آداب از یاد رفته عید نوروز

به گزارش ایرنا، عید نوروز یكی از زیباترین آئین های ایران زمین به است كه با آداب و رسوم خاص مردم هر منطقه از این مرز و بوم یك سرمایه اجتماعی مهمی برای كشور محسوب می شود و حفظ این سنت ها و گوناگونی آداب در حفظ و حراست از این آئین كهن نقش بی بدیلی ایفا می كند.
مراسمی نظیر خرید سال نو، چهارشنبه سوری، خانه تكانی، سفره هفت سین، دید و بازدید عید، شنبه گردش و سیزده به در از جمله این سنت ها به شمار می رود، گرچه این آیین ها در بین اقوام و حتی استانهای كشور رنگ و شكل خاص دارد، اما همه این سنت ها در نهایت منجر به انسجام و یكپارچگی فرهنگی ایران زمین می شود.
اما بسیاری از این سنت های زیبا و پسندیده نوروز با گذشت زمان و به موازت پیچیده شدن زندگی و توسعه شهرنشینی روز به روز كم رنگ تر از گذشته شده و برخی مراسم ها جایگزین این آداب و رسوم ناب شده است.
هرچند هنوز هم با مدرن شدن زندگی های امروزی آداب و رسوم و مناسبت ها برایمان جذاب هستند، ولی هرسالی كه از عمرمان سپری می شود به علت زندگی ماشینی و مهمتر از همه رسوخ فرهنگ غیرخودی در فرهنگ مردم هر منطقه از شدت آن شور و شوق وصف ناپذیر دوران كودكی و نوجوانی در این مناسبت ها كاسته است.
در چهارمحال و بختیاری نیز اگر چه هنوز برخی خانواده ها در به جای آوردن این آداب و رسوم تقید دارند، اما به مانند سایر مناطق كشور بسیاری از این آداب از اصالت خود فاصله گرفته و برخی نیز منسوخ شده است.
یك محقق و پژوهشگر تاریخ در همین خصوص می گوید: در سالهای اخیر شاهد شكل گیری سنت ها و آداب های نوآورانه ای هستیم كه جای سنت های گذشته را گرفته و این آداب جدید در سال های آینده به فرهنگ غالب كشور تبدیل می شود.
بابك زمانی پور افزود: امروزه شاهد حركت های خودجوش همچون نواختن موسیقی در كوچه و خیابان، نصب پرچم رنگی، نو كردن وسایل خانه كه به نوعی چشم و هم چشمی به شمار می رود و استفاده از وسایل تزئینی غیربومی از جمله رفتارهای جدیدی است كه در سال های اخیر بسیار پررنگ شده است.
وی تصریح كرد: اما برخی سنت ها هستند كه همچنان در شهركرد شاهد اجرای آنها هستیم و گرچه رنگ باخته اند اما هنوز منسوخ نشده اند.
این پژوهشگر تاریخ، آداب و رسوم قبل از سال تحویل را یكی از مهمترین آداب عید نوروز در شهركرد عنوان كرد و گفت: این آئین ها در گذشته پررنگ بود و مردم با آداب خاصی آن را بجای می آورند، اما امروزه بسیاری از این آداب رنگ باخته و رفتارهای جدید جای آن را گرفته است.
زمانی پور افزود: خانه تكانی، جمع كردن بساط كرسی و سفید كردن اتاق خانه ها، تعویض طاقچه پوش ها، تعمیر چراغ های خانه و تعویض شیشه (پیراهن) چراغ های گردسوز، شستن قالی و تمیز كردن محوطه خانه از جمله این آداب به شمار می رود.
وی، پخت نان و كاكولی در ایام نوروز را از دیگر آداب و سنن قبل از تحویل سال نو برشمرد و گفت: در گذشته زنان هر خانواده ضمن خرید مایحتاج خانه از جمله خوردنی ها و پوشیدنی ها به پخت نان و كاكولی برای تمام 13 روز عید نوروز می پرداختند و اعتقاد داشتند باید نان مورد نیاز در این ایام قبل از تحویل سال پخته شود.
این محقق رشته تاریخ، سبزه انداختن را از دیگر سنن مردم شهركرد دانست و گفت: مردم این شهر در گذشته از هفت نوع غله سبزه می انداختند و اعتقاد داشتند كه سبزه هر یك از غله ها كه خوب درآمد آن سال مزرعه خود را به كشت آن غله اختصاص دهند.
زمانی پور خاطرنشان كرد: همچنین برخی دیگر از مردم به طور موروثی یك نوع غله را سبزه می انداختند و معتقد بودند آن نوع سبزه برای آنها خوش یمن است.
وی، آئین چهارشنبه سوری، زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال و عیدی گرفتن برای اموات را از دیگر سنت های قبل از تحویل سال در شهركرد برشمرد.
زمانی پور، طبخ كوفته محلی در شب چهارشنبه آخر سال كه در بین مردم با نام 'شب علفا' شهره است را از رسوم مهم مردم این منطقه عنوان كرد و گفت: مردم اعتقاد دارند كه در این شب برای یكبار در سال ارواح مردگان به خانه های خود سركشی می كنند كه 2 نوع غذای مخصوص كوفته محلی و قیمه ریزه در این شب طبخ می كنند.
وی ادامه داد: در یكی از كوفته های پخته شده یك تخم مرغ آب پز قرار می دادند كه این كوفته نصیب هریك از اعضای خانواده می شد برای آن فرد خوش یمن (میمون و مبارك) بود.
این محقق و پژوهشگر تاریخ، سیاه برداشتن را از دیگر آداب استقبال از عید نوروز عنوان كرد و گفت: قبل از سال مردم به خانه افرادی می رفتند كه عزیز خود را از دست داده و لباس مشكی آنها را بر می داشتند و برای آقایان پیراهن رنگ روشن و برای خانم ها روسری تدارك می دیدند.
زمانی پور افزود: چراغ روشن كردن در امامزاده حلیمه و حكیمه خاتون و حمام قبل از سال نو از دیگر سنت هایی بود كه مردم در گذشته نسبت به آن اهتمام ویژه ای داشتند.
وی خاطرنشان كرد: گرچه برخی از این سنت ها كم و بیش در شهركرد دیده می شود و برخی به خاطر سبك زندگی امروزی و فاصله گرفتن از فرهنگ گذشته رنگ باخته اما شایسته است تا این فرهنگ غنی و آداب و رسوم حفظ و به نسل های بعدی انتقال داده شود.
7363/2097