به گزارش ایرنا، كشاورزی با توجه به نقش آن در سلامت و امنیت غذایی از جمله مهمترین و راهبردی ترین بخش های اقتصادی هر جامعه ای محسوب می شود كه به طور معمول در معرض خطرهای بسیاری به ویژه بیماری ها و آفات قرار دارد كه این سلامت محصولات را هدف قرار می دهد.
اواخر دی ماه امسال بود كه سازمان خواربار و كشاورزی ملل متحد (فائو) نسبت به هجوم ملخ های صحرایی به ایران هشدار داد و در اوایل بهمن این ملخ ها از صحرای آفریقا، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، كویت، عمان و قطر راهی استان‌های جنوبی از جمله هرمزگان شدند.
این ملخ های صحرایی چنان وحشی و نابودگر هستند كه به هیچ سرسبزی در مسیر حركت و هجوم خود رحم نمی كنند و هر چه هست و نیست را نابود می كنند و ویرانی بسیاری برجای می گذراند.
این ملخ ها كه به صورت گروهی پرواز می كنند، یكی از خطرناك ترین و نابودگرترین آفت های تهدیدكننده اقتصاد كشاورزی مناطق درگیر هستند و در صورت ریشه كن نشدن می توانند زیان های جبران ناپذیری بر جای بگذارند.
مناطق پراكنش این آفت غرب و شمال آفریقا، كشورهای حاشیه دریای سرخ و خلیج فارس، شبه جزیره عربستان، پاكستان، هند و جنوب شرق ایران است.
** حمله ملخ های مهاجر صحرایی خطری جدی با دامنه خسارت بسیار
ملخ های صحرایی كه بومی كشور عربستان هستند به علت نبود بارش و غذای كافی به مناطق مختلف از جمله یمن، عمان و ایران (از طریق آب های خلیج فارس) مهاجرت كرده اند كه فائو هشدار مهاجرت آنها را از قبل به تعدادی از كشورها داده بود.
ملخ های بالدار در دسته های بزرگ به پرواز در آمده و تا شعاع چند كیلومتری به همه شهرها و حتی كل كشور گسترش می یابند.
در بعضی سال ها ملخ مهاجر ممكن است در كشورهای مورد حمله گستره ای برابر با 30 میلیون كیلومتر مربع را بپوشاند و نواحی تخم ریزی آن به 13 میلیون كیلومتر مربع برسد.
ملخ‌های صحرایی به نسبت بزرگ تر از دیگر گونه های ملخ هستند و جسم قوی و طول متوسط 45 تا 55 میلی متری دارند.
بال آنها شفاف بوده و دارای لكه های تیره است اما زمانی كه زمینه برای جفت گیری آنها مساعد می شود رنگ شان به زرد روشن تغییر می‌كند. چون موطن اصلی این نوع ملخ مناطق بیابانی قاره آفریقاست، به آن «ملخ صحرایی» هم می گویند.
جمعیت هر دسته ملخ صحرایی مهاجر بین 250 تا 350 میلیون عدد اعلام شده و با توجه به اینكه هر یك از آنها 85 تا 90 عدد تخم می گذارد، می توان تخمین زد در صورت مبارزه نكردن اصولی با این موجود مخرب، تنها جمعیت یكی از دسته های آن با گذراندن دوره سه هفتگی تكاملی (از پورگی تا بلوغ) به چند میلیارد می رسد.
ملخ های صحرایی در مسیر عبور خود با تغذیه از سبزینه های مختلف از جمله جنگل ها، باغ های میوه، علوفه، غلات، صیفی ،مراتع و حتی علف های هرز، آنها را از بین می برند و با توجه به قدرت تخریبی كه دارند باعث قحطی نیز می شوند.
هجوم ملخ ها به مزارع كشاورزی باعث بروز مشكلات بسیاری برای بهره برداران می شود و مبارزه نكردن با این ملخ ها باعث ازدیاد آنها و در نتیجه از بین رفتن محصول مزارع و حتی شاخه های تازه جوانه زده در فصل بهار می شود.
**نحوه ورود ملخ ها به ایران
ملخ های صحرایی قدرت پرواز بسیاری حدود 150 كیلومتر در شبانه روز دارند و به آنها ملخ دریایی نیز می گویند كه دلیلش این است كه بعد از عبور از كشورهای آفریقایی و همچنن گذر از یمن و عربستان با عبور از فراز دریای عمان و خلیج فارس به مقصد ایران پرواز می كنند.
به گفته ناخداها و دریانوردان ایرانی مشاهده كننده توده های ملخ، ملخ‌های مهاجر پس از استراحت كوتاهی روی شناورها، به راه خود ادامه می دهند.
البته براساس برخی مطالعات حشره شناسی ، ملخ های صحرایی این قابلیت را دارند كه در مواقع عبور از دریا دسته ای روی آب مانند میخ می نشینند تا زمینه استراحت برای سایر اعضای گروه فراهم شود و به این طریق است كه موفق به گذر از خلیج فارس شده اند.
با توجه به خسارات جبران ناپذیر ملخ های صحرایی و سرعت گسترش آن در شهرها و روستاهای كشور انتظار می رود اقدامات مجدانه در این عرصه با سرعت هر چه تمام تر صورت گیرد.
**جنوب و جنوب شرق ایران كانون ملخ های صحرایی
رییس سازمان حفظ نباتات ایران چندی پیش در خصوص هجوم ملخ های صحرایی به كشور گفت: به دلیل بارندگی در جنوب و جنوب شرق كشور كه كانون ملخ صحرایی است با افزایش تهاجم ملخ‌ها مواجه خواهیم بود كه برای مبارزه و كنترل با آنها نیاز به كمك و پشتیبانی دستگاههای دولتی داریم.
محمد علی باغستانی اعتبار سالیانه سازمان بحران استان‌ها برای مبارزه با ملخ های صحرایی را بین 40 تا 50 میلیارد ریال ذكر كرد و گفت: با توجه به شرایط ویژه‌ای كه امسال به وجودآمده نیاز به اعتبارات بیشتری است.
به گفته وی، سال زراعی گذشته در سطح 108 هزار هكتار از زمین های كشاورزی كشور با انواع ملخ مبارزه شد و با كنترل ملخ آسیایی از وارد آمدن هرگونه خسارتی به بخش كشاورزی جلوگیری به عمل آمد.
**كشورهای منطقه صحرای آفریقا و شبه جزیره عربستان ناموفق در مهار آفت ملخ صحرایی
مدیر مبارزه با آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات كشور بهمن ماه امسال در حاشیه بازدید از كانون‌های آلوده هرمزگان به خبرنگاران اظهار داشت: معمولا این ملخ‌ها از سوی صحرای آفریقا روانه شبه جزیره عربستان می‌شوند و مواقعی كه كنترل نشوند راهی كشور ما می‌شوند؛ امسال هم متأسفانه كشورهای واقع در این منطقه در مهار این آفت موفق نبوده‌اند.
سعید معین بیان داشت: سن پورگی این نوع ملخ از یك تا 3 ماه است كه اگر در این بازه زمانی در مبارزه موفق عمل شود آنها به نوع بالدار ملخ تبدیل نشده و راهی مناطق دیگر نمی‌شوند و دوره زندگی حشره بالغ نیز 2.5 تا 5 ماه است.
وی تأكید كرد: جای نگرانی برای كشاورزان وجود ندارد، زیرا كنترل این آفت در مرحله اول كه از بین بردن آنها قبل از تخم گذاری است به خوبی پیش می‌رود.
معین بیان داشت: مرحله دوم كه مبارزه با پوره است در بهار خواهد بود كه ما هر چه بتوانیم در مرحله اول موفق تر عمل كنیم كارمان در مرحله دوم راحت‌تر خواهد بود.
معین گفت: برای مبارزه با این ملخ، هواپیماهای مجهز سمپاش در استان‌های خوزستان، بوشهر، فارس، سیستان و بلوچستان، كرمان و هرمزگان استقرار یافته‌اند .
مدیر مبارزه با آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات كشور افزود: مشكل اینجاست كه گله های ملخ پشت سرهم در حال ورود به كشور هستند و هر گله را كه منهدم می‌كنیم گله جدیدی پشت سرش وارد می‌شود.
**حمله ملخ های صحرایی به هرمزگان
هجوم ملخ هایی صحرایی به مزارع كشاورزی استان هرمزگان در گذشته نیز اتفاق افتاده و قدیمی های این دیار با ترس و تلخی از خسارت های بسیاری می گویند كه این ملخ ها بر مزارع كشاورزی استان برجای گذاشتند و اقتصاد این بخش را فلج كردند.
هجوم ملخ ها به صورت دسته های خیلی بزرگ و توده ای است و وقتی در آسمان پرواز می كنند، همچون یك لایه ابر سیاه عظیم به نظر می آیند.
این موجودات دیوانه وار به هر سرسبزی حمله كرده و به هیچ محصولی اعم از درختی، باغی و صیفی رحم نمی كنند و در مدت كوتاه وضع خطرناكی را برای كشاورزی به وجود می آورند.
آخرین گزارش از حمله عظیم ملخ های مهاجر صحرایی به هرمزگان مربوط به منطقه غرب این استان در شهرستان بندرلنگه در سال 1368 هجری خورشیدی است .
ناگفته نماند، در سال 92 نیز درشرق این استان در سطح سه هزار هكتار با آفت خطرناك ملخ صحرایی مبارزه شد.
سازمان جهانی فائو نظارت مستقیم روی آفت ملخ صحرایی در سطح جهان دارد و در سال 95 نیز نسبت به مهاجرت این ملخ ها به تمام كشورها از جمله ایران هشدار داد و استان هرمزگان برای مبارزه با این پدیده اعلام آمادگی كرد.
از جمله اقدامات صورت گرفته در آن سال برای مبارزه با این آفت خطرناك، عملیات دیده بانی و ایجاد پایگاه های دیده بان در استان بویژه در منطقه جاسك بود و كارشناسان این پدیده را با توجه به كنوانسیون های بین المللی رصد می كردند.
البته با توجه به حجم كم آن زمان ملخ های صحرایی نسبت به شیوع آن كه احتمال ورود آن از سمت دریای عمان و خلیج فارس وجود داشت ایران توانست با عملیات مكانیكی و بیوشیمیایی از ورود آن جلوگیری كند.
**موج دوم ورود ملخ های صحرایی به هرمزگان
بهمن امسال اولین گروه ملخ صحرایی (دریایی) در سواحل روستای نخیلو در شهرستان بندرلنگه مشاهده شد كه با اقدام به موقع جهاد كشاورزی سم پاشی و نابود گردید.
مدیر جهاد كشاورزی بندرلنگه در 9 بهمن ماه امسال اعلام كرد: یك دسته از ملخ های صحرایی (دریایی) مهاجر كه از عربستان سعودی وارد روستای نخیلوی این شهرستان شده بود كانون كوبی (سم پاشی و نابود) شد.
محمدرضا شیخ زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این دسته در فضایی به وسعت یك كیلومتر در 500 متر نشسته بودند و حدود سه هزار عضو داشتند.
وی افزود: این ملخ ها بومی كشور عربستان بوده و در نزدیكی دریای سرخ زندگی می كنند كه امسال به علت نبود بارش و غذای كافی به سایر مناطق مهاجرت كرده اند و فائو هشدار مهاجرت آنها را به برخی كشورها داده بود.
شیخ زاده تصریح كرد: ملخ صحرایی دریایی می تواند حدود 200 تا 300 كیلومتر بدون نشستن پرواز كند و اگر سریع با دسته های مهاجر آن مبارزه نشود تخم ریزی كرده و بر تعدادشان افزوده می شود .
دومین گزارش از ورود این آفت به هرمزگان دوم اسفند ماه از بخش سندرك میناب واقع در شرق این استان ( در فاصله 450كیلومتری از كانون اول در بندرلنگه) دریافت شد كه نشان می دهد ملخ های صحرایی با عبور از كشور عمان، دریای عمان و سواحل مكران وارد خاك ما شده اند.
**حمله ملخ های مهاجر به مراتع شمیل بندرعباس
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان گفت: متاسفانه در روزهای اخیر ریزش دسته های ملخ مهاجر صحرایی جدید با فاصله 2 تا 3 كیلومتری از باغ ها و مزارع كشاورزی دهستان شمیل واقع در 40 كیلومتری شرق بندرعباس گزارش شده است.
حمید دولتی تاكید كرد: با توجه به هشدار سازمان فائو در زمینه ورود پنج تا 10 برابری ملخ های مهاجر صحرایی و تخم گذاری آنها در شهرهای ساحلی هرمزگان و نزدیك شدن به زمان خروج پوره ها از تخم، اوایل سال آینده خورشیدی (سه هفته دیگر) شاهد هجوم پر تعداد این آفت به مزارع و باغهای این استان خواهیم بود.
این منبع خواستار همكاری بی وقفه و همه جانبه دستگاه های اداری از جمله محیط زیست، اداره كل منابع طبیعی، راه و شهرسازی و همچنین نیروهای مسلح و حتی بهره برداران برای مبارزه و جلوگیری از حمله این آفت خطرناك و نابود كننده به مزارع و باغ های این استان شد.
**ملخ های صحرایی مهاجر به سواحل بندرعباس رسیدند
بالاخره حلقه ورود ملخ های صحرایی در استان هرمزگان تكمیل شده و مناطق ساحلی و حتی شمالی هرمزگان را نیز فرا گرفته و به مركز استان رسیده و همچنان جولان می دهند و استان را به تصرف خود درآورده اند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان با جدی توصیف كردن هجوم دسته های ملخ مهاجر صحرایی گفت: هفته گذشته صدها لاشه از این نوع ملخ در سواحل بندرعباس پیدا شد.
دولتی پیدا شدن لاشه ملخ های دریایی در سواحل بندرعباس را نشان از نشست و برخاست های زیاد و افزایش خطر ریزش دسته های بیشتری از این آفت در روزهای آینده دانست.
**سم پاشی مسیر ملخ های صحرایی در بندرلنگه
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان گفت: در راستای مبارزه با هجوم ملخ های صحرایی در بندرلنگه، 2 فروند هواپیمای سمپاش مسیرهای سخت گذر در این شهرستان را سم پاشی كردند.
دولتی افزود: در راستای مبارزه جدی با ملخ ها و پیشگیری از نفوذ آن ها به دیگر نقاط كشور، دستورهای لازم از سوی استاندار هرمزگان صادر شده است.
وی ادامه داد: تیم های مختلف مدیریت حفظ نباتات از مناطق آلوده بازدید و راهكارهای لازم را برای سرعت بخشی به مدیریت های شهرستان ها ابلاغ كرده اند.
مدیرحفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان گفت: تاكنون در بیش از یكهزار و 790 هكتار از زمین های كشاورزی بندرلنگه با استفاده از سمپاش های یو ال وی پاش (ULV) مبارزه با ملخ های صحرایی صورت گرفته است.
** ملخ ها خسارتی به مزارع كشاورزی هرمزگان وارد نكردند
دولتی افزود: مبارزه شیمیایی با ملخ ها از نخستین محل استراحت این حشره مهاجم در شهرستان بندرلنگه آغاز شده و تاكنون خسارتی به مزارع وارد نشده است.
به گفته دبیر ستاد ستاد ردیابی و مبارزه با ملخ های صحرایی هرمزگان هم اكنون علاوه براستقرار دو اكیپ ردیاب فائو، چهار تیم نیز عملیات مبارزه با این آفت را با استفاده از سم های شیمیایی موثر در شهرستان های بندرلنگه، سیریك، میناب و بندرعباس انجام می دهند.
وی یاد آورشد: با توجه به تلاش بی وقفه نیروهای سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان در زمینه ردیابی و مبارزه، تاكنون هیچ خسارتی به زمین های كشاورزی و باغ های این استان گزارش نشده است.
** ملخ ها قبل از بهار ریشه كن می شوند
دولتی، مشكل اساسی را مبارزه با پوره‌های این ملخ‌ها دانست و گفت: با توجه به اینكه ملخ‌های وارد شده در سن بلوغ بوده‌اند، در اولین مرحله فرود خود به سرعت جفت‌گیری را انجام داده و تخم‌ریزی كرده‌اند.
دبیر ستاد ردیابی و مبارزه با ملخ های صحرایی هرمزگان بیان داشت: نگرانی اصلی ما از بین بردن این پوره‌ها قبل از فصل بهار و رشد آنها است.
وی ادامه داد: در واقع تا اواسط خرداد ماه نگرانی‌هایی در خصوص رشد این پوره‌ها وجود دارد، اما با اقدام‌های انجام شده پیش بینی می‌شود تا قبل از فصل بهار این ملخ‌ها به طور كامل ریشه كن شوند.
دولتی با بیان اینكه تیم های پایش و ردیابی در حال بررسی مناطق مختلف این استان هستند گفت: در صورت لزوم تیم های عملیاتی بیشتری جهت مبارزه با ملخ های مهاجر و جلوگیری از بروز هرگونه خسارتی اعزام می شوند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان تصریح كرد: عملیات سمپاشی مناطق آلوده استان به ملخ های صحرایی تا زمان نابودی كامل دسته های آنها بدون وقفه ادامه دارد.
وسعت زمین های كشاورزی هرمزگان 259 هزار هكتار با تولید سالانه دو میلیون و 300 هزارتن محصول زراعی و باغی اعلام شده كه بیشترین آن به میزان یك میلیون و 650 هزار تن شامل سبزی و صیفی خارج از فصل است.
7198/6048
تاریخ انتشار: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ - ۰۷:۵۳
بندرعباس - ایرنا - یكی از مهمترین خطرهایی كه این روزها اقتصاد كشاورزی استان های جنوبی كشور از جمله هرمزگان را هدف قرار داده، هجوم ملخ های دریایی یا صحرایی است كه در آسمان پرواز می كنند و در زمین خسارت های بسیاری برجای می گذارند.