دانشگاه ها و سنتی به نام وقف

به گزارش روز جمعه خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، سنت وقف در حوزه علم و فناوری در كشور ما قدمتی دیرینه دارد و به 700 سال پیش و تاسیس دانشگاهی در آذربایجان به ‌نام رشیدالدین فضل‌الله همدانی وزیر غازان خان از حكمرانان وقت آن دیار باز می گردد .
نخستین دانشگاه موقوفه در آن دوران شامل چهار دانشكده بود كه در چهار طرف آن قرار داشت و اربع یا چهارعربی را به خود اختصاص داد ، این مكان بنام ربع رشیدی شهرت یافت.
از محل باغ ها و مزارع وقف شده ، هزینه‌های دانشگاه، شهریه و كمك هزینه دانشجویان پرداخت می‌شد . پس از ربع رشیدی نیز این وقف در بنیادهای علمی ادامه یافت.
در یكصد سال اخیر و از زمانی كه دانشگاه به سبك امروزی شكل گرفت، یعنی از زمان تاسیس دانشگاه تهران در سال 1313 خورشیدی ، دانشگاه خود كانونی برای وقف علمی ‌بوده است و از همان ابتدای تاسیس افرادی در سنوات مختلف به دانشگاه كمك كرده اند.
در حال حاضر به واسطه خیرین نیكوكار ، دانشگاه تهران پس از آستان قدس رضوی، دارای بیشترین میزان موقوفات است.

** خیرین سهم عمده ای در تأمین نیاز دانشگاه ها دارند
با توجه به اهمیت كمك خیرین و واقفین در دانشگاه ها، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سال 1392 بنیادی برای جمع آوری كمك های خیرین راه اندازی كرده است.
این بنیاد وظیفه هماهنگی میان بنیادهای خیرین موجود در دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و پارك های علم و فناوری را بر عهده دارد.
حسین عسكریان ابیانه، مشاور وزیر و دبیر ستاد خیرین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در باره این بنیاد به خبرنگار گروه دانشگاه گفت: در سال های گذشته تمایل خیرین به ساخت و ساز و رفع بیكاری جوانان بواسطه كمك های مادی افزایش چشمگیری داشته است.
وی افزود: در حال حاضر حدود 70 بنیاد حامیان برای جمع آوری كمك های خیرین در دانشگاه ها ثبت شده، تعدادی دیگر هم افرادی كه به صورت انفرادی از میان مردم عادی و بیشتر فارغ التحصیلان دانشگاه ها در راستای اوقاف دانشگاهی، علمی و فناوری فعال هستند.
دبیر ستاد خیرین وزارت علوم با اشاره به اینكه آمار دقیقی از وقف های دانشگاهی در دسترس نیست، یادآور شد: 2میلیون و 200 هزار متر مربع زمین در جهت توسعه دانشگاه ها در حال ساخت است كه از این میان حدود 900 هزار متر مربع غیر از بودجه عمومی دانشگاه ها و از محل كمك های خیرین تأمین می شود.

**خیرین حدود 20 میلیارد تومان به دانشگاه تهران كمك كردند
دانشگاه تهران با كمك واقفین توانست از سال های بسیار دور میزبان میلیون ها دانشجو از اقصی نقاط كشور باشد.
اولین موقوفات دانشگاه تهران در تاریخ 23 آذر 1324 به ساخت خوابگاه های متعدد برای سكونت دانشجویان شهرستانی اختصاص یافت.
تعداد خوابگاه های دانشگاه تهران در ابتدای تأسیس 4 ساختمان بود كه تا زمان كنونی به كمك واقفین به 33 ساختمان رسیده و به سكونتگاه بیش از 10 هزار دانشجو تبدیل شده است.
اهدائیات دانشگاه تهران از ابتدا تاكنون علاوه بر كمك های نقدی به وقف 10 قطعه زمین، 16 دستگاه ساختمان، 10 باب مغازه، 87 مجسمه، 240پرده تابلو و قطعه عكس، بیش از 20668 جلد كتاب، نسخ، اسناد و مجله و 1 دستگاه پیانو مربوط می شود كه در دانشكده های مختلف این دانشگاه به صورت پراكنده قرار گرفته اند.
از سوی دیگر بنیاد حامیان دانشگاه تهران از سال 1393 فعالیت خود را آغاز كرد اما از دی ماه 1395 این بنیاد به صورت رسمی ثبت شد و با تلاش های بسیار توانسته تعداد خیرین را از 20 به 600 نفر گسترش دهد.
قائم مقام مدیر عامل بنیاد حامیان دانشگاه تهران گفت: خیرین و واقفین مبلغی حدود 20 میلیارد تومان در سال 97 به بنیاد حامیان اهدا كرده اند كه در جهت احداث و تجهیزات ساختمان های دانشگاه و كمك به دانشجویان بكارگرفته شد.
وی افزود: خیرین دانشگاه تهران ماهانه از مبلغ 5 هزار تا یك میلیون تومان به بنیاد حامیان كمك كرده اند.

**كمك به دانشجویان بی بضاعت
بنیاد حامیان دانشگاه علامه در آذر ماه سال 94 كار خود را با گردهم آمدن جمعی از حامیان و اعضای هیأت علمی این دانشگاه آغاز كرد.
محمد رضا ویژه رئیس امور وقف دانشگاه علامه طباطبایی به خبرنگار دانشگاه ایرنا گفت: این دانشگاه هیچ موقوفه ای ندارد اما با كمك خیرین توانسته در ساخت و تجهیز ساختمان ها و كمك به دانشجویان بی بضاعت در تحصیل و تغذیه گام های مثبتی بردارد.
اكبرآخوندی، مدیرعامل بنیاد حامیان دانشگاه علامه طباطبایی نیز درباره كمك های خیرین به ایرنا اظهار كرد: بنیاد حامیان با هدف كمك به دانشجویان بی بضاعت، كمك به دانشجویان مستعد و توانمند علمی در قالب بورسیه و كمك و تجهیز عمرانی آغاز به كار كرده است.
وی افزود: دانشگاه ماهیانه نزدیك به 200 نفر را برای حمایت تغذیه ای تحت پوشش قرار داده كه ماهانه مبلغ ناچیز 40 تومان به آنها تعلق می گیرد.
مدیر عامل بنیاد حامیان دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به بورسیه 500 دانشجو با كمك های خیرین خاطرنشان كرد: این دانشگاه ماهانه 150 تا 200 هزار تومان در اختیار دانشجویان قرار می دهد.

**بازاریان عمده خیرین دانشگاه امام صادق
حجت الاسلام میرلوحی رئیس هیات مدیره دانشگاه امام صادق (ع) درباره قشرهای مختلف خیرین دانشگاه امام صادق (ع) به ایرنا اظهار كرد: بیشتر خیرین و واقفان از بازاریان و تولیدكنندگان متمكن بوده اند.
وی به اهدای 60 باب مغازه از سوی بازاریان خیر به این دانشگاه یادآور شد: این باب مغازه ها در حال حاضر در دست مستأجر است و هزینه ماهانه اجاره بها در زمینه ارائه خدمات به دانشجویان در غذا و كمك هزینه تحصیل هزینه می شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر ساختمان های بسیاری نیز از محل اهدای امور خیر مردم نیكوكار برای ادامه فعالیت های عمرانی در اختیار دانشگاه قرار گرفته است.
به گفته وی، ساختمان های داخل محوطه دانشگاه از جمله مسجد، اقامتگاه ها و كلاس های درس نیز توسط خیرین ساخته شده است تا دانشجویان به صورت شبانه روزی در این پردیس مشغول تحصیل شوند.

**خیرین حدود یك میلیارد به دانشگاه شهید بهشتی كمك كرده اند
یوسف جعفری معاون امور حقوقی دانشگاه شهید بهشتی گفت: موقوفه های این دانشگاه كه شامل 4 ملك، یك باغ و چندین عنوان كتاب است ، صرف امور دانشجویان می شود .
همچنین سید امیر حامد بنی كریمی مدیر عامل بنیاد حامیان این دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا درباره فعالیت بنیاد حامیان دانشگاه شهید بهشتی اظهار كرد: بررسی های تحقیقاتی و پژوهشی در گروه مشاركت های مردمی این دانشگاه از سال 1394 آغاز شده است.
وی افزود: خیرین دانشگاه در سال 97 حدود یك میلیارد به دانشجویان كمك كرده اند كه در امور مختلف از جمله بورسیه تحصیلی بكارگرفته شد.

** امیركبیر و كمك های مردمی 16 میلیارد تومانی
سید سلمان نورآذر مسئول جامعه خیرین دانشگاه ساز دانشگاه امیركبیر می گوید: این بنیاد با بهره گیری از كمك و وقف های مردمی توانسته بیش از 16 میلیارد تومان را صرف ساخت و ساز و تجهیز ساختمان های دانشگاه امیركبیر كند.
جامعه خیرین دانشگاه ساز دانشگاه امیركبیر فعالیت خود را از سال 1385 با كمك جمعی از خیرین مانند قلم چی آغاز كرد و تاكنون فعالیت های بسیاری را در دانشگاه انجام داده است.

** دانشگاه تربیت مدرس در جهت جذب خیرین عمل می كند
بنیاد حامیان دانشگاه تربیت مدرس نیز نزدیك به دوسال است كه به صورت غیر رسمی راه اندازی شده است اما هنوز هم باید برای كسب مجوز تلاش كرد.
محسن محمدزاده رئیس هیأت مدیره بنیاد خیرین دانشگاه تربیت مدرس به ایرنا گفت: نیمی از هزینه های دانشگاه ها باید به صورت خودكفا تأمین شود، از این رو هدف اصلی بنیاد خیرین تربیت مدرس توسعه و تجهیز دانشگاه بدون وابستگی شدید به بودجه دولتی است.
محمد زاده افزود: بنیاد خیرین راه اندازی شده تا با شناسایی و جذب خیرین به گسترش آموزش عالی بپردازد.

**دانشگاه خوارزمی از حداقل كمك واقفین برخوردار بوده است
رضا حبیبی رئیس بنیاد خیرین دانشگاه خوارزمی نیز به ایرنا گفت: دانشگاه موقوفه زمین یا بنا نداشته و از ابتدای تأسیس تاكنون از حداقل كمك واقفین و خیرین استفاده كرده است.
وی افزود: تنها موقوفه این دانشگاه یك غرفه در كتابخانه مركزی با عنوان دكتر عبدالعظیم قریب است كه بخش عمده آن متعلق به آثار خطی این زنده یاد است .
وی با اشاره به جمع آوری مبلغ 40 میلیون تومانی برای كمك به دانشجویان بی بضاعت در سه سال گذشته گفت: در جلسات متعدد تلاش شده تا با آشنایی خیرین با مشكلات دانشگاه، مبالغ اندكی در جهت كمك به دانشجویان جمع آوری شود.
رئیس بنیاد خیرین دانشگاه خوارزمی ادامه داد: یك موسسه خیریه در حال حاضر مستمری ماهانه حدود 100 الی 150 هزار تومان را به 60 دانشجوی بی بضاعت دانشگاه خوارزمی پرداخت می كند.

**بیش از یك صد نفر به دانشگاه صنعتی شریف كمك می كنند
بنیاد شریف یك موسسه غیردولتی و غیر انتفاعی است كه با هدف حمایت از دانشگاه و توسعه كمی و كیفی آن به ثبت رسیده و با توجه به غیردولتی و غیرانتفاعی بودن بنیاد به هیچ وجه بودجه ای برای پیشبرد اهداف از هیچ ارگان دولتی دریافت نمی كند.
پیروز غفرانی نایب‌رئیس هیأت مدیره بنیاد شریف درباره كمك های خیرین به این دانشگاه در گفت وگو با ایرنا اظهار كرد : در حال حاضر بیش از یكصد خیر در ارتباط با موقوفات دانشگاه صنعتی شریف به فراخور توانمندی خود همراهی و همیاری می كند.

** دانشگاه ها در اولویت كمك خیرین
مسئولیت اجتماعی بنگاه ها و موسسات اقتصادی كه هم اكنون در همه دنیا رایج شده آنها را به سوی كمك به حل مشكلات و مشاركت در سرنوشت جوامع آنها هدایت كرده است. اشاعه فرهنگ كمك و وقف نیز مسئولیت اجتماعی رسانه ها محسوب می شود.
امید است با مهیا سازی امكان انجام وقف به صورت سنتی و پیشرفته، راه این عمل خیر برای تمامی افراد جامعه باز شود.
در بسیاری از مواقع افراد به دلیل اندك بودن بضاعت مالی به صورت خرد و محدود به دانشگاه ها كمك می كنند كه در بلند مدت به مبلغی چشمگیر تبدیل می شود.
**9491**