكل است.
وی گفت: هر چه شورای شهر در این زمینه تصویب كند آن را دنبال می كنیم.
رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز درباره مصوبه جدید مربوط به خانه- باغ ها گفت: لایحه جدید با هدف اصلاح ضعف های لایحه مذكور به شورا آمده است.
به گفته هاشمی كلیات مصوبه جدید به تصویب اعضای شورا رسید و پس از تصویب بندهای آن، باید به تصویب و تایید شورای عالی شهرسازی و معماری نیز برسد.
رئیس شورای شهر تهران تاكید كرد كه سعی شورا بر حفظ باغ های 5 تا 10 هزار متر است.
وی ادامه داد: مصوبه جدید 11 ماده دارد و برخی اختلاف ها وجود داشت كه ماده به ماده در حال بررسی هستیم.

**صدور مجوز ساخت در باغ های تا 5 هزارمتری
در همین جریان روز هفتم اسفندماه (دیروز) مجوز ساخت حداكثر سه طبقه در باغات سه تا پنج هزار متری پایتخت با تصویب اعضای شورای اسلامی شهرتهران صادر شد.
رئیس كمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران اظهارداشت: رویكرد شورا در تدوین لایحه جدید جایگزین برج باغ بارگذاری حداقلی و كاهش طبقات در باغات است.
همچنین اعضای شورای اسلامی شهر تهران با ساخت 30 درصد از عرصه باغ های بالای سه تا پنج هزار متری شهر تهران موافقت كردند.
اعضای شورا امید دارند كه با تصویب همه موارد این لایحه و تایید آن در مراجع متولی دیگر، اجرایی و زمینه صیانت از باغ ها نیز فراهم شود.

**مختصات مصوبه جدید
محمدسالاری رئیس كمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران نیز در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا در این زمینه توضیح داد: در مصوبه جدید سطح ساخت و ساز بشدت كاهش یافته است.
وی اظهارداشت: در این مصوبه باغ های تهران به دو سطح تا سه هزار و سه هزار متر به بالا تقسم شده اند.
به گفته سالاری، در باغ های با سه هزار متر صرفا دو طبقه با 15 درصد سطح اشغال كه در مجموع 30 درصد می شود، مجوز ساخت داده می شود.
وی افزود: همچنین در باغ های بالای 3 هزار متر، سه طبقه با سطح اشغال 15 درصد كه در مجموع 45 درصد می شود، اجازه ساخت و ساز داده می شود.
سالاری با اشاره به تفاوت های دیگر مصوبه جایگزین خانه- باغ ها با مصوبه برج باغ ها اظهار داشت: در دستور العمل ماده 14 قانون زمین شهری كه حدنصاب تفكیك باغ ها 2 هزار متر بوده، این حد نصاب در مصوبات جدید به پنج هزار متر افزایش یافته است.
وی تاكید كرد: در این مصوبه همچنین برای اینكه مالكان تشویق شوند تا 70 درصد باغ های خود را برای تبدیل به بوستان عمومی به طور رایگان در اختیار شهرداری قرار دهند، می توانند در چهار طبقه با سطح اشغال 18 درصد ساخت و ساز انجام دهند.
سالاری با بیان مثالی خاطر نشان كرد: اگر مالكی باغ 10 هزار متری داشته باشد و 70 درصد آن را در اختیار شهرداری تهران قرار دهد، می تواند مجوز ساخت چهار طبقه با سطح اشغال 18 درصد دریافت كند.
همچنین سالاری اظهار داشت: برای اینكه مالكان، باغ را رها نكنند، مجوز راه اندازی برخی فعالیت ها از جمله فعالیت های فرهنگی، پژوهشی، تفرجگاهی، آموزشی ارائه می شود.

**آغاز بازآفرینی با همكاری بنیاد مستضعفان
به گزارش ایرنا همزمان با بررسی لایحه خانه-باغ ها شهرداری تهران موضوع دیگری را نیز در همكاری با دیگر نهادها مانند بنیاد مستضعفان اجرایی كرد تا زمینه صیانت از فضاهای سبز شهر تهران حفظ شود و آن بازافرینی باغ های دراختیار این نهادهاست.
هفته گذشته بازآفرینی دو باغ در تهران با همكاری شهرداری و بنیاد مستضعفان در مناطق 14( باغ وثوق الدوله) و 2(باغ عبقری) شروع شد تا به عنوان محیط عمومی در اختیار استفاده شهروندان قرار گیرد.
تهرام/7244/ 1008