معبد «داش كسن» زنجان هنر بی نظیر ایرانی و چینی

به گزارش ایرنا، این مجموعه بی نظیر در 10 كیلومتری جنوب شرقی سلطانیه در نزدیكی روستای ویر قرار گرفته است، این اثر تاریخی در محوطه ای به شكل مستطیلی ناقص به طول 400 متر و عرض 50 تا 300 متر دیده می شود.
در درون این مجموعه، سه غار به نسبت عمیق در دل كوه كنده شده كه كنده كاری های زیبایی دارند، از نقش های این كنده كاری ها می توان به 2 تصویر اژدها كه در مقابل یكدیگر به شكل قرینه حك شده اند و طول هریك 3.5 متر است، اشاره كرد.
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سلطانیه در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: در طرفین این نقش ها، محراب های زیبای نقش داری با طرح های اسلیمی، گل، بوته و مقرنس های سنگی كنده كاری شده اند.
پروانه عسگری افزود: مجموعه آثار كنده كاری این محل یادگار هنرمندان چینی است كه به فرمان اولجایتو از چین فرا خوانده شده بودند.
وی ادامه داد: بر اساس فرضیه ای، غارهای 'داش كسن' در 2 دوره تاریخی جدا از هم مورد استفاده قرار گرفته، در دوره نخستین این غار نیایشگاه آئین مهرپرستی در عهد ساسانی بوده اما از این دوره آثاری بجای نمانده است.
عسگری افزود: دوره دوم كه نقش های اژدها، برگ مو، پیچك و طرح های اسلیمی، یادگار آن دوره است، به دوران فرمانروایی ایلخانان تعلق دارد و سنگ های سبز بكار گرفته شده در حصار ارگ سلطانیه، بطور مطمئن از محل تاریخی داش كسن (سنگ بر) بریده شده است.
وی اضافه كرد: در نتیجه برش و انتقال سنگ، فضای لازم جهت كنده كاری و دخمه سازی در این محل فراهم و این مكان با اندكی تغییرات به آرامگاه تبدیل شده است و بر این اساس می توان، محوطه تاریخی داش كسن را در ردیف آرامگاه های دوره ایلخانی طبقه بندی كرد.
این مسئول ادامه داد: معبد صخره‌ای داش كسن كه به معنای سنگ تراشیده یا بریده سنگ است، در جنوب شرقی روستای ویر و در سینه‌ كش ارتفاعات محلی سلطانیه قرار دارد.
وی اظهار داشت: در این معبد علاوه بر استفاده از فن ‌آوری پیشرفته زمان كه پیامد رشد و تكامل فن سنگ‌ تراشی با ابزار فلزی است، انتخاب مناسبترین نقطه نسبت به نقاط همجوار نمودار توجه و آشنایی كامل سازندگان آن با دانش زمین ‌شناسی و معدن ‌شناسی نیز است .
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سلطانیه ادامه داد: به نظر می‌آید كه هنرمندان خلاق معبد صخره‌ای در خلق حجاری ها و كنده‌كاری های زیبا كه در غرب و شرق این نیایشگاه گسترده شده علاوه بر مهارت در تكنیك سنگ‌ تراشی از پاره‌ای اصول پیكر تراشی نیز الهام گرفته‌اند.
وی اضافه كرد: ظهور و پیدایش این معبد صخره‌ای را می‌توان با توجه به شكل معماری (چلیپائی ) آن و وجود فضاهایی مانند مهرابه‌های مهرپرستان به سده‌های اول و دوم میلادی بازگرداند.
عسگری افزود: از سوی دیگر نحوه پرداخت نقوش آن متاثر از اوضاع اجتماعی ایران قرن هشتم هـ . ق . نقوش حجاری شده اژدها، طرح های گیاهی، ردیفی از بن نگاره‌ها بر روی گلدان هایی در دو سوی طاق هلالی كه در دهه ‌و سده‌های بعد، این شیوه تزئینی را بر گرداگرد ایوان های مساجد می‌بینیم، همراه با محرابی هایی با تزئینات مقرنسی، آمیزه‌ای از هنر ایران و چین را با مفهوم و محتوایی دیگر بوجود آورده است.
وی ادامه داد: اژدهای نقش شده بر پیكره صخره‌ای داش كسن كه در هنر و اندیشه ایرانی مظهر ظلم، ستم و پلیدی است با نفوذ قوم فاتح همچون محافظ همیشه بیدار كه نشان از ارزانی، خیر، بركت، دولت و سلطنت دارد در هنر ایران جای می‌گیرد.

** داش كسن باورهای ایلخانان مسلمان ناشده ایران را به نمایش می گذارد
مهرداد عسگریان محقق طرح مطالعاتی معبد داش كسن نیز در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: سیطره فعالیت سنگ تراشی در معبد صخره ای داش كسن در كل بر اساس یك خط تقارن طولی یافته و آنچه بر اساس كار هویدا شده نشان می دهد كه هیچگونه كاستی یا اضافه ای هر نیمه بنا نسبت به نیمه دیگر ندارد و حاصل این عمل صراحت بر یك نقشه یا طرح از پیش تدوین شده و نظارت دقیق بر آن در طول مدت اجرای طرح است.
وی اظهارداشت: بخش عمده آثار فرهنگی باقیمانده از ادوار مختلف نشان از آموزه های دینی و باورهای مذهبی حكایت دارد كه در طول عمر تاریخی یك قوم پدید می آید و به لحاظ ویژگی های خود فرهنگ آن قوم یا جامعه را از دیگر فرهنگ ها متمایز می سازد.
عسگریان ادامه داد: از اینگونه آثار می توان نقش اژدهای معبد صخره ای داش كسن را نام برد كه اثر بنیادی در آموزه های دینی جامعه قرن هفتم هجری قمری ایران نداشته و فقط رنگ و یادی از باورهای ایلخانان مسلمان ناشده ایران را به نمایش می گذارد، زیرا از مسلمان شدن غازان خان كمتر می توان نقش و نگارهای ایرانی و یا ایرانی نشده را در كارهای هنری دید.
وی اضافه كرد: وجود چنین اثر تاریخی ارزشمند با قدمت 700 ساله موجب می شود در جهت توسعه صنعت توریسم و ایرانگردی اقدامات لازم انجام گیرد
این محقق خاطر نشان كرد: بطور كلی این اثر تاریخی از نقطه نظر چگونگی دخل و تصرف انسان در صخره های طبیعی از دوران پیش از تاریخ تا به امروز را برای بیننده روشن می كند.
9646/8068