كمرمقبولا منطقه اي طبيعي و تاريخي است كه بنا به برخي گزارشها حدود 15 هزار سنگ نگاره باستاني را در خود جاي داده است لذا دوستداران ميراث فرهنگي، متوليان حفاظت از آثار تاريخي و حتي مردم عادي در پي محافظت و صيانت از آن هستند.
قدمت 3500 ساله برخي سنگ نگاره ها كه در پي بررسيهاي اوليه كارشناسان اعلام شده نكته ظريفي است كه اولويت حفاظت از اين منطقه را هرچه بيشتر و بيشتر افزايش مي دهد.
تخته سنگهاي آتش فشاني بكر، آثار سنگي، سنگ نوشته ها و نگاره هاي باستاني در كمرمقبولا در وسعت حدود پنج كيلومترمربع مضامين و نقشهاي متنوعي از اشكال انسانها و حيوانات دوران پيش از تاريخ را در طرحها و اندازه هاي مختلف به نمايش گذاشته كه در كمتر منطقه اي از ايران چنين نقاشيها و طرحهايي قابل مشاهده است.
اين سنگ نگاره ها اسرار كشف نشده فراواني در دل خود دارند. نگاره ها يا هنرهاي صخره اي، سندهاي دست اولي هستند كه نمادي از هويت تاريخي هر ديار و منطقه محسوب مي شوند و كهنترين آثار هنري و تاريخي به جاي مانده از گذشتگان محسوب مي شوند.
انسانهاي گذشته به رغم سختي و فشار با نقش زدن بر دل سياه سنگ با آفريدن چنين نقوشي با آيندگان خود سخن گفته و ارتباط برقرار كرده اند. نقوشي از قبيل شير، بز كوهي، گاوميش و انسانهاي شكارچي بر روي اين سنگ نگاره ها وجود دارد كه كارشناسان آنها را به دوران نوسنگي متعلق مي دانند.
وجود نقشهاي متعدد شيرهاي نر و ماده شايد نشان از اين داشته باشد كه در ادوار كهن اين ديار زيستگاه همين حيوان بوده و شرايط زيستي و آب و هوايي در گذشته هاي دور بسيار متفاوت از امروز بوده است و اين خود از اسرار كشف نشده اين سنگ نگاره چندين هزار ساله است.
نقش بزكوهي هم در باستان شناسي به معناي درخواست آب، زايندگي، فراواني نعمت و محافظت است كه نشان مي دهد شايد در ادوار كهن اين محل جايگاهي مقدس جهت اجراي آئينهايي خاص بوده است.
بيشترين نقوش اين سنگ نگاره ها مربوط به طرح حيواني از جمله بز كوهي، شتر دو كوهانه، گاو كوهاندار و احتمالا يوزپلنگ است كه در ميان آنها نقش درخت يا گياه به صورتي خاص مشاهده مي شود اما آنچه اهميت دارد وجود نقوش گاو كوهاندار و شتر دوكوهانه است كه به اعتقاد باستان شناسان مملو از رمز و رازهاي فراوان است.
از شگفتيهاي اين آثار به ظاهر ساده، داشتن شباهتهاي نمادين با مضامين يكنواخت در سرزمينهاي بسيار دور از هم و ادوار متفاوت است.
نقوش ساده‌اي كه در جاي جاي ايران با مضموني يكنواخت مي‌بينيم در قاره‌هاي اروپا، آفريقا، استراليا و آمريكا هم با همين شباهت ظاهري و مضامين يكنواخت كشف شده است.
* روايتي از 40 هزار سال تاريخ
شايد در گام نخست چنين تصور شود كه ايجاد اين نقوش مشترك منبعث از يك غريزه فطري است كه در تمامي انسانها مشترك است ولي با كمي تعمق در مي‌يابيم نقش‌هايي كه با اشكال پيچيده و مضامين مشترك و اسرارآميز در قاره‌هاي مذكور كشف شده‌اند مبتني بر غريزه نيست بلكه از يك رويكرد دقيق و پيچيده پيروي مي‌كنند.
دشت حاصلخيز توس، واقع در ميان دو رشته كوه هزار مسجد و بينالود به لحاظ داشتن شرايط زيست محيطي در طول هزاران سال اقوام مختلف را به سوي خود جذب كرده و از كهنترين ايام، بستر مناسبي را براي زيستن و تداوم حيات انسان فراهم آورده است.
كشف دست‌افزارهاي سنگي در ميانه دشت و كناره‌هاي كشف‌رود متعلق به دوران پارينه سنگي زيرين، وجود غارهاي باستاني و تراكم و تعدد زيستگاههاي پيش از تاريخ، تاريخي و دوران اسلامي و عصر حاضر، شواهدي ارزشمند در اين زمينه هستند.
در حوالي اين زيستگاهها نگاره‌هاي صخره‌اي متعددي بر جاي مانده كه مي‌توان آنها را گوشه‌اي از آثار هنري و يادمانهاي مردمان ساكن در اين زيستگاهها قلمداد كرد.
*پارك ملي سنگ نگاره‌هاي كمرمقبولا
سنگ نگاره‌هاي موجود در طرقبه - شانديز (بينالود) بخشي از ميراث تاريخي و هويت اين شهرستان را شكل مي‌دهند.
اين ميراث قابليت آن را دارد كه به صورت جدي به‌عنوان بزرگترين مجموعه سنگ‌نگاره‌هاي ايران در فهرست جهاني يونسكو به ثبت برسد چرا كه داراي بازتاب فرهنگي و ظرفيت مطالعاتي بسياري است اما به علت وجود ساخت و سازها و نيز معادن طلا در منطقه هنوز اين اتفاق نيفتاده است.
1922/7496
تاریخ انتشار: ۴ فروردین ۱۳۹۸ - ۲۰:۰۰
مشهد- ايرنا- منطقه تاريخي كمرمقبولا يا 'شتر سنگ' در سه كيلومتري شمال شهر طرقبه و يك كيلومتري دره داغستان واقع در شمال غرب مشهد با قدمتي بيش از سه هزار سال در دل خود سنگ نگاره هايي باستاني دارد كه از منظر باستان شناسي بسيار ارزشمند هستند.