سطح پایین نشاط اجتماعی در ایران

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، شادی و نشاط به عنوان یكی از احساسات ریشه ای مثبت و یكی از ضروری ترین خواسته های فطری و نیازهای روانی انسان نقش تعیین كننده ای در تامین سلامت فرد و جامعه داشته و از آنجا كه شادی همواره با خرسندی، خوش بینی و امید و اعتماد همراه است می تواند نقش تعیین كننده ای در فرایند توسعه جامعه داشته باشد. بر همین مبناست كه از سال 2000 میلادی به بعد در نگاه سازمان ملل برای تعیین سطح توسعه یافتگی كشورها متغیرهای نشاط یا شادكامی، امید به آینده، خشنودی و رضایت مندی افراد جامعه به عنوان یكی از متغیر های كلیدی وارد محاسبات شده است. به این صورت اگر مردم یك جامعه احساس شادكامی، خشنودی و رضایت مندی نكنند نمی توان آن جامعه را توسعه یافته قلمداد كرد.
گزارش نشاط سازمان ملل در سال 2016 نشان می دهد كه نمره نشاط در ایران در رتبه 105 قرار دارد. داده های این گزارش طی سال های 2013 تا 2015 از 157كشور جهان با شاخص های اقتصاد، كارآفرینی و فرصت ها، درك از فساد، بخشندگی، سلامت، اطمینان و امنیت و آزادی های فردی جمع آوری شدند.
گام نهادن در مسیر توسعه و یا ایجاد جامعه ای كه در آن آرامش و سعادت محقق شود به زمینه یا مقدماتی نیاز دارد كه با اتكا به آن این خواست تحقق یابد. از جمله این مقدمات نشاط اجتماعی است. اموری مانند كیفیت زندگی، رضایت مندی، امنیت اجتماعی، سلامت، رفتارهای جمعی و فراغت از جمله شاخص های شادی و نشاط اجتماعی است.
در این خصوص عباس قائد رحمت، معاون توسعه سرمایه اجتماعی و ساماندهی سواحل و دریا در سازمان امور اجتماعی كشور، در صدو چهاردهمین جلسه شورای اجتماعی كشور كه در محل وزارت كشور با موضوع نشاط اجتماعی برگزار شد، گفت: با توجه به نیازی كه در كشور احساس می‌شد و سیر افزایشی آسیب‌های اجتماعی در برخی از سنوات گذشته و همچنین لزوم اینكه اقداماتی ضرورت داشت در بعد نشاط اجتماعی در جامعه و شادكامی برای مردم پیش بینی شود، یكی از دستورات اصلی شورای اجتماعی كشور به این موضوع اختصاص پیدا كرد .
معاون سازمان امور اجتماعی كشور تصریح كرد: آمارها و گزارش‌ها متاسفانه نشان می‌دهد كه سطح نشاط اجتماعی در كشور پایین است. باید با همه شیوه‌ها و روش‌ها، دستگاه‌ها، سمن‌ها، ان‌.جی‌.او ها و جریان‌های داوطلبی مشاركت كنند و به میدان بیایند تا بتوانند سطح نشاط اجتماعی را در آستانه نوروز و تمام طول سال بالا برد.
عبدالرضا رحمانی فضلی در حاشیه یكصد و چهاردهمین جلسه شورای اجتماعی كشور در جمع خبرنگاران به موضوع نشاط اجتماعی اشاره كرد و افزود: نشاط اجتماعی در دستور‌های دائمی شورای اجتماعی است كه هم برای آسیب‌های اجتماعی بعد پیشگیرانه دارد و هم بعد درمان آسیب‌های اجتماعی در آن مطرح است.
وی با بیان اینكه جامعه به موضوع نشاط اجتماعی نیاز دارد گفت: مباحث كارشناسی و نظری بسیاری در كمیته‌ها درباره نشلط مطرح شد. نشاط موضوعی است كه به درون انسان‌ها باز می‌گردد و موجب ثبات، آرامش و رضایتمندی درونی می‌شود كه جلوه‌های بیرونی آن شادی است
وزیر كشور ادامه داد: در این جلسه پیشنهاداتی برای برنامه‌های كوتاه مدت ارائه شد كه با اجرای آن‌ها توسط دستگاه‌های اجرایی به عنوان زمینه ساز و بستر ساز با مشاركت واقعی مردم، می‌توانیم فضای نشاط را در جامعه افزایش دهیم.
با توجه به اهمیت موضوع پژوهشگر ایرنا با علی اكبر ارجمندنیا رییس موسسه روان شناسی دانشگاه تهران به گفت و گو نشست.
** نشاط اجتماعی و شاخص های آن
ارجمندنیا در خصوص ماهیت و چیستی نشاط اجتماعی و شاخص های آن گفت: منظور از نشاط اجتماعی داشتن روحیه شاد و سرزنده و مشاركت جدی در فعالیت های فردی و اجتماعی است به گونه ای كه منجر به افزایش كیفیت ز زندگی خود و اطرافیان شود. وی همچنین افزود: نشاط اجتماعی دارای شاخص های فردی، خانوادگی، اجتماعی ، اقتصادی و ذهنی و روانشناختی است.
ارجمندنیا افزود: یك فرد با نشاط از كیفیت زندگی خوبی برخوردار است. از امكانات حداقلی برای زندگی بهره مند است. ثبات و امنیت شغلی دارد و از بودن با اطرافیان لذت می برد و دیگران نیز بودن با او را بر تنهایی ترجیح می دهند.
** نشانه های نشاط در جامعه
ارجمندنیا در خصوص نشانه های شادی و نشاط در جامعه گفت: در یك جامعه با نشاط درگیری ها و خشونت های لفظی و فیزیكی كمتر رخ می دهد و مشاركت اجتماعی در آن در حد بهینه است. از آنجایی كه نشاط اجتماعی عنصری بازدارنده، پیشگیرانه از آسیب های فردی و اجتماعی است و به عنوان عنصری محرك در موفقیت های اجتماعی است ضرورت دارد تا مدیران جوامع برای آن برنامه ریزی داشته باشند.
وی همچنین افزود: این متغیر تاثیر گذار اجتماعی به شدت بر سلامت فردی و اجتماعی افراد و خانواده ها موثر است و به نوعی امنیت روانی اعضای جامعه را تامین می كند
** وضعیت ایران در خصوص شادی و نشاط اجتماعی
ارجمندنیا در تحلیل وضعیت ایران در خصوص شادی و نشاط اجتماعی گفت: وضعیت جامعه ما از منظر نشاط اجتماعی مطلوب نیست و خانواده ها و مردم عموما برنامه مشخصی برای افزایش نشاط و شادی اجتماعی ندارند. اگرچه اعتقاد اینجانب این است كه نشاط اجتماعی چالش مدیران جامعه است نه افراد و مردم. به عبارت بهتر نشاط اجتماعی نتیجه عملكرد مطلوب مدیریتی است در مقابل نشاط فردی چالش تك تك اعضای جامعه است.
ارجمندنیا افزود: عناصری همچون گسست روابط بین فردی، سست شدن روابط فامیلی، غلبه بیمارگون تكنولوژی و فضای مجازی بر زندگی روزمره افراد، چالش های اقتصادی، ناامنی های شغلی، ضعیف شدن رفتارهای اخلاقی، از جمله عواملی است كه به شدت نشاط اجتماعی جامعه فعلی ایرانی را تهدید می كند
**راهكاری برای افزایش نشاط در جامعه
ارجمندنیا در این خصوص گفت: همان گونه كه عرض كردم نشاط اجتماعی بیشتر متاثر از تصمیمات دولت هاست تا افراد یك جامعه. پس ضروری است كه این موضوع در تمام تصمیمات ریز و درشت دولت ها نفوذ داشته باشد.
پژوهشم** م.ا.