زندگي از كف ماهي قرمز سُر خورد

به گزارش ايرنا، ماهي قرمز همه ساله چند روز قبل از فرا رسيدن عيد نوروز همانند قاصدك، عطر و بوي بهار را به مشام مي رساند امسال نيز با جنب و جوش خود به دنبال گل انداختن لپ هاي بهار و سرخ كردن سفره هفت سين عيد است.
فروش ماهي قرمز در خيابان ها هميشه خبر از آمدن بهار مي دهد و با حضور خود در بساط ماهي فروشان جنب و جوش روزهاي پاياني سال را در كنار سفره هاي هفت سين، ميوه و شيريني و ساير اقلام شب عيد بيشتر مي كند.
اين مهمان كوچك كه سال هاست در سفره هاي هفت سين ايراني جايي براي خود باز كرده است به ماهي گلي، ماهي قرمز و ماهي حوضي شهرت دارد و تاريخچه اش به كشور چين باز مي گردد اما در سال هاي گذشته عضوي از خانواده هاي ايراني هنگام لحظه سال تحويل است.
ماهي قرمز براي قرارگيري در سفره عيد ايراني ها همه ساله از اوايل اسفند از سوي فروشندگان به خيابان ها و مغازه ها مي آيد و در داخل سطل ها و شيشه هاي بزرگ و آكواريوم هاي مكعبي و تنگ هاي سفالي و شيشه اي قرار مي گيرد تا براي رهگذاران دلبري كند.
كودكان به دليل ظرافت اين ماهي ها بيشترين مشتريان آنها هستند و پدرها و مادرها نيز در كنار خريدهاي ضروري شب عيد يك تا چند قطعه از ماهي هاي حوضي را براي خريد انتخاب مي كنند.
خريد و قرار دادن ماهي قرمز در كنار سفره هفت سين موافقان و مخالفان خود را دارد و موافقان كه بيشتر خانواده ها هستند آن را جنبه اي از تزئين و زيبايي در كنار هفت سين و نمادي از زندگي لحظه تحويل سال مي دانند.
مخالفان آن نيز بر اين باورند كه محبوس كردن اين حيوانات در داخل تنگ هاي شيشه اي به نوعي حيوان آزاري محسوب مي شود و عده اي نيز آنها را به عنوان گونه هاي مهاجم محيط زيست ايران مي دانند و برخي هم ديدگاه بهداشتي به آن دارند و اين ماهي ها را بعضا ناقل بيماري هاي مشترك بين ماهيان و انسان اعلام مي كنند.
برخي هم بر اين باورند ماهي قرمزِ گلي مي‌تواند حتي تا ۲۰ سال هم عمر كند و با حبس كردن آن در شرايط نامناسب و تُنگ‌هاي هفت‌سين، اجازه ۲۰ روز زندگي كردن هم به اين موجود زيبا داده نمي شود.
در هر صورت ماهي قرمز با تكاپوي خود در ظرف هاي بزرگ كنار خيابان به دنبال نقش آفريني در سفره هاي مردم است و اكنون نيز در خيابان هاي شهرستان هاي استان كردستان همانند ساير نقاط كشور حضوري پر رنگ دارد و مي خواهد با رنگ قرمز خود گرما بخش محفل نوروز باشد.

** اطلاعي از آسيب هاي ماهي قرمز ندارم ولي مي خرم
يكي از خريداران ماهي قرمز در خيابان انقلاب سنندج كه چهار قطعه ماهي را در داخل پلاستيك قرار داده در جواب سئوال مهمترين انگيزه از خريد آن مي گويد: طبق عادت هرساله اين ماهي ها را خريده و باور دارم يكي از اجزاي جدانشدني سفره هفت سين است.
وي مي گويد كه اطلاعي از بيماري هاي اين ماهي و همچنين آسيب هاي آن نسبت به محيط زيست ندارم اما هر ساله در روز 13 بدر آن را در رودخانه ها يا پشت سدها رها مي كنيم تا به زندگي خود ادامه دهد.

**مردم ماهي قرمز را در زيستگاه ها رها نكنند
معاون فني اداره كل حفاظت محيط زيست كردستان در اين ارتباط مي گويد: ماهي قرمز از گونه هاي بومي ايران نيست و با توجه به همه گير شدن فرهنگ خريد آن در ايام نوروز به مردم توصيه مي شود كه پس از ايام تعطيلات نوروز در اكوسيستم طبيعي استان رها سازي نشود.
شهاب محمدي افزود: براي جلوگيري از رهاسازي اين ماهي در زيستگاه هاي طبيعي استان با شهرداري هاي استان هماهنگي هاي لازم براي تعبيه استخرهاي مختلف در سطح شهرها انجام شده تا قبل از زمان رهاسازي به اطلاع مردم رسيده شود.
وي اضافه كرد: با وجود اينكه آسيب هاي اين گونه ها بارها در رسانه ها اعلام شده اما باز هم بسياري از اين آسيب ها و معايب آگاه نيستند همواره به خريد آن ادامه مي دهند.

** ماهي قرمز براي اكوسيستم كردستان گونه اي مهاجم است
معاون نظارت و پايش اداره كل حفاظت محيط زيست كردستان نيز معتقد است ماهي قرمز به علت اينكه گونه اي غير بومي است براي زيستگاه هاي استان مهاجم شناخته مي شود و در زمان حاضر تا شكل گيري فرهنگ عدم استفاده از آن حفاظت محيط زيست تنها از خريد و فروش گونه هاي حيات وحش در كنار اين ماهي ها جلوگيري مي كند.
اقبال حميدي گفت: اين اداره كل طبق كنوانسيون تنوع زيستي مبني بر مقابله با سوء تاثيرات گونه هاي مهاجم و غير بومي بر تنوع زيستي به صورت جدي با هر گونه خريد و فروش گونه هاي حيات وحش مقابله مي كند و عرضه آنها در كنار ماهي قرمز پيگرد قانوني دارد.
وي با اشاره به اينكه در روزهاي پاياني سال و نزديك شدن به عيد نوروز، عده اي افراد فرصت طلب و سودجو در برخي مناطق اقدام به خريد و فروش غيرمجاز گونه هاي جانوري مانند مار، سمندر، لاك پشت در كنار ماهي قرمز مي كنند اضافه كرد: بر اساس اين كنواسيون و مواد 7 و 10 قانون شكار و صيد، خريد و عرضه تمامي اين گونه ها ممنوع و با متخلفان به شدت برخورد مي شود.
حميدي افزود: بر اين اساس ماموران يگان حفاظت محيط زيست اين اداره كل در اين ايام به گشت و نظارت مستمر بر مراكز خريد و فروش ماهي قرمز و پرنده فروشي هاي سطح استان اقدام مي كنند و درصورت مشاهده هر گونه تخلف، ضمن ضبط جانوران وحشي و رهاسازي آنها در طبيعت، با افراد خاطي و سودجو براساس قوانين و مقررات برخورد مي كنند.
وي گفت: برخورد با عرضه گونه هاي مهاجم مانند ماهي گوشتخوار زبرا و لاك پشت پشت قرمز به شدت در حال انجام است و ماموران پس از كشف و ضبط به دليل آنكه به شدت محيط زيست و زيستگاه هاي استان را به خطر مي اندازند آنها را معدوم سازي مي كنند.
حميدي از شهروندان خواست از خريد جانواران وحشي خودداري كنند و در صورت مشاهده هر گونه تخلف مراتب را به سامانه تلفني 1540 و يا ادارات محيط زيست اطلاع دهند.

** رعايت بهداشت فردي هنگام نگهداري از ماهي قرمز از ضرورت هاي حفظ سلامت است
سرپرست بهداشت عمومي اداره كل دامپزشكي كردستان نيز در اين ارتباط معتقد است: ضوابط و تحقيقات دامپزشكي با نگهداري و عرضه ماهي قرمز به دليل شرايط نگهداري در تنگ، محبوس شدن در يك مكان كوچك و احتمال انتقال بيماري ها موافق نيست.
عابد نمدي با اشاره به اينكه پرورش اين ماهي در كشور صورت مي گيرد اظهار داشت: دامپزشكي در خصوص خريد و فروش آن اقدام به توجيه فروشندگان و اطلاع رساني در خصوص بيماري اين ماهي كرده است.
وي گفت: لازم است شهروندان هنگام نگهداري از اين ماهي به نكاتي مانند دست زدن به ماهي قرمز بدون دستكش يا حفاظ خودداري كنند، استفاده از غذاي مناسب آن، جلو گيري از قرار گرفتن ظرف ماهي مقابل آفتاب و عدم رها سازي در رودخانه ها دقت كافي داشته باشند.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي پيشتر اعلام كرده ماهي هاي قرمز ممكن است عصبي يا بيمار باشند، مهمترين راه شناخت اين ماهي ها چرخش مكرر ماهي داخل تنگ و ديگر ظروف نگهداري است.
از اين رو لازم است در خريد ماهي قرمز بايد به يكسري نكات توجه كرد، شكسته شدن يا تاخوردن بال هاي ماهي، شناي نامتعادل، بيرون زدگي چشم ها، تشكيل گلوله هاي پنبه اي اطراف دهان، دم يا بال ها و سفيدك زدن جداره پوست از اعلام بيماري ماهي هاي قرمز است كه از خريد آنان بايد اجتناب كرد.
با توجه به آسيب هاي نگهداري از ماهي قرمز در خصوص اهميت نگهداري از محيط زيست و بهداشت اجتماعي در صورت اصرار بر خريد آن بهتر است با رعايت مسائل بهداشتي نگهداري شود.
انتظار مي رود به مروز زمان با حذف آن سفره هاي عيد گامي در حفظ محيط زيست و همچنين جلوگيري از حيوان آزاري برداشت و بجاي ماهي، از نماد آن در هفت‌ سين استفاده كرد.
گزارش از حسن حسين زاده
3034