ضرورت تعریف یك هویت صنفی برای بازیگران

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، بازیگران و هنرپیشگان، ابتدا در دو عرصه سینما و تئاتر فعال بودند اما به مرور زمان راه این دو جدا شد، بازیگری حرفه ای خاص شد و هر چه جلوتر آمدیم هنرپیشگان بسیاری را یافتیم كه تنها در سینما نقش آفرینی كردند.
تاثیر جادوی سینما منجر شد تا مخاطبان، هرروز بیشتر از دیروز شوند و تعدد بازیگران نیز باعث شد كه به مرور هویتی مشخص بیابند. جامعه بازیگران سینما حالا حداقل یك انجمن در خانه سینما دارد و بر اساس آن دارای هویت و حقوقی است.
اما تلویزیون و گستره وسیع مخاطبانش در بازیگری شاخه ای به وجود آورده كه در قاب تلویزیون به جذب مخاطب خاص خود می پردازد. سوال اینجاست كه آیا بازیگری در تلویزیون شاخه ای مجزا می تواند باشد و اگر جواب مثبت است هویت صنفی این دسته از بازیگران چگونه تعریف می شود.
كم نیستند سوپراستارهای سینمایی كه از تلویزیون مطرح شدند و بازیگران موفق تلویزیونی كه در عرصه سینما جا خوش كردند، بر این مبنا به نظر می رسد نیاز است كمی واقعی تر، از بازیگرانی سخن بگوییم كه فعالیتشان را از تلویزیون آغاز كرده و بعضا در همین شاخه تخصصی به راه خود ادامه دادند.
دهه 80 با اوج سریال سازی در سیما همراه بود؛ نه تنها سریال سازی مناسبتی در این دهه رونق گرفته بلكه مجموعه‌های نود شبی بسیاری ساخته شد كه شب‌های متمادی خانواده‌ها را دور هم جمع كرد. محصولات بسیاری از این مجموعه‌ها به معرفی بازیگرانی پرداخت كه با عنوان «سریال اولی» معرفی شدند.
این بازیگران هر چند قبل از ورود به عرصه بازیگری نقش آفرینی‌هایی داشتند اما با حضور در یك سریال خاص مطرح و پا به عرصه حرفه ای گذاشتند، برخی با گذر زمان هم اكنون جزو بفروش ترین بازیگران حال حاضر كشور همچون «جواد عزتی» یا «مصطفی زمانی» هستند.
اما در گذر زمان شرایط برای همه و همیشه به یك منوال نیست، این بازیگران دهه هشتادی حالا به درجه ای از پختگی در این عرصه رسیده اند كه می توان با آنان درباره تنوع چهره، آسیب‌ها و فرصت‌های این حرفه صحبت كرد. در همه این گفت‌وگوها آنچه مورد تاكید است وجود یك هویت صنفی برای اعضای خانواده تلویزیون بالاخص بازیگرانی است كه كارنامه بلندبالایی از آثار تلویزیونی دارند اما بدون هیچ پشتوانه مشخصی از تسهیلات یك تشكل صنفی بی بهره اند.
حال این سوال را باید پاسخ داد كه مجموعه‌های تولید شده در دهه 80 چه بازیگرانی را به جامعه هنرمند كشور معرفی كرد؟ همان طور كه گفته شد دهه 80 را می توان دهه طلایی ساخت مجموعه‌های تلویزیونی نامید. از «شب دهم» و «میوه ممنوعه» حسن فتحی تا «روزگار قریب» و «هزاران چشم» كیانوش عیاری تا «مختارنامه» به كارگردانی داود میرباقری كه در سال‌های پایانی دهه 80 روی آنتن رفت و تا مرداد سال 90 پخش آن ادامه داشت.
سریال «یوسف پیامبر» به كارگردانی فرج‌الله سلحشور، «زیر تیغ» محمدرضا هنرمند، «دوران سركشی» و «شهریار» كمال تبریزی، «خواب و بیدار» مهدی فخیم زاده، «كیف انگلیسی» ضیا‌الدین دری، «صاحبدلان» و «نردبام آسمان» محمد حسین لطیفی، «پیله های پرواز»، «ترانه مادری»، «فاصله ها» و «دلنوازان» حسین سهیلی زاده، «ترش و شیرین»، «بزنگاه»، «خانه به دوش» و «متهم گریخت» و «كوچه اقاقیا» رضا عطاران، مجموعه‌های «دردسر والدین»، «پاورچین»، «نقطه چین»، «جایزه بزرگ»، «شب‌های برره»، «باغ مظفر»، «مرد هزار چهره» و «دو هزار چهره» مهران مدیری، «اغما» و «روز حسرت» سیروس مقدم، «مسافری از هند» قاسم جعفری، «رسم عاشقی» سعید سلطانی، «او یك فرشته بود» علیرضا افخمی، «جراحت» محمد مهدی عسگرپور، «كتابفروشی هدهد» مرضیه برومند، «بانكی ها» مهدی مظلومی، «پشت كنكوری ها» پریسا بخت آور، «فقط به خاطر تو» اكبر منصور فلاح، «عملیات 125» بهروز افخمی، «زیر آسمان شهر» مهران غفوریان و بسیاری آثار دیگر همه در كارنامه موفق و به یادماندنی سریال سازی دهه 80 جای می گیرند.
از میان این همه مجموعه تلویزیونی در گونه‌ها و ژانرهای مختلف كه بر پای بسیاری از آنها نام بزرگان تلویزیون و سینمای ایران حك شده، معرفی و شناساندن بازیگرانی را نیز داریم كه اولین حضور خود را در حرفه- هنر بازیگری تجربه می كردند.
مصطفی زمانی، جواد عزتی، شاهرخ استخری، حدیث میرامینی، سیاوش خیرابی، سحر قریشی، سمانه پاكدل، نیما شاهرخ شاهی، نفیسه روشن، سوگل طهماسبی، حامد كمیلی، پوریا پورسرخ، امیرحسین رستمی، امیر كاظمی، هادی كاظمی، الناز حبیبی، بهاره افشاری، مریم معصومی، حدیثه تهرانی، بیتا سحرخیز، خاطره حاتمی، افسانه پاكرو، كاوه سماك باشی، مریم خدارحمی، شهرزاد كمال زاده، بهنام تشكر، هستی مهدوی فر، گلاره عباسی و بسیاری از بازیگران این دهه یا اولین حضورشان در قامت یك بازیگر را در مجموعه‌های تولید شده در سال 80 تجربه كرده اند و یا مانند كسانی چون امیر جعفری، احمد مهرانفر، شبنم فرشادجو، بهنوش طباطبایی و... با حضور در یك یا چند مجموعه موفق تلویزیونی در این دهه موفق به ثبت چهره خود به عنوان یك بازیگر كاربلد شده اند.
با دیدن نام این بازیگران، پرسشی كه اكنون آنان تا چه میزان در مسیر حرفه ای خود قرار گرفته اند؟ پاسخ داده می شود. اما سوال این است كه روند ورود بازیگران جدید به پروژه‌های تلویزیونی ادامه دارد؟ آیا حمایت ویژه ای برای تازه واردها صورت می گیرد؟ و یا اینكه آسیب‌ها و فرصت‌های این رویداد چه خواهد بود؟ و تعریف یك هویت صنفی برای اعضای خانواده بزرگ تلویزیون به ویژه بازیگران مجموعه‌های مختلف در كجای برنامه ریزی‌ها و سیاست‌های سازمان صدا و سیما قرار می گیرد؟ بر این اساس چنین سوالاتی را در گفت‌وگو با چندتن از بازیگر دهه هشتادی مطرح كردیم تا پاسخ سوالاتمان را بصورت مشخص دریابیم.

** خاطره حاتمی: بازیگران جدید برای ادامه مسیر خود نیاز به حمایت دارند
خاطره حاتمی كارنامه پُر و پیمانی در عرصه بازی در مجموعه‌های تلویزیونی و البته آثار سینمایی دارد. حضور در 14 مجموعه تلویزیونی و بیش از 10 اثر سینمایی از جمله فعالیت‌های اوست كه غالبا انتخاب‌های خوبی هم به شمار می روند. او با مجموعه «فقط به خاطر تو» به كارگردانی اكبر منصور فلاح در سال 82 دیده شد.
حاتمی به حضور در مجموعه‌های تلویزیونی علاقه دارد و می گوید: تلویزیون مخاطبان بیشتری دارد و من خیلی كارهای تلویزیونی ام را دوست داشته و علاقه دارم كه باز هم در همین مِدیوم كارهای جدیدتری داشته باشم چون به نظرم همه فرصت رفتن به سینما را ندارند یا شاید استطاعت مالی برای دیدن تئاتر را نداشته باشند اما تلویزیون رسانه ای برای همه اقشار جامعه است و اساسا بازیگرانی كه با مجموعه‌های تلویزیونی مطرح شدند شهرتشان خیلی بیشتر از بازیگرانی است كه در سینما دیده شده اند.
بازیگر مجموعه «از نفس افتاده» معتقد است: تلویزیون از این جهت كه امكان دیده شدن را به بازیگر می دهد و كثرت مخاطب دارد، تریبون خوبی برای ارائه استعدادهای یك بازیگر است. مگر اینكه نتیجه یك سریال در جذب مخاطب موفقیت آمیز نباشد، چون به هر حال همه كارها كه خوب از آب در نمی آیند و جزو آثارِ «خیابان خلوت كن» نمی شوند.
متاسفانه تا حدودی كیفیت كارها پایین آمده و من كه جزو بازیگران به نسبت قدیمی تلویزیون هستم وقتی مقایسه ای را انجام می دهم می بینم تفاوت‌های بسیاری ایجاد شده است. گاهی همان قرارداد 10 سال پیش را می خواهند با تو ببندند كه این قضیه در همه ابعاد كار تسری پیدا می كند. در گذشته بازیگران تلویزیون دستمزد بیشتری می گرفتند شاید به همین دلیل مالی كیفیت كارها اُفت پیدا كرده اما این اتفاقات از اهمیت تلویزیون نمی كاهد چون در هر كشوری تلویزیون از مهم ترین رسانه‌ها به شمار می رود.
این بازیگر تلویزیون و سینما با بیان اینكه اگر انتخاب، انتخاب خوبی باشد فرقی نمی كند كه شما از چه مدیومی شروع كرده باشید و چه بسا در تلویزیون بیشتر هم دیده شوید، ادامه می دهد: ببینید مساله فقط ورود افراد مهم نیست. نمی شود كه فقط چهره جدید معرفی كرد. ادامه مسیر نیاز به یك مدیریت صحیح دارد.
وی افزود: اگر بخواهم بیشتر توضیح دهم این است كه اگر تعداد كمتری چهره معرفی شوند اما در سال‌های بعد برای همكاری با آنها در مجموعه‌های تلویزیونی یك برنامه ریزی مشخص وجود داشته باشد خیلی بهتر از این است كه هر سال تعداد زیادی بازیگر را مطرح كنیم اما هیچ فكری برای ادامه مسیر كاری آنها نداشته باشیم و سال‌ها بعد از عرصه كار محو شوند. بعد این شك و شبهه به وجود می آید كه فلان بازیگر در مجموعه های تلویزیونی چرا دیگر دیده نشد و دیگر كار نكرد؟
حاتمی ادامه می دهد: یك هویت صنفی برای بازیگران تلویزیون نیاز است. هر چند صنف‌ها اصولا كار خیلی عجیبی انجام نمی دهند اما حداقل بیمه می كنند، شاید به یك سیستم كارآمدتر نیاز باشد. یك مدیریت منسجم در این زمینه می تواند بسیار كارساز باشد. همه بازیگرانی كه زحمت كشیده اند و دیده شده اند چاره ای جز انجام ادامه كار در همان مسیر را ندارند مثلا یك بازیگر دیگر نمی تواند برای معیشت خود كار دفتری و اداری انجام دهد و در حقیقت مقتضیات این است كه در یك مسیر مشخص ادامه كار دهد.
بازیگر سینمایی «دربست» می گوید: حداقل باید برنامه ای برای آینده كاری كسانی كه تا الان ورود پیدا كرده اند صورت گیرد. تلویزیون مثل خانواده است و در این رسانه با بسیاری از آدم ها آشنا می شوی و این خیلی بد است كه بعضی بازیگران تا 10 سال در هیچ یك ازمجموعه‌ها دیده نشوند.
حاتمی ادامه می دهد: استفاده از چهره‌های جدید اما با یك مدیریت منسجم خوب است اما باید فكر كنیم كه بازیگری كه سه سال پیش در یك مجموعه بازی كرده و توانسته دیده شود و به محبوبیت یك سریال كمك كند اكنون كجاست. خدا را شكر الان كمی شرایط كار بهتر است و خب اگر بازیگری به كارش تسلط داشته باشد امكان ورود به آثار خوب سینمایی و یا صحنه تئاتر را هم دارد اما متاسفانه این اتفاق برای همه رخ نمی دهد.
وی افزود: بازیگری با روح و روان آدمی مرتبط است و نمی توان كسی را یك شبه ستاره و بعد رهایش كرد. این مساله در طولانی مدت آسیب‌های خود را به شكل‌های مختلف نشان می دهد.
بازیگر «باغ شیشه ای» ادامه می دهد: من هنوز رزیتا غفاری یا ماهایا پطروسیان را دوست دارم و جزو دنبال كننده‌های آنها هستم اما چندین سال است كه در هیچ مجموعه ای آنها را ندیده ام. تلویزیون تلاش می كند یك خوراك مناسب را در اختیار مردم قرار دهد اما بعد خودش هنرپیشه را گم و یا دورش می كند. این مساله اگر مدیریت بشود اتفاق خوبی است. ضمن اینكه برخی فیلمنامه ها برای برخی نقش های خاص احتیاج به چهره های جدید دارند اما گاهی می توان در كنار یك تركیب بازیگران قدیمی از بازیگران جدید نیز استفاده كرد.

**سمانه پاكدل: از هیچ كمكی برای تشكیل یك تشكل صنفی دریغ نخواهم كرد
پخش مجموعه «دلنوازان» ساخته حسین سهیلی زاده در سال 88 توانست چهره های مختلفی را به جامعه بازیگری معرفی كند كه بخش از این افراد اولین حضور خود را در این عرصه تجربه می كردند. هر چند تعدادی از این بازیگران در سال های قبل هم در مجموعه هایی ایفای نقش داشتند اما نمی توان تاثیر این مجموعه را بر دیده شدن و تعریف دوباره برای این بازیگران نادیده گرفت.
شاهرخ استخری، حدیث میرامینی، سیاوش خیرابی، سحر قریشی و سمانه پاكدل از جمله بازیگرانی بودند كه در دهه 80 معرفی شدند كه البته جملگی در این مجموعه خاطره انگیز به نقش آفرینی مشغول بودند.
بازی در مجموعه دلنوازان باعث شهرت سمانه پاكدل شد هر چند وی از سال 83 در این عرصه فعال بود. او پس از ازدواج با هادی كاظمی كه وی نیز با بازی در مجموعه «پاورچین» مهران مدیری در سال 81 به مخاطبان خود معرفی شده بود، دوباره مدتی خبرساز شد.
پاكدل نقطه شروع كار بازیگری كه از صفحه تلویزیون، یا پرده سینما و صحنه نمایش باشد را در اعتبار و كاربلدی هنرپیشگان تاثیرگذار نمی داند و می گوید: اگر این امر تاثیرگذار بود بسیاری از بازیگرانی كه از تئاتر و تلویزیون شروع كرده اند، امروز نام شان باعث فتح گیشه فیلم های سینمایی نمی شد. این اسامی از جواد عزتی و رضا عطاران گرفته تا نوید محمدزاده و امیر جعفری كم نیستند.
پاكدل معتقد است: اعتبار بازیگران به سینمایی، تلویزیونی و تئاتری بودن آنها نیست یا اینكه از چه مدیومی به این عرصه پا گذاشته اند، آنچه مهم است استفاده صحیح از استعدادهای هنری افراد است. ضمن اینكه وقتی یك استعداد تكرار می شود مفهوم خود را از دست می دهد. مفهوم كامل و درستی از سوپراستار نداریم. مگر می شود در سه دهه به تعداد انگشتان یك دست سوپراستار نداشته باشیم. حتما اشكالی در این میان است. تعداد تولیدات ما در سینما و تلویزیون و به تبع آن بازیگران كم نیست. اما اتفاق خوبی كه باید در مسیر كاری یك بازیگر بیفتد، برای 5 درصد از استعدادهای كشور رخ نمی دهد.
پاكدل ادامه می دهد: دادن فرصت برای دیده شدن چهره های جدید در سریال ها و مجموعه های تلویزیونی فی نفسه اتفاق خوبی است منتها نباید به صورتی باشد كه تنها فرصت حضور به تو را بدهند و بعد رها شوی و كسی نپرسد كه مشغول چه كاری هستی. مسلما هر بازیگری كه ورود پیدا می كند نیاز به حمایت دارد تا به مرور زمان بتواند به جایگاهی كه برای خود در نظر گرفته برسد.
بازیگر سینمایی «یكی از ما دو نفر» معتقد است: تلویزیون مخاطب زیادی دارد و برای احترام به این مخاطب باید یك سری زیرساخت ها لحاظ شود. بسیاری سریال های درجه یك طی این سال ها ساخته شده كه باعث اعتبار تلویزیون شده است اما سندیكایی برای اینكه از خانواده تلویزیون حمایت كند وجود ندارد.
وی افزود: سال هاست بازیگران بسیاری هستند كه تقاضای بیمه دارند. 13 سال است كه در این عرصه به طور پیگیر مشغولم اما یك برگ بیمه شامل حال من نشده است. خانه سینما هم ابتدا بازی در 10، بعد 7 و اكنون فكر می كنم حدود 5 اثر سینمایی را می خواهد تا به عضویت انجمن بازیگران درآیید. در حالی كه من بیشتر از این رزومه را در تلویزیون دارم اما هیچ حمایت صنفی از ما نمی كند كه حتی یك كارت اعتباری در این زمینه داشته باشیم.
پاكدل ادامه می دهد: در زمان چینش بازیگر، بسیاری مواقع برخی بازیگران مدعی می شوند كه فلان بازیگر نباید كنار من بازی كند چون در سطح من نیست و این فرهنگ اپیدمی می شود و نتیجه این است كه برخی بازیگران برجسته می شوند و برخی همچنان در حاشیه می مانند. موضوع این نیست كه بخواهیم مسئولان نقش اصلاح كننده داشته باشند، بلكه خودمان هم مسئول هستیم. رفته رفته بازیگرهایی كه روزی وارد این حرفه شده و استعداد دارند از چرخه حرفه ای خارج می شوند چون فلان بازیگر علاقه ای به در كنار او قرا گرفتن در یك مجموعه ندارد و این اتفاق خوبی نیست.
این بازیگر در ادامه به بازیگرانی كه سنی از آنها گذشته اما هنوز در نقش جوان ها بازی می كنند اشاره می كند و می گوید: چرا باید مخاطب هنوز یك سری چهره های مشخص را ببیند. چون عده ای تصمیم می گیرند به برخی بازیگران خاص میدان داده شود. در حالی كه همین بازیگرانی كه به عنوان چهره های جدید مطرح كرده ایم هستند و توانایی دارند تا در نقش های بیشتری تجربه كسب كنند اما چرا از آوردن آنها ابا داریم. متاسفانه برای برخی به قدری چینش سایر بازیگران مهم است كه اجازه نمی دهند بازیگران جوان تر كنارشان بازی كنند چه ایرادی دارد یاد بدهیم و بگذاریم دیگران نیز كنارمان رشد كنند.
پاكدل پیرامون داشتن یك مرجع حمایت كننده از خانواده تلویزیون می گوید: سال هاست راجع به داشتن یك انجمن یا تشكلی كه از بازیگران تلویزیون حمایت كند صحبت می شود اما اتفاق خاصی نیفتاده. امیدوارم نه تنها برای تازه واردان به این عرصه بلكه برای پیشكسوتانی كه عمرشان در این راه طی شده، اتفاقات خوبی بیفتد. اقتضائات شغلی هنرمندان باعث می شود كه بیشتر در معرض آسیب های مختلف قرار بگیرند بنابراین نیاز مبرم به یك نهاد حمایت كننده داریم. نباید ورود به این عرصه راحت باشد و از آن سو بعد از ورود نیروهای جدید نباید آنان را به حال خود رها كنیم. من اگر بتوانم قدم كوچكی در راه تشكیل یك تشكل صنفی برای خانواده تلویزیون بردارم دریغ نخواهم كرد.

**شهرزاد كمال زاده: بازیگر تلویزیون دستش از بازیگر سینما كوتاه تر است
اولین حضور شهرزاد كمال زاده به سال 1381 در مجموعه «هزاران چشم» به كارگردانی كیانوش عیاری برمی گردد. كمال زاده بعد از آن با سینمایی «دیشب باباتو دیدم آیدا» به كارگردانی رسول صدرعاملی در سال 1383 مسیر حرفه ای خود را پیش گرفته و تاكنون نیز بیش از 20 مجموعه تلویزیونی و 8 اثر سینمایی را در كارنامه خود ثبت كرده است. او نزدیك به یك سال است كه در مجموعه «عروس تاریكی» مشغول به كار است.
كمال زاده درباره ورود چهره های جدید به تلویزیون می گوید: تلویزیون مخاطب بیشتری دارد بنابراین فرصت بیشتری را در اختیار بازیگر قرار می دهد اما به صرف این كثرت مخاطب، نمی توان گفت كه تلویزیون توانایی دارد یك بازیگر را محبوب كند یا بشناساند، چون ملاك های مختلفی كه از مهم ترین آنها توانایی و استعداد، درایت و انتخاب های درست در كنار اخلاق حرفه ای او است، باعث مطرح شدن یك بازیگر می شود. دیده شدن در مجموعه های تلویزیونی می تواند یك فرصت باشد كه در اختیار یك بازیگر قرار می گیرد تا محبوب شود و سال ها در ذهن مخاطب ثبت شود. اما برای ادامه راه یك بازیگر نیاز به حمایت دارد.
بازیگر «روزهای قریب» معتقد است: به نسبت تجربه 18 ساله خود اگر بخواهم بگویم نمی شود معیاری برای بیشتر دیده شدن یك بازیگر مشخص كرد. هر بازیگری یك زمان طلایی دارد كه در آن بیشتر دیده می شود در این زمان طلایی ممكن است برایش پروژه ای سینمایی یا تلویزیونی رقم بخورد، بنابراین نمی توان به طور صد در صد گفت كه تلویزیون بیشتر ستاره سازی می كند.
او با تنوع چهره در سریال های تلویزیونی موافق است و می گوید: دوست دارم چهره های جدید در مجموعه های تلویزیونی معرفی شوند، چون به نظرم پتانسیل های خیلی خوبی در این زمینه داریم. هر كدام از ما از یك جایی شروع كرده ایم، باید به پتانسیل افراد نگاه كنیم نه به اینكه چون می خواهیم در یك پروژه هزینه ها را كم كنیم، دری را باز كنیم كه بسیاری از بازیگران سال ها برای آن تلاش كرده اند.
او ادامه می دهد: «خیلی خوب است كه از چهره های جدید استفاده كنیم و اجازه دهیم تجربه كسب كنند؛ چون به هر حال ما همیشه در یك سن باقی نمی مانیم و نیاز است چهره های جدیدتر وارد شوند و جای ما را پر كنند، چه بسا حتی بهتر از ما هم ظاهر شوند. اما آرزویم این است حتما كسانی وارد این مسیر شوند كه ضمن داشتن توانایی لازم، آموخته باشند كه با اخلاق حرفه ای حرمت جایگاه شغلی و انسانی خود را حفظ كنند.
بازیگر «بچه های نسبتا بد» به آموزش های فراتر از بازیگریِ صرف معتقد است و می گوید: باید استفاده از فرصتی كه در اختیار بازیگر قرار داده شده را به او آموزش دهیم و صرفا به این فكر نباشیم كه یك نفر را یك شبه مطرح یا معروفش كنیم. در این صورت با بازیگرانی مواجه می شویم كه اطراف و مسیر را به خوبی می شناسند و تحت یك سری هیجانات رفتار نخواهند كرد.
او با تاكید بر علاقه خود به حضور چهره های جدید بازیگری در مجموعه های تلویزیونی ادامه می دهد: درفیلم ها و سریال های مختلف تكرار یك سری چهره ها باعث می شود مخاطب فاصله بگیرد و به همین دلیل خوشحال می شوم تا چهره های جدید در این عرصه شناخته شوند و انرژی های جدید و نگاه های نو و متفاوت در كنار بازیگران دیگر بتوانند كاری كنند تا مخاطب بیشتر از همیشه به تلویزیون اقبال نشان دهد.
اما معایب و مزایای این اتفاق چیست؟ كمال زاده تاكید دارد: حضور چهره های جدید معایب و مزایایی هم برای یك مجموعه تلویزیونی دارد. از مزایای آن صرفه جویی در برآورد هزینه یك پروژه است و در كنار آن به دلیل كم تجربه بودن چهره های جدید استهلاك زمانی ممكن است به آن پروژه وارد شود، چون برداشت های بیشتری گرفته می شود و بازیگران دیگر باید انرژی بیشتری بگذارند تا آن بازیگر خاص بهتر بتواند خود را در آن فضا قرار دهد، البته همه اینها برای ما هم اتفاق افتاده اما خوب است كه بر اساس ظرفیت و توان بازیگر نقش ها را واگذار كنیم تا آن افراد شرایط پذیرش فرصتی كه در اختیارشان قرار گرفته را داشته باشند.
وی گفت: بنابراین ضمن آموزش بازیگری و فضای پشت دوربین به همان اندازه هم روی روحیات و شناخت ویژگی های جایگاه شان باید كار شود. البته شاید آنها هم گناهی نداشته باشند چون به یك فضای نو آمده اند كه هیچ شناختی نسبت به آن ندارند و این امر گاها باعث تزلزل می شود.
اما آیا بازیگری در تلویزیون توانسته در این سال ها یك هویت صنفی برای فعالان این عرصه ایجاد كند؟ بازیگر مجموعه «دارا و ندار» پاسخ می دهد: بازیگران تلویزیون خیلی مظلومند. به این دلیل كه فضا یا نشستی با مدیران و دست انداركارانی كه در مسائل اجرایی تاثیرگذارند ندارند. هیچ پشتوانه بیمه ای شامل حال آنها نمی شود. اگر یك بازیگر تلویزیون بخواهد یك مدرك صنفی و شغلی به جایی ارائه دهد چیزی در دست ندارد مگر شناخت و لطف مردم كه در مجموعه ها او را دیده اند و می شناسند. بنابراین خوب است كه به داشتن یك هویت صنفی توسط سازمانی كه زیرمجموعه آن نهاد، اندیشیده شود.
او ادامه می دهد: دست یك بازیگر تلویزیون به نسبت یك بازیگر سینما بسیار كوتاه تر است. به عنوان كسی كه از تلویزیون شروع كردم و 18 سال است كه در این زمینه مداومت داشته ام احساس می كنم كه بارها به فضایی نیاز داشتم كه شرایط و دغدغه ها یا مسائل كاری را با یك مرجع بازگو كنم اما هیچ وقت چنین فضایی وجود نداشته است. بازیگران تلویزیون به لطف مردم است كه به كارشان ادامه می دهند. فكر كنید شما به یك وام بانكی نیاز دارید برای تضمین هیچ مدرك شغلی در اختیار شما قرار نمی دهند تا به بانك ارائه دهید. دوست داریم فضای صنفی وجود داشته باشد تا مشكلات شغلی خود را مطرح كنیم و بتوانیم تعاملات فكری داشته باشیم و داشتن این هویت صنفی از اهم واجبات است.

** كاوه خداشناس: ورود بازیگران تازه نفس و تحصیل كرده عین ثواب است
كاوه خداشناس را می توان از جمله بازیگرانی در نظر گرفت كه بعد از سینمایی «خداحافظ رفیق» با مجموعه های تلویزیونی «عملیات 125» بهروز افخمی و «رستگاران» سیروس مقدم در خاطره جمعی به عنوان بازیگر ثبت شد. او تا كنون در 15 مجموعه تلویزیونی و سه اثر سینمایی نقش آفرینی كرده و در حال حاضر مشغول بازی در سریال «وقت صبح» جواد میرآقا زاده است كه گفته می شود اواخر سال جاری روانه آنتن شود.
كاوه خداشناس با توجه به تحصیلات دانشگاهی اش شروع كارش با تئاتر بوده، او درباره تاثیر رسانه ای كه بازیگر با آن دیده می شود، در مورد مسیر شغلی این صنف می گوید: هر كسی به شكلی وارد این حرفه می شود اما اینكه این امر بخواهد در ماندگاری بازیگر تاثیر داشته باشد، ارتباط چندانی ندارد و بیشتر بستگی به كاراكتر بازیگر و مجموعه توانمندی ها، هدف و مسیری دارد كه آن فرد بصورت خاص برای خودش مشخص می كند.
خدا شناس ادامه می دهد: ورود من به عرصه بازیگری نیز یك سیر تكوینی آهسته آهسته بود و خیلی مشخص نمی توان كاری خاصی را ذكر كرد. بعد از فیلم «خداحافظ رفیق» با مجموعه های تلویزیونی «رستگاران» و «عملیات 125» بین مردم بیشتر شناخته شدم.
تنوع چهره را كاوه خداشناس در عرصه مجموعه های تلویزیونی خوب می داند. اما معتقد است: مخاطبان تلویزیون بیشتر دوست دارند چهره هایی كه می شناسند، در تیپ های خاصی ظاهر شده اند و قبول شان كرده اند را ببینند. این علاقه هم به جنس متفاوت مخاطبان تلویزیون و سینما مربوط می شود. كمااینكه در چند سال اخیر این اتفاق جواب نگرفت. چون مقتضیات تلویزیون متفاوت است. اما به فراخور هر دهه نیروهای جوان تر وارد می شوند كه این اتفاق ناگزیری است.
خداشناس در پاسخ به این استدلال كه در سینما به دلیل گیشه و مقتضیات برگشت سرمایه با استفاده از بازیگران چهره و سوپراستارها بیشتر جواب دهد اما در تلویزیون امكان استفاده از بازیگران سریال اولی بیشتر وجود دارد، می گوید: اتفاقات اخیر را اگر نگاه كنید متوجه می شوید كه بسیاری از چهره ها با ورود مستقیم به فضای سینما تعریف شده اند، چهره های جوانی بوده اند كه پشتوانه تئاتری داشتند ولی مردم از حضورشان مطلع نبوده اند. شاید با یك چینش بازیگر صحیح بتوان چهره های جدید را در كنار بازیگران مطرح قرار داد و تعریف كرد. اما مخاطبان تلویزیون با بازیگرانی كه چشم شان به آنها آشناست بیشتر ارتباط برقرار می كنند.
داشتن هویت صنفی مساله ایست كه بازیگر «برادر» نیز به آن تاكید دارد و یاد آور می شود:هر تشكل و اتحادی برای اعضای تلویزیون مفید است مخصوصا در فضای فعلی كه در این كثرت معلوم نیست هر كسی كجا هست و چه می كند و چه عقبه و پشتوانه ای دارد، بودن چنین هویت صنفی بسیار لازم و مفید است. به نظر من عجیب است كه چرا طی این سال ها این صنف تشكیل نشده و جای خالی آن بسیار احساس می شود. ظاهرا كسی نمی خواهد این مسئولیت را بر عهده بگیرد چون شاید با خودش تبعاتی داشته باشد اما به نظر من بودنش خیلی مفید خواهد بود.
وی در نهایت اضافه می كند: انتخاب بازیگران جدید اگر بر اساس شایسته محوری و مهارت های هنری یك شخص صورت بگیرد نه تنها خالی از عیب است بلكه برای فضای هنری مفید هم هست چون فقدان نیروی تازه نفسِ تحصیل كرده و با استعداد احساس می شود و به نظرم خیر و ثواب ویژه ای هم دارد.

** حدیثه تهرانی: نداشتن یك هویت صنفی برای بازیگران تلویزیون یك نقص است
حدیثه تهرانی نیز از جمله بازیگرانی است كه در دهه 80 با مجموعه «به كجا چنین شتابان» به مردم معرفی شد. بازیگری كه با حضور در 9 مجموعه تلویزیونی و 5 فیلم سینمایی اكنون مشغول بازی در مجموعه «بهترین سال های زندگی ما» به كارگردانی احمد كاوری است.
اینكه یك بازیگر از چه مدیومی پا به عرصه این هنر می گذارد چندان در مسیر شغلی او تاثیرگذار نیست، این را حدیثه تهرانی می گوید و ادامه می دهد: به جز شروع كار متغیرهای فراوانی در ادامه مسیر، از جمله استعداد و توانایی بازیگر، شناخت مسیر و داشتن هدف و رفتار حرفه ای دخیل هستند كه می توانند در آینده كاری یك بازیگر بسیارتاثیرگذار باشند و در كنار اینها با كمی چاشنی شانس می توان آینده خوبی را ترسیم كرد. در غیر این صورت و صرفا اینكه از سینما شروع كرده باشی یا از تلویزیون یا تئاتر نمی تواند در آینده شغلی تاثیرگذار باشد.
بازیگر «خوش نشین ها» ادامه می دهد: من معتقدم تنوع چهره در مجموعه های تلویزیونی بسیار خوب است. بعضی وقت ها هر كانالی كه می زنید یك بازیگر دارد بازی می كند كه لطمه بزرگی به جذب مخاطب می زند. چون بیننده هنوز با نقش آن بازیگر خاص در شبكه یك همذات پنداری نكرده آن بازیگر را در شبكه دو هم می بیند. ورود بازیگران جوان هم مانند خون جدیدی است كه وارد سینما و تلویزیون می شود و این هم چیز بدی نیست. اما با اینكه با پول و روابط و ... برخی وارد این عرصه شوند مخالفم، چون باعث یك چرخه معیوب می شوند. نباید هنر با پول خرید و فروش شود اما اینكه بازیگری توسط تهیه كننده ای كشف شود و واقعا هم استعداد داشته باشد اتفاق خوبیست و همه از این اتفاق خوشحال می شوند.
تهرانی نیز مانند بازیگران دیگری كه سال ها در عرصه مجموعه های تلویزیونی فعال بوده اند به ایجاد یك خانه و یك هویت صنفی برای اعضای تلویزیون معتقد است و می گوید: وقتی بازیگری بیشتر وقتش را برای بازی در مجموعه های تلویزیونی می گذارد هیچ تفاوتی با بازیگر رسانه سینما ندارد، شاید وقت بیشتری هم بگذارد. اما برای اینكه عضو انجمن بازیگران خانه سینما شوید نیاز است تا چند فیلم سینمایی بازی كرده باشید و اینجاست كه بازیگری كه در مجموعه های تلویزیونی بسیاری هم نقش آفرینی كرده نمی تواند به عضویت این انجمن درآید و در كنار آن، تشكلی هم برای اعضای تلویزیون وجود ندارد كه این نقص بزرگی است.
فراهنگ**9246**3009