«نون خ» نقطه عطفی در تولید سریال های مناسبتی است

به گزارش خبرنگار ایرنا، سریال طنز نوروزی نون خ به كارگردانی سعید آقاخانی از سریال های نوروزی سال 98 بود كه از شبكه اول سیما پخش شد، این سریال داستان نورالدین خانزاده اهل یكی از روستاهای كردستان بود كه طی یك سوء تفاهم به اختلاس متهم می شود.
بعد از انتشار خبرهایی مبنی بر تولید سریالی با محوریت مردم كُرد برای پخش در شبكه اول سیما در ایام تعطیلات نوروز، شور و نشاطی ناشی از توجه به مردم این خطه از ایران اسلامی در مناطق كُردنشین ایجاد و همگان بی صبرانه در انتظار پخش این سریال بودند.
نخستین قسمت از این سریال 29 اسفند سال 97 به روی آنتن رفت و جمعه شب هفدهم فروردین نیز آخرین قسمت این سریال 16 قسمتی پخش شد كه طرفداران زیادی هم داشت.
در طول پخش این سریال نظرات متفاوتی در فضاهای مختلف بویژه فضای مجازی از سوی مخاطبان و تماشاگران این مجموعه تلویزیونی منتشر شد و بسیاری از مخاطبان و كارشناسان حوزه فیلم و سینما، بازیگری را نقطه قوت این سریال دانستند.
البته بسیاری از كاربران شبكه های اجتماعی بویژه توئیتر از شیوه صحبت كردن بازیگران در این سریال ایراد گرفته و جلوه دادن زبان كُردی به عنوان یك لهجه را از اشتباهات و نقاط ضعف سریال دانسته اند.
تعدادی از كاربران هم در پاسخ به ایراد وارد شده نظر دادند كه چون این سریال در شبكه ملی پخش می شود باید به زبان قابل فهم برای همه تماشاگران باشد فقط می بایست قبل از پخش هر قسمت این نكته یادآوری می شد كه زبان كُردی لهجه نیست و بازیگران این سریال برای فهم مخاطبان به این شیوه دیالوگ ها را بیان می كنند.
ولی كم توجهی به همین مساله موجب شد در بسیاری از كامنت ها و پست های موجود در شبكه های اجتماعی از زبان كُردی به عنوان لهجه نام برده شود این در حالیست كه مقام معظم رهبری در سفر سال 88 به كردستان بیان فرمودند زبان كُردی سرمایه ملی است، لذا همه باید در راستای حفظ این سرمایه و عمل به فرمایش معظم له تلاش كنند كه انتظار می رفت در این سریال این مهم مورد توجه بیشتری قرار می گرفت.
به منظور تحلیل و بررسی كارشناسی سریال «نون خ» با صمد وطن خواه از فیلمسازان كُرد و جلال نصیری هانیس دانش آموخته دكترای پژوهش هنر و كارشناس ارشد كارگردانی سینما گفتگو كردیم كه شرح آن در ادامه آمده است.

** سریال نون خ روی بازیگران ملی می چرخد
صمد وطن خواه اظهار داشت: این سریال توانست در كل كشور بویژه مناطق كُردنشین مخاطبان زیادی را با خود همراه كند.
وی اضافه كرد: موافق برخی ایرادات این سریال كه توسط عده ای گرفته می شود نیستم البته جای سوال است كه منتقدان سریال چه میزان با كُرد و فرهنگ كُردها آشنایی دارند و آیا خود این افراد و خانواده هایشان به زبان كُردی صحبت می كنند و پوشش آنها لباس كُردی است كه اینگونه اظهار نظر می كنند.
این فیلمساز كُرد با بیان اینكه اینگونه نقدها مغرضانه است، افزود: پخش این سریال از شبكه یك سیما و حضور بازیگران و هنرمندان استان های كرمانشاه، آذربایجان غربی و كردستان در آن، نقطه قوتی است و از این بابت از كارگردان و تهیه كننده این سریال باید تقدیر كرد.
وطن خواه گفت: این سریال نقطه عطفی در تولید و پخش سریال های تلویزیونی كشور است كه در آن از پتانسیل هنری استان های كُردنشین استفاده شده است.
وی یادآور شد: هر سریالی نقاط قوت و ضعف هایی دارد و نون خ هم از این امر مستثنی نیست و به عنوان نمونه ایراداتی به یكی از سكانس های قسمت نهم این سریال كه بازیگر كُرد در میان افغان ها قرار می گیرد، وارد است.
این فیلمساز كُرد اظهار داشت: افرادی كه به نحوه صحبت كردن بازیگران در این سریال ایراد گرفتند به برنامه سازی و تولید محتوا در تلویزیون آشنایی ندارند و این اشخاص بیشتر كار سینمایی كرده اند.
وطن خواه اضافه كرد: تلویزیون مخاطب عام دارد و سینما مخاطب خاص، امكان تولید و اكران فیلم سینمایی با زیرنویس وجود دارد ولی در تلویزیون مخاطبان هیچگاه حوصله خواندن زیرنویس را ندارند و علاوه بر آن بخشی از جامعه مخاطب تلویزیون را هم میانسالان و بزرگسالانی تشكیل داده اند كه از نعمت سواد بی بهره هستند.
وی افزود: سریال نون خ روی بازیگران ملی می چرخد و از بازیگران كُرد بیشتر برای پوشش داستان استفاده شده و دیالوگ های آنها هم بسیار كوتاه است كه این از دیگر ایرادات وارده به این سریال است.

** تایید و بازتولید یكی از گفتمان های حاكم و رایج كشور در سریال نون خ
جلال نصیری هانیس اظهار داشت: با توجه به اینكه بیشتر قسمت های سریال را ندیدم، نقد و تحلیل جامع سریال مذكور ممكن نیست اما می توان چند نكته در ارتباط با فیلمنامه و اجرای سریال مطرح كرد.
وی با اشاره به اینكه كلید ورود به فیلمنامه عنوان فیلم است، افزود: عنوان این سریال یعنی «نون، خ» بر گرفته از قاعده نام اختصاری اختلاس گران چند سال گذشته اقتصاد ایران است با این تفاوت كه نون خ شخصیت اصلی سریال، انسانی دلسوز، بی گناه و علاقه مند به همشهریان خود است كه قربانی شایعه سازی های دیگران شده است.
این دكترای پژوهش هنر اضافه كرد: اگر با رویكرد تحلیل انتقادی گفتمان به این سریال نگاه كنیم به نظر می رسد این داستان تلاش می كند ماجرای انواع نام های اختصاری اختلاس های اخیر كشور را شبیه به داستان نون خ بازنمایی كرده و اصولا این ماجراها را داستان هایی بزرگنمایی شده معرفی كند، با این رویكرد می توان گفت این سریال در تایید و باز تولید یكی از گفتمان های حاكم و رایج در مورد این ماجراها است.
وی از دیگر نكات مربوط به فیلمنامه را مكان اتفاق افتادن داستان دانست و گفت: ماجرا در كردستان اتفاق می افتد، برای نخستین بار به صورتی جدی، امكان شنیده شدن یك داستان از كُردها به عنوان یكی از صداهای حاشیه كشور در شبكه ملی بوجود آمده و این اتفاق مباركی است.

** معرفی لباس، فرهنگ و آداب و رسوم كردستان
این دكتری پژوهش هنر یادآور شد: ذكر چند نكته در این مورد حائز اهمیت است چرا كه بسیاری از هموطنان، قطعا كردستان را از طریق سریال هایی این چنینی خواهند شناخت و مورد قضاوت قرار می دهند.
نصیری هانیس افزود: معرفی لباس، فرهنگ و آداب و رسوم كردستان به سایر هموطنان كشور عزیزمان ایران می تواند از نكات مثبت سریال باشد اما با وجود این نگاه مثبت باز می توان انتقاداتی به سریال وارد دانست از جمله اینكه در این سریال كردستان به یك روستا تقلیل یافته و بازنمایی می شود.
وی اضافه كرد: شغل اصلی مردم كردستان تولیدات كشاورزی معرفی شده و طوری به نظر می رسد كه به اندازه كافی درآمد برای گذران زندگی همه از طریق كشاورزی وجود دارد در حالیكه به روایت آمار رسمی كشور، بیكاری این استان از میانگین كشوری بالاتر است.
این دكترای پژوهش هنر اظهار داشت: مردم كردستان به صورت روستاییان ساده ای بازنمایی می شوند كه تحت تاثیر شایعات قرار گرفته و به راحتی دچار اشتباه می شوند.

**بازنمایی زبان كُردی به عنوان یكی از لهجه های زبان فارسی اشتباهی تاریخی است
نصیری هانیس بازنمایی زبان كُردی به عنوان لهجه را یكی از ایرادات اصلی این سریال اعلام كرد و گفت: زبان كُردی از لحاظ تاریخی زیر شاخه زبان های هند و اروپایی و زبانی مستقل از زبان فارسی است و بازنمایی آن به عنوان یكی از لهجه های زبان فارسی اشتباهی تاریخی است.
وی تاكید كرد: اگر چه علت این امر از سوی عوامل تولید فیلم بكارگیری زبان فارسی برای پخش سریال در سطح ملی است اما باید به نحوی به تفاوت زبان كُردی و فارسی اشاره می شد تا مخاطبان ناآگاه و عوام دچار اشتباه نشده و زبان كُردی را لهجه ای از زبان فارسی تلقی نكنند.
نصیری هانیس افزود: برای پرهیز از این همسان پنداری و حل این معضل، كارگردان می توانست با یك كپشن در هنگام شروع هر قسمت از سریال بیان كند كه زبان مردم استان كردستان كُردی است و دلیل صحبت كردن شخصیت های داستان با زبان رایج و رسمی كشور بخاطر امكان فهم همگانی و حداكثری مخاطبان است.

** اشاره به پدیده آقازاده ها در این سریال
این دكترای پژوهش هنر اضافه كرد: نام خانوادگی شخصیت اصلی داستان یعنی خانزاده هم معنادار است، این نام از یك سو تداعی گر مساله اجتماعی دو قطبی ارباب و رعیتی است و از سوی دیگر به پدیده نوظهور آقازاده ها در سطح جامعه اشاره دارد.
وی افزود: از این منظر سریال در تلاش است چهره متفاوت از دید همگانی نسبت به این دسته از افراد جامعه ارائه دهد با این توضیح كه نورالدین و پسر عمویش را به عنوان دو قطب متفاوت از این طیف معرفی كند و با محكوم كردن ضمنی نماینده تعدادی از آنها (خلیل با بازی حمیدرضا آذرنگ) بقیه را سالم، دلسوز و با انصاف معرفی كند كه ناخواسته دچار بحرانی مالی شده اند.

** كارگردانی و استفاده از بازیگران استان های كُرد زبان نقطه قوت سریال نون خ
این دكترای پژوهش هنر با اشاره به اینكه سعید آقاخانی یكی از كارگردان های شاخص سریال های مناسبتی طنز در سطح كشور است، گفت: آقاخانی سابقه كارگردانی آثار پر مخاطبی چون زن بابا و خروس را در كارنامه دارد و از نقاط قوت سریال نون خ هم كارگردانی است.
نصیری هانیس اضافه كرد: آقاخانی كه خود كُرد زبان و از بازیگران شاخص سینمای ایران است، در این اثر سنگ تمام گذاشته و اجرای كم نقصی را در زمینه كارگردانی ارائه داده است.
وی یادآور شد: شباهت تقریبا زیاد اجرای سریال نون خ به سریال پایتخت نیز می تواند تحت تاثیر مشاوره تنابنده یكی از دست اندركاران اصلی سریال باشد.

** نقش ماندگار سعیدآقاخانی در سریال نون خ
این دكترای پژوهش هنر اظهار داشت: از لحاظ بازیگری، آقاخانی به خوبی از عهده ایفای نقش خویش برآمده و بازی او نقش نورالدین را به عنوان یكی از نقش های شاخص تلویزیون برای همیشه ماندگار كرد.
نصیری هانیس گفت: بازی آقاخانی، این شخصیت كُرد را بسیار دوست داشتنی جلوه داده كه این یكی از نقاط شاخص سریال است و بازی سایر بازیگران حرفه ای مطرح و شناخته شده كشور نیز شاخص بوده و همراه و هم داستان با كلیت سریال است.
وی انتخاب بسیاری از بازیگران استان های كُرد زبان را از دیگر نقاط قوت این سریال اعلام كرد و افزود: حضور بازیگران توانمند عرصه طنز كردستان و كرمانشاه در تلویزیون ملی فرصت مغتنم و ارزشمندی است، بازی های قابل تامل و گاهی درخشان تعدادی از آنها می تواند مسیر را برای بازی در سایر تولیدات تلویزیون و سینما مهیا كند كه این نیز از نقاط قوت كار كارگردان و تهیه كننده اثر است.
این دكترای پژوهش هنر ضمن تقدیر از فراهم كردن امكان شنیده شدن صداهای اقوام مختلف ایران در این سریال پیشنهاد كرد مدیران رسانه ملی در صورت تصمیم به ساختن برنامه هایی با محوریت اقوام، با كارشناسان شاخص زبان، فرهنگ و آداب و رسوم هر قوم مشورت كنند تا بتوان از فرصت این چنینی در راستای وحدت و انسجام ملی كشور با رعایت احترام به تفاوت ها نهایت بهره را برد.
9936/9102