80 هزار میلیارد تومان نقدینگی از قالب سپرده های ویژه خارج شد

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، اواخر بهمن ماه پارسال بانك مركزی با هدف مدیریت بازار ارز به مدت دو هفته اجازه انتشار گواهی سپرده های ریالی را با سود 20 درصدی به شبكه بانكی كشور داد؛ در آن زمان نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار برای سپرده های یكساله 15 درصد بود و همین فاصله پنج درصدی سبب شد تا سپرده گذاران برای خرید این گواهی ها متمایل شوند.
در آن زمان اعلام شد كه این طرح توانست 240 هزار میلیارد تومان از نقدینگی كه ممكن بود به بازارهای دیگری چون ارز و سكه سرازیر شود را در شبكه بانكی حبس كرد.
در آستانه سررسید این گواهی ها، شورای پول و اعتبار در مصوبه ای به شبكه بانكی كشور مجوز تمدید آنها را این بار با نرخ 18 درصدی داد كه هم 2 درصد كمتر از نرخ سود سال گذشته بود و هم برخی بانك ها سودهای بالاتر از این رقم را به صاحبان حساب های سپرده های یكساله می دهند.
بر اساس آماری كه عبدالناصر همتی رئیس كل بانك مركزی دیروز در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر كرد، 160 هزار میلیارد تومان از گواهی های یادشده تمدید شدند كه وی آن را نشانی از اعتماد مردم به نظام بانكی دانست.

**آیا نقدینگی از بانك خارج شد؟
یك تفریق ساده نشان می دهد، دو سوم نقدینگی كه در قالب این سپرده ها در اختیار شبكه بانكی قرار داشت، بار دیگر تمدید شد و یك سوم باقیمانده یا از شبكه بانكی خارج شد و یا مدیران بانكی توانستند صاحبان حساب ها را برای نگهداری نقدینگی در قالب سپرده های دیگر راضی كنند.
این در حالیست كه پیش از این «كوروش پرویزیان» رئیس كانون بانك ها و موسسه های اعتباری خصوصی در پاسخ به اینكه آیا تمدید گواهی سپرده های ویژه بهمن پارسال با نرخ 18 درصد سبب خروج بخشی از نقدینگی از بانك ها نمی شود؟ گفته بود: نرخ 18 درصد برای این اوراق نرخ خوبی است زیرا در شرایط كنونی هم نرخ عقود مشاركتی 18 درصد محاسبه می شود و طبیعی بود كه این نرخ پایین تر بیاید.
پرویزیان با یادآوری اینكه طبق مصوبه شورای پول و اعتبار نرخ سود سپرده یكساله 15 درصد است، افزود: هرچند نرخ سپرده های یكساله 15 درصد، سپرده های كوتاه مدت 10 درصد و برخی گواهی های خاص 18 درصد است اما باید گفت این نرخ در بانك های خصوصی به طور متوسط به 18 درصد نزدیك تر بوده اما در بانك های دولتی نزدیك 15 درصد است.
«رضا تركاشوند» دبیر كل كانون صرافان ایرانیان یكی از دلایل افزایش تقاضا در بازار ارز در هفته گذشته را سررسید شدن گواهی های سپرده 20 درصدی دانسته و به ایرنا گفته است: با سررسید شدن این گواهی ها در اواخر بهمن و اوایل اسفند امسال و اینكه شورای پول و اعتبار مجوز تمدید آنها را با نرخ 18 درصدی به بانك ها داد، به نظر می رسد بخشی از این نقدینگی از بانك ها خارج و به سمت بازار ارز و سكه حركت كرد.

** آیا گواهی سپرده 20 درصدی موفق بود؟
سال گذشته كه مجوز صدور گواهی های سپرده 20 درصدی در شبكه بانكی صادر شد، 240 هزار میلیارد تومان از نقدینگی در قالب شبه پول در بانك ها حبس شد زیرا اگر مشتری می خواست پیش از سررسید، گواهی خود را بازخرید كند نرخ 14 درصدی روی آن اعمال می شد.
البته جذب این میزان نقدینگی به معنی جذب پول به شكل فیزیكی آن نبود بلكه حتی برخی از كسانی كه سپرده های یكساله 15 درصدی داشتند، آن را به این گواهی ها تبدیل كردند.
در سایه این اقدام بود كه به استناد آمارهای بانك مركزی سهم سپرده های بلندمدت از كل سپرده های بانكی از 48.8 درصد به 54.4 درصد رسید و سهم سپرده های كوتاه مدت از 29.6 درصد به 26.1 درصد كاهش یافت.
با این حال آمارها نشان می دهد كه سهم سپرده های بلندمدت به پیش از انتشار این اوراق گواهی سپرده ویژه بازگشته و اثر این اوراق در كنترل نقدینگی از بین رفته است.
همچنین مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا از شعب بانك های مختلف نشان می دهد كه اغلب آنها نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار را رعایت نمی كنند به طوری كه میزان آن بویژه در بانك های خصوصی بسته به رقم موجودی حساب ها در مواردی به بالای 20 درصد می رسد.
اقتصام*2025 **9189