تاریخ انتشار: ۲۱ فروردین ۱۳۹۸ - ۱۲:۲۶

تهران - ايرنا - برگزاري هفتادمين سالگرد تأسيس سازمان پيمان آتلانتيك شمالي - ناتو- با تلاش رهبران آمريكايي و غربي اين سازمان براي توجيه شكست‌هاي مكرر همراه شد اما ناكامي ها در جنگ افغانستان پس از 18 سال حضور در اين كشور به عنوان يك شاخص مورد توجه نويسنده كانادايي قرار گرفته است.

به گزارش روز چهارشنبه ايرنا، «اسكات تيلر» نويسنده كانادايي در مطلبي كه در روزنامه هيلز تايمز منتشر كرد ، آورده است، ناتو نه تنها در تأمين صلح افغانستان بلكه در جهان ناكام بوده است.
او در اين مقاله نوشته است اين سازمان توانسته در طول هفت دهه گذشته تنها به پيروزي‌هاي مختصري دست يابد و در مقابل در تأمين صلح جهان داراي هيچ افتخار چشم‌گيري نيست.
تيلر با توجه به كشته شدن بسياري از نيروهاي ناتو در جنگ افغانستان نوشت، ما با حضور خود در جنگ افغانستان تنها شاهد شكست و كشته شدن نيروهاي خود بوديم و پيروزي آن‌چنان بزرگي به دست نياورده‌ايم.
كانادا به‌ عنوان يكي از اعضاي ناتو در عمليات آموزشي سازمان ناتو در كشورهاي عراق و افغانستان حضور دارد.
پيش‌ از اين نيز به علت ناكامي‌هاي مكرر ناتو در جنگ افغانستان، باراك اوباما رئيس‌ جمهوري سابق آمريكا به اين نتيجه رسيده بود كه ناتو چه از نظر سخت‌افزاري و چه از نظر نرم‌افزاري به‌ هيچ ‌وجه قابل اعتماد نيست ، لذا خود تصميم گرفت كه وارد صحنه شود.
وزير وقت دفاع آمريكا «رابرت گيتس» نيز در جمع نمايندگان كنگره گفت كه او از نيروهاي ائتلاف خواسته است كه بر كارهاي نرم افزاري و خدمات مدني و مردمي تمركز نمايند.
ساير مقامات دولت اوباما نيز بر اين باور بودند كه آمريكا بايد با كنار گذاشتن ناتو خود ابتكار عمل را به دست گيرد و در اين راستا، اوباما برنامه اعزام 17 هزار نيرو به افغانستان را طرح كرده بود.
به گفته تحليلگران منطقه، بحران افغانستان بزرگترين آزمون سازمان 70 ساله ناتو است كه كمتر كسي عملكرد اين سازمان را در اين مورد موفق مي‌داند و اين به معناي ناكامي اين سازمان است.
«جان آفرود» استراتژيست دانشگاه جان هاپكينز مي‌گويد كه اگر ناتو و آمريكا نتوانند درباره مرزهاي افغانستان و پاكستان چاره‌اي بينديشند، ناتو به سير قهقرايي راه بدون بازگشت خواهد غلتيد.
مرزهاي افغانستان و پاكستان و معضلات آن و نحوه مواجهه ناتو، محور بحث هر روزه دولتمردان كاخ سفيد است.
يادآور مي‌شود مايك پمپئو وزير خارجه آمريكا در حالي در هفته گذشته در مراسم جشن 70 سالگي ناتو حضور يافت و در سخناني به افتخارات اين سازمان در تأمين صلح در جهان سخن گفت كه در روز گذشته سه ‌شنبه طي حمله انتحاري مجدد طالبان به نيروهاي امريكا در فرودگاه بگرام چهار تن از نيروهاي نظامي آمريكا كشته شدند.
وزير خارجه آمريكا ضمن برشمردن خدمات و فعاليت‌هاي سازمان آتلانتيك شمالي گفت: «ناتو در بالكان حضور فعالي داشت و بعد براي نبرد مقابل تروريسم در افغانستان و عراق حاضر شد. پس از حملات يازدهم سپتامبر،‌ ناتو براي نخستين بار در تاريخ خود اصل پنجم را فعال كرده و به كمك ايالات‌ متحده آمد.»‌
مايك پمپئو افزود: «تا سال 2020 ميلادي بودجه 100 ميليارد دلاري به ناتو اضافه مي‌شود. بياييد همه باهم همكاري كنيم تا ناتو همان سپر دفاعي باشد كه رئيس ‌جمهوري ترومن در زمان تشكيل ناتو از آن ياد كرد.»
«مايك پنس» معاون رئيس ‌جمهوري آمريكا نيز در جريان سخنراني در مراسم گراميداشت هفتادمين سالگرد تأسيس سازمان پيمان آتلانتيك شمالي، از ناتو به‌ عنوان يكي از موفق‌ترين پيمان و معاهده‌ها در تاريخ بشر نام برد.

***دلايل ناكامي آمريكا و ناتو در افغانستان
به دنبال عدم پيروزي ناتو و امريكا در جنگ 18 ساله افغانستان «محمد نبي مرادي» تحليلگر دفاعي امنيتي افغانستان نيز در گزارشي به چندين علت ناكامي ناتو در جنگ افغانستان اشاره كرد:
1). فرار از جنگ
ناتو و در مجموع اتحاديه اروپا در ابتدا با اين ذهنيت وارد افغانستان شد كه آمريكا كار طالبان را يكسره كرده و مسائل نظامي و امنيتي حل‌ شده است. هدف از ورود اتحاديه اروپا به مسئله افغانستان، مشاركت در امور بازسازي و توسعه اين كشور بود تا از اين طريق مانور داده و اعتبار بين‌المللي كسب كنند.
اين نظريه زماني قوت مي‌گيرد كه بيشتر كشورهاي عضو اتحاديه اروپا در بدو ورود به افغانستان، مناطق امن را براي استقرار نيروهاي خود برگزيدند. حتي اتحاديه اروپا با صدور فرماني، خواستار عدم اعزام سربازان اروپايي به مناطق پرخطر افغانستان شد.
با وخيم شدن اوضاع امنيتي در جنوب و شرق افغانستان، اختلاف نظرهاي جدي بين آمريكا و انگليس با ساير كشورهاي عضو ناتو و آيساف مبني بر عدم حضور نظامي در مناطق ناامن، به وجود آمد.
به رغم اين اختلافات، آلمان و ايتاليا تا آخر حاضر نشدند كه نيروهاي خود را به مناطق ناامن افغانستان اعزام كنند اما با گسترش دامنه ناآرامي‌ها به سراسر افغانستان، كشورهايي كه از ناآرامي‌ها فرار مي‌كردند، سرانجام در باتلاق ناامني به دام افتادند.

2). عدم همراهي كشورهاي همسايه
نقش منفصلانه همسايه‌هاي افغانستان به‌ ويژه پاكستان در ايجاد صلح و ثبات در اين كشور، يكي از مهم‌ترين علل ناتواني ناتو در ايجاد امنيت و ثبات در افغانستان است.
دولت افغانستان از سال‌ها پيش اعلام كرده بود كه مراكز اصلي تروريست‌ها در خارج از اين كشور قرار دارد، اما مدت‌ها گذشت تا جامعه جهاني متوجه اين موضوع شود.
البته در اين ميان همسايه‌هاي شمالي افغانستان و همچنين روسيه و چين نيز چنانچه مي‌طلبيد نقش خود را براي ايجاد صلح و ثبات در افغانستان به‌درستي انجام ندادند.

3). كشتار غيرنظاميان
يكي ديگر از عواملي كه باعث ناكامي آمريكا و ناتو در افغانستان شد، كشتار غيرنظاميان افغان توسط نيروهاي خارجي بود. بمباران‌هاي كور و بي‌هدف خانه‌ها و روستاهاي افغان‌ها ازجمله بمباران چندين مراسم عروسي در استان‌هاي ارزگان، ننگرهار و كنر و همچنين به گلوله بستن زنان و كودكان در مناطق مختلف افغانستان ازجمله منطقه پنجوايي استان قندهار، باعث شد كه افكار عمومي در افغانستان عليه نيروهاي خارجي برانگيخته شود.
نارضايتي افغان‌ها از نيروهاي خارجي باعث شد كه شورشيان در بين مردم نفوذ كرده و به ‌راحتي فعاليت كنند.

4). عدم انسجام ناتو و آمريكا در افغانستان
از ديگر مشكلات عمده ناتو و آمريكا در افغانستان، عدم هماهنگي بين آمريكا و متحدان آن بود. با توجه به رفتارها و نحوه فعاليت‌هاي كشورهاي عضو ناتو در افغانستان، اعضاي اين سازمان به‌صورت يك مجموعه غيرمنسجم در اين كشور عمل كردند. هر كدام از كشورهاي عضو ناتو در طول چند سال گذشته منافع، اهداف، سياست‌ها و برنامه‌هاي مستقلي را در افغانستان دنبال كردند.
به‌رغم آن كه ناتو به‌صورت يك سازمان منسجم در افغانستان حضور دارد و اعضاي آن در قالب فرماندهي واحد عمل مي‌كنند، اما بيشتر كشورهاي عضو ناتو برنامه‌ها و رويكرد متفاوتي به خصوص در مبارزه با تروريسم و بازسازي افغانستان دارند.

5). باج دهي ناتو به طالبان
در موارد متعدد، شواهدي در دست است كه برخي كشورهاي عضو ناتو در راستاي اهداف و منافع و همچنين كاهش حملات مخالفين عليه مواضع و نيروهاي خود، دست به معامله و تباني با گروه‌هايي از طالبان بزنند.
وجود اين سياست غيرشفاف در مناطقي از افغانستان چون استان هلمند، بستر را براي گسترش فعاليت‌هاي شورشيان و ناامن شدن مناطق امن افغانستان فراهم كرد.
با توجه به اعتراف سفير سابق انگليس در افغانستان، در كتاب «نامه‌هاي كابل» و گفته‌هاي «رابرت گيتس» در كتاب «وظيفه» ترديدي باقي نمي‌ماند كه آمريكا و متحدان آن در افغانستان دچار اشتباه استراتژيك شدند.
نظاميان خارجي از ترس اين كه اگر مزاحم فعاليت‌هاي تروريست‌ها شوند، مورد خشم و انتقام آنان قرار خواهند گرفت، هيچ اقدامي را عليه شبه نظاميان انجام نمي‌دادند.
اين رفتار نظاميان خارجي در برابر طالبان، تجربه تلخي بود كه در زمان اشغال افغانستان توسط ارتش شوروي سابق نيز تجربه شده بود.
بر اساس اسناد محرمانه منتشر شده توسط ويكي ليكس، دولت ايتاليا با هدف تأمين امنيت نظاميان خود در افغانستان، سال‌ها اقدام به پرداخت رشوه به طالبان كرده است. بر اساس اين گزارش، آمريكا در سال 2008 توسط (رونالد سپوگلي) سفير وقت اين كشور در ايتاليا از اين موضوع آگاه شد.

6). ناكامي در مبارزه با مواد مخدر
يكي از بهانه‌هايي كه آمريكا و متحدان آن براي حمله افغانستان مطرح كردند، مبارزه با كشت و توليد مواد مخدر در اين كشور بود. ادعاي محو كشت و قاچاق مواد مخدر توسط نيروهاي خارجي در افغانستان، پس از مبارزه با تروريسم، مهم‌ترين بهانه براي حضور نظاميان خارجي در افغانستان در سال 2001 بود.
در همان روزهاي نخست مأموريت نظامي انگليس در افغانستان، مبارزه با كشت و توليد مواد مخدر به عهده نظاميان اين كشور گذاشته شد. اكنون كه 18 سال از آن ايام مي‌گذرد تاكنون نه تنها كشت و توليد مواد مخدر در افغانستان كاهش نيافته، بلكه افزايش چندين برابري نيز داشته است.
علاوه بر انتقادهاي بين المللي درباره ناكامي نيروهاي خارجي در مبارزه با اين پديده، اخيراً كميته دفاعي مجلس عوام انگليس نيز با انتشار گزارشي با صراحت اعلام كرد كه انگليس در مبارزه با كشت و توليد مواد مخدر در افغانستان ناكام بوده است.
آساق**9473**1104**