به گزارش گروه نشريات خبري؛ ارتش سودان روز پنجشنبه با انتشار بيانيه اي كه ارتشبد 'عوض بن عوف' وزير دفاع اين كشور آن را قرائت كرد، بركناري عمر البشير رييس جمهوري اين كشور را پس از 30 سال حكومت، تاييد و سه ماه حالت فوق العاده و يك ماه محدوديت رفت و آمد در اين كشور شمال آفريقا اعلام كرد.
با سوگند خوردن ارتشبد «عوض بن عوف» وزير دفاع سودان به عنوان رئيس شوراي نظامي انتقالي اين كشور، به طور رسمي دولت خارطوم به كنترل نظاميان در آمد.
اما امروز رسانه ها به نقل از روزنامه فرامنطقه‌اي راي اليوم خبر دادند، رئيس شوراي نظامي انتقالي سودان ارتشبد عوض بن عوف، شب گذشته كناره‌گيري خود از اين پست و انتخاب ارتشبد 'عبدالفتاح برهان عبدالرحمان' به جاي خود را اعلام كرد. خبرگزاري رسمي سودان (سونا) نيز اعلام كرد: عبدالفتاح البرهان عبدالرحمان به عنوان رئيس شوراي نظامي انتقالي سودان سوگند ياد كرد.
اما اين اقدام ارتش سودان موجب تداوم اعتراض هاي مردمي شده است. هزاران نفر از مردم سودان جمعه شب با تجمع در مقابل مقر ستاد ارتش در خارطوم پايتخت اين كشور به مخالفت با شوراي نظامي انتقالي پرداختند.
اين تحولات كه با سرعت چشمگيري توجه جهانيان و جامعه بين الملل را به خود جلب كرده است، در رسانه هاي داخلي نيز بازتاب وسيعي داشته است.
'ماهيت تحولات اخير در سودان'، 'علل سقوط ديكتاتور سودان' و 'آينده تحولات سودان' محورهايي است كه از سوي رسانه هاي طيف هاي مختلف كشورمان مطرح و پيگيري شده است.
رسانه هاي اصلاح طلب مضاف بر آن به 'واكنش هاي جهاني' و 'بررسي رويدادهاي سودان در متن بهار عربي و تحولات منطقه' توجه نشان داده اند.
رسانه هاي اصلاح طلب
................................
** ماهيت تحولات اخير در سودان
'دومينوي سقوط ديكتاتورها در آفريقا' تيتر يك روزنامه آفتاب يزد است كه در ادامه آن آمده است: بانويي با شال سفيد بر بلندايي ايستاده و محكم، از عزم و اراده براي تغيير حاكميت مي‌گويد. مردم معترض نيز به گرد او. صحنه‌اي حماسي از آنچه كه برخي آن را بي‌شباهت با يك انقلاب مردمي نمي‌دانند. دختر سفيدپوش از دهه‌ها ظلم مي‌گويد و اينكه «گلوله نمي‌كشد آنچه مي‌كشد سكوت مردم است» و ملت با تشويق او فرياد « انقلاب، انقلاب» سر مي‌دهند. اين پرده اول تحولات اخير در سودان است. تصاويري از يك زن و مردماني كه دورش جمع شده‌اند به اميد پايان ديكتاتوري و تغيير حاكميت... حالا «آلا صالح» بيست‌و‌دوساله در ميان انقلابيان سودان لقب «كنداكه» گرفته كه در اصطلاح باستاني اين كشور به معني ملكه يا شاهزاده است. عكس‌هاي او با آن رداي سپيد بالاتر از همه با انگشتاني به سمت بالا و هم‌طراز با رهبران سياسي جهان در دنيا پخش مي‌شود. اما ماه‌هاست كه در كنار اين زنان الگو و اسطوره سوداني مردان معترض نيز دوشادوش آنها حضور داشتند و فرياد «الثوره» – انقلاب - سردادند و ميادين شهر‌هاي سودان را به خود اختصاص دادند.
ناگهان در بحبوبه انقلاب زنانه سودان، اخباري از كودتا به گوش مي‌رسد... و ناگهان خبر سقوط حكومت سي ساله عمرالبشير و اخبار ضدونقيض دستگيري او و معاونينيش دنيا را به خود جلب مي‌كند. حالا پرسش اينجاست آيا در سودان انقلاب به نتيجه رسيده يا كودتا عليه عمرالبشير شايد هم هردو؟
يك كارشناس مسائل خاورميانه در روزنامه آرمان نوشت: اتفاقي كه در سودان روي داده است در واقع يك كودتاي براندازانه تلقي نمي‌شود، بلكه كوششي جهت حفظ نظام سياسي اين كشور است و چون در اين كودتا نه خوني ريخته شد و نه درگيري خاصي رخ داد، مي‌توان آن را كودتايي سفيد دانست. بر اساس خواسته‌هاي مردم در خصوص تغيير روند سياسي موجود در سودان كاري صورت نگرفته بلكه شرايطي بغرنج‌تر از دوران عمر البشير به وجود آمده، چرا كه بناست نظاميان به مدت دوسال بدون اينكه به آراي عمومي مراجعه كنند و در غيبت پارلماني كه مي‌توانست سياستهاي حكومت را تعديل كند، به اداره امور بپردازند. اكنون در دوران نظاميان، سودان فاقد پارلمان است و به جاي پارلمان شورايي نظامي كه بسيار محدود‌تر از پارلمان است تشكيل داده‌اند.
'انقلاب نيمه‌كاره' تيتر يك روزنامه اعتماد است كه ذيل آن آمده است: آينده سياسي سودان با وجود بركناري عمر البشير همچنان در هاله‌اي از ابهام قرار دارد. عمر البشير با كودتاي نظامي بركنار شد و در چنين شرايطي مردم در ميانه شادي از رفتن رهبري خودكامه و نگراني از آينده‌اي منقش به نظامي‌گري گرفتار شده‌اند. ساعتي پس از اعلام خبر بركناري عمر البشير، «احمد عوض بن عوف» به عنوان جانشين موقت بشير معرفي شد؛ اتفاقي كه لبخند را بر لبان معترضان سوداني خشكاند...امروز معترضان سوداني بايد تصميم بگيرند آيا قصد دارند به خانه‌هاي خود بازگردند يا به اعتراضات ادامه دهند. بسياري معتقدند كه سوداني‌ها بايد از شكست‌هاي بهار عربي در مصر، ليبي و يمن درس بگيرند... هنگامي كه ژنرال عوض بن عوف بيانيه خود را به پايان رساند مردم احساس فريب خوردن داشتند و ديگر خبري از شادي نبود و معتقد بودند كه عده‌اي در حال تلاش براي سرقت انقلاب هستند. بسياري از معترضان مي‌گويند با وجود نااميدي اوليه، بلافاصله قدرت خود را بازيابي مي‌كنند و به اعتراضات ادامه خواهند داد. يكي از معترضان مي‌گويد: ما انقلاب خود را ادامه خواهيم داد تا به اهداف‌مان دست پيدا كنيم.
به نوشته روزنامه همدلي آنچه در سودان اتفاق افتاده به نظر نسخه خونين‌تري از روند اتفاقات الجزاير است. نهادهاي نظامي در پي ضعيف‌شدن حاكم مستبد، وارد صحنه شده و او را به عنوان رهبري فاقد مقبوليت و در اقدامي به ظاهر در راستاي خواست مردم، كنار مي‌زنند و خود قدرت را به دست مي‌گيرند، اما برخلاف نمونه‌هاي مشابه قبلي در اين منطقه، اين بار مردم هدف انقلابشان را نه‌كناررفتن افراد كه خروج كامل گروه حاكمي مي‌خوانند كه مقصر و مسئول حاكميت ناسالم پيشين بوده است.
پيشتر، حذف نام‌هاي بزرگي مانند حسني مبارك در مصر، معمر قذافي در ليبي و بن‌علي در تونس به معناي موفقيت اعتراضات و گذار به مرحله ساخت كشور قلمداد مي‌شود اما انصراف و بعدتر استعفاي بوتفليقه از رياست‌جمهوري الجزاير و حالا كنارگذاشتن عمر البشير از رياست‌جمهوري سودان، صرفاً يكي از اتفاقات روند كلي انقلاب ديده مي‌شود كه از قضا از ديد مخالفان كشور را در معرض خطر جدي‌تري قرار داده است.
خبرآنلاين در يادداشتي نوشت: هر چند ماهيت تحولات اخير سودان دقيقا مشخص نيست، اما قرائن و شواهد نشان مي دهد كه آنچه اتفاق افتاده، كودتايي نظامي با پشتيباني مردم بوده است. نظير آنچه در ژوئن 2013 در مصر عليه محمد مرسي رخ داد.
** علل سقوط ديكتاتور سودان
اعتماد در يادداشتي به تحليل علل سقوط عمرالبشير رئيس جمهوري سودان پرداخت و نوشت: نقطه شروع تحولات كنوني در سودان در واقع چرخش‌هاي 180 درجه‌اي عمرالبشير در سياستهاي منطقه‌اي خود بود. دو مقطع تاريخي در سودان بسيار مهم است. يكي اينكه ايشان اجازه داد جنوب كشور از سودان جدا شود... در اتفاق دوم، حدود 4 سال پيش با روي كار آمدن ملك سلمان در عربستان سعودي ايشان يك چرخش 180 درجه‌اي در سياستهاي خود انجام داد... بشير تصور مي‌كرد با دوري از ايران و نزديكي به عربستان مي‌تواند، موقعيت حكومت خود را تقويت كند. او براي كم كردن فشارهاي قضايي بين‌المللي و كاهش تحريم‌هاي امريكا دشمني با ايران و دوستي با عربستان را برگزيد. ولي در كنار اين موضوع چه به لحاظ ماهوي و چه به لحاظ سياست خارجي و داخلي تغييراتي در حكومت سودان به وجود آمد كه دقيقا برعكس موضوعي كه تصور مي‌كرد، رخ داد و ديديم چگونه مردم عمرالبشير را از قدرت كنار گذاشتند.
در گزارش روزنامه ابتكار هم آمده است: دوران سي ساله حكومت عمر البشير بر سودان دوراني خون‌بار بود. از سركوب گسترده مخالفان تا نسل‌كشي در دارفور و نيز مشكلات اقتصادي و اجتماعي عديده باعث شد تا اين عوامل با گره خوردن به واگرايي‌هاي قومي- مذهبي گسترده در سرزمين وسيع سودان، روزگار پرادباري براي مردم رقم بزند.
به نوشته اين روزنامه سياستهاي عمر البشير علاوه بر داخل، در خارج از اين كشور نيز نمود بارزي از بيثباتي بود. او مانند اغلب خودكامگان جهان عرب، داعيه رهبري بر آنها را داشت و در اين ميان يك روز دشمن اعراب بود و به اسرائيل نزديك مي‌شد و روزي ديگر با نزديكي به آمريكا و عربستان علاوه بر گوشه چشمي براي كاهش تحريم‌ها، در سوداي كمك‌هاي مالي عربستان و امارات سر مي‌كرد. در همين راستا، با كاهش چشم‌گير درآمدهاي نفتي و متعاقب آن بيثباتي اقتصادي، كمبود مايجتاج روزانه، تورم بالا و نيز در تنگنا قرار گرفتن مردم براي تامين سوخت، دارو و نان در حدود چهار ماه پيش اعتراضاتي عليه عمر البشير شكل گرفت...
شرق نيز در تحليلي نوشت: سال 2011 همزمان با بهار عربي كه به سرنگوني حاكمان مستبد خاورميانه منجر شد، سوداني‌هاي معترض به سياستهاي عمر البشير به خيابان آمدند؛ اما سركوب شديد از سوي نيروهاي حكومتي، به همراه بازداشت گسترده مخالفان باعث شد ديكتاتور سودان از اين بحران به سلامت خارج شود. هشت سال سركوب سياسي، نبود آزادي و رفاه اجتماعي در كنار بحران اقتصادي و پيش‌گرفتن سياست رياضت اقتصادي، باعث شد عمر البشير 9 روز بعد از عبدالعزيز بوتفليقه، همتاي الجزايري خود، با اعتراض‌هاي مردمي از قدرت بركنار شود. در واقع افزايش دو تا سه برابري قيمت نان و كالاهاي اساسي، كاسه‌هاي صبر سوداني‌ها را لبريز كرد و در نهايت عمر البشير نيز به جمع ديگر ديكتاتورهاي سرنگون‌شده منطقه پيوست. اكنون سودان پس از 30 سال حكمراني بي‌چون‌و‌چرا، در حال گذار به سمت دموكراسي است.
مردمسالاري در صفحه نخست خود و زير تيتر 'دموكراسي بهاري در سودان' نوشت: ماهها بعد از آنكه بحران‌هاي شديد اقتصادي در سايه اجراي سياستهاي پولي و بانكي دولت، مردم سودان را به يكي از ناراضي ترين مردم قاره آفريقا تبديل كرد... سوداني‌ها با هدف كناره‌گيري البشير از دسامبر سال گذشته ميلادي(آذر- دي 97) اعتراض‌هايي را آغاز كردند.اين خيزش اجتماعي ابتدا متوجه نرخ تورم 70 درصدي و گران شدن قيمت نان و سوخت در سودان بود...تظاهرات سودان پس از مدتي تغيير شكل داد و مردم خواستار آزادي‌هاي سياسي بيشتر و ‹سرنگون شدن› حكومت البشير شدند. در روزهاي اخير در پي درگير شدن نيروهاي امنيتي با معترضان، ناآرامي‌ها در سودان ابعاد گسترده تري به خود گرفته است.
جعفر قنادباشي، تحليلگر مسائل آفريقا در گفتگو با فرارو به تحليل چرايي سقوط رئيس جمهوري سودان پرداخت: اين دولت در ابتدا يك ماهيت ملي مبتني بر گرايش‌هاي اسلامي و اخواني داشت و كاملا رويكرد مخالف غرب و ارتجاع در منطقه را در دستور كار خود قرار داده بود. همين مسئله موجب شده بود كه خيلي از مشكلات جاري در كشور كه عمدتا اقتصادي بود را مردم ناديده بگيرند و همچنان از دولت حمايت كنند. اما به محض چرخش عمرالبشير به سمت كشورهاي عربي و همچنين نزديكي با كشورهاي غربي، نگاه مردم نيز به دولت تغيير كرد. زيرا همانطور كه مي‌دانيد وهابيت به طور كامل در برابر اخوان قرار دارد و به هيچ عنوان اين دو نمي‌توانند در كنار يكديگر قرار بگيرند. اين در حالي بود كه عمرالبشير با دوستان و حاميان اخواني خود در سودان مديريت مي‌كرد و اين تغيير گرايش باعث شد كه حاميان خود را از دست بدهد. از طرف ديگر همسو شدن سودان با عربستان سعودي در جنگ با يمن دو پيامد بسيار مهم داشت. يكي اين بود كه تعدادي از سربازان سوداني در اين جنگ كشته شدند و از سوي ديگر با توجه به اينكه بخشي از غرب از اين جنگ حمايت مي‌كردند، موجب هم سويي دولت سودان با اين كشورها شد.
مجتبي اماني رئيس دفتر پيشين حافظ منافع ايران در مصر به ايلنا مي گويد: سودان و شخص «عمر البشير» از يك نظام سياسي وابسته تبعيت نمي‌كردند و به نظرم يكي از دلايلي كه عمر البشير توانست از سال 2011 تاكنون خود را در چارچوب قدرت نگه دارد، عدم وابستگي آن به كشورهاي عربي و غربي. اين روند تا حد زيادي طي سالهاي اخير تغيير كرد و او رسماً به سوي عربستان و برخي از كشورهاي غربي متمايل شد؛ تا جايي كه شاهد اعزام بسياري از نيروهاي نظامي سودان به يمن بوديم و همين موضوع نشان داد كه عمر البشير تا چه حد به سياستهاي عربستان نزديك است. تمامي اين روند و مسائل معيشتي و اقتصادي موجب شد تا اعتراض‌ها گوناگون در اين كشور به وقوع بپيوندد و نهايتاً شاهد آن بوديم كه ارتش سودان قدرت را به دست گرفت و عمر البشير را به حبس خانگي فرستاد. اين به معناي آن است كه در وضعيت كنوني شوراي نظامي سودان، دولت پنهان اين كشور به حساب مي‌آيد.
** آينده تحولات سودان
شرق آينده تحولات سودان را چنين پيش بيني مي كند: به نظر مي‌رسد فرماندهان نظامي سودان با بركناري عمر البشير و اعلام حكومت نظامي، قصد خريدن زمان براي پايان‌دادن به اعتراض‌ها را دارند؛ اما به نظر مي‌رسد آنها در اين محاسبه اشتباه كرده باشند...در روزهاي منتهي به سرنگوني عمر البشير، تنش‌ها و شكاف‌هايي ميان بخش‌ها و رده‌هاي مختلف نظاميان سوداني بروز كرد و اين امر مي‌تواند در كنار وعده معترضان براي افزايش اعتراض‌ها، نكته‌اي نگران‌كننده باشد. ثبات در سودان پس از عمر البشير، به رويكرد نظاميان اين كشور در قبال تداوم اعتراض‌ها بستگي دارد.
روند گذار البته اگر با همراهي ارتش روي غلتك بيفتد، بدون مشكلات اساسي طي نخواهد شد؛ فقر، رشد نسبتا بالاي جمعيت، پايين‌بودن طول متوسط عمر، مسائل قومي حل‌نشده و اختلافات با كشورهاي همسايه همچون چاد از عوامل منفي در گذار سودان به وضعيتي تثبيت‌شده از يك دموكراسي نسبي هستند. با اين همه با سقوط عمر البشير، نخستين مانع بزرگ در اين راه از ميان رفت.
همدلي نيز در گزارشي با تيتر 'انقلابيون سودان، عليه كودتا' مي نويسد: عمر البشير به پايان رسيد اما انقلاب به پايان نرسيده است... به نظر مي‌رسد، مردم سودان نيز مانند مردم الجزاير، حاضر نيستند به صرف بركنارشدن حاكمي كه عليه حكومت او به پا خاسته‌اند، با رضايت به خانه برگردند و قدرت‌گرفتن دوباره نظاميان را به صرف حذف گزينه نامطلوب، بپذيرند...
مهدي مطهرنيا استاد حقوق بين الملل در اين باره به آفتاب يزد مي‌گويد: اقدام مردم سودان عليه عمرالبشير يا هر ديكتاتور ديگر عملي عقلاني است اما زماني اين اقدام به عقلانيت ارجاع داده مي‌شود كه همين مردمي كه در صحنه بوده‌اند استمرار حضور خود را در صحنه براي اجرايي كردن آنچه كه مي‌خواهند استمرار ببخشند. به عبارت ديگر پيروزي زماني حاصل خواهد شد كه مردم سودان به سقوط عمر البشير بسنده نكنند، بلكه بدانند چه مي‌خواهند و براي آنچه كه مي‌خواهند انجام شود ادامه مسير داده و كنش‌ها و حتي رفتارهايي منطبق با آن را بروز و ظهوردهند.
به‌گزارش تارنماي انتخاب؛ سرهنگ عمر زينالعابدين از فرماندهان ارتش و از مقامات بلندپايه شوراي نظامي انتقالي سودان كه از سوي ارتش موظف شده با گروه‌هاي سياسي وارد گفت‌وگو شود در مورد تحويل عمر البشير به دادگاه كيفري لاهه گفت: «اين اقدام عمل زشتي براي سودان خواهد بود، حتي براي شورشياني كه سلاح در دست دارند، ما او را تحويل نمي‌دهيم. (…) البشير در سودان در برابر دادگاه قرار خواهد گرفت.»
فادي العبدالله، سخنگوي دادگاه كيفري بين‌المللي لاهه در باره وضعيت البشير گفت كه اگر يكي از كشورهاي عضو دادگاه لاهه او را بپذيرد، اين دادگاه ناگزير است نام اين كشور را به شوراي امنيت سازمان ملل اعلام كند.
خبرآنلاين نيز پيش بيني كرد: محور امارات، عربستان، مصر تلاش كرده اند با مديريت انقلاب در سودان، كار به تحولي كيفي از جنس گذارهاي دمكراتيك نكشد و بجاي تغييرات بنيادي و اساسي، قدرت حداكثر ميان اليت حاكم و آنچه دولت پنهان خوانده مي شود، جا بجا گردد. روشن نيست كه روند تحولات در الجزاير هم به كجا مي انجامد. الگوي تغييرات در اين كشور تاكنون مشابه انقلاب فوريه 2011 مصر بوده كه ارتش با همراهي با مردم به حمايت از مبارك پايان داد و زمينه ساز سقوط وي شد. امري كه فرصتي به نيروهاي اجتماعي و سياسي اين كشور داد تا در انديشه پي ريزي نظم سياسي تازه اي بيفتند. كار اما اينگونه پيش نرفت و با برهم كنش بي تجربگي و شتابزدگي اسلام گرايان كه بوي انحصارطلبي هم مي داد، با قدرت طلبي و سودجويي دولت پنهان، ديكتاتوري تازهاي زاده شد كه از اسلاف خود خشن تر و به همان اندازه در اداره امور فشل و ناكارامدتر بود.
خبرگزاري ايلنا به نقل از رئيس دفتر پيشين حافظ منافع ايران در مصر در باره آينده سودان نوشت: اينكه شوراي نظامي سودان رسماً بازه زماني مشخصي براي روي كار آمدن دولت موقت اعلام نكرده دقيقاً نشان مي‌دهد كه آنها با شمشير نظامي به دنبال آن هستند تا تمام جوانب را بسنجند و شوراي 12 نفره اوضاع را به نفع خود مديريت و سازماندهي كنند. اوضاع به صورتي است كه به نظر مي‌رسد حاكميت سودان به دست نظامي‌ها خواهد افتاد؛ چراكه آمريكا، روسيه و عربستان هيچ واكنشي نشان ندادند و حتي معترض اين حركت هستند. در اين بين بسياري معتقدند كه با كنار زدن عمر البشير فضا براي رشد جريان‌هاي اسلامي همانند اخوان‌المسلمين فراهم خواهد شد اما بايد متوجه باشيم كه ارتش مصر و سودان كاملاً داراي تفكر اسلام‌ستيز هستند؛ تا جايي كه آنها اجازه حاكميت به اسلامگرايان را نمي‌دهند و حتي قدرت را با آنها به اشتراك نخواهند گذاشت...بدون ترديد ارتش سودان اجازه قوت گرفتن اسلامگرايان را پس از سقوط عمر البشير نخواهند داد و از اين منظر شاهد حكومتِ نظاميان در سودان هستيم و حتي ممكن است اين وضعيت باعث پايان يافتن اعتراض‌هاي مردمي در اين كشور شود.
** واكنش هاي جهاني
روزنامه ايران در گزارشي نوشت: از نخستين ساعات اعلام كودتاي ارتش سودان، جهان در جبهه‌اي تهاجمي فرو رفت و سازمان‌هاي بين‌المللي به صراحت خواستار عدم خشونت و فشار عليه مردم شدند. شوراي امنيت سازمان ملل متحد به درخواست امريكا و پنج كشور عضو اتحاديه اروپا روز جمعه جهت بررسي تحولات سودان تشكيل جلسه داد.
تارنماي نامه نيوز نيز به نقل از ايرنا نوشت، همزمان با اين نشست آنتونيو گوترش دبيركل سازمان ملل متحد نيز ضمن اعلام آمادگي اين سازمان براي حمايت از مردم سودان طرفهاي درگير در تحولات اخير را به آرامش و خويشتنداري دعوت كرد.
همچنين اتحاديه اروپا در واكنش به اداي سوگند ارتشبد «عوض بن عوف» به عنوان رئيس شوراي نظامي انتقالي سودان خواستار انتقال قدرت از ارتش به غير نظامي ها شد.
روزنامه ايران در گزارشي ديگر خبر داد كه خنگوي وزارت امور خارجه سياست اصولي جمهوري اسلامي ايران را عدم مداخله در امور داخلي ديگر كشورها دانست و تأكيد كرد: تحولات روزهاي اخير سودان، مسأله داخلي اين كشور است. به گزارش ايرنا، بهرام قاسمي درخصوص موضع ايران در قبال تحولات سودان با تأكيد بر اينكه سياست اصولي جمهوري اسلامي ايران عدم مداخله در امور داخلي ديگر كشورها است و ايران همواره خواستار ثبات و امنيت كشورهاي مسلمان بوده و خواهد بود، گفت: اميدواريم تمامي طرفهاي سوداني با خويشتنداري، حفظ آرامش و بهره‌گيري از سياست تعامل و گفت‌وگو و از روش‌هاي مسالمت‌آميز، مطالبات و خواسته‌هاي خود را پيگيري كنند و به زودي شاهد استقرار آرامش و ثبات در اين كشور باشيم.
به گزارش اعتماد: سخنگوي وزارت خارجه امريكا رابرت پالادينو در يك نشست خبري گفت: مردم سودان به روشني اعلام كرده‌اند كه خواستار گذار به يك رهبري غير نظامي هستند و آنها مجاز هستند كه اين روند را زودتر از دو سال طي كنند.
فدريكا موگريني، رييس سياست خارجي اتحاديه اروپا گفت: «تنها يك روند سياسي قابل اعتماد و فراگير مي‌تواند آرزوهاي مردم سودان را برآورده كند.» اتحاديه اروپا خواست تا ارتش هرچه سريعتر فضا را براي حضور غيرنظاميان در قدرت ايجاد كند.
جرمي هانت، وزيرخارجه بريتانيا گفت: تشكيل يك شوراي نظامي به مدت دو سال پاسخ مناسبي به خواسته مردم نيست. ما نياز داريم يك حركت سريع به سمت يك دولت غيرنظامي و رهبري فراگير داشته باشيم و اين اطمينان نيز حاصل شود كه خشونت بيشتري ايجاد نشود.
به نوشته روزنامه همدلي در ميان واكنش‌هاي اوليه مقامات خارجي، استقبال مصر از روند تغييرات، چيزي شبيه به كنايه تاريخ بود. مصر در واكنش اوليه به اين اخبار با اعلام اين كه به «ظرفيت مردم و ارتش ملي و قانوني سودان اعتماد دارد» از جامعه جهاني خواست تغيير حاكميت سودان را به رسميت بشناسد.
از طرف ديگر اما اتحاديه آفريقا به نظر موضع متفاوتي دارد. اين اتحاديه در بيانيه‌اي اعلام كرد كه قدرت‌گيري نظاميان «واكنش مناسب به چالش‌هاي پيش روي سودان و خواست‌هاي مردمش نيست.» اين اتحاديه افزود سودان از امضاكننده‌هاي معاهده‌هايي است كه «هر تغييري خلاف قانون اساسي را به شدت محكوم مي‌كند و دولت‌هاي عضو را متعهد مي‌كند به حاكميت قانون، اصول دمكراتيك و حقوق بشر احترام بگذارند».
ايسنا نيز گزارش داد كه كشورهاي تونس، بحرين و قطر نيز با بيانه هايي نسبت به تحقق خواست مردم و انتقال مسالمت آميز قدرت و ايجاد ثبات ابراز اميدواري كرده اند.
عصر ايران به نقل از ايرنا نوشت: پاپ فرنسيس رهبر مذهبي كاتوليك ها در ديدار با رهبران سودان، در حركتي غير منتظره و خارج از پروتكل، پاي آنها را بوسيد و خواستار صلح و پايان جنگ شد.
** رويدادهاي سودان در متن بهار عربي و تحولات منطقه
در گزارشي از تارنماي عصرايران آمده است: كودتاي سودان باعث شد يكي ديگر از سران مادام العمر در يك به اصطلاح 'جمهوري ' از كار بركنار شود... بهار عربي در به اصطلاح جمهوري ها روي داد و رئيس جمهوري هاي مادام العمر را به زيركشيد يا با چالش هاي جدي روبه رو كرد.يكي از اقدامات اين افراد، تغيير جمهوري مردم به جمهوري فرد يا گروه است. جالب اينكه همه در انتخابات يا رفراندوم هاي متعدد و متوالي تاييد و پيروز مي شوند اما ناگهان با سيل اعتراض و انقلاب روبه رو مي شوند. لغو محدوديت انتخاب بيش از دو دوره متوالي رياست جمهوري، سرآغاز استحاله جمهوريت و سوءاستفاده از انتخابات براي مادام العمري رئيس كشور است. اين وضعيت در دوره حكمراني صدام حسين در 'جمهوري عراق' نيز قابل مشاهده بود.
بنا به تحليل اين تارنما شباهت ديگر اين است كه در كشورهاي عربي، تصميم و نقش آفريني ارتش نقش محوري و سرنوشت ساز در اعتراضات دارد... ميزان موفقيت اعتراضات سياسي عليه حكومت به ويژه راس حاكميت بستگي به موضع ارتش دارد. حجم و نوع موضع گيري و نقش آفريني ارتش هم با قدرت جامعه مدني نسبت عكس دارد.
به نوشته تارنماي بهارنيوز پس از چهار ماه اعتراضات مردمي در سودان كه با اعتراض به افزايش قيمت سوخت آغاز شد، با ورود ارتش رسما پايان سي سال حكومت عمر البشير اعلام شد، اين دومين رييس‌جمهور مادام‌العمر در آفريقا است كه طي يك ماه اخير با خيزش مردمي از قدرت خلع شدند. قبل از البشير، عبدالعزيز بوتفليقه در الجزاير نيز در پي ماهها تظاهرات مردمي ناچار به كناره‌گيري از قدرت شد.
رسانه هاي اصولگرا
...........................
** گمانه زني ها درباره ماهيت تحولات سودان
به گزارش مشرق؛ سعدالله زارعي كارشناس مسائل منطقه در كانال شخصي خود، آخرين تحولات منطقه در كشورهاي سودان و الجزاير را تشريح كرده است: اعتراضات سودان بر خلاف اعتراضات الجزاير كاملاً' جنبه مدني دارد و البته برخلاف اعتراضات الجزاير كه نقش احزاب مخالف در آن به نسبت نقش معترضين خياباني ضعيف‌تر مي باشد، احزاب و ائتلاف موسوم به 'نداي سودان' نقش پر رنگي دارند.
به نوشته وطن امروز البناء، رسانه لبناني به نقل از منابع اختصاصي موثق خود تاكيد كرد: كودتا در سودان با هماهنگي بين محمد بن‌سلمان، وليعهد سعودي، عمر البشير و«عوض بن‌عوف»، وزير دفاع او صورت گرفت، بويژه كه بن‌عوف چند روز پيش به رياض سفر كرده و در نشست كشورهاي عضو ناتوي عربي حضور يافته بود.
كيهان: موافقان وجود پيوند ميان رياض و كودتاچيان سودان مي‌گويند كه آل‌سعود از پيروزي شفاف و آشكار مردم در سودان واهمه داشته و مي‌ترسيده است كه اتفاقات اين كشور و پيروزي مردم، براي مردم ساير كشورهاي عربي الهام‌بخش شود و آنها را نيز به خيابان‌ها بكشاند، به‌گونه‌اي كه كابوس بيداري اسلامي و انقلاب‌هاي عربي سال 2011 در تونس ، مصر، ليبي، بحرين و يمن تكرار شود.
شماري از تحليلگران و رسانه‌ها هم بر وجود رابطه ميان فرمانده كودتا و رژيم صهيونيستي انگشت گذاشته و به ديدار اخير بن عوف با رئيس‌موساد در مونيخ اشاره مي‌كنند و نتيجه مي‌گيرند كه رژيم صهيونيستي در اين ماجرا نقش داشته است.
اما در مجموع ، در مورد اينكه پشت ماجراي كودتا چه كسي بوده ، هنوز زود است كه قضاوت شود و براي برملا شدن آن، بايد مدتي بگذرد و برخي از پيوندها و اسناد برملا گردد.
جوان در يادداشتي چنين تحليل كرد: موج جديد اعتراضات در سودان همانند الجزاير بعد از آن رخ داد كه مركز تحقيقات بگين- سادات در فلسطين اشغالي از موج دوم بهار عربي خبر داد و اين مي‌تواند نشانه‌اي از نقش مديريتي اين رژيم در دامن زدن به موج دوم اين خيزش‌ها باشد كما اينكه اين رژيم از موج اول هم از تونس شروع و به ساير كشورهاي عربي در شمال آفريقا و خاورميانه عربي تسري پيدا كرد بيشترين نفع را برد و با درحاشيه قرار دادن بحران فلسطين طرح‌هاي توسعه‌طلبانه جديدي را در راستاي تشكيل دولت خالص يهودي در دستور كار قرار داد كه در صورت انفعال جاري حاكم بر رفتار فلسطيني‌ها و كشورهاي اسلامي و عربي مي‌تواند به حذف فلسطين از نقشه بينجامد. با توجه به اينكه اجراي بخش‌هاي مهم اين طرح‌ها در چارچوب طرح موسوم به معامله قرن به بعد از انتخابات اخير فلسطين اشغالي واگذار شده بود لذا از اين جهت مي‌توان نوعي ارتباط معنادار را بين خيز براي تحقق اين اهداف توسعه‌طلبانه و اجراي فاز دوم موسوم به پروژه بهار عربي مشاهده كرد.
نگارنده در ادامه افزود: آنچه در اين ميان مسلم است اينكه رژيم صهيونيستي در اين قضيه تنها نيست و عربستان و امارات و همچنين دولت راستگراي ترامپ را در كنار خود دارد و بر همين اساس مي‌توان حدس زد كه كودتاي اخير در سودان با حمايت و چراغ سبز اين دسته از بازيگران آشوب‌ساز صورت گرفته است كه براي تقسيم ارضي در منطقه به ائتلاف هم دست زده‌اند.
جوان همچنين در گزارشي با 'مشكوك' خواندن كودتا افزود: شواهد و قرائن نيز ترديد معترضان درباره نيت واقعي كودتاي ارتش را تقويت مي‌كند. اواخر بهمن‌ماه 97 بود كه گزارش يك سفارت كشورهاي عربي در خليج فارس رسانه‌اي شد كه نشان مي‌داد امريكا در صورتي كه اعتراضات موجب براندازي حكومت عمر البشير، رئيس‌جمهور سودان شود، صلاح عبدالله محمد صالح ملقب به «صلاح قوش» رئيس سرويس اطلاعات و امنيت ملي سودان را جايگزين وي خواهد كرد.
خبرگزاري مهر: به نظر مي‌رسد در سودان بيشتر از آنكه شاهد به ثمر رسيدن اعتراضات مردمي عليه نظام عمر البشير باشيم شاهد يك بازي قدرت هستيم چرا كه بعد از شدت گرفتن اعتراضات مردمي به يكباره عمر البشير از قدرت كناره گرفته و امور به دست نظاميان افتاد... قطعاً حضور وزير دفاع سودان بر صندلي عمر البشير خشنودي عربستان را به دنبال دارد چرا كه از يك سو بن عوف با سياستهاي عربستان دست كم در زمينه تجاوز نظامي به يمن موافق است و از سوي ديگر عمر البشير براي عربستان تبديل به يك مهره سوخته شده بود.
** علل تحولات سودان
كيهان در گزارشي با تيتر 'صفر تا صد تحولات سودان' به تحليلي كوتاه از علل سقوط عمرالبشير داد: او چند سال قبل نيز با نزديك شدن به آمريكا، رژيم صهيونيستي و عربستان، شكاف ميان خود و مردم سودان را بيشتر كرد. همين بي‌توجهي به مردم و نزديكي به جبهه ضد‌مقاومت و به‌ويژه مشاركت فعال در تجاوز به يمن و ارتكاب جنايت در اين كشور، زمينه‌هاي سقوط عمر البشير را فراهم كرده بود.
وطن امروز نيز چنين تحلي مي كند: شعله اعتراضات در سودان 38 ميليوني در ماه دسامبر 2018 آغاز شد كه ابتدا به دليل افزايش هزينه زندگي بود اما كمي بعد معترضان خواستار استعفاي رئيس‌جمهوري و بركناري دولت شدند. البشير در ابتدا با برداشتن برخي گام‌ها سعي كرد اعتراض‌ها را كنترل و خاموش كند؛ در ماه فوريه البشير وضعيت فوق‌العاده اعلام كرد و گمان مي‌رفت از مقام خود كناره‌گيري كند. همه اين تلاش‌ها اما وضعيت را آرام‌تر نكرد و حتي اعتراضات در اين مرحله، با حمايت بازيگران خارجي بويژه عربستان سعودي، امارات، آمريكا و رژيم صهيونيستي مواجه شد؛ زيرا البشير با نااميد شدن از كمك‌هاي سعودي و خروج از ائتلاف جنگي عليه يمن، چرخشي ديرهنگام به سمت تقويت روابط با قطر و همچنين احياي روابط با سوريه داشت.
مشرق نيوز به نقل از سعدالله زارعي در اين باره نوشت: آنچه جرقه اوليه تظاهرات مردمي را در سودان زد ناكارآمدي دولتي و وضع بد معيشتي و نيز خلف وعده‌هاي حكومت در استفاده از ظرفيت‌هاي ملي در حل مسائل بود. اين با چند عنصر ديگر هم پيوند خورد؛ جدايي منطقه نفتي جنوب از سودان كه سبب شد بيش از 70 درصد نفت صادراتي از سبد اقتصادي سودان حذف شود؛ تغيير گرايش سياسي خارجي سودان، پس از آنكه البشير در دادگاهي بين‌المللي محكوم و تحت تعقيب قرار گرفت. اين موضوع سودان را از كشوري كه مدافع فلسطين و استقلال حوزه عربي و اسلام گرايي بود به كشوري در جبهه اسرائيل و عربستان تبديل كرد، بدون آنكه در وضع اقتصادي مردم بهبودي حاصل شود؛ اختلاف حزب حاكم با احزاب اسلام گرا شامل دو حزب تحت رهبري مرحوم ترابي و صادق المهدي و اين در حالي بود كه به قدرت رسيدن افسر گمنام ارتش سودان مرهون حمايت آنان بود.
در ياددشتي از خبرگزاري فارس آمده است: به گزارش خبرگزاري فارس، حكومت عمرالبشير در سودان از همان اوايل جنگ يمن، با دلارهاي نفتي و امتيازهاي وسوسه‌كننده اقتصادي سعودي ها، در جنايت و كشتار مردم مظلوم يمن مشاركت داشت اما عمر البشير از داخل كشور با مخالف هاي شديدي براي پايان دادن به مشاركت در عمليات نظامي عليه يمن مواجه بود و به همين علت حدود 4 ماه پيش از عربستان درخواست كرد كه اجازه دهد سودان نيروهايش را از جنگ عليه يمن خارج كند. اما نتيجه چه شد؟ عربستان با همان پول‌ها، اين بار خود عمرالبشير را از طريق كودتا، سرنگون و زنداني كرد.
** آينده سودان
بنا به پيش بيني خبرگزاري مهربه نظر مي‌رسد مردم اين كشور اينبار زير حاكميت نظامي مجدد نخواهند رفت چرا كه آنها خواهان انتقال دموكراتيك قدرت از طريق صندوق‌هاي رأي هستند و شعار «دومي هم بايد كنار برود» را در اعتراضات خود عليه وزير دفاع اين كشور انتخاب كرده اند.
وطن امروز نيز با بيان اين كه فضاي داخلي سودان به شكل قابل توجهي مبهم است، در خصوص سرنوشت البشير نيز به نقل از عمر زينالعابدين، رئيس كميته سياسي در شوراي نظامي انتقالي سودان نوشت: اين شورا عمر البشير را هرگز به طرفهاي خارجي تحويل نخواهد داد، بلكه او را در داخل سودان محاكمه خواهد كرد.
جوان: در واكنش به افزايش هزينه‌هاي زندگي و بدتر شدن شرايط اقتصادي در تمام سطوح جامعه شروع شده بود. معترضان ابتدا خواستار بازبيني نظام اقتصادي كشور بودند، ولي مدتي بعد خواستار كناره‌گيري عمر البشير، رئيس‌جمهور سودان شدند.
رجانيوز به نقل از سعدالله زارعي نوشت: ارتش سودان در برابر اعتراضات مردمي عليه شوراي نظامي انتقالي و درخواست آنها براي برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري، سه گزينه پيش رو دارد.
بر بدست گرفتن قدرت اصرار و با معترضين برخورد خشن كند و به سركوب روي آورد. در اينصورت آشوب ادامه مي‌يابد و ارتش دو شقه خواهد شد و در نهايت موج مخالفت‌هاي كنوني به يك انقلاب واقعي منجر مي شود. اين گزينه طبعا طرفداران چنداني ندارد؛ گزينه دوم: ارتش به برگزاري انتخابات زود هنگام تن داده و از زمان دو سالهاي كه اعلام كرده عقب بنشيند. در اين صورت باخت ارتش از نيروهاي سياسي قطعي است و لذا بعيد است به اين سمت بيايد؛ گزينه ديگر حصول توافق بين ارتش و ائتلاف نداي سودان براي روي كار آمدن دولتي غير نظامي و مرضي الطرفين است. اين گزينه مورد حمايت مصر قرار دارد و به نظر مي‌آيد علي‌رغم نظر سعودي ها و امارات كه ائتلاف نداي سودان را مقابل خود مي‌دانند، در نهايت دو طرف يعني ارتش و احزاب مخالف به اين گزينه رضايت دهند.
به گزارش تسنيم تجمع شاغلان(مشاغل) سودان مهمترين گروه معارض در اين كشور با صدور بيانيه‌اي درباره تحولات اخير سودان خطاب به ارتش بر مخالفت با تمام اركان نظام سودان از البشير تا ابن عوف و البرهان تصريح كرده است خواسته هاي ملت از مقامات قابل چانه زني يا سازش نيست و نمي توان آن را به بازي گرفت.
پژوهشم**9026**1732
تاریخ انتشار: ۲۴ فروردین ۱۳۹۸ - ۱۴:۱۰
تهران-ايرنا- تظاهرات مردم سودان عليه 'عمر البشير' از اواخر پاييز سال گذشته به خاطر افزايش قيمت نان آغاز شد، اما به سرعت رنگ و بوي سياسي به خود گرفت و تظاهر كنندگان خواستار سرنگوني دولت البشير شدند كه سرانجام حكومت وي با دخالت ارتش سرنگون شد.