شهر دریا شد، خانه ها ویران

به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، محلی ها سیل را پیش بینی كرده بودند. زمزمه های سیل همه جا پیچیده بود اما هیچ كس باور نداشت. تا به خودشان آمدند دیر شده بود. سیل ویرانگر روستا به روستا، شهر به شهر همه چیز را از سر راه برمی داشت و تخریب می كرد. در این بین تنها عده كمی از مردم خانه و كاشانه شان را تخلیه كرده بودند، اغلب در خانه ها گرفتار شدند. بعض از روستاها زیر آب رفتند و بعضی به محاصره سیل درآمدند. زمین های كشاورزی تخریب شدند و حاصل دسترنج كارگران در چشم برهم زدنی نیست و نابود شد.
بارش های بهاری در برخی استان ها لبخند خوشحالی را بر لب اهالی و مردم نشاند اما در بعضی از شهرها و روستاها كام شیرین تعطیلات عید را به مردم تلخ كرد. اتفاق تلخی كه هنوز هم ادامه دارد.
ابتدا به نظر می رسید این طغیان رودها زود آمده و زود می رود اما معادلات مردم وقتی برهم ریخت كه لیستی از كشته شدگان سیل، فیلم ها و عكس های حوادث ناشی از آن و فریادها و گریه های سیل زدگان به خاطر از دست دادن عزیزانشان و خانه و دارایی شان كم كم در فضای مجازی منتشر شد.
دیگر حرف زدن درباره سیل و سیل زدگان در هر دورهمی عیدانه نقل مجلس بود. عكس ها و فیلم ها اشك هر بیننده ای را درمی آورد. زنان و مردانی كه می توانستند همراه فرزندانشان، مثل خیلی از ما به مسافرت بروند یا با شیرینی و میوه عیدانه كامشان را شیرین كنند حالا چادر همت به كمر بسته، چكمه به پا كرده و دوشادوش هم با ساخت دیواری از كیسه های شنی به مقابله با سیل رفته بودند. تلاش های آنها ستودنی بود اما قدرت سیل از توان آنها بیشتر بود و در نهایت امانشان را برید. سیل دیوارهای شنی شان را درنوردید از گلستان به فارس، ایلام و لرستان و كرمانشاه و آخرسر به خوزستان رسید.
17 روز كافی بود تا سیل نیمی از كشور را فراگیرد و لرزه به تن مردمانی بیندازد كه همه دارایی شان نه، همه زندگی شان در مسیر سیل قرار داشت. عده ای به ارتفاعات گریختند، گروهی به خانه اقوامشان پناه بردند و بقیه خانه به دوش شدند.
اما در دل این حادثه ویرانگر، گروهای مردمی خوش درخشیدند. گروه هایی كه دست به دست هم دادند تا ویرانی های پس از سیل را آباد كنند. به یاری سیل زدگان رفتند و هنوز هم در مناطق سیل زده مشغول فعالیت هستند.

* آماده باش از 29 اسفند
جمعیت امام علی(ع) یكی از گروه های امدادی است كه زمان وقوع سیل به خاطر داشتن شعبه در استان های مختلف آستین همت بالا زد و وارد عمل شدند. آنها كارشان را از گلستان شروع كردند. زهرا كهرام، عضو جمعیت و مسئول ستاد پشتیان سیل می گوید: از 29 اسفند آماده باش بودیم اما دوم فررودین همه چیز شكل جدی به خود گرفت و تیم هایی از ساری و تهران به آق قلا و گمیشان اعزام كردیم.
به گفته كهرام آنها در آق قلا 40 روستا را برای امدادرسانی و كمك شناسایی كردند و سپس برای توزیع بسته های غذایی و بهداشتی و دارویی در این مناطق وارد عمل شدند. «آن موقع هنوز سیل وارد گمیشان نشده بود اما وقتی به گمیشان سرازیر شد كه شدت زیادی داشت. طوری كه بخش زیادی از این منطقه به دریا پیوست».
به گفته زهرا مردم گمیشان از چند روز قبل خبر داشتند كه سیل قرار است وارد این منطقه شود. به همین دلیل برخی محلی های قدیمی كه به شرایط جوی منطقه اشراف داشتند، به مردم هشدار داده و اعلام خطر كردند. اما گویا كسی حرف آنها را باور نداشت و شاید به تعداد انگشتان دست افرادی بودند كه خانه هایشان را تخلیه كردند. «در نهایت آب با شدت وارد شهر شد و ارتفاع آن تا سه متر هم رسید. وضعیت شهر طوری بود كه انگار به دریا پیوسته، خیلی از خانه ها زیر آب رفتند و دیگری اثری از آنها نبود».

* زنگ خطر وضعیت غیربهداشتی سیل زدگان
در آق قلا و گمیشان مردم تصور می كردند سیل به زودی فروكش كرده، مسیر خود را پیدا می كند و از شهر خارج می شود غافل از اینكه با گذشت روزها از وقوع سیل هنوز آب در منطقه مانده و در بعضی از مناطق بالاتر هم آمده است. «روزهای نخست گروه های امدادی جمعیت با هماهنگی هلال احمر وارد منطقه شده و با قایق به مردم بسته های بهداشتی و غذایی می رساندند اما خیلی از آنها به طبقات بالایی خانه یا پشت بام ها پناه برده و در محاصره آب بودند».
گروه های سوار بر قایق خانه به خانه روی آب توقف می كردند و بسته های كمكی را داخل ظرفی گذاشته و صاحب خانه آن را با طنابی بالا می كشید. «آنها در شرایط بدی به سر می برند. هنوز با وجود اینكه روزها از ماجرای سیل در آق قلا و گمیشان گذشته آنها درگیر هستند، ارتفاع آب در بعضی از مناطق20 تا 40 سانتی متر بالا آمده و این نگران كننده است. از طرفی فقط عده ای از خانواده ها در كمپ هایی كه برای سیل زدگان در نظر گرفته بودند، منتقل شدند. هنوز خانواده های زیادی در خانه هایشان زندانی هستند و منتظر فروكش آب اند».
به گفته مسئول ستاد پشتیبان سیل جمعیت امام علی(ع) با وجود اینكه سیل به مناطق دیگر كشور رسیده و امروز خوزستان را درگیر خود كرده اما مردم گمیشان و آق قلا هنوز نیاز به كمك دارند. «آنها در همان آبی كه لاشه دام های مرده ممكن است روی آب وجود داشته باشد و از همان فضا به عنوان دستشویی استفاده می كنند، با همین آب دست و صورتشان را می شویند. نگرانی كه اكنون وجود دارد شیوع بیماری در این منطقه است. در واقع می توان گفت وضعیت بهداشتی در این مناطق نگران كننده است.
به گفته كهرام در حال حاضر و از زمان وقوع سیل لاشه دام ها تا حدود زیادی از سطح آب جمع آوری شده اما ممكن است هنوز در مناطقی وجود داشته باشند. به هر ترتیب وضعیت بهداشت مساعد نیست.

* تخلیه دو روستا از مسیر سیل
گروه های امدادی جمعیت در منطقه آق قلا و گمیشان تا جایی كه امكان داشت بسته های كمكی را میان مردم توزیع كردند. آنها در هر منطقه ای كه سیل آمد به سرعت یك گروه برای ارزیابی وضعیت منطقه فرستادند و سپس بر اساس نیاز هر منطقه به توزیع بسته های كمكی اقدام كردند. «بسته های كمكی شامل پك بهداشتی مخصوص زنان، مخصوص كودكان و سالمندان، مواد غذایی و دارو است».
در حالی كه گروه ها مشغول امدادرسانی در مناطق سیل زده استان گلستان بودند، متوجه شدند كرمانشاه، فارس و ایلام نیز درگیر سیل شده اند. «در فارس بعد از 13 كشته، متوجه شدیم دو روستا در مسیر سیل واقع شده اند. به همین دلیل به سرعت این دو روستا را تخلیه كردیم و با هماهنگی شهرداری آنها را به محل امنی انتقال دادیم. تعداد اهالی حدود 6 تا 8 اتوبوس بود».
در جریان سیل، منطقه سعدی شیراز نیاز به امداد فوری داشت. اعضای جمعیت برای كمك به اهالی و خروج آب از خانه ها، از دستگاه های لجن كش استفاده كردند و تا جایی كه امكان داشت خانه ها را از آب و گل و لای تخلیه كردند. «همه چیز به سرعت اتفاق افتاد. هنوز درگیر یك شهر و منطقه بودیم كه متوجه می شدیم سیل شهرها و روستای های منطقه ای دیگر را ویران كرده است. استان لرستان مسیر بعدی سیل بود.همزمان با وقوع سیل، جمعیت امام علی(ع) در تهران كمك های غیرنقدی جمع آوری می كرد.
این در حالی بود كه خیلی از گروه های خیریه و مردمی نیز كمك هایشان را به جمعیت دادند تا به دست سیل زدگان برسد. « جمعیت در خیلی از استان ها دارای شعبه و نیروی متخصص است. به همین دلیل خیلی از خیریه ها به ما اعتماد كرده و برای رساندن پك های كمكی به سیل زدگان و از طرفی شلوغ نشدن منطقه اقلام اهدایی شان را برای توزیع به جمعیت امام علی دادند. در كرج، كرمانشاه، ایلام، مشهد، تهران، ساری، گرگان، اهواز، شیراز و خرم آباد ستاد زدیم و به جمع آوری كمك های غیرنقدی اقدام كردیم. البته بخش دیگری از كمك ها نیز نقدی بود كه مردم به حساب جمعیت واریز می كردند».
به گفته كهرام آنها مجوز جمع آوری كمك های نقدی را از هلال احمر و استانداری گرفته و در مناطق سیل زده با هماهنگی آنها اقدام به فعالیت می كردند.
« در هر منطقه سیل زده در استانداری تشكیل جلسه و تقسیم كار می شد. در لرستان به ما اعلام شد كه منطقه نورآباد را به دست بگیریم اما كمی بعد متوجه شدیم منطقه معمولان و كوهدشت نیز نیاز شدید به كمك دارند. نمی توانستیم بی توجه از كنار مردم این منطقه بگذریم. به همین دلیل كمك ها را در این مناطق نیز متمركز كردیم و بسته های غذایی، دارویی و بهداشتی را به دست مردم رساندیم».

* امداد در مناطق صعب العبور
در لرستان اما بعضی از روستاهای سیل زده در مناطق صعب العبور واقع شده یا جاده برای امدادرسانی به آنها بسته شده بود. نیاز به هلی كوپتر بود. اعضای جمعیت به هر زحمتی كه بود در نهایت توانستند یك هلی كوپتر برای رساندن بسته های بهداشتی و غذایی به دست مردم پیدا كنند.
«بعد از سه روز گر چه جاده معمولان باز شد اما بالاخره توانستیم با هلی كوپتر در این مناطق چرخ بزنیم و بخشی از كمك ها را به دست مردم برسانیم. در حال حاضر در خرم آباد ستاد زده ایم و كمك ها را در روستاهای مختلف سیل زده مثل كوهدشت، پلدختر، چگینی، كاكاوند توزیع می كنیم».
به گفته كهرام در بخشی از مناطق به خاطر كوهستانی بودن، امكان فرود با بالگرد وجود ندارد و مجبورند كمك ها را در محلی كه مردم می توانند به آنجا دسترسی داشته باشند بیندازند. «در مناطق سیل زده لرستان تا حد توانمان توزیع و امدادرسانی داشته ایم. شنیده ایم در منطقه رودبار الیگودرز وضعیت وخیم است و مردم در محاصره آب قرار دارند. متاسفانه هنوز شرایطی به وجود نیامده كه برای كمك به آنجا برویم».
در لرستان مردم با مشكل بزرگتری هم مواجه هستند. در گلستان آب باقیمانده اما در لرستان آب جاری شده و خسارات زیادی را به جا گذاشته است. از جمله خانه هایی كه به مكعب های بتنی تبدیل شده اند و دیگر قابل سكونت نیستند.
«خاك این منطقه رس است و بیشتر خانه ها در جریان سیل به گل سفت و چیزی شبیه مكعب بتنی تبدیل شده و امكان زندگی در آنها وجود ندارد. شنیده ایم این منطقه پس از سیل در جریان باد قرار خواهد گرفت و گرد و خاك ناشی از آن خاكی را در منطقه به همراه می آورد كه ممكن است بیماری زا باشد». مردم سیل زده لرستان در شرایط خوبی به سر نمی برند. عده ای از آنها در كوهستان چادر زده اند، گروهی به خانه اقوامشان رفته و یكسری نیز بی خانمان شده اند.
« در بعضی از مناطق مثل پلدختر شرایط وخیم تر است. شمال پلدختر آسیب ندیده اما جنوب آن به شدت آسیب دیده است. برای مثال روستای چم حیدرودوآب در این منطقه در مسیر سختی واقع شده. طوری كه اعضای جمعیت برای امدادرسانی تا این روستا چهار ساعت رفت و برگشت و كوهپیمایی كرده بودند. شاید به همین دلیل است كه وقتی هلی كوپتر در این مناطق می نشیند همه اهالی سعی می كنند با نیروهای امدادی خودشان را به نقطه امنی مثل خرم آباد برسانند. اما بالگردها ظرفیت كافی برای جا به جایی همه آنها را ندارند. این در حالی است كه مردم از ترس حمله حیوانات وحشی و مشكلات دیگر نیز تحمل ماندن در كوه و بیابان را ندارند و حق هم دارند».

* دستور تخلیه 9 شهر
به گفته كهرام جاده پلدختر دو روز پیش باز شد و 4 گروه از جمعیت برای امداد به این منطقه رفتند. «وضعیت بهداشت در این منطقه نیز ضعیف است و برای جلوگیری از شیوع بیماری باید بهداشت منطقه را تامین كرد». گرچه هنوز خیلی از گروه های امدادی درگیر مناطق سیل زده لرستان هستند اما گروه هایی نیز برای كمك راهی خوزستان شده اند.
«آب آرام آرام از لرستان به خوزستان آمده و هر لحظه بیشتر می شود. دستور تخلیه 9 شهر را داده و عده ای از مردم به كمپ ها منتقل شده اند. تلفات احشام در این منطقه كمتر است اما همچنان وضعیت بهداشتی در این مناطق نیز ضعیف است».
جمعیت امام علی(ع) در مناطق شاوور، شوش، حمیدیه، شیخ طعمه، سوسنگرد و كارون فعال است و اقدام به امدادرسانی می كند. «خیلی از مردم این منطقه كشاورز بوده و حالا با وقوع سیل زمین های اجاره ای خود و سرمایه شان را از دست داده و فقط با لباس های تنشان به كوه و بیابان پناه برده اند تا حداقل جانشان را نجات بدهند».

* كمك ها را قطع نكنیم
مسئول ستاد پشتیبانی سیل جمعیت امام علی(ع) می گوید: در حال حاضر حدود700 نیرو درگیر مناطق سیل زده هستند و تا این لحظه بیش از 800 میلیون كمك غیرنقدی و نزدیك به دو میلیارد تومان كمك نقدی جمع آوری شده است. اما به طور حتم این رقم تغییر خواهد كرد. ما همچنان برای كمك به سیل زدگان نیاز به كمك و همراهی مردم داریم و بدون شك تا یكی دو ماه آینده نیز درگیر این مناطق خواهیم بود».
چكمه، موكت، شیرخشك، پوشك، كیسه زباله، صابون، شامو، دستمال، شامپوشپش، دستمال، پتو، مایع دستشویی، اب معدنی، نان، چادر، پد بهداشتی، كنسرو، دارو، برنج، ماكارونی، عدس، روغن، ژل ضد عفونی، لوازم سرگرمی برای كودكان، مسواك، لباس زیر زنانه، شانه از جمله وسایلی هستند كه در قلب دسته بندی های دارویی، بهداشتی بانوان و كودكان، بسته های غذایی به دست مردم سیل زده می رسد. «در بخش دیگر كمك ها سعی داریم وسایل دیگری مثل ناخن گیر، حوله، ژیلت اصلاح، كرم را به دست مردم رسانده و از دستگاه لجن كش نیز برای پاكسازی خانه ها از آب و گل و لای استفاده كنیم».
كهرام درباره كنسروهای توزیع شده در میان سیل زدگان نیز گفت: ما برای جلوگیری از خطرات مربوط به مواد غذایی كنسروی آنها را در ستاد جوشانده و سپس در میان مردم توزیع می كنیم.
« نیروهای ما در استان های مختلف افراد باتجربه و آموزش دیده هستند و شاید به همین دلیل است كه توانستیم در جریان این حادثه به موقع و در مناطق مختلف وارد عمل شده و به كمك سیل زدگان برویم».
كهرام از مردم درخواست كرد، در حد توانشان كمك های خود را ادامه داده تا با همراهی و یكدلی یكدیگر از شدت آسیب وارد شده به سیل زدگان كم كنیم و به كمك هموطنانمان برویم.
گزارش از فاطمه شیری
اجتمام * ف ش* 3063