مُد وطنی، از ایده تا بازار

تاریخ كشورها نشان می دهد مردم در هر مقطع زمانی متناسب با شرایط فرهنگی، دینی، محیطی و جغرافیایی خود پوشش خاصی برگزیده و الگوهای متنوعی خلق كرده اند اما با ظهور مدرنیته، از بین رفتن مرزهای بین كشورها و تشكیل یك دهكده جهانی، تبعیت از الگوهای غیر وطنی ترویج یافته است.
متولیان امر برای تثبیت هویت ایرانی و ممانعت از تاثیرپذیری جوانان از الگوهای غیرمتعارف غربی و هنجارشكنی ها به دنبال اقدامی برآمدند تا الگوگیری در قالب آنچه به آن 'مُد' گفته می شود را در مسیر صحیح هدایت كنند.
آنچه متولیان در برگزاری جشنواره سالانه مد و لباس دنبال می كنند، پرورش خلاقیت ها و حمایت از ایده های نو برای ترویج مد وطنی یا ترویج الگویی از لباس متناسب با فرهنگ ایرانی - اسلامی است.
در حاشیه چهارمین جشنواره سالانه مد و لباس فجر كه این هفته در امتداد جشنواره های مرتبط با دهه فجر در مشهد برگزار شد نظر مسئولان، كارآفرینان و طراحان مد و لباس را در زمینه جایگاه مد و راهكارهای رسیدن به مد ایده آل وطنی جویا شدیم.

* مُد، خوب یا بد
پیروی از مد در لباس و پوشش خواسته اغلب جوانان و حتی بزرگسالان در جامعه است اما نمی توان مد را ذاتا وصله ناسازگار برای جامعه دانست.
رئیس انجمن صنفی كارفرمایی آموزشگاه های فنی و حرفه ای و آزاد صنایع پوشاك و صنایع دستی خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: مد، طرحهای نو با بهره گیری از تكنیك های جدید دوخت و طراحی است كه اقبال عمومی را در پی دارد و نباید دیدگاه منفی نسبت به ترویج مد داشت.
مهناز رفعت افزود: همه به ویژه جوانان تغییر در نوع پوشش خود را دوست دارند و نباید این خواسته سركوب شود بلكه باید با هدایت صحیح آن یك طرح از لباس را مطابق با ذائقه ایرانی و عرف جامعه ارائه داد.
وی اظهار داشت: انتخاب رنگها و مدل های مختلف برای لباس باعث نشاط در جامعه می شود و مد در واقع همان جامه پوشاندن به ایده ها و خلاقیت ها و پاسخی برای ذائقه و میل جوانان است.
وی گفت: نمی توان مردم را مجبور كرد كه همیشه یك طرح و رنگ لباس را بپوشند لذا اگر نتوان مد را به سوی صحیح هدایت كرد جلوگیری از نفوذ فرهنگ بیگانه در پوشش بسیار دشوار خواهد بود.
رفعت افزود: دنیای امروز سرشار از ایده های نو و خلاقیت های گوناگون در طرح و رنگ برای لباس است هر روز تكنیك های جدید به دوخت لباس اضافه می شود و اگر نتوانیم خود را با سرعت مد در دنیا هماهنگ كنیم جوانان به راحتی جذب طرحها و مدهای غیروطنی می شوند.
یك طراح و مدیر آموزشگاه آزاد مد و لباس در مشهد نیز در این باره گفت: مد اگر تبعیت از الگوی بیگانه باشد، خوب نیست در حالی كه اگر براساس فرهنگ ایرانی – اسلامی در جامعه ترویج شود بسیار مثمر ثمر در فرهنگ سازی و اشتغالزایی است.
اعظم پارسا افزود: مد باید متناسب با فرهنگ ایرانی – اسلامی به ملت شناسانده شود و این مهم از طریق برگزاری جشنواره ها و نمایشگاه ها و معرفی طراحان مد و لباس محقق می شود.
معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: مد اگر بر پایه فرهنگ ایرانی – اسلامی باشد نیاز جامعه است اما در صورتی كه در جهت تبعیت از مدل های بیگانه و تسلط فرهنگ غیرایرانی بر جامعه باش، آسیب زاست.
محمد رضا محمدی افزود: در مقابل محدودیت هایی كه برای جوانان در پیروی از مد غربی ها ایجاد می كنیم طرح مناسبی به آنان ارائه نمی دهیم لذا طراحان را باید به سویی هدایت كرد كه ذائقه جوانان را در مد لباس تامین كنند.
وی اظهار كرد: تاكنون در عرصه مد و لباس اقدام مثمرثمری انجام نشده و نتوانسته ایم به جایگاه مناسبی در عرصه مد و لباس دست یابیم.
مدیر كل دفتر امور زنان و خانواده استانداری خراسان رضوی نیز در این زمینه گفت: مد به معنای حفظ نظافت فردی و توجه به آراستگی و ایجاد یك هماهنگی در نوع پوشش است و پیامبر اسلام (ص) نیز بر توجه به آراستگی و نظافت فردی تاكید داشتند.
فرشته سلجوقی افزود: پوشش افراد مهمترین پیام غیركلامی آنها برای افراد پیرامونشان است بر این اساس و نیز براساس فرمایش قرآن باید به ظاهر و پوشش خود اهمیت دهیم.
وی اظهار داشت: مد به معنای آنچه كه از خارج مرزهای ایران به مردم دیكته شود مناسب نیست بلكه مد صحیح به معنای استفاده از سلیقه فردی در پوشش، ضمن رعایت ضوابط و قوانین دینی و عرفی است.
دبیر انجمن طراحی و دوخت آموزشگاه های آزاد فنی و حرفه ای خراسان رضوی هم گفت: مد یكی از اقتضائات زندگی بشر است و نمی توان آن را از جامعه حذف كرد و در صورتی كه مد حذف شود جوانان از مدهایی پیروی می كنند كه با فرهنگ و اعتقادات ایرانی و اسلامی همخوانی ندارد.
وحیده عارف پور افزود: الگوها و طرح های فراوان از لباس در بین اقوام ایرانی وجود دارد كه با اقتضائات دینی نیز همخوانی دارد لذا باید با بهره گیری طراحان از آنها و متناسب كردنشان با ذائقه امروزی، مانع از تقلید كوركورانه جوانان از مدهای غربی شد.
وی اظهار داشت: تاكنون بستر كافی برای استفاده از خلاقیت ها و ایده های طراحان مد و لباس فراهم نشده و فقط 50 درصد لباس هایی كه در بازار عرضه می شود متناسب با مدهای وطنی است.

* لزوم حمایت از طراحان مد و لباس
رئیس انجمن صنفی كارفرمایی آموزشگاه های فنی و حرفه ای و آزاد صنایع پوشاك و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: افرادی كه می توانند تنوع طلبی و خواسته مردم را در لباس اغنا كنند، طراحان داخلی هستند كه به فرهنگ و ذائقه ایرانیان آشنا می باشند لذا می توان با حمایت از آنان مد وطنی را در جامعه ترویج داد و مانع از تقلید كوركورانه از بیگانگان شد.
رفعت افزود: آموزش طراحان و صاحبان ایده در زمینه لباس برای ترویج مد وطنی بسیار حایز اهمیت است اما تاكنون آنطور كه باید از مد در كشور حمایت نشده و این مساله آسیب های بسیار برای جامعه به دنبال داشته است.
وی اظهار داشت: صنعت مد در كشوری مانند تركیه بسیار درآمدزاست و جایگزین بسیاری از منابع درآمدی دیگر شده است.
وی گفت: این در حالی است كه ایران با تمدن غنی و طرحهای متنوع در لباس های مخصوص به اقوام و طوایف مختلف در طول قرنهای گذشته، می بایست سردمدار صنعت مد در دنیا می بود اما تاكنون از این ظرفیت بهره گرفته نشده است.
رفعت افزود: ناكافی بودن حمایت از طراحان مد و لباس باعث شده است دوزندگان در دوخت لباس از الگوهای لباس در خارج از كشور بهره گیرند و به نوعی با مهندسی معكوس آن الگو را با ذائقه ایرانی هماهنگ كنند، در حالی كه وظیفه تغذیه تولیدكنندگان از نظر طرح برعهده طراحان مد و لباس است.
مدیركل دفتر هماهنگی امور زنان و خانواده استانداری خراسان رضوی گفت: اقوام ایرانی از قرنها قبل تاكنون متناسب با شرایط محیطی و جغرافیایی و اقلیمی منطقه سكونت خود، لباس هایی با مدل ها و رنگهای زیبا را برای مردان و زنان طراحی كردند كه با بهره گیری از آنها می توان بهترین مد لباس را به جامعه ایرانی معرفی كرد.
فرشته سلجوقی افزود: خراسان رضوی به دلیل تنوع اقوام و اقلیم بسیار متكثر خود، مرجع ارزشمند برای ترویج فرهنگ ایرانی – اسلامی است.
وی اظهار داشت: با توجه به پارچه ها، دوخت ها و طرح های بومی متنوعی كه در خراسان رضوی وجود دارد، می توان با بهره گیری مناسب از آنها و توسعه طرحهای متنوع لباس، شادی را در جامعه ترویج داد و به مولفه های درون زای اقتصاد مقاومتی رسید.
وی گفت: در سال 1395 كه مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام معرفی شد، قرار بود یك موزه آموزشی، پژوهشی و كارآفرینی در حوزه پوشاك مردم ایران گشایش یابد كه به علت عدم همكاری دستگاه های اجرایی، این موزه دایر نشد.
دبیر انجمن طراحی و دوخت آموزشگاه های آزاد فنی و حرفه ای خراسان رضوی نیز در این زمینه گفت: در هر شغلی آموزش نیاز است لذا برای ترویج مد نیز نیاز به ارائه آموزش های مهارتی براساس استانداردها به طراحان و تولیدكنندگان است.
عارف پور افزود: استانداردهای مهارتی در دنیا در حال تغییر و به روزرسانی هستند، در ایران نیز استانداردهای مربوط به رشته های فنی و حرفه ای بویژه رشته طراحی و دوخت در حال به روزرسانی است.
وی اظهار داشت: یكی از اشكالات صنعت پوشاك این است كه دوزندگان و تولیدكنندگان پوشاك اغلب آموزش های لازم را فرانگرفته اند و به دنبال یادگیری طرحهای دوخت و مدل های جدید نیستند كه این امر باعث می شود از طرحهای بیگانه الگوبرداری كنند.
وی گفت: تاكنون تلاش شده است، تولیدكنندگان لباس در خراسان رضوی در دوره های آموزش مهارتی سازمان فنی و حرفه ای شركت كرده و با كسب گواهی این دوره ها بتوانند جواز كسب دریافت كنند.
عارف پور ادامه داد: طی تعاملی كه اداره كل آموزش فنی و حرفه ای خراسان رضوی با اتحادیه های مربوطه داشته به این نتیجه رسیده است كه هر فرد خیاط دست كم با دو استاندارد مهارتی در دوخت لباس آشنا شود.
وی موازی كاری نهادها را بزرگترین آسیب حوزه مد و لباس دانست و گفت: در صورتی كه نهادهایی مانند دانشگاه، اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صنعت، معدن و تجارت و اتحادیه های مرتبط، كارگروه مشترك تشكیل دهند و با بهره گیری از نظرات كارشناسان تصمیمات مشترك برای مد و لباس بگیرند، می توان به رونق مدل و لباس در جامعه امید داشت.

* نظارت بر مد
مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تاكنون آنچه در حوزه مقابله با لباس های غیرمتعارف و همسو با مدل های غربی توسط بازرسان اصناف انجام گرفته، در قالب گشت های مشترك با اتحادیه و اداره نظارت بر اماكن عمومی بوده است.
امیر دلداری افزود: اقدامات پیشگیرانه و اطلاع رسانی لازم در خصوص لباس هایی كه طرح و الگوی متناسب با عرف جامعه داشته باشد، از سوی اتحادیه فروشندگان پوشاك به واحدهای صنفی انجام می شود.
وی اظهار داشت: دستورالعمل های قانونی نیز برای جلوگیری از فروش لباس های برگرفته از مدهای غربی و نامتعارف وجود دارد كه براساس آن دستگاه های نظارتی اقدامات پیشگیرانه و برخوردهای لازم را انجام می دهند.
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان پوشاك مشهد نیز در این زمینه گفت: بازرسان این اتحادیه براساس قانون لباس هایی را كه با فرهنگ و عرف ایرانی – اسلامی مغایرت داشته باشد از داخل مغازه و ویترین ها جمع آوری می كنند.
جواد مفیدی افزود: به عنوان مثال اخیرا دستورالعملی مبنی بر جلوگیری از فروش مانتوهای جلوباز به این اتحادیه ابلاغ شد كه برخوردهای لازم صورت گرفت اما ادعا نداریم كه 100 درصد از فروش لباس ها با مدهای غربی در صنوف جلوگیری كرده ایم.

* جشنواره مد و لباس
معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: همزمان با آغاز دهه پنجم انقلاب اسلامی و به مناسب چهل سالگی انقلاب، چهارمین جشنواره استانی مد و لباس فجر از چهارم تا نهم اسفند ماه در مشهد گشایش یافت.
محمدی افزود: این جشنواره در سه بخش نمایشگاه پوشش اجتماع شامل مانتو و لباس مجلسی، نمایشگاه لباس اقوام و پوشش محلی و سنتی خراسان و مسابقه 'ایده تا اجرا' برگزار شد.
وی اظهار داشت: مسابقه ایده تا اجرا در زمینه طراحی، الگو سازی و دوخت لباس در سطح هنرجویان هنرستان های دخترانه استان به منظور كشف استعدادهای جوان و شناسایی طراحان مد و لباس حوزه دانش ‌آموزی برگزار گردید كه در این مسابقه 12 گروه سه نفره در سنین ١٦ تا ١٨ سال از هنرستان های استان طرح های خود را به رقابت گذاشتند.
دبیر چهارمین جشنواره مد و لباس فجر خراسان رضوی برگزاری 12 كارگاه آموزشی در زمینه های طراحی دوخت و مد با حضور استادان دانشگاه و مدرسان باتجربه را از جمله برنامه های جانبی این جشنواره ذكر كرد.
وی گفت: طی سه دوره برگزاری جشنواره مد و لباس در این استان، بانك اطلاعاتی با برخورداری از حدود 700 طراح مد و لباس تشكیل شده و این جشنواره كمك بسیار به طراحان برای انعقاد قرارداد با شركت های صاحب نام تولید لباس كرده است.
معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی افزود: چهارمین جشنواره مد و لباس فجر در راستای جشنواره مد و لباس فجر كشور در این ایام برگزار شد كه یكی از اهداف آن معرفی مدهای لباس به مردم و فرهنگ سازی برای مد در جامعه بود.
محمدی اظهار داشت: یكی از دستاوردهای جشنواره مد و لباس شناسایی طراحان و ارائه طرح هایی است كه ضمن معرفی آنها به عنوان مد روز می توان بستر كارآفرینی و اشتغال را هم فراهم كرد.
وی گفت: یكی از بخشهای جشنواره مد و لباس فجر، واحد كارآفرینی و بازاریابی بود كه با راه اندازی آن تلاش شد بین بازار و طراح لباس، ارتباط لازم انجام گیرد.
محمدی بیان كرد: در این جشنواره نیز كارگاه هایی با حضور هنرجویان تشكیل شد تا از این طریق بتوان مدارس و آموزشگاه های آزاد و فنی و حرفه ای را به بازار متصل نمود.
وی افزود: طبق برنامه ریزی انجام گرفته سال آینده هر فصل یك نمایشگاه مد و لباس در مشهد برگزار می شود تا مجموعه دستاوردهای این نمایشگاه ها در قالب پنجمین جشنواره مد و لباس در دهه فجر به نمایش و رقابت گذاشته شود.
وی ادامه داد: طی تعاملی كه با اداره كل آموزش و پرورش استان انجام گرفته، برای سال تحصیلی آینده تغییر چشمگیر در لباس فرم دانش آموزان ایجاد خواهد شد.
رئیس انجمن صنفی كارفرمایی آموزشگاه های فنی و حرفه ای و آزاد صنایع پوشاك و صنایع دستی خراسان رضوی نیز گفت: جشنواره مد و لباس بستری فراهم می كند كه طرحهای طراحان مد و لباس به نمایش گذاشته شود و تولیدكنندگان از این طرحها برای تولید بهره گیرند.
رفعت افزود: با توجه به غنای خراسان در طرح های مربوط به لباس و طراحان مستعد باید دبیرخانه مد و لباس در استان ایجاد شود و با استقرار استادان برجسته این رشته، طراحان شناسایی و تحت آموزش های لازم قرار گیرند.
مدیر آموزشگاه آزاد فنی و حرفه ای مد و لباس پارسا هم گفت: در چهارمین جشنواره مد و لباس استان، بخش جدیدی تحت عنوان 'ایده تا اجرا' در قالب برگزاری مسابقه بین هنرجویان هنرستان های مشهد برگزار شد تا بهترین طرح برای فرم دانش آموزی ارائه و انتخاب شود.
پارسا افزود: برگزاری چنین مسابقه ای، بسترسازی برای معرفی و حمایت از طراحان مد و لباس است، جشنواره فضایی برای رقابت طراحان و به منصه ظهور رساندن ظرفیت های آنها فراهم می كند تا در قیاس با طرحهای دیگر، توانمندی ها و مهارت های خود را محك بزنند.
مبدع بخش 'ایده تا اجرا' در چهارمین جشنواره مد و لباس خراسان رضوی گفت: از بین طرحهایی كه هنرجویان در این بخش ارائه دادند، 6 طرح انتخاب و زمینه تولید انبوه آن فراهم شد.
7489/6053