نگاهی گذرا به انتخابات 2019 تركیه

درصد مشاركت مردم در این انتخابات كه به طور عمده میان دو جریان ائتلافی «جمهور» متشكل از حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری تركیه و حزب حركت ملی به رهبری دولت باغچه لی از یك سو و ائتلاف «ملت» متشكل از حزب جمهوری خواه خلق به رهبری كمال قلیچدار اوغلو و حزب نیك به رهبری خانم مرال آك شنر از سوی دیگر در جریان بود، حدود 64 / 84 درصد اعلام شده است.
احزاب مربوط به دو جریان عمده نیز كه حدود 90 درصد آرای مردمی را از آن خود كردند، هر یك به ترتیب؛ ( AKP) حزب عدالت و توسعه 33 / 44 درصد، ( MHP) حزب حركت ملی 33 / 7 درصد، ( CHP) حزب جمهوری خواه خلق 12 / 30 درصد، ( IYI Parti) حزب نیك 45 / 7 درصد و حزب دمكراتیك خلق ها ( HDP ) حزب متعلق به كردها نیز 24 / 4 درصد و سایر احزاب كوچك به همراه نامزدهای مستقل در مجموع 55 / 6 درصد آرای مردمی را ازآن خود كردند.
بر اساس آخرین گزارش منتشره از شورای عالی برگزاری انتخابات تركیه 57 میلیون و 93 هزار و 410 نفر واجد شرایط رای دادن بودند كه از این تعداد 48 میلیون و 340 هزار و 184 رای ماخوذه از 194 هزار و 678 صندوق استخراج شد كه از این تعداد 46 میلیون و 431 هزار و 717 رای معتبر تشخیص داده شد.
البته در این نتایج ممكن است تغییراتی رخ دهد كه به نظر می رسد میزان آن زیاد چشمگیر نباشد.
گرچه میزان آرای حزب حاكم و ائتلاف مربوط به جمهور نشان از برنده بودن این ائتلاف دارد، اما واگذاری دو شهرداری مهم شهرهای آنكارا پایتخت و استانبول به عنوان بزرگترین استان و شهر تركیه و نبض اقتصادی این كشور به جناح مخالف یعنی ائتلاف ملت حكایت از آن دارد كه موقعیت حزب حاكم آك در نظام سیاسی تركیه آنگونه هم كه به نظر می رسد محكم نیست و هر اتفاقی نیز ممكن است در پایداری این حزب و ائتلاف جمهور در آینده رخ دهد.
نگاهی گذرا به آرای ماخوذه و معتبر در مثلا شهر آنكارا كه انتظار می رفت حزب حاكم اكثریت آن را جذب كند اما این گونه نشد، نشان می دهد كه حزب مخالف جمهوری خواه تركیه با كسب 93 / 50 درصد آرا در قبال 12 / 47 درصد رای حزب حاكم و كسب كرسی شهرداری این شهر مهم، گرچه با اختلاف تنها اندكی بیشتر از 3 درصد آرا برنده انتخابات این شهر شد و شاید به نظر بسیاری از كارشناسان این میزان نمی تواند گویای افت شدید میزان محبوبیت حزب آك باشد، اما نباید فراموش كرد كه حزب عدالت و توسعه در انتخابات گذشته با همین میزان اختلاف در آرای كل توانست قدرت را در تركیه به دست بگیرد.
از سوی دیگر افزایش آرای احزاب رقیب نیز این نكته را به اثبات می رساند كه آنها توانسته اند آرای موافقان حزب حاكم را از آن خود كنند. به عبارت دیگر این احزاب مخالف نبودند كه آرایشان زیاد شده بلكه این حزب حاكم آك بوده كه آرایش افت كرده و هنر احزاب رقیب فقط جذب این آرا بوده است.
در استانبول نیز نماینده حزب حاكم یعنی بینالی یلیدریم نخست وزیر سابق و نامزد ائتلاف جمهور تنها با اختلاف 25 / . درصد عرصه رقابت را به رقیب خود اكرم امام اوغلو نامزد ائتلاف ملت واگذار كرد. این موضوع نیز رقابت تنگاتنگ و پایاپای این دو ائتلاف را در بزرگترین حوزه انتخاباتی تركیه نشان می دهد كه اگر این میزان از محبوبیت برای هر یك از طرفین به سایر نقاط طرف مقابل بتواند در آینده تسری یابد، باید همانگونه كه گفته شد منتظر هرگونه تغییر پیش بینی نشده در آینده سیاسی تركیه بود.
تورم ۲۰ درصدی، افزایش بیكاری، سقوط ارزش لیر به یك سوم و همچنین ركود اقتصادی كه گریبان تركیه را گرفته را می توان از جمله دلایلی برشمرد كه موجب كاهش محبوبیت رجب طیب اردوغان و حزب متبوعش در این كشور شده است.
اما در كنار مسایل داخلی یك نكته كلیدی نیز در سیاست خارجی تركیه به ویژه روابط این كشور با آمریكا كه در روزها و ماه های اخیر به علت خرید سامانه اس 400 روسی از سوی تركیه و تهدید به تعلیق فروش جنگنده های فوق مدرن اف 35 به تركیه از سوی آمریكا و نیز موضوع مربوط به اكراد شمال سوریه و حساسیت تركیه نسبت به برخی از گروه های كردی مستقر در این منطقه و حمایت آمریكا از آنها میان آنكارا و واشنگتن به وجود آمد، باقی می ماند.
اینكه اگر آرایش سیاسی در داخل تركیه بهم بریزد، آیا در آن صورت باز هم میان تركیه و غرب مشكلات باقی خواهند ماند و یا این موضوع روند دیگری را در پیش خواهد گرفت.
به صراحت باید گفت كه، به استثنای بخشی از جامعه تركیه كه بسیار رفتاری غربگرایانه دارند، عموم بدنه جامعه این كشور بشدت مخالف آمریكا و غرب هستند. برخی این رفتار ترك ها را ناشی از روحیه ناسیونالیستی و پان تركیستی قوی در میان جامعه تركیه دانسته و برخی نیز آن را ناشی از گرایشات مذهبی و قومی و حتی سیاسی مانند لائیك و غیره ارزیابی كرده اند.
صرف نظر از این كه كدام عامل در روحیه ضد غربی مردم تركیه نقش اساسی داشته و دارد، باید اذعان كرد كه، در هر صورت موضوع اختلافات تركیه با برخی كشورهای غربی حتی با روی كارآمدن احزاب مخالف همچنان باقی خواهد ماند.
بنابراین انتخابات شهرداران در تركیه كه به تازگی برگزار شد، در آینده سیاسی این كشور به حدی از اهمیت برخوردار خواهد بود كه در هر شرایطی باید آن را نقطه عطفی در نظام سیاسی این كشور و نیز سیاست های داخلی و خارجی آن دانست.
خاورم**1144**1586