شرق اصفهان، كتاب هزار برگ تاریخ

به گزارش ایرنا، استان پهناور و چهار فصل اصفهان به عنوان قطب گردشگری كشور دارای 107 شهر و یكهزار و 934 روستاست، بیش از 22 هزار بنا و اثر تاریخی در این استان شناسایی شده و یكهزار و 850 مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام های میدان نقش جهان، كاخ چهلستون، باغ فین كاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده، این استان همچنین دارای 90 موزه تاریخی، مردم شناسی، فرهنگی و طبیعت است كه در اختیار بخش دولتی و خصوصی است.
شاید در گفت و گو با هر مسافری درباره آثار تاریخی و مناطق نمونه گردشگری این منطقه سخن بگوییم، بیشتر نظرات به آثار تاریخی خود كلانشهر اصفهان معطوف و كمتر به مناطق پیرامونی این استان اشاره می شود، اما باید بدانیم مناطق شرقی شهرستان اصفهان با جمعیتی بالغ بر 300 هزار نفر متشكل از بخش و شهرهایی مانند جلگه، بن رود، ورزنه، جرقویه، اژیه، هرند، زیار، برآن، كرارج، كوهپایه خود دارای مناطقی طبیعی و تاریخی ارزشمند هستند كه ارزش دیدن آن ها كم از دیدن نقش جهان و پل خواجو نیست.
این مناطق بیشتر كویری هستند و از كویر و یك شهر كویری شاید تنها رنگ قهوه ای شنزارها و رمل ها، منطقه بی آب و علف و بی استفاده در ذهن انسانها نقش بسته باشد، اما اگر بدانیم بسیاری از این دیارها از حیث جاذبه های گردشگری و طبیعی، رنگارنگ و متنوع هستند و می توانند به بهترین خطه های جذب گردشگر تبدیل شوند شاید ذهنیتمان تغییر كند و رهسپار یكی از این مناطق شویم.

*** ورزنه شهر كویر، آتشفشان و تالاب
شهر ورزنه در 105 كیلومتری مركز شهر اصفهان گنجینه ای از انواع نگین های درخشان و چند رنگ استان اصفهان محسوب می شود، این شهر در 30 كیلومتری تالاب بین المللی گاوخونی واقع شده است و با 308 هكتار وسعت، حدود 14 هزار نفر در آن زندگی می كنند.
چادر سفید بانوان ورزنه به عنوان پوشش منحصر بفرد زنان این خطه، این شهر را به اصطلاح به سفیدترین شهر ایران تبدیل كرده و این نوع پوشش در كشورمان فقط به این شهر اختصاص دارد و بسیاری ورزنه را با القابی همچون شهر ملائك و كبوتران سفید یاد می كنند.
ورزنه، آخرین شهر ساحلی زاینده رود به شمار می رود كه تنها تالاب بین المللی فلات مركزی ایران و پایاب طولانی ترین رودخانه فلات مركزی ایران زمین نیز در آن نزدیكی جای گرفته است.
نخستین گاو چاه (استفاده از گاو برای بالاكشیدن آب از چاه)، اولین آسیاب شتر و آسیاب حنای احیا شده، نخستین سایت تفریحی كویر نوردی و دومین قلعه بزرگ كشور در این خطه قرار دارد و از لحاظ مسافت، نزدیكترین تپه های ماسه ای به مركز شهر اصفهان را در خود جای داده است.
از حیث طبیعی و مناطق زیبای زیست محیطی، ورزنه هم از كویر و رمل های فراوان با پوشش گیاهی و جانوری متنوع برخوردار است و هم تالاب بین المللی گاوخونی و كوه آتشفشان را در خود جای داده است و هم مسجد جامع، قلعه، برج كبوتر و آب انبار، بخشی از آثار تاریخی این خطه را شكل می دهد.

** تالاب بین المللی گاوخونی
این تالاب در 30 كیلومتری مركز شهر ورزنه یكی از ارزشمندترین چرخه تالابی كشور و یكی از 14 تالاب ایران است كه در سال 1354 به ثبت جهانی رسید.
محیط پیرامونی این تالاب با ویژگی های خاص و متفاوت جغرافیایی، همراه و بخش زیادی از آن را نیزارها و نمكزارهای كریستالی پوشانده است.
البته در سال های اخیر كمبود منابع آبی و خشكی زاینده رود، سبب خشكی این تالاب شده كه مشاركت دستگاه ها و ضرورت افزایش آگاهی عمومی از مواردی است كه برای احیای آن باید بیش از گذشته به آن توجه كرد.

** كوه آتشفشانی سیاه
این كوه در شمال تالاب گاوخونی واقع شده و از آثار زمین شناسی قابل توجه در منطقه است.
این كوه آتشفشانی كه فاقد دهانه بوده، 12 میلیون سال قبل به صورت گدازه گنبدی شكل گرفته و سنگهای موجود در منطقه اطراف آن از نوع بازالت یا سنگ پاست.
كوه سیاه موقعیت بسیار مناسبی فراهم كرده تا بتوان از فراز آن چشم انداز بسیار زیبای تالاب گاوخونی را مشاهده كرد.

** آب بند 'شاخ كنار'
آخرین آب بند روی رودخانه زاینده رود كه در 18 كیلومتری شرق ورزنه در مسیر تالاب گاوخونی قرار گرفته، آب بند 'شاخ كنار' است كه در دوره قاجار برای هدایت آب رودخانه به طرف زمین های كشاورزی ساخته شده است.
در بخشی از این آب بند، ایستگاه هیدرومتری و سنجش آب سازمان محیط زیست نیز قرار دارد كه از طریق آن حجم ورودی آب به تالاب گاوخونی را اندازه گیری می كنند.

** قلعه هزارساله قورتان دومین بنای خشتی و گلی ایران
این قلعه كه در سال 1387 به ثبت میراث ملی ایران رسید، دومین قلعه تاریخی وسیع كشور بعد از ارگ تاریخی بم به شمار می رود كه وسعت آن به 45هكتار می رسد.
احداث بنای قلعه قورتان احتمالاً در قرن چهارم شمسی آغاز شده و بدلیل همجواری با رودخانه زاینده رود، موقعیت جغرافیایی ممتازی داشته است.

** استراحتگاه شاه عباسی ورزنه
كاروانسرای شاه عباسی ورزنه یكی از 999 استراحتگاهی است كه به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده است، این استراحتگاه برای كاروانیانی كه از جنوب و شرق راه ادویه و مسیر فرعی راه ابریشم را به سمت اصفهان و ری طی می كرده اند، برای تجدید قوا مورد استفاده قرار می گرفته است.
این مكان در طول تاریخ كاربردهای متنوعی مانند مكتب خانه و امور نظامی و غیره را نیز تجربه كرده است.

** مسجد جامع ورزنه
این مسجد از معدود مساجد ایرانی دارای كتیبه فارسی است كه بر روی بقایای یك آتشكده قدیمی احداث شده و بر اساس كتیبه سردرش، بانی آن محمود بن مظفر ورزنه ای ملقب به «عماد» بوده است.
این مسجد با سازه اصلی خشتی متشكل از تك منار، یك محراب اصلی و دو محراب داخل رواق های شرقی و غربی، دو ایوان شمالی و جنوبی است.
كاشی كاری معرق و همچنین منار و ایوان و محرابی زیبا، جلوه ای خاص به این بنای تاریخی بخشیده و به گفته مورخان وجود نام حضرت علی(ع) در نقش برجسته های ایوان و محراب مسجد از اولین نشانه های ظهور تشیع در دوره تیموریان است.

** برج كبوتر ورزنه
این برج كبوتر یا كبوترخانه دومین بنای تاریخی مرتفع شهر ورزنه بعد از مسجد جامع است كه برای تولید كود كبوتر و همچنین به عنوان دیده بان شهر استفاده می شد.
مساحت آن 250 متر مربع و ارتفاع تا تاج بنا حدود 16 متر است و حدود هشت هزار جفت كبوتر را در خود جای می داده است.
نمای لانه های كبوتر كه در این برج قرار گرفته، شبیه كندوی زنبور عسل است كه زیبایی وصف ناپذیری را به آن می بخشد.

** پل تاریخی ورزنه
پل تاریخی ورزنه به عنوان آخرین پل تاریخی روی رودخانه زاینده رود جزو آثار به ثبت رسیده دوره صفویه است، این پل آجری دارای ده چشمه است كه هفت چشمه آن در ابتدای احداث پل بر روی آن طراحی و ساخته شده و سه چشمه دیگر در دوره قاجاریه به آن افزوده شده است.
پل تاریخی ورزنه 67 مترطول، 6.5 مترعرض و از سطح آب 6 متر ارتفاع دارد.
برخی مورخان اعتقاد دارند كه این بنا امكان دارد در دوره دیلمیان یا سلجوقیان ساخته شده باشد.

** امامزاده میرزین العابدین
این مكان مذهبی و تاریخی كه میرزین العابدین از نوادگان امام جعفرصادق(ع) را در خود جای داده، در یك كیلومتری شهر ورزنه قرار گرفته و بنای اولیه اش مربوط به سال 1031 هجری قمری در دوره شاه عباس اول است.

** آب انبار حاج میرزا علی اكبر میرمیران
این آب انبار با سازه آجری و سقف گنبدی، جزو آب انبارهای عصر صفوی، از معدود آب انبارهای دارای استراحتگاه است، بادگیرهای آن نیز با سایر آب انبارها متفاوت بوده و از چهار طرف به بیرون نما دارد.
هم اكنون از این آب انبار قدیمی به عنوان سفره خانه سنتی استفاده می كنند.

** خانه یوسفی(موزه مردم شناسی)
خانه یوسفی كه با مساحت حدود یكهزار و 900 متر مربع در قلب شهر ورزنه جای دارد، دارای ساختمانی به سبك قاجاری و مربوط به همان دوره است.
این خانه زیبا از حیاطی بزرگ، حوضخانه و بادگیر تشكیل و پوشش اتاقهای آن به صورت طاق چشمه طراحی شده است.
این خانه توسط خیر فرهنگی حاج حسن یوسفی برای تاسیس موزه مردم شناسی و منسوجات شرق اصفهان اهدا شده است.

** كاروانسرای قلعه خرگوشی
این بنای خشتی و سنگی در 30 كیلومتری تالاب گاوخونی و در 60 كیلومتری شهر ورزنه قرار دارد.
كاروانسرای قلعه خرگوشی یكی از مهمترین كاروانسراهای دوره صفوی است كه بنای آن را به زمان حكومت شاه عباس صفوی نسبت می دهند.
این مجموعه به دستور شاه عباس در مسیرهای اصلی آن زمان و حد فاصل اصفهان و یزد ساخته شد.

** جاذبه های ورزشی و تفریحی ورزنه
كویر و كویرنوردی یكی از جاذبه های دیدنی است و از این حیث استان اصفهان با برخورداری از مناطق كویری بكر در بین دیگر استان های كشور در جایگاهی ممتاز قرار دارد.
مناطق كویری به غیر از جاذبه های گردشگری می تواند در رشته های ورزشی بومی محلی از جمله شترسواری نیز مورد استفاده قرار گیرد و به كانون جذب گردشگران تبدیل شود.
منطقه گردشگری 'واحه' واقع در شهر ورزنه از بهترین مكانهای برگزاری مسابقات شترسواری در كشور است و امسال هشتمین دوره مسابقات شترسواری نیز در این محل برگزار شد و ورزنه می تواند به پایگاه اصلی برگزاری این رشته جذاب و دیدنی تبدیل شود.

*** هرند
هرند شهری در بخش جلگه كه بازتابش همه جا با آستان امامزده اسحاق تا دیگر اثار تاریخی و مشاهیر و استاتید به نامش، پراكنده شده است.
** امامزاده اسحاق
آستان مقدس امامزاده اسحاق ابن موسی بن جعفر ساختمان وگنبد ان مربوط به دوره صفوی است و این اثر در تاریخ 9 آبان 1351 با شمارهٔ ثبت 930 به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

** مسجد جامع هرند
این مسجد از قدیمی ترین مساجد شهر هرند بوده كه در بافت قدیم شهر واقع شده ، قدمت آن به قبل از اسلام بر می گردد چرا كه قبل از اسلام یا توجه به آیین زرتشتی در شهر هرند این محل یكی از آتشكده های زرتشتیان بوده، این مسجد دارای دو شبستان است در سال های اخیر نیز مرمت شد. این اثر مربوط به دوره ایلخانی – دوره صفوی است و در سال 1384 به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

**مسجد امام خمینی (ره)
از دیگر مساجد قدیمی شهر كه با توجه به تمركز جمعیت در سال های گذشته این مسجد در كنار مسجد سادات به همان سبك معماری احداث شد، مسجد امام هرند مربوط به دوره قاجار دارای دو طبقه است كه طبقه زیرین در فصول سرد و طبقه بالا در فصول گرم مورد استفاده قرار می گرفت.
** آستان شاهزاده حیدر
می توان قدمت این مكان مقدّس را حدود 800 سال دانست.
این مكان در زمان های قدیم (حدودا 100 تا 150 سال قبل) فقط منحصر به یك ضریح چوبی (كه امروز هم همین ضریح بر مرقد مطهر نصب است.) و یك بقعه ی كوچك بوده كه چند سال بعد مرمت شد و یك حیاط بزرگ با حجره های دور تا دور به آن اضافه كردند.
** مسجد سادات
یكی دیگر از مساجد شهر مسجد سادات بوده با بیش از یكهزار سال قدمت در دو طبقه احداث شد، مسجد سادات بنایی از عهد ایلخانی دارای قسمت های تابستانی و زمستانی است.ریالدر كنار این مسجد بازاری قرار داشته است كه اكنون اثری از آن نیست. این مسجد فاقد ایوان است و حیاط و شبستان بدون ایوان به هم وصل شده اند.
شبستان تابستانی با ستون های استوار ساده و بی پیرایه ساخته شده اند، این بنا بعد از ویرانگری های اولیه مغولان ساخته شد.

** كبوترخانه
طراحی و عملكرد كبوترخانه بسیار جالب و عالمانه بوده به گونه ای كه در جذب كبوتران و خلق زیست گاهی امن برای این پرنده حیرت بر انگیز بوده است و معماری زیبای كبوترخانه های ایرانی همراه با عملكرد اقتصادی آن یعنی كارخانه ساخت مرغوبترین كود شناخته شده در جهان است.
در اطراف اصفهان بالغ بر سه هزار كبوترخانه وجود دارد كه در شهر هرند تعدادی10 بنا از این كبوترخانه ها قرار دارد.
** موزه اسحاق
این موزه در سال 1385 با فضایی به مساحت 100 متر مربع به صورت نمایشگاهی در آستان مقدس امامزاده اسحاق دایر شد كه آثار موجود در آن از موقوفات امامزاده شامل: كتب نفیس خطی، مسكوكات قدیمی، ابزار آلات مسگری، تجاری، ریسندگی و بافندگی و صنایع دستی قدیمی شهر هرند است.

** قنات
با افزایش جمعیت و پیشرفت تمدن در ایران باستان برای اینكه بتواند در دشتها نیز كشاورزی كنند دست به ابتكار جدیدی زده كه آن را قنات یا كهریز نام گذاردند و با این ابتكار كه در دنیا بی نظیر است آبهای زیرزمینی را جمع آوری و به سطح زمین می رساندند.
شهر هرند نیز دارای 17 رشته قنات كه عمق بعضی از آن ها بیش از 120 متر و طول آنها نزدیك به 30 كیلومتر می رسد كه هم اكنون نیز یكی از منابع تأمین آب مزارع این شهر محسوب می شود.

**آب انبار
آب انبار، حوض یا استخر سرپوشیده ای است كه برای ذخیره آب معمولاً در زیر زمین ساخته می شود از جمله تأسیسات وابسته به قنات است، در شهر هرند با توجه به اقلیم كویری آن آب انبارهای متعددی وجود دارد كه به دست خیرین به صورت موقوفه احداث گردیده است .مانند آب انبار جولاباد، آب انبار شهیدان، آب انبار دربه و آب انبار بازار كه هر كدام از آن ها آب را به مدت به مدت چندین ماه به صورت خنك نگهداری می كند.

** خانه صباغی ها
این مكان در بافت قدیم شهر و در انتهای جنوبی شهر واقع شده ار آثار ماندگار دوره قاجار به وسعت بیش از هزار و 500 متر مربع در دو طبقه احداث شده و دارای اتاق های گچ بری و سر ستون های نقش و نگاردار است این بنا توسط وراث خاندان صباغی ها در سال 1385 به سازمان میراث فرهنگی جهت احداث موزه میراث فرهنگی واگذار گردیده و از معماری منحصر به فردی كه خاص شرایط اقلیمی منطقه است برخوردار است كه دارای بادگیر ، جوی آب ،سرداب و … می باشد.

**خانه بزرگ فصیحی ها
یكی دیگر از مكان های تاریخی دوره قاجاریه خانه بزرگ فصیحیها است توسط مرحوم اقا محمد حاجی فصیح شخصی به نام آقا محمد حاجی فصیح درمكه معظمه می زیسته است . ایشان از خادمان حرمین شریفین و كلید دار كعبه بوده است كه درآن عهد و زمان آقا محمد حاجی فصیح و قبیله وی ایران مهاجرت و راه اصفهـان را در پیش می گیرند تا به این محـل ( هرند ) می رسند لذا ساكن می شوند . بعد از گذشت سالهــا تعـداد آنهــا رو به فزونی می گذارد و طایفه بزرگی را دراین محل تشكیـل می دهند وبه ساخت این خانه اقدام كه در طول سال نسبت به دستگیری از فقرا ومستمندان اقدام واین بنا از ان زمان تا كنون محل عزاداری حضرت امام حسن مجتبی(ع) در ماه صفر می باشد وهنوز این سنت توسط ورثه ان مرحوم به صورت كامل وگسترده تر برگزار نی گردد .این مكان در سال 1388 ه.ش توسط شهرداری مورد ترمیم و بازسازی قرار گرفت .

**بازار قدیمی شهر
اقتصاد شهر هرند در قدیم الایام تجارت، صنایع دستی از جمله قالیبافی، كشاورزی، دامپروری و غیره بوده است ؛ بطوریكه این شهر بزرگترین صادر كننده مس به شهرهای اصفهان ،كاشان ، یزد و كرمان بوده و بازار مسگرها بیانگر این مطلب است. یكی دیگر از صنایعی كه به اقتصاد هرند رونق خاصی بخشیده صنعت پارچه بافی بوده كه یكی از محله های شهر نیز بدین نام (جولاباد) نامگذاری شده است.

** روستای تاریخی قهی
در حدود هفت كیلومتری غرب هرند واقع شده است، روستای قهی یكی ازكهن ترین روستاهای اصفهان، تاریخ بنای آن به سده های پیش از اسلام باز می گردد.
مسجد جامع قهی با چارطاقی اولیه آن كه بافت و ساخت ساسانی دارد گواه این مدعاست، آثار بازمانده از دخمه های زرتشتی تا چند دهه پیش خرابه های آنها به صورت تلی از خاك نمایان بوده این نظریه را بیش از پیش تقویت می كند، معماری خشتی قهی با رگه های ساسانی، صفوی و قاجار مشهود ترین نشانه ای است كه می تواند سابقه تاریخی روستا را برای هر بیننده ای تداعی كند.

*** اژیه
اِژیه یكی از شهرهای استان اصفهان در مركز ایران با جمعیت چهار هزار و 500 نفر در بخش جلگه شهرستان اصفهان قرار دارد.
اژیه یكی از شهرهای منطقه شرق اصفهان است كه مناسب ترین كانون طبیعی فرهنگی اقتصادی و اجتماعی این محدوده شناخته می شود، وجود برجهای كبوترخان در حاشیه زاینده رود پل قدیمی شهر صحرای سرسبز و مردمی فعال و سخت كوش و خوش فكر از ویژگیهای دیگر این شهر است.
آثار باستانی شهر اژیه شامل : برج های كبوترخانه به تعداد زیاد، پل قدیمی رودخانه زاینده رود، مسجد آقاصالح ، قلعه قدیمی طالجرد و از اماكن متبركه شهر اژیه امامزاده شهباز، مقبره شاه صفی الله ، مقبره آخوند ملاشریف ، مقبره آخوند ملاحیدر علی در داخل شهر، بقعه بابا پیر محمد واقع درغرب اژیه و بقعه متبركه حضرت امامزاده سید محمد كه در كیلومتر 3 جاده اژیه به ورزنه قرار دارد.

*** كوهپایه
شهر تاریخی كوهپایه در 70 كیلومتری شرق كلانشهر اصفهان قرار داردریال این شهر از طرف شمال با اردستان، از طرف جنوب، با هرند، از طرف شرق با نائین و از طرف غرب با شهرستان اصفهان در ارتباط است.
**كاروانسرای كوهپایه
از نمونه های نسبتاً بزرگ این نوع بنا یادگاری از دوره صفویه در سال های اخیر مرمت شد و هم اكنون آماده استقبال و اقامت مسافران نوروزی است.

** خانه شیخ جواهری كوهپایه
این منزل كه در محله گرمابه و در ضلع غربی مسجد خواجه یعقوب واقع شده با مساحتی حدود 1000 متر با معماری سنتی و قدیمی با خشت و گل و آجر از زیبایی های بسیاری برخوردار است.
این خانه دارای دالان دراز و تالار زیبای آن با نقش و نگار های بسیار زیبا پر شده است.

** مسجد جامع كوهپایه
مسجد جامع كوهپایه در زمان سلجوقیان بنا شد، بنای این مسجد پیش از اسلام به عنوان آتشكده بوده است.
شبستان اول این مسجد معروف به شبستان چهلستون است چرا كه ستون های بسیار زیادی دارد و به دلیل ارتفاع زیاد سقف و داشتن هوای خنك در فصل تابستان استفاده می شود، شبستان دوم تِنِبی نام دارد كه در فصل پاییز مورد استفاده قرار می گیرد و شبستان سوم معروف به زیر زمین است زیرا در زیر 2 شبستان دیگر قرار گرفته و در فصل زمستان مورد استفاده قرار می گیرد.
منبر كاشیكاری آن با ارتفاع 3 متر و 12 پله است كه در بالای آن كتیبه ای از جنس كاشی به رنگ سفید با خطوط آبی قرار دارد، ویژگی خاص این مسجد به شمار می رود.

*** جرقویه علیا و سفلی
یكی از شهرهای شهرستان اصفهان محسوب می‌شود كه دارای 89 اثر تاریخی است و در كنار دیگر شهروندان سه هزار نفر عشایر از طایفه عرب جرقویه در این خطه زندگی می كنند.
این بخش درجنوب شرقی استان اصفهان و شهر اصفهان واقع شده و از شمال محدود به شهرستان تاریخی ورزنه (بخش بن رود) و رودشتین ازجنوب به شهرستان شهرضا واستان فارس ( شهرستان آباده) ازشرق به استان یزد ( شهرستان ندوشن) و ازغرب به جرقویه سفلی (شهر نیك آباد) محدود شده‌ است، كلمه جر می‌تواند صورتی از جاری شدن باشد در آذری زینه جار به آبهایی گفته می‌شود كه از زیر چمن‌ها و شنزارها به سوی پایین ریزش می‌ كنند، بنابراین جرقویه یعنی كوی آبریزهای چمنزارها.
بخش مركزی جرقویه سفلی شهر نیك اباد است كه مهم‌ ترین بخش هم محسوب می‌شود و روستاهای سیان، گنج آباد، قارنه، حسین آباد ، آذرخواران، سعادت آباد، مزرعه عرب، پیكان، حیدرآباد در این منطقه قرار دارند.
دهكده گردشگری خارا در تپه های ماسه ای جرقویه علیا با تفریحاتی مانند شترسواری، بازی های ساحلی، فوتبال ساحلی، ماشین و موتور سواری و تپه نوردی، بی شك مكانی جذاب برای مسافران نوروزی و هموطنان طبیعت دوست است.
آتشكده زرتشتیان، برج كبوترخانه، كواریوم طبیعی و ارگی در كنار رمل های زیبا از دیگر آثار جذاب این منطقه به شمار می رود.

** ورتون
روستا و چشمه آب گرم ورتون در 35 كیلومتری جاده شرق اصفهان به سمت نایین و سگزی قراردارد، حوضخانه چشمه آب گرم ورتون مربوط به دوره صفوی و هم اكنون به یك مجموعه پیشرفته آبگرم و مكان اقامتی مناسب تبدیل شده است.
شاید از برگشت و دیدن آثار تاریخی زیبای شرق اصفهان ساعاتی آرامش بخش را بتوان در چشمه آب گرم این محل سپری كرد و غبار سفر را از تن زدود.
6020/ 6022