هدايت سيلاب به درياچه پريشان آسيب زيست محيطي دارد

محمد جواد سياح پور در يادداشت ارسالي خود به ايرنا افزود: در بهار 98، پريشان تقريبا نهمين سال از خشكيدگي كامل خود را سپري مي كند. در تمام اين سال هاي خشكيدگي پريشان بخصوص سال هايي كه ميزان بارندگي به ميانگين بارش نزديك تر بوده، پس از هر باران و با جاري شدن روان آب ها در دشتك دوان، خيابان هاي شهر، و منطقه ملاي بلوط سيلابها به سمت پريشان هدايت شده است.
وي در اين يادداشت با عنوان 'هدايت سيلاب به تالاب پريشان، مفيد يا مضر' افزود: مردم كازرون همواره تالاب پريشان را عاشقانه دوست داشته و دارند و با نگراني آرزو مي كنند كه اي كاش آب هاي سطحي و سيلاب ها به سمت درياچه هدايت شود.
اين فعال زيست محيطي اضافه كرد: طي سامانه بارشي اخير و با گذراندن سال زراعي مطلوب كه رسما مي توان آن را ترسالي ناميد دامنه اين نگراني ها و زمزمه ها بيشتر شد و تقريبا روزي نيست كه در فضاي مجازي و يا در گفتگو هاي روزمره با سوال هايي در مورد انتقال سيلاب ها به پريشان و احياي آن روبرو نشويم.
دبير انجمن محيط زيستي ميراث پريشان با تاكيد بر اينكه اين حساسيت خاطر شهروندان كازروني بسيار ارزشمند و اميدواركننده است گفت: با اين حس دلبستگي كه مردم شهرستان كازرون به پريشان دارند بدون شك اميد ها براي احياي پريشان به خاموشي نخواهد گراييد.
وي اضافه كرد: همواره در طول تاريخ، منبع تامين آب تالاب بين المللي پريشان چشمه هاي اطراف و روان آب هاي داخل در حوضه آبريز تالاب بوده و در واقع حوضه پريشان يك حوضه بسته محسوب مي شود، بدين مفهوم كه نقطه سكون ورودي آب، حوضه خود تالاب مي باشد و هيچ روان آب قابل توجهي همچون رودخانه فصلي يا دائم منبع تامين كننده محسوب نمي شده است.
اين فعال زيست محيطي اضافه كرد: بنابرين ورود هر گونه آب خارج از حوزه آبريز به درياچه مي تواند تغيير در اكوسيستم درياچه باشد كه البته عواقب ناگواري دارد.
سياح پور با بيان اينكه درياچه ها و تالاب ها در گودال ها و فرو رفتگي هاي سطح زمين تشكيل مي شوند و بنا به گفته متخصصان، تا وقتي گودال بزرگ پريشان وجود داشته باشد مي توان به بازگشت تالاب اميدوار بود گفت: بنابراين اگر ما هر ساله حجم عظيمي سيلاب كه با خود رسوبات و گل و لاي زيادي حمل مي كند را به بستر پريشان وارد كنيم، پس از گذشت چند سال عملا گودال بستر تالاب را پر كرده و به تعبيري ظرفيت تالاب را از بين برده يا محدود كرده ايم.
وي خاطر نشان كرد: عموما سيلاب ها بهترين مسير خودشان را طي صد ها سال پيدا كرده اند، انحراف مسيل ها در هر عرصه و با هر نيتي باشد مي تواند عواقب ناگواري را به دنبال داشته باشد،كارشناسان سيل شيراز در نوروز امسال را از عواقب همين دستكاري مي دانند، پس ما با انحراف مسيل ها به سمت درياچه ممكن است اشتباهي تاريخي مرتكب شويم كه آيندگان تاوانش را پس دهند.
دبير انجمن محيط زيستي ميراث پريشان همچنين گفت: همانگونه كه مي دانيم در زيرِ زميني كه ما بر روي آن زيست مي كنيم حفره ها و فضا هاي خالي وجود دارد كه مخازن آب هاي زير زميني محسوب مي شوند و همانگونه كه در چند سال اخير زياد شنيده ايم خالي شدن اين مخازن از آب مي تواند باعث بروز زلزله و رانش و بد تر از همه فرو نشست زمين گردد. در واقع فرو نشست زمين به معناي فشرده شدن خاك و از بين رفتن مخازن آب است كه بسيار خطرناك و غير قابل جبران است.
وي در ادامه گفت : در زيرِ بسترِ تالاب پريشان نيز اين مخازن وجود دارند كه متاسفانه بر اثر خشكسالي سال هاي اخير سطح بستر تالاب بيش از پنج سانتي متر نشست داشته است و اين بدان معنا است كه اگر حتي پريشان پر آب شود مخازن زير بستر تالاب ديگر نمي توانند مانند گذشته حجم عظيمي آب را در خود نگهدارند.
اين فعال زيست محيطي ادامه داد: با ورود ناگهاني حجم قابل توجهي سيلاب به بستر تالاب به دليل بار هيدروليكي ورودي بر بستر احتمال فشردگي بستر و فرونشست شديدا وجود دارد به تعبيري سنگيني آبي كه در مدت زمان كوتاه وارد تالاب مي شود باعث مي گردد، پيش از آن كه آب در فضا هاي زير بستر رسوخ كرده و آنها را پر كند بستر فرو نشسته و فضاهاي ذخيره آب از بين بروند و اين به معناي نابودي ابدي تالاب است.
سياح پور گفت: گذشته از تمامي دلايل گفته شده، همين يك دليل آخر بايد ما را از انتقال هرگونه آب خارج از حوضه به داخل پريشان منع كند. علت اصلي خشك شدن تالاب پريشان طبق تحقيقات انجام شده برداشت بيش از حد و وجود تعداد زيادي چاه در اطراف آن است و در واقع خشكسالي فقط درصد كمي از تقصير را در خشكيدگي پريشان بر عهده دارد. ما با ورود سيلاب به تالاب و عدم توجه به معيشت جايگزين در روستاهاي ساحل نشين پريشان خدمت خاصي به اين بستر نكرده ايم.
اين فعال اجتماعي افزود: تا وقتي كه الگوي كشت در اطراف پريشان از محصولات پرمصرف به محصولات كم آب بر، تغيير نكند، معيشت هاي آب پايه جاي خود را به صنايع كم مصرف ندهد و هر روز بيش از هزار حلقه چاه در اطراف پريشان آب استخراج كرده و به گوجه و هندوانه تبديل كنند، پر كردن بستر تالاب پريشان با آب هاي سطحي و سيلاب نه تنها كمكي به احياي تالاب نمي كند بلكه موجب افزايش زمين هاي زير كشت در اطراف پريشان در نتيجه افزايش برداشت آب از چاه هاي موجود و يا حتي حفر چاه هاي جديد مي شود.
دبير انجمن محيط زيستي ميراث پريشان گفت: بطور كلي بايد در نظر داشته باشيم كه احياي تالاب با پر آب كردن آن متفاوت است . تالاب بين المللي پريشان همچون ساير عرصه هاي تالابي بر روي كره ي زمين يك زيست بوم زنده و پويا محسوب مي شود كه با يك آبگير فصلي يا دائم فرق دارد.
وي ادامه داد: پريشان يك ديگ بي جان و روح نيست كه به صرف لبريز شدن آن از آب خرسند شويم و جشن احياي آن را بگيريم بلكه پريشان يك مجموعه ي زنده، مركب از آب، خاك، گياه، حيات وحش خشكي زي، آبزيان، پرندگان، كف زيان است كه فقط و فقط وقتي ما مي توانيم ادعا كنيم پريشان احيا شده، كه توانسته باشيم كاري كنيم كه حيات و پويايي به تمامي اجزاي اين اكوسيستم بازگردد.
سياح پور با بيان اينكه اين اقدام نيازمند يك فرايند دست كم 20 ساله است، گفت: ممكن است در طرح جامع احياي تالاب پريشان كه بايد توسط متخصصان تدوين گردد در برهه اي از مراحل احياي تالاب، ورود سيلاب ها به بستر پريشان توصيه گردد اما بدون شك در حال حاضر كه هيچ گونه اقدام تخصصي براي احياي تالاب پريشان از طرف نهاد هاي دولتي يا غير دولتي صورت نگرفته است هر گونه انتقال آب به بستر تالاب پريشان يك اشتباه اساسي محسوب مي گردد.
درياچه پريشان در فاصله 150 كيلومتري جنوب غرب شيراز در شهرستان كازرون قرار دارد ، بر اساس اعلام كارشناسان محيط زيست فارس به دليل شرايط اقليمي و خاك اين درياچه در بارندگي هاي سيلابي اخير اين درياچه همچنان خشك مانده و هيچ سطحي آبگيري نشده است.
6113/ 2027