سيد علي خرم استاد حقوق بين‌الملل در سرمقاله اي در روزنامه شرق، نوشته است: آيا حفظ برجام همچنان يك اولويت براي اتحاديه اروپا محسوب مي‌شود؟ اروپا قبلا اعلام كرده امنيت بين‌الملل و به‌ويژه امنيت نسبي در خاورميانه و جلوگيري از افزايش بي‌ثباتي در اين منطقه به‌دليل تبعات جدي امنيتي آن براي اتحاديه اروپا، از مواهب برجام است. اين مسئله بارها از سوي مسئول سياست خارجي اتحاديه اعلام شده است. روسيه و چين دو عضو ديگر برجام هستند كه اين روزها كمتر در‌اين‌باره سخن گفته‌اند و در موضع اجرا نيز به نظر مي‌رسد اقدام درخور توجهي انجام نداده‌اند و نوعي موضع يا ما يا اروپا را در پيش گرفته باشند كه اين در تضاد با اصل اولويت منافع ملي و حتي عملكرد خود اين كشورها در سياست خارجي خود در ارتباط با همه كشورها و حتي رژيم اسرائيل است.
آنچه اين روزها نگران‌كننده به نظر مي‌رسد، تلاش‌هاي آشكار و پنهان براي تخريب روابط ايران و اتحاديه اروپاست و اين مسئله كه مورد پسند برخي در داخل يا خارج از ايران نيز هست، اهداف آمريكا و متحدان منطقه‌اي اين كشور مانند اسرائيل و گروه عربستان را به نتيجه مي‌رساند. به نظر مي‌رسد انتظارات دو طرف از يكديگر در مسئله برجام و مواضع تريبوني كه گرفته مي‌شود، نه‌تنها كمكي به مسئله نكرده، بلكه شرايط را نامناسب‌تر كرده است. در ايران تأكيد مي‌شود كه اروپا براساس تعهدات برجامي خود بايد با همه ظرفيت خود، خلف وعده ترامپ را پوشش دهد و تحريم‌هاي ايران را تا حدي بي‌اثر كند كه ايران از اين مرحله بتواند عبور كند.
چندين ماه از راه‌اندازي «اس‌پي‌وي» سخن گفته شد و ايران به آن نگاه مثبت داشت تا اينكه سازوكار مالي ديگري به نام اينستكس به‌جاي آن اعلام شد كه متضمن همه تعهدات اروپا نبود. از سوي ديگر اروپايي‌ها خواستار پايبندي ايران به توافق هسته‌اي هستند كه خوشبختانه ايران اين مهم را انجام داده و هربار آژانس بين‌المللي انرژي اتمي پايبندي ايران به همه تعهدات ذيل برجام را تأييد كرده است. انتظارات ديگر آنها رعايت محدوده آزمايش‌هاي موشكي، احترام به حقوق بشر ايراني‌ها و به‌ويژه دوتابعيتي‌ها، واكنش صريح درباره ادعاي دنبال‌كردن مخالفان در اروپا، تصويب كنوانسيون‌هاي چهارگانه اف‌اي‌تي‌اف و مباحث منطقه‌اي است كه به نظر مي‌رسد مي‌توان درباره آنها با قدرت و از موضع منافع ملي مذاكراتي انجام داد و حداقل به شكل صريح، دغدغه‌هاي دو طرف در ميان گذاشته شود.
در ايران گاهي موضعي انتقادي درباره اروپا اعلام مي‌شود كه اتحاديه در ماجراي برجام، رفتار عمل‌گرايانه نداشته است. قضاوت منصفانه در‌اين‌باره به باور نگارنده اين است كه اروپا بخش‌هايي از تعهدات خود را انجام نداده و ايران هم مي‌توانست در زمينه رفع دغدغه‌هاي اروپا، فعالانه‌تر عمل كند. ايران در اين سال‌ها همواره تلاش كرده از ايجاد اجماع جهاني عليه خود جلوگيري كند. ماجراي اجلاس لهستان و تلاش آمريكا براي ايجاد درگيري با ايران در حوزه‌هاي منطقه‌اي، نبايد به‌سادگي فراموش شود.
ترامپ همچنان زير فشار خروج غيرقانوني از برجام قرار دارد و براي پياده‌كردن مقاصد خود مجبور شده به تحريم‌هاي يك‌جانبه عليه ايران روي آورد و با زور سياسي و اقتصادي اين تحريم‌ها را بر ديگر كشورها تحميل كند. اقدام هوشمندانه ايران در ماندن در برجام، حمايت اروپايي‌ها را نگه مي‌دارد... اما نبايد در رابطه با اتحاديه اروپا، متوقف به سطح برجام شد، بلكه مي‌توان از ظرفيت‌هاي بيشتري در اين بين بهره گرفت. براي درپيش‌گرفتن راهكارهاي جديد در سياست خارجي و جلوگيري از اهداف آمريكا براي انفعال ايران در حوزه ديپلماسي، ابتدا بايد از خودمان شروع كنيم و قبل از اينكه بيش از اين دير شود، درصدد تقويت همكاري با كشورهاي جهان باشيم.
مذاكره اكنون با توجه به حضور مذاكره‌كنندگان توانمند در ايران، نگراني خاصي در پي نخواهد داشت. بايد در سياست خارجي تعديل لازم را ايجاد كرد. تعامل سازنده كه شاه‌بيت توصيه سند چشم‌انداز جمهوري اسلامي ايران است و اجراي آن معمولا به شكل كامل و صحيح انجام نشده، مي‌تواند همچنان سرلوحه اقدامات دستگاه سياست خارجي باشد كه مدتي است در سايه برخي مواضع و فضاسازي‌هاي انجام‌شده در داخل و خارج، قرار گرفته است.
*منبع: روزنامه شرق،1398،1،26
**گروه اطلاع رساني**1893**9131
تاریخ انتشار: ۲۶ فروردین ۱۳۹۸ - ۰۸:۲۱
تهران- ايرنا- نبايد در رابطه با اتحاديه اروپا، متوقف به سطح برجام شد، بلكه مي‌توان از ظرفيت‌هاي بيشتري در اين بين بهره گرفت. براي درپيش‌گرفتن راهكارهاي جديد در سياست خارجي و جلوگيري از اهداف آمريكا براي انفعال ايران در حوزه ديپلماسي، ابتدا بايد از خودمان شروع كنيم و قبل از اينكه بيش از اين دير شود، درصدد تقويت همكاري با كشورهاي جهان باشيم.