آب ضروری ترین عنصر رونق تولید در بخش های صنعت و كشاورزی به عنوان دو حوزه اصلی تولید در كشور است كه مدیریت مهار روان آب ها می تواند افزون بر پیشگیری از خسارت به سرمایه های آب،خاك و زیرساخت های موجود به ذخیره آب برای مدیریت زمان خشكسالی كمك كند.
سیلاب های امسال كه منجر به قربانی شدن تعدادی از هموطنان، بی خان و مان شدن عده ای دیگری و برجای ماندن میلیارد ها تومان خسارت به زیرساخت های عمرانی و اقتصادی كشور از سویی و خشكسالی های دهه اخیر كه بحران آب در برخی مناطق كشوری و نابود شدن محصول هزاران هكتار از مزارع كشاورزی از حداقل پیامدهای آن بود نشان می دهد كه مدیریت روان آب ها باید به شكل مطلوب تری صورت گیرد.
كارشناسان پیشگیری از فرسایش خاك، پایداری كشاورز و حیات صنعت ،امكان توسعه گردشگری را از حداقل مزایای مهار اصولی روان آب ها می دانند كه طرح های آبخیزداری یكی از راهكارهای مهم كنترل روان آبهاست.
از مجموع 60 میلیون هكتار از عرصه های بیابانی و مرتعی كشور حدود 25 میلیون هكتار مستعد عملیات آبخیزداری است.
در سه دهه اخیر برای رفع معضل خشكسالی ، جلوگیری از فرسایش بادی و هدر رفت طرح های آبخیزداری در هشت میلیون هكتار از عرصه های طبیعی كشور انجام شده است.
بنا به آمار موجود اكنون سیلاب ها در كشور سالانه حدود 46 میلیون تن فرسایش خاك را با خود به همراه دارد كه این میزان فرسایش خاك یعنی سالانه معادل 10 هزار هكتار زمین زراعی تخریب می شود كه این مشكلات با عملیات آبخیزداری برطرف می شود.
در این میان كهگیلویه و بویراحمد 10درصد از روان آب های كشور را در خود جای داده كه بخش عمده ای آن بدون استفاده از استان خارج می شود و درعین حال این استان با میانگین سالانه 690 میلی متر بارندگی از مناطق پرآب كشور است.
اگر چه بافت كهگیلویه وبویراحمد روستایی و عشایری است اما بسترهای مناسب اقتصادی و ظرفیت های بخش آب و خاك این استان با 200هزار هكتار دیمزار از طریق مهار روان آب ها و تبدیل زمین های دیم به آبی نیاز اقتصاد این استان محسوب می شود.
در این استان حدود هفت رودخانه پر آب جاری است كه در مناطق مختلف ظرفیت های خوبی برای اجرای طرحهای پمپاژ آب و اجرای طرحهای توسعه باغ وجود دارد كه برنامه ریزی كوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای استفاده از این ظرفیت می تواند راهگشای اهداف رونق تولید باشد.
ازسطح 270 هزار هكتار زمین های زراعی كهگیلویه و بویراحمد حدود 80 هزار هكتار آبی است كه این امر ضرورت برنامه ریزی برای توسعه این بخش با مهار روان آب های آن را دوچندان كرده است.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری كهگیلویه وبویراحمد گفت: میزان فرسایش خاك در این استان 20 تن در هر هكتار است كه اجرای طرح های آبخیزداری و مهار روان آب های راهكار موثری برای پیشگیری از فرسایش خاك است.
غلامحسین حكمتیان اضافه كرد: سالانه به طور میانگین 45 طرح آبخیزداری در حوزه‌های مختلف در استان اجرا می‌شود.
حكمتیان گفت: در كنار عملیات مكانیكی و آبخیزداری برای مهار خاك و روان آب‌های استان عملیات بیولوژیكی از جمله كاشت گیاهان دارویی و درختان جنگلی سالانه در نقاط مختلف استان انجام می‌شود.
وی با اشاره به اختصاص 250 میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی برای اجرای طرحهای آبخیزداری و آبخوان داری در استان عنوان كرد: باید 67 طرح آبخیزداری و آبخوان داری برای جلوگیری از فرسایش خاك اجرا شود.
حكمتیان افزود: بخش عمده‌ای از این طرح‌ها از جمله سد بند خاكی آبدهگاه باشت در دست اجراست.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اضافه كرد: تاكنون بیش از پنج هزار طرح آبخیزداری در سطح بیش از 300 هزار هكتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان برای جلوگیری از فرسایش خاك اجرا شده است.
حكمتیان تصریح كرد: با اجرای این طرح‌ها علاوه بر كنترل و جلوگیری از ورود میلیون‌ها تن خاك به پشت سد‌های جنوب كشور و استان، سالانه از هدر روی 50 میلیون متر مكعب روان آب در استان جلوگیری می‌شود.
رئیس اداره آبخیزداری و حفاظت خاك اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری كهگیلویه و بویراحمد گفت: تاكنون 2 میلیون و 300 متر مكعب عملیات مكانیكی شامل بندهای رسوبگیر سنگی، ملاتی، گابیونی، بند خاكی، خشكه چین و پخش سیلاب در حوزه آبخیز داری این استان انجام شده است.
الیاس پور محراب با بیان اینكه تاكنون عملیات پنج مورد بند خاكی در این استان انجام شده است ،گفت: ارتفاع بندهای خاكی اجرا شده در این استان هشت تا 12 متر است.
پور محراب اظهار داشت: عملیات بیولوژیكی آبخیزداری در 295 هزار هكتار از حوزه آبخیزداری این استان شامل علوفه كاری، بذر پاشی و كپه كاری نهالكاری، حفاظت و قرق، مراقب و آبیاری انجام شده است.
وی با بیان اینكه هم اكنون اجرای این طرح در همه شهرستان های كهگیلویه و بویراحمد در دست اجراست ،گفت: وسعت كل مطالعه انجام شده حوزه آبخیزداری این استان 620 هزار هكتار است.
پور محراب بهره وری مناسب از منابع آب و خاك، تعذیه سفره های زیر زمینی، ایجاد اشتغال، كنترل فرسایش و سیلاب، مدیریت و بهره وری بهینه از منابع آب و توسعه اقتصادی جوامع محلی را از اهداف اجرای طرح آبخیزداری عنوان كرد.
وی اظهار داشت: ارزیابی 18 هزار و 200 هكتار از طرحهای آبخیزداری اجرا شده در استان از سوی كارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری كهگیلویه و بویراحمد انجام شده است.
معاون آبخیزداری اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری كهگیلویه و بویراحمد بیان كرد: هدف از اجرای این طرح‌ها ذخیره نزولات آسمانی، افزایش سطح آب سفره‌های زیرزمینی، كنترل فرسایش خاك و جلوگیری از پرشدن مخازن سدهاست.
خدابخش جنگلی ابراز داشت: به منظور مقابله با خشكسالی و كنترل سیلاب ها در استان لازم است به مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز پرداخته شود.
وی آبخیزداری را مهمترین راه مقابله با خشكسالی دانست و گفت: با كنترل روان آب‌ها و هرزاب‌ها سطح آب سفره‌های زیرزمینی تقویت می‌شود.
كارشناس اداره كل هواشناسی كهگیلویه و بویراحمد گفت: از ابتدای سال زراعی جاری تاكنون 1077.4میلیمتر باران در یاسوج باریده است.
ولی بهره مند اظهار داشت: میزان بارندگی سال زراعی 97-98 به ترتیب در سی سخت 948.4، دهدشت 774.8، امامزاده جعفر 708.5دوگنبدان 642.9، لیكك 673.6 میلیمتر بوده است.
وی افزود: میانگین میزان بارندگی در استان كهگیلویه و بویراحمد در سال زراعی 97-98 تاكنون 804.3 میلیمتر بوده است.
كارشناس اداره كل هواشناسی كهگیلویه و بویراحمد تصریح كرد: درصد تفاوت بارندگی سال زراعی جاری نسبت به كل بارندگی بلند مدت در این استان 56 درصد بوده است.
سال هایی كه كمتر از میانگین بلند مدت در منطقه ای باران ببارد را خشكسالی و بیشتر از این میانگین را ترسالی می خوانند.
مدیركل مدیریت بحران استانداری كهگیلویه و بویراحمد گفت: سیلاب چند روز اخیر باعث خسارت به زیرساخت های عمرانی از جمله راههای ارتباطی در این استان شده است.
وحید محمدی تبار اظهار داشت: در پی سیلاب های اخیر خسارت های گسترده ای به زیرساخت های حوزه شیلات، باغداری و سایر بخش های كشاورزی استان وارد شده است.
وی مدیریت رهاسازی آب 2 سد بزرگ كوثر و شاه قاسم را از اقدامات خوب مدیریت بحران برای كنترل سیلاب اخیر در استان عنوان كرد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای كهگیلویه و بویراحمد با اشاره به وجود 2 سازه بزرگ سدی در این استان گفت: مدیریت مهار آب های روان در این 2 سد به ویژه سد كوثر باعث تامین آب آشامیدنی بیش از 2 میلیون نفر از مردم استان های جنوبی كشورمان شد.
علی داوودی مهر افزود: تلاش شد در سیلاب های اخیر با مدیریت رهاسازی ضمن ذخیره سازی آب خسارت های ناشی از آن كنترل شود.
مدیر اداره بهره برداری و نگهداری سد كوثر گچساران نیز گفت: بارش باران سال زراعی جاری سبب ورود 420 میلیون متر مكعب آب در پشت سد كوثر در این شهرستان شد كه از این میزان 320 میلیون متر مكعب آن ذخیره شده است.
اكبرخدری میزان بارش باران از ابتدای سال زراعی جاری تاكنون در ایستگاه هواشناسی سد كوثر را 584 میلیمتر ذكر كرد.
وی گنجایش مخزن سد كوثر را 580 میلیون متر مكعب اعلام كرد و گفت: هم اكنون بیش از 520 میلیون متر مكعب آب پشت سد كوثر وجود دارد.
خدری تصریح كرد: آب سد كوثر از رودخانه خیرآباد تأمین می‌شود كه این رودخانه از رودهای شاه بهرام و دهدشت به وجود می‌آید.
این سد سالانه آب آشامیدنی 20 شهرستان و 2 هزار روستای استان‌های هرمزگان، فارس، خوزستان، كهگیلویه و بویراحمد و بوشهر را تأمین می‌كند.
سد كوثر در فاصلهٔ 60 كیلومتری شمال غربی شهر دوگنبدان، مركز شهرستان گچساران در استان این استان یك درصد مساحت كشور را در اختیار دارد.
كهگیلویه و بویراحمد با مساحتی حدود 16 هزار و 249 كیلومترمربع، سرزمینی مرتفع و كوهستانی با اقلیم سردسیری و گرمسیری در جنوب غربی ایران قرار دارد.
این استان یك درصد مساحت كشور را در اختیار دارد.
8143/6110
تاریخ انتشار: ۱۱ فروردین ۱۳۹۸ - ۰۷:۵۱
گچساران- ایرنا - مهار روان آب ها برای ذخیره سازی در دوران خشكسالی و كنترل سیلاب جهت جلوگیری از خسارت در زمان بروز بارندگی نیاز حیاتی رونق تولید به عنوان شعار و راهبرد اصلی امسال است.