عمران خان و سفری برای تحكیم روابط با ایران

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، در میان كشورهای همسایه و در طول دهه های گذشته، كمتر كشوری همچون جمهوری اسلامی پاكستان روندی كم فراز و نشیب را در روابط با جمهوری اسلامی ایران پیموده است.
هر چند در شرایط كنونی، مناسبات خارجی ایران با همسایگانی چون عراق، افغانستان یا تركیه در فضایی دوستانه و بر پایه همكاری های دوسویه به پیش می رود، اما خاطراتی مانند جنگ تحمیلی، روی كار آمدن طالبان یا رقابت های شدید منطقه ای هرگز بر دفتر هفت دهه روابط تهران - اسلام آباد نقش نبسته و از این رو پاكستان همواره یكی از كم چالش ترین همسایگان و نزدیك ترین دوستان منطقه ای ایران بوده است.
از زمان شكل گیری كشور پاكستان در سال 1326 و پس از آن، امضای پیمان دوستی میان دو كشور در سال 1328 تاكنون ایران و پاكستان روابطی كم فراز و فرود و دوستانه را به پیش برده اند، تا جایی كه ناظران از ایران به عنوان نزدیك ترین همسایه پاكستان در طول هفت دهه گذشته یاد كرده اند.
با توجه به بسترهای تاریخی، فرهنگی و مذهبی كه ایران و پاكستان را به هم نزدیك ساخته و منافع پرشمار همكاری های دوسویه، انتظار می رود در سفر آتی عمران خان به تهران كه نمود اراده رهبران دو كشور برای بهبود مناسبات به شمار می رود، موانع پیش روی افزایش تعاملات تا حد زیادی برطرف شده و افق های تازه ای برای گسترش همكاری های تهران و اسلام آباد آشكار شود.
با این حال، ناظران به چالش های سیاسی، امنیتی و اقتصادی اشاره دارند كه در طول سال های گذشته بر مناسبات تهران- اسلام آباد سایه افكنده و همكاری های جمهوری اسلامی ایران و پاكستان را زیر سایه خود قرار داده است.
به نظر می رسد هدف سفر آتی عمران خان نخست وزیر پاكستان به كشورمان برای بر طرف ساختن این چالش ها و فراهم آوردن زمینه های گسترش همكاری ها در زمینه های گوناگون انجام می شود.
عمران خان 66 ساله رئیس حزب جنبش عدالت (تحریك انصاف) پاكستان به عنوان حزب حاكم این كشور كه قرار است به گفته برخی از منابع 21 اردیبهشت امسال به ایران سفر كند، با مقام های ارشد جمهوری اسلامی ایران در مورد همكاری های دوجانبه در زمینه های گوناگون بوی‍ژه اقتصادی و امنیتی، اوضاع افغانستان و تحولات جهان اسلام گفت و گو می كند.

**نگاهی به اهداف سفر نخست وزیر پاكستان به ایران
سفر عمران خان، نخستین سفر نخست وزیر پاكستان به تهران از زمان روی كار آمدن دولت حزب تحریك انصاف در پاكستان به شمار می رود؛ سفری كه از چندماه گذشته تاكنون به دلایل گوناگونی همچون بحران گروگانگیری مرزبانان ایرانی در مرز مشترك دو كشور و حمله تروریستی به نیروهای سپاه پاسداران در جاده خاش-زاهدان به تعویق افتاد.
البته عمران خان، در اواخر اسفندسال گذشته طی تماس تلفنی با حجت الاسلام دكتر حسن روحانی رئیس جمهوری كشورمان به وی اطمینان داد كه پاكستان از هیچ اقدامی برای مبارزه با عناصر تروریستی در مرزهای مشترك دریغ نكرده و وی هچمنین به سفر آتی خود به ایران امیدوار است.
در طول ماه های گذشته نیز مقام های ایران و پاكستان رفت و آمدهایی دیپلماتیك به مقصد پایتخت های یكدیگر صورت داده و رایزنی هایی را با هدف زمینه سازی گسترش همكاری های دوجانبه به پیش برده اند.
از جمله این رفت و آمدهای دیپلماتیك، به سفر «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه كشورمان به پاكستان در اوایل شهریورماه سال گذشته به عنوان اولین مقام عالی رتبه یك كشور كه پس از روی كار آمدن دولت عمران خان به پاكستان سفر كرد، و گفت و گوهای وی با مقام های عالی پاكستانی در اسلام آباد می توان اشاره كرد.
اواسط اسفندماه گذشته نیز «شیخ رشید احمد» وزیر راه آهن دولت پاكستان، به تهران سفر كرد و با برخی از مقام های ایرانی دیدار و گفت و گو كرد تا بسترهای لازم برای توسعه روابط دوجانبه را فراهم آورد.

** تحكیم روابط برادرانه نیازمند تامین امنیت مرزها
جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام كرده است كه برای توسعه روابط با كشور همسایه پاكستان هیچ محدودیتی وجود ندارد. از بخش های سیاسی، امنیت، فرهنگی و اجتماعی گرفته تا تعاملات تجاری و اقتصادی. اما برای این هدف ثبات امنیت در مرزهای دو كشور، كه بیشترین تجارت در این مسیر انجام می شود، امیر اجتناب ناپذیر است.
متاسفانه حوادث ناگوار مرزی كه همواره از سوی عناصر ضدانقلاب و تروریست هایی كه تحت كنترل برخی از مرتجعین منطقه و استكبار جهانی هستند، انجام شده است، امنیت در مرزهای دوستی میان ایران و پاكستان را تحت تاثیر قرار داده و فضای همكاری دوسویه را تحت الشعاع قرار داده است.
درست پنج سال پیش، نواز شریف نخست وزیر وقت پاكستان نیز در چنین روزهایی سفر رسمی به ایران انجام داد. تنها چند ماه قبل از این سفر رخدادی مهم مربوط به مناسبات ایران و پاكستان در صورت گرفت و آن تصویب توافقنامه همكاری های امنیتی دو كشور در مجلس شورای اسلامی بود؛ موافقتنامه ای كه به باور بسیاری از كارشناسان می تواند بستری مناسب را برای پویا كردن ظرفیت های همكاری نزدیك تر تهران و اسلام آباد در زمینه هایی چون مبارزه با تهدیدهای امنیتی، جرایم سازمان یافته، قاچاق كالا و مواد مخدر و پایش مرزها فراهم آورد.
به گزارش رسانه های پاكستانی، رایزنی در مورد آینده افغانستان، افزایش همكاری های سیاسی و امنیتی، امضای موافقتنامه های گسترش روابط اقتصادی و تجاری و نیز تعیین تكلیف طرح خط لوله انتقال گاز ایران به شبه قاره (خط لوله صلح) را مهمترین اهداف سفر عمران خان به ایران برشمرده اند.
با توجه به روابط نزدیك پاكستان با كشورهای خلیج فارس، انتظار می رود اقدام دیپلماتیك برای بهبود مناسبات تهران - ریاض نیز ماموریتی باشد كه برخی كارشناساس در پیوند با سفر عمران خان به ایران، به آن اشاره كرده اند.
آنچه مشخص است، در ماه های گذشته، تحركات عناصر تروریستی در مرزهای مشترك، مساله ربوده شدن مرزبان ایرانی به دست گروهك تروریستی «جیش العدل»، حمله تروریستی به نیروهای سپاه در زاهدان و در ادامه، درخواست ایران برای رهایی مرزبانان ایرانی، مهمترین رخداد در روابط دو كشور بوده است.

**طرح آی پی؛ كلید نجات پاكستان از بحران انرژی
چالشی دیگر در روابط ایران و پاكستان، نیمه كاره ماندن طرح خط لوله صلح موسوم به (IP) و عمل نكردن پاكستانی ها به تعهدات خود در زمینه تكمیل خط لوله انتقال گاز در قلمرو این كشور بوده است.
هر چند مقام های اسلام آباد، مشكلات مالی و موانع برآمده از تحریم های بین المللی را دلیل اصلی عمل نكردن به تعهدات خود برمی شمرند، اما كارشناساس با توجه به حیاتی بودن دستیابی پاكستان به منابع انرژی و به صرفه بودن گاز وارداتی از ایران، فشار سال های گذشته كشورهای غربی، به ویژه آمریكایی ها را دلیل اصلی سستی اسلام آباد در پیشرفت خط لوله صلح قلمداد كرده اند.
به باور برخی از تحلیلگران، كاهش تنش های سیاسی میان تهران و واشنگتن می تواند بر اراده دولتمردان پاكستانی برای جدی بودن در تكمیل طرح خط لوله صلح تاثیرگذار باشد.
با توجه به آنچه گفته شد، دولت اسلام آباد به دنبال بهبود روابط با ایران در فضای تازه تحولات منطقه ای و بین المللی های خواهد بود تا از مزیت های گسترش همكاری ها با ایران در دوره پس از چالش های بین المللی برآمده از تحریم ها بهره جسته و از گرفتاری در دام انزوای منطقه ای فاصله گیرد.
بهبود روابط با همسایه شرقی برای ایران نیز مزیت هایی چون كاهش نسبی نگرانی ها نسبت به تهدیدها و چالش های امنیتی در مناطق جنوب شرقی كشور، احتمال به نتیجه رسیدن خط لوله صادرات گاز به شبه قاره و حتی بهره جویی از بازار مصرف 220 میلیون نفری پاكستان را به دنبال خواهد داشت.
افزون بر اینكه نزدیكی هر چه بیشتر تهران و اسلام آباد از نظر سیاسی و در چارچوب سیاست حفظ حسن همجواری با كشورهای همسایه، موفقیت دیپلماتیك مهمی برای ایران خواهد بود.
وزارت امورخارجه پاكستان دوشنبه این هفته اعلام كرد: «عمران خان» نخست وزیر این كشور به دعوت رسمی اول اردیبهشت (21 آوریل) در سفری دو روزه و رسمی به ایران خواهد آمد.
به گزارش ایرنا به نقل از بیانیه وزارت امور خارجه پاكستان، این اولین سفر عمران خان به ایران از زمان تصدی كرسی نخست وزیری پاكستان محسوب می شود.
در این بیانیه آمده است: نخست وزیر پاكستان قبل از عزیمت به تهران برای مذاكرات با مقامهای عالی ایران، توقف كوتاهی در شهر مشهد خواهد داشت.
آساق*272*274**1663**