بساط دستفروشان در پیاده روها، به حق یا عامل حَق كشی

استان مازندران با انبوه جاذبه های گردشگری و قدمت دیرینه تاریخی، در برپایی بازارچه های سنتی نیز تاریخی كهن دارد، بازارچه هایی كه چون رنگین كمان از لباس و لوازم زندگی گرفته تا خوراكی ها را در بر می گیرند و از قضا مورد استقبال زیادی هم هستند.
این بازارچه ها مملو از دستفروشانی است كه بساط خود را كم كم از محل بازارچه ها فراتر می برند و همانند بیشتر شهرهای گردشگرپذیر كشور، پیاده روها را نیز پاتوق كسب و كار می كنند و در ایامی چون عید نوروز بازارشان داغ تر و وسیعتر هم می شود.
وسعت حیطه كاری این فروشندگان و اِشغال پیاده روها و روبروی مغازه های خیابان ها امروز چالشی بین این دو نوع فروشنده ایجاد كرده كه هر یك خود را مُحِق می داند و دیگری را به واسطه مزاحمت برای فعالیت و معیشت مورد نقد جدی قرار می دهد.
عیسی طبری یكی از كاسبان و بازاریان مازندرانی كه چندین نسل از اجدادش تا به امروز در كسب و كار پارچه و لباس بوده است می گوید: دیگر احترامی برای بازار وجود ندارد و كاسبان دستفروش بدون هیچ اجازه ای پیاده روها را قرق و بدون هیچ هزینه و به اصطلاح استهلاك، كسب درآمد می كنند، در حالی كه مغازه داران نه تنها هزینه قبوض آب و برق و غیره را دارند، بلكه باید به چندین نهاد مالیات و عوارض پرداخت كنند كه طبیعتا قیمت تمام شده فروش آنها افزایش می یابد.
وی با بیان اینكه دستفروشان به كسی پاسخگو نیستند، گفت: حكومت آنها بر پیاده روها، كار را به جایی رسانیده است كه به مقابل مغازه ها نیز تجاوز می كنند و نظارتی نیز از این بابت نیست.
وی با اشاره به این كه با دستفروشی مخالف نیست، افزود: اما در مازندران از قدیم الایام مناطقی مانند بازارهای روز و بازارهای محلی وجود دارند كه برای همین منظور دایر می شوند.
عمرانی یكی دیگر از كاسبان مازندرانی در خیابان هراز شهرستان آمل هم گفت: قرق پیاده روها فقط مربوط به شب عید نیست و هر شب همین بساط بر قرار است.
وی افزود: هر كدام از دستفروشان، محلی را برای بساط خود انتخاب كرده و پس از گذشت مدتی گویا سرقفلی پیاده رو را دارند و كسی نمی تواند به آنها چیزی بگوید.
وی موافقت شهرداری برای دستفروشی بعد از ساعت 8 شب را غیر منطقی دانست و افزود: برای محیطی مانند خیابان هراز، اغلب مشتریان ساعات شب به خرید می آیند و روزها عملا مشتری وجود ندارد.
وی اظهار داشت: بسیاری از كسبه ها میلیون ها تومان خرج دكور می كنند و میلیون ها تومان در سال عوارض می دهند و حال به خاطر دستفروشان برخی در حال تعطیلی هستند.
وی با اشاره به اینكه درآمد شهرداری از عوارض و مالیات مغازه داران تامین می شود و نه دستفروشان و شهرداری در قبال مغازه داران وظیفه ای دارد، افزود: اگر شهرداری ها نمی توانند جلوی این مساله را بگیرند، حداقل مالیات و عوارض شهری بر ما تحمیل نكنند.
بر اساس آمار امور مالیاتی سالانه، حدود یك هزار و 500 میلیارد ریال مالیات از مغازه داران استان دریافت می شود كه بخشی از آن برای زیرساخت های استان به مازندران باز می گردد و این امار منهای عوارض شهری است كه شهرداری ها از مغازه داران و كسبه دریافت می كنند.
اما از سوی دیگر، دستفروشان نیز از نداشتن محیط و بازار دائمی برای كسب درآمد گلایه دارند.
یك دستفروش زن آملی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: بازارهای قدیمی همه جایگیری شده است و دستفروشان قدیمی تر خود را مالك فضای كسب و كار خود می دانند. به همین دلیل ما مجبور به مراجعه به پیاده روهای شهر هستیم و برخی اوقات نیز با برخورد مغازه داران روبرو می شویم.
دستفروش دیگری كه عصبانی نیز به نظر می رسید با فریاد به خبرنگار ایرنا گفت: ما جای كسی را تنگ نكرده ایم و مغازه داران به اندازه كافی سود می برند.
این دستفروش كیف و كفش كه با چند عابر پیاده نیز به خاطر بسته شدن راه تردد درگیری لفظی پیدا كرده بود افزود: چندین سال است بخاطر نداشتن امكانات مالی برای اجاره یك مغازه به همین روال دستفروشی می كنم و تقریبا مشتری های ثابتی هم پیدا كرده ام و مشتری ها هم معمولا چون اجناس خود را ارزان تر از مغازه می توانند از ما تهیه كنند راضی هستند.
یكی از مراجعین به دستفروش های حاشیه خیابان، تورم بالا و نبود قدرت خرید از سوی مردم را دلیل استقبال بیشتر از اجناس دستفروشان برغم مطمئن نبودن از كیفیت كالاها دانست و گفت: مغازه دارها ناچارند هزینه های خود را روی اجناس خود حساب كرده و در واقع این مشتری است كه هزینه های مازاد آنها را پرداخت می كند.
وی افزود: برخی مغازه دارها هم امروزه به دلیل عدم ثبات قیمت ها و احتمال افزایش نرخ كالاها با مشتری مانند كسی برخورد می كنند كه در حال صدقه دادن جنس به او هستند در حالی كه مشتری هزینه كالای دریافت شده را نقدا پرداخت می كند و منتی بر سر او نیست.
مشتری دیگری اما معتقد است قیمت دستفروشان با مغازه دارها تفاوتی ندارد و این درحالی است كه خرید از مغازه دار اطمینانی برای مشتری به همراه دارد كه می تواند در صورت عدم رضایت و بروز مشكل در كالا به وی مراجعه كند.
این خانم 54 ساله افزود: از سوی دیگر كیفیت كالاهای مغازه دارها به دلیل اعتبار كاری خودشان بیشتر است و این در مورد دستفروش ها صدق نمی كند.
وی از سختی رفت و آمد بخاطر احاطه پیاده روها توسط دستفروشان گله كرد و گفت: ازدحام دستفروشان در خیابان هایی كه جوابگوی جمعیت در حالت عادی هم نیست، با هیچ منطقی سازگار نیست.
این بانوی آملی افزایش بازارچه های محلی دائمی در مركز و حاشیه شهر از سوی شهرداری را راهكار مناسبی برای پایان دعوای قدیمی مغازه دارها و دستفروشان عنوان كرد.

**شهرداری ها موظف به ساماندهی دست فروشان شدند
مدیركل امور شهری و شوراهای استانداری مازندران اعلام كرد: شهرداری ها موظف به ساماندهی دستفروشان شدند.
محمد محمدی تاكامی با اشاره به اینكه سفره شب عید باید برای همه مردم باز باشد و دستفروشان به عنوان طبقات كم برخوردار و حساس نباید از این سفره مستثنی شوند، افزود: اما از نظر قانونی استفاده از پیاده رو برای فروش ممنوع است و همه باید به این قوانین پایبند باشند.
وی همچنین گفت: برخورد با دستفروشان باید با حفظ تمامی شئون اخلاقی باشد و نباید برخورد سختی با این افراد انجام شود، اما دستفروشان نیز باید به قوانین پایبند باشند و با ماموران شهرداری همكاری كنند.
مدیركل امور شهری و شوراهای مازندران اظهارداشت كه دستورات لازم به شهرداری های مازندران برای تهیه مكانی مناسب جهت فعالیت دستفروشان داده شده و این مسئله در حال پیگیری است.
محمدی تاكامی همچنین گفت: در این دستورالعمل تا جای ممكن نیازهای دستفروشان دیده شده است و حتی مقرر گردید كه مكان مورد نظر به صورت داربستی و بازارچه ای نباشد و در محیطی باز قرار داشته باشد.
وی با بیان اینكه مطالبات مغازه داران نیز به حق است، تاكید كرد: ساماندهی دستفروشان در كار عملی اجرایی و قانونی، كاری فرهنگی است كه باید با سعه صدر انجام شود و نباید موجب دلخوری شهروندان از هم شود.
مدیركل امور شهری استانداری مازندران سد معبر در پیاده روها حتی توسط مغازه داران را عملی خلاف قانون دانست و افزود: تا عید این موضوع در پیاده روهای مازندران ساماندهی می شود، زیرا برای نوروز باید به بهترین شكل میزبان مهمانان نوروزی باشیم.
حال اینكه چرا برنامه ساماندهی دستفروشان، اجرای قانون سد معبر و گلایه های مغازه داران واقعی است، اما باید تا اطلاع ثانوی پیاده روها را مملو از دستفروشان و یا بساط مغازه داران دید، مساله ای است كه همه ساله وجود دارد و گویا تاكنون راه حل ها نتیجه نداده است.
9919/1899