گام‌های یكساله نظام كاربردی به سوی ارتقای علمی

محمد حسین امید معتقد است: از سال 95 تاكنون اهدافی برای دانشگاه جامع علمی كاربردی ترسیم و برنامه هایی تدوین شد كه بخشی از آن ها آغاز و بخش اندكی بدون نتیجه ماند.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، دانشگاه جامع علمی كاربردی با هدف مهارت آموزی و آموزش نیروی انسانی متخصص و مورد نیاز بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی كشور در سال 1371 تاسیس شد و به تصویب شورای گسترش آموزش عالی رسید.
توسعه فضای آموزش های شایسته محور و شغل مدار متناسب با نیازهای شاغلان و جویندگان كار، تقسیم كار ملی در حوزه های مهارتی آموزش عالی و توسعه گفتمان و دانش دیپلماسی مهارتی با تاكید بر تدوین برنامه ها و فرایندهای بین المللی سازی از اصلی ترین اهداف تاسیس دانشگاه علمی كاربردی به شمار می رود.
از طرفی نبود نظارت های درست و قانونی طی سال ها این بخش از آموزش عالی را از اهداف و كاركرد اصلی خود دور ساخته بود اما در سال های اخیر با به كارگیری سیاست و اقداماتی در راستای اهداف، بار دیگر شاهد بازگشت قطار علمی كاربردی به ریل آموزش و مهارت افزایی هستیم.
رئیس دانشگاه علمی كاربردی در گفت وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا به تشریح دستاوردها و عملكرد یك ساله این دانشگاه پرداخت.
امید می گوید: دانشگاه جامع علمی كاربردی به دلیل وجود برخی مشكلات چون نبود نظارت، خروج مراكز از اهداف ماموریتی و به كارگیری مدرسان فاقد صلاحیت تدریس، از اهداف ماموریتی خود در سال های گذشته خارج شده بود. از این رو، طی دو سال گذشته اصلاح تمامی مشكلات در دستور كار قرار گرفت.

** پالایش مدرسان علمی كاربردی
وی می گوید : حضور مدرسان با سطح علمی پایین و به دور از استانداردهای علمی تدریس، یكی از موانع رشد و پیشرفت دانشگاه جامع علمی كاربردی در سال های اخیر بوده است اما از دو سال گذشته پالایش مدرسان مراكز علمی كاربردی در دستور كار این مركز آموزش عالی قرار گرفت.
امید در این باره توضیح داد: مدرسان علمی كاربردی از سال 95 تاكنون تنها در چارچوب هیات عالی جذب مورد ارزیابی قرار گرفته و تمامی نیازهای مراكز به مدرس از طریق فراخوان جذب برطرف شده است كه پس از ارزیابی های لازم، شایسته ترین مدرسان انتخاب شده اند.
به گفته وی، این در حالی است كه در گذشته هیچ یك از 50 هزار مدرس فعال در مراكز، مورد فرآیند بررسی علمی قرار نگرفته بودند.
رئیس دانشگاه علمی كاربردی با بیان اینكه استقرار نظام جدید برای به كارگیری مدرسان دشوار و پرهزینه بود، تصریح كرد: در دوره ای عده ای از مدرسان با پارتی بازی وارد مجموعه شدند و در ارزیابی ها مشخص شد كه 30 درصد از مدرسانی كه پیشتر با ما همكاری داشتند، شرایط لازم برای ادامه همكاری را ندارند.
امید دستاورد پالایش مدرسان علمی كاربردی را بزرگ اما پرهزینه عنوان و تصریح كرد: در میان 30 درصد افراد پالایش شده، افرادی با مسئولیت های دولتی و سطوح مختلف سیاسی و اجتماعی حضور داشتند اما پس از اجرای این سیاست در دانشگاه جامع، هیچ مدرسی كه فرآیند ارزیابی در هیات های اجرایی جذب را طی نكرده باشد، قادر به تدریس نخواهد بود.

** ریاست قانونی بر مراكز و تدوین اساسنامه
نبود نظارت بر مراكز علمی كاربردی همچنین قانون شكنی هایی در شیوه ریاست در مراكز را به دنبال داشت. در این باره رئیس دانشگاه جامع علمی كاربردی توضیح داد: روسای برخی مراكز علمی كاربردی صرفا به این دلیل كه مراكز خود را خصوصی می دانستند، از قوانین مربوط به روسای مراكز آموزش عالی تبعیت نمی كردند؛ در حالی كه بر اساس مقررات آموزش عالی روسای مراكز دوره محدودی امكان ریاست بر دانشگاه دارند، روسای برخی مراكز از زمان تاسیس، رئیس بودند یا ریاست میان خود و اعضای خانواده شان دست به دست می چرخید.
به گفته امید، مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، مراكز آموزش علمی كاربردی را همچون یك موسسه دانسته و تعیین می كند كه رئیس آن در صورت صلاحیت تنها چهار سال قادر به ادامه ریاست خواهد بود.
وی با تاكید بر اینكه در سال 95 كمتر از 10 درصد از مراكز وضعیت شفاف و مطابق با مقررات داشتند، تصریح كرد: با اجرای این سیاست، اكنون بیش از 90 درصد روسا در چارچوب مقررات و قوانین، ریاست مراكز را بر عهده دارند. همچنین مراكزی كه ریاست آن ها تا سال 98 بر اساس قانون نباشد، امكان جذب دانشجو را ندارد.
امید در ادامه، الزام تدوین اساسنامه برای تمامی مراكز علمی كاربردی را از دیگر اقدامات صورت گرفته عنوان كرد و گفت: مراكز خوب از داشتن اساسنامه استقبال كردند اما برخی مراكز تهران به دلیل علاقه كار در فضای هاله ای از ابهام، در این مسیر سنگ اندازی كردند. با وجود این، بیش از 90 درصد مراكز علمی كاربردیِ مشمول این طرح، تقاضای اساسنامه كردند. مراكز فاقد اساسنامه نیز یا در ارزیابی ها صلاحیت لازم برای اساسنامه نداشتند یا متقاضی نبودند.

** تقویت نظارت و سطح بندی مراكز
ضعف و عدم نظارت بر مراكز علمی كاربردی در زمان طولانی تخلفاتی دیگر چون برنامه های نامناسب و جذب دانشجو در رشته های غیرمرتبط را به دنبال داشته است.
امید در این باره گفت: جای خالی نظارت باعث شد تا معاونت نظارت در دانشگاه تشكیل و نظارت ها تشدید شود. نظارت های وزارت علوم نیز تقویت شد و ارزیابی وسیع و سطح بندی مراكز صورت گرفت. برای نخستین بار 600 مركز علمی كاربردی سطح بندی شدند. در این میان، برخی مراكز در سطح بندی شركت نكردند اما در سال آینده مراكزی قادر به ادامه فعالیت هستند كه در سطح بندی شركت كرده و استانداردهای لازم را به دست آورده باشند.
«بر اساس نتایج سطح بندی، 70 مركز علمی كاربردی در سطح چهار و مراكز زیادی در سطح سه قرار گرفتند. هیچیك از مراكز نمره قابل قبول سطح یك را كسب نكردند.»
وی ادامه داد: مراكز سطح یك از امتیازاتی چون كاهش یك سومی بالاسری و دوره های جدید برخوردار می شوند در حالی كه سطح چهارمی ها تنها تا سال آینده مهلت دارند تا به سطوح بالاتر ارتقا یابند در غیر این صورت از ادامه فعالیت و همكاری آنها جلوگیری می شود.

** تجهیز مراكز به محیط‌های كاری
وی در ادامه این گفت وگو تصریح كرد : دانشگاه جامع علمی كاربردی بر پایه مهارت آموزی تاسیس شد و هدف از تشكیل آن ورود دانشجو به محیط كار بود؛ هدفی كه تا مدت ها مورد غفلت واقع شد و دانشگاه ها با تكیه صرف به آموزش نظری از آن دور شدند.
رئیس دانشگاه علمی كاربردی در این باره توضیح داد: توجه صرف به آموزش از دیگر مشكلات دانشگاه علمی كاربردی بود كه تنها با هدف جذب دانشجوی بیشتر و آموزش نظری به دانشجویان، دانشگاه را از هدف اصلی خود كه مهارت آموزی است، دور ساخته بود.
«بسیاری از مراكز علمی كاربردی فاقد محیط كار بودند كه در دو سال اخیر به تجهیز محیط های كاری موظف شدند و از این پس دوره های كاربینی و كارورزی دانشجویان به طور كامل در این محیط ها گذرانده می شود.»
امید در ادامه از تاسیس بیش از 100 مركز نوآوری در مراكز علمی كاربردی خبر داد و گفت: هدفگذاری دانشگاه، فعالیت یك مركز فناوری به ازای هر مركز علمی كاربردی است در حالی كه اكنون به ازای هر پنج مركز، یك مركز فناوری فعال است.

** حركت مراكز علمی كاربردی به سوی ماموریت گرایی
سیاست های علمی كاربردی در دو سال اخیر منجر به اجرای ماموریت گرایی در مراكز وابسته به این دانشگاه شد. بنابر این اقدام، مراكز علمی كاربردی از این پس باید در زمینه تخصصی خود دانشجو جذب كنند در حالی كه تا پیش از آن برخی مراكز در چهار گروه صنعت، كشاورزی، خدمات و مدیریت و فرهنگ و هنر دانشجو می پذیرفتند.
امید در این باره گفت: اكنون هر مركز علمی كاربردی تنها در یك گروه امكان پذیرش دانشجو دارد.
وی در ادامه به برنامه های دیگر چون تعریف خوشه های شغلی با هدف ساماندهی جذب مراكز اشاره و عنوان كرد: در دو سال گذشته به تمامی اهداف و برنامه های مورد نظر دست یافتیم و تنها در بخش توسعه فعالیت های بین المللی به تحقق كامل طرح نرسیدیم.
رئیس دانشگاه جامع علمی كاربردی تصریح كرد: براساس این هدف، قرار بود چند مركز علمی كاربردی بین المللی مشترك با كشورهای اروپایی چون آلمان و اتریش تاسیس شود كه به دلیل تحریم ها و تلاطمات سیاسی، این برنامه هنوز اجرایی نشده است.
وی در پایان از برگزاری نشستی در اردیبهشت ماه امسال خبر داد و گفت: در صورت تفاهم، قراردادی با طرف آلمانی به امضا می رسد و امیدواریم در مهر سال 98 نخستین دانشجویان مركز بین المللی مشترك جذب شوند.
**9283** 9053