تلنگر زيستن بر جان خشك زار و زمين زاگرس

به گزارش ايرنا، بيش از يك دهه خشكسسالي، كمبود بارش هاي جوي، كاهش محسوس باران و برف تجربه تلخ و گزنده اي بود كه سرزمين ما را تشنه و تشنه تر كرد و به نوعي مي توان گفت موجي از ياس و نااميدي از نبود يا كمبود نزولات جوي در همه جا مشهود بود.
گاه مي شد در فصول پاييز و زمستان آسمان به تشنگي زمين نيشخند مي زد و بي رحمانه باران رحمتش را از ما مي گرفت و خشكسالي را به جاي دانه هاي آب دار برف و باران نثارمان مي كرد.
در بيش از يك دهه گذشته سرزمين جغرافيايي زاگرس و حتي نقاط مختلف كشور به علت نبود يا كمبود بارش نزولات جوي دچار مشكلاتي چون گرماي زودرس در زمستان، خشكيدگي تلاب، درياچه و رودخانه ها، تبخير آب پشت سدها، خشكيدگي درختان و جنگل هاي ناحيه رويشي زاگرس و شمال، آفت زدگي درختان، بروز پديده ناميمون ريزگردها، كاهش آب سفره هاي زيرزميني، كمبود آب و منابع آبي، و ... شد و آثار اين پيامدهاي مخرب همچنان ادامه دارد.
اما در سال زراعي جاري ( اول مهر هرسال تا پايان شهريور ماه سال بعد) آسمان و بارش هاي ممتد همه را غافلگير كرد و بار ديگر اين گنبد نيلوفري از در مهرباني و سخاوت با ما وارد شد و كام تشنه زمين و زمان را بعد سال ها بي آبي سيراب كرد.
بارش ها از همان روزهاي آغازين مهرماه شروع شد و يك ترسالي خيال انگيز و رويايي را تا پايان زمستان براي ايران تشنه كام رقم زد و بلوط هاي خشكيده ديار زاگرس باري ديگر طعم شيرين آب باران را چشيدند.
بارندگي ها كه از مهرماه شروع شده بود تا واپسين روزهاي اسفندماه ادامه داشت و اين بارش ها رمقي تازه به جان زمين بخشيد و همچون مادري مهربان دانه هاي مرواريد برف و باران را بر سر زمين اين ديار و ساكنانش ريخت.
اما بارش ها به اسفندماه و پايان فصول سرد سال ختم نشد بلكه بهار امسال آسمان بازهم بناي باريدن داشت و از همان روزهاي ابتدايي سال نو بارش هاي تند بهاري آغاز شد و تا پايان تعطيلات نوروزي اين روند بارشي كماكان ادامه داشت.
نكته مهم در اين ميان اين است كه عمده بارش ها به صورت رگباري، تند، سيلابي، همراه با رعد وبرق و ساعقه بود و در چند ساعت كوتاه حجم زيادي از باران بي وقفه مي باريد و اين موضوع باعث بروز خسارت هاي سهمگين جاني و مالي در بيشتر استان هاي كشور از جمله ايلام شد.
بارش هاي سيلابي نيمه نخست فرووردين ماه تقريبا تمام نقاط استان ايلام را درگير كرد هرچند با اطلاع رساني و عملكرد به موقع مسئولان و همكاري مردم سيلاب ايلام هيچ كشته و تلفات جاني نداشت اما خسارت هاي زيادي به زيربخش هاي كشاورزي، ابنيه، راه ها، زيرساخت هاي عمراني شهري، روستايي و عشايري وارد شد.
ولي با اين وجود بارش باران باعث تقويت رودخانه ها، سدها، منابع آبي شد و تا حدود زيادي از تنش كم آبي در استان ايلام كاسته شد و اميدي زندگي بخش براي تجديد حيات اين ديار به ارمغان آورد.
همچنين يكي ديگر از مزاياي بارندگي هاي اخير سرسبزي افسون گرانه و نشاط انگيز طبيعت است گويي پارچه مخملي به رنگ سبز با گل هاي رنگارنگ

** ايلام استان دوم دريافت نزولات جوي در سال زراعي جاري
مديركل هواشناسي ايلام گفت: از ابتداي سال زراعي جاري تاكنون متوسط بارش هاي استان ايلام 847 ميليمتر بوده است كه بعد از استان لرستان دومين استان كشور در زمينه دريافت بارش هاي جوي بوده ايم
ناصر ملكي افزود: اين مقدار بارش در مقايسه با ميانگين بلند مدت كه 401 ميليمتر است، 111 درصد افزايش نشان مي دهد.
وي يادآور شد: ميانيگن بارش هاي امسال در مقايسه با بارندگي سال گذشته با 308 ميليمتر داراي 175 درصد افزايش است.
ملكي اظهار داشت: در سال آبي جاري تاكنون بيشترين مقدار بارش به ميزان يك هزار و 370 ميليمتر بارش در شهرستان آبدانان و كمترين بارندگي هم در مهران با 535 ميليمتر ثبت شده وسطح دريافت نزولات جوي شهرايلام هم يك هزار و 40 ميليمتر است.

** 90 درصد ظرفيت ذخاير آب سدهاي استان ايلام پر شده است
مديرعامل شركت آب منطقه اي استان ايلام گفت: 90 درصد ذخاير سدهاي استان در پي بارش هاي بهاره سال جاري پر شده و هم اكنون ذخاير آب سدهاي سه گانه استان ايلام 170 ميليون متر مكعب است.
علي پوراحمد اظهار داشت: قبل از شروع بارش ها و به منظور تنظيم ورودي و خروجي سدها با هدف جلوگيري از بروز حوادث مخرب ناشي از سيلاب 180 ميليون متر مكعب آب به صورت مديريت شده از خروجي سدها به اراضي پايين دست هدايت شد.
وي افزود: اما نكته قابل توجه و مهم اينكه بارش باران بهاري به صورت رگباري و سيلابي بوده و همين امر باعث شد كه حجم زيادي از بارش ها در قالب روان آب به سرعت از مرز خارج شد.
پوراحمد يادآور شد: اين بارش هاي سيلابي نقش و سهم مهمي در تقويت سفره ها و منابع آب زيرزميني نداشت چرا كه با توجه به سرعت خروج آب از مرز زمين فرصت جذب حداكثري آب را نداشت.

** 505 ميليارد تومان خسارت حاصل بارش باران هاي تند بهاري به كشاورزي ايلام
در سيلاب نيمه اول فروردين ماه زيربخش هاي كشاورزي استان ايلام اعم از راه هاي دسترسي بين مزارع، ايستگاه هاي پمپاژ آب، تاسيسات، دام، طيور، زنبور، آبزيان، اراضي زراعي و باغي و ... دچار خسارت شد.
رئيس سازمان جهادكشاورزي استان ايلام در اين خصوص گفت: سيلاب بهاره 505 ميليارد تومان به حوزه هاي كشاورزي استان ايلام خسارت و آسيب از 20 تا 100 درصد وارد كرد.
سيدمحمدتراب ميري افزود: سهم زراعت از خسارت هاي وارده 680 ميليارد ريال بود كه باعث كاهش توليد و برداشت 20 تا 30 درصدي محصولات زراعي استان از جمله گندم، كلزا، جو، سبزي و صيفي و ديگر اقلام زراعي شد.
وي يادآور شد: 175 ميليارد ريال خسارت به باغات استان ايلام وارد شد كه باز هم اين عامل كاهش 20 درصدي توليد و برداشت محصولات باغي در استان ايلام را در پي داشت.
ميري زيان هاي وارده به حوزه دام، طيور، آبزيان و زنبور عسل را 570 ميليارد ريال ذكر كرد و گفت: همچنين 363 ميليارد تومان نيز به امور زيربنايي، تاسيسات، ابنيه، آب وخاك خسارت رسيد.
ميري تاكيد كرد: با توجه به گستردگي خسارت هاي وارده به كشاورزي كشور در سيل، بعد از استان هاي گلستان، لرستان و مازنداران بيشترين حجم ضرر و آسيب هاي به زيربخش هاي كشاورزي متعلق به استان ايلام بوده است.
وي توسعه طرح هاي گلخانه اي، تشكيل زنجيره توليد در امور دام و طيور، توسعه كشت گياهان دارويي، تقويت و گسترش سيستم هاي نوين آبياري، توسعه پرورش باغات در اراضي شيب دار را از جمله اهم برنامه هاي سازمان جهادكشاورزي استان ايلام در سال جاري ذكر كرد.

** عشاير ايلام 30 ميليارد تومان خسارت ديدند
مدير كل امور عشاير استان ايلام هم اظهار داشت: سيلاب اخير 30 ميليارد و 135 ميليون تومان به حوزه عشاير استان ايلام خسارت وارد كرد كه 220 ميليارد ريال آن مربوط به زيرساخت ها و ايل راه به وسعت 2 هزار و 460 كيلومتر راه و 62 مورد ابنيه است.
علي سليمي افزود: 16 ميليارد ريال سوله، ساختمان و جايگاه دام آسيب ديد و سهم چاه هاي آب، قنوات، تاسيسات و ايستگاه هاي پمپاژ آب از خسارت هاي سيل 650 ميليون تومان گزارش شده است.
وي يادآور شد: سيلاب بهاري يك ميليارد و 345 ميليون تومان خسارت به سياه چادر، اسباب و وسيله منزل عشاير وارد كرد و همچنين موجب تلف شدن يك هزار و 20 راس دام به ارزش يك ميليارد و 530 ميليون تومان شد.
سليمي اظهار داشت: يك ميليارد و 770 ميليون تومان خسارت سيلاب به اراضي كشاورزي، پرورش ماهي و زنبور عسل عشاير استان ايلام وارد شد.

** سازه هاي آبخيزداري عامل تقويت سفره هاي زيرزميني
معاون آبخيزداري اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري استان ايلام گفت: اجرا و احداث طرح هاي آبخيزداري و عمليات هاي مكانيكي و بيومكانيكي باعث ذخيره 27 ميليارد متر مكعب روان آب و 33 ميليارد متر مكعب تثبيت رسوب در طي بارش هاي سال زراعي جاري شد.
عبدالسلام پيري افزود: طرح هاي آبخيزداري و آبخوان داري موجب تقويت تدريجي سفره هاي زيرزميني، جلوگيري از فسايش خاك، حفاظت از اراضي پيرامون و پايين دست اين طرح ها دارد.
وي يادآور شد: از سال 1380 تا كنون يك ميليون و 200 هزار مترمكعب عمليات هاي آبخيزداري، آبخوان داري، مكانيكي و بيومكانيكي در استان ايلام با اولويت مناطق پر تراكم شهري و روستايي اجرا شده است.
پيري اظهار داشت: اين مقدار عميات هاي سازه اي آبخيزداري موجب حفاظت موثر از 335 هزار هكتار از اراضي استان ايلام در برابر فرسايش خاك، مهار سيلاب و ... شد.
وي تاكيد كرد: اجراي عمليات هاي آبخيزداري، مكانيكي و بيومكانيكي باعث شد كه استان ايلام با وجود اينكه يكي از استان هايي با بيشترين دريافت نزولات جوي بود اما در مقايسه با ساير استان هاي درگير سيل كمتر خسارت و زيان ديد.

** بارندگي هاي امسال كاهش توليد گرد و غبار را در پي دارد
معاون فني منابع طبيعي و آبخيزداري ايلام گفت: بارش هاي سال زراعي جاري به ويژه بارندگي هاي بهاره باعث شد كه خاك در كانون هاي توليد گرد و غبار در كشور عراق، استان خوزستان و ايلام سيراب و تثبيت شود.
حجت الله فتحي اظهار داشت: بارش هاي سيلابي و پرآب هفته هاي اخير در كاهش بروز پديده گرد و غبار در فصل خشك سال تاثير گذار است.
وي افزود: هم اكنون آب در تالاب بزرگ هورالعظيم كه نقشي اساسي در توليد گرد و غبار داشت به خاطر ريزش هاي مناسب جوي جريان پيدا كرده و اراضي اين تالاب خشك از آب باران سيراب و سرشار شده است.
فتحي يادآور شد: بيابان هاي كشور عراق هم متاثر از بارش متعدد باران در حال حاضر وضعيت مطلوبي از لحاظ دريافت ريزش هاي جوي دارند و نزولات جوي باعث مرطوب شدن اين اراضي غبار خيز شده است.
وي گفت: بارش ها به علت اينكه موجب نمناك شدن زمين هاي بياباني و تبديل اين اراضي خشك به تلاب هاي پر آب كرده است در سال جاري برخلاف سال هاي گذشته ميزان گرد وغبار توليد شده از ناحيه بيابان هاي داخلي و كشور عراق كمتر است.
وي توضيح داد: بارش هاي متناوب و جاري شدن آب در كانون هاي بياباني و تبديل اين اراضي به تلاب پر آب باعث تثبيت و مرطوب شدن خاك شده است.
فتحي در مورد تاثير بارش ها بر درختان بلوط نيز گفت: جنگل هاي بلوط استان ايلام سال ها به علت خشكسالي هاي پي درپي و متعدد دچار تنش رطوبتي بود و اين خشكسالي هاي مداوم موجب بروز بيماري، آفت و خشكيدگي درختان بلوط زاگرس شد و ريزگردها نيز اين عوامل را تشديد مي كرد.
وي افزود: اما بارش هاي امسال و سال گذشته در بازگشت سلامت به درختان بلوط استان ايلام نقشي موثر داشت و حتي بارش هاي مداوم و شديد باعث شد تا حشراتي كه در درون بدنه و تنه درختان به عنوان آفت زندگي مي كردند و باعث بيماري و نابودي تدريجي درختان مي شدند به علت رطوبت بالاي هوا از بين بروند.
وي تاكيد كرد: با توجه به بررسي هاي ميداني از درختان جنگلي استان ايلام ميزان خشكيدگي درختان بلوط به كمترين مقدار رسيده و نيز بارش به موقع و موثر باران موجب شادابي و سرزندگي اين درختان بعد از سال هاي متمادي شد.
به گفته فتحي همچين بارش باران باعث شد تا گياهان علفي و مرتعي از رشد مطلوبي برخودار شوند و حتي در اراضي لخت نيز گياهان رشد و نمو داشتند و اين مساله موجب تثبيت و جلوگيري از فرسايش خاك و افزايش سطح نفوذ پذيري آب به دل زمين مي شود.

** هنوز ميزان دقيق محصولات بيمه شده خسارت ديده از سيل مشخص نيست
معاون خدمات بيمه اي كشاورزي بانك كشاورزي ايلام گفت: هنوز ارزيابي هاي دقيق و كاملي از احشام و اراضي كشاورزي بيمه شده خسارت ديده استان ايلام انجام نشده و كارشناسي ها در حال انجام است.
اسماعيل نعمتي افزود: نزديك به 32 هزار هكتار از اراضي زراعي استان ايلام در حوزه گندم، جو، كلزا و چغندر قند، 215 دام سبك و سنگين و زنبور عسل، 160 هكتار باغ و 18هزار و 500 هكتار مرتع بيمه شده اند.
وي در مورد بيمه طيور نيز توضيح داد: كارخانه هاي پرورش مرغ جوجه هاي وارد شده به ايلام را از همان استان مبدا بيمه مي كنند و در اين زمينه مي توان گفت بخش عمده اي از طيور استان بيمه هستند.
نعمتي در مورد پرداخت خسارت ها هم اظهار داشت: هنوز آمار دقيقي از محصولات بيمه شده خسارت ديده در دست نيست و بعد از تكميل بررسي خسارت هاي وارده روند پيگيري خسارت ها به كشاورزان آسيب ديده تسريع مي بايد.

** سيلاب بيانگر تجاوز سازه هاي بشري به حريم رودخانه ها است
به گزارش ايرنا، باران سيل آساي بهار امسال در كنار خسارت هاي وارده نكات ارزشمند و مفيدي را با خود به همراه داشت و اين كه مردم از احداث ساختمان، ابنيه و اراضي كشاورزي در بستر يا حاشيه رودخانه، خشكه رود و مسيل ها اجتناب كنند.
تجاوز به حريم رودخانه ها و سيلبندها پيامدي جز خرابي و ويراني ندارد و مسئولان بايد نظارت بيشتري بر روند ساخت و سازها داشته باشند و تاسيسات زيربنايي و عمراني چون پل ها و راه ها كه محل عبور افراد، ماشين و احشام است از استحكام و ايمني بيشتري برخودار باشد.
در باران هاي رگباري نيمه اول فروردين ماه امسال به گونه اي بود كه در برخي نقاط همچون آبدانان 100 ميليمتر باران در كمتر از 15 ساعت باريد و در ساير نقاط نيز وضعيت به همين منوال بود و بارش شديد باران همه نقاط استان را احاطه كرد.
خستين بارش هاي سيلابي در استان ايلام از بامداد روز يكشنبه (10 فروردين) هفته گذشته آغاز شد، هرچند روز شنبه نيز بارش هاي موثري در استان باريدن گرفت اما اصل بارش ها از روز يكشنبه شروع شد و تا ساعاتي از روز سه شنبه ادامه داشت.
كارشناسان هواشناسي پيش از شروع بارندگي ها به كرات در خصوص ميزان بالاي ريزش اين سيستم بارشي و قدرت تخريب آن به مسئولان و مردم هشدارهاي لازم را داده بودند.
با وقوع بارش باران بخش هاي گسترده اي از استان ايلام دچار سيلاب شد و خسارت هايي را به بخش هاي مختلف وارد كرد كه برخي نقاط با وجود گذشت يك هفته از اتمام بارش ها هنوز درگير سيلاب و پيامدهاي ناشي از آن است.
هرچند دامنه فعاليت اين سامانه بارشي كل استان ايلام را در بر گرفته اما حجم بيشتر بارش ها در مناطق جنوبي بود و شهرستان آبدانان در آن مقطع زماني از شنبه تا سه شنبه 216 ميليمتر بارش داشت.
شهرستان هاي آبدانان 216، دره شهر 191، بدره 131، ملكشاهي 112، دهلران 107، ايوان 102، مهران 98، لومار 91، ايلام 81 و سرابله 64 ميليمتر بارش باران را از روز شنبه تا سه شنبه هفته گذشته دريافت كردند.
7172/6034