آغوش سرد جامعه برای معتادان بهبود یافته

به گزارش ایرنا، به گفته صاحب نظران آسیب های اجتماعی، رویكرد غلط جامعه نسبت به افراد بهبود یافته از اعتیاد سبب شده تا هیچ استقبال گرمی برای این قشر در اجتماع وجود نداشته باشد.
معتاد بهبود یافته پس از خروج از كمپ های ترك اعتیاد و مراكز توانمندسازی، همچنان با برچسب سیاه 'معتاد' در جامعه روبرو می شود و تقریبا كارفرما و نهاد مالی اعتماد نمی كند كه برای اشتغال پایدار او پا پیش بگذارد.
البته مسئولان معتقدند بهترین شیوه اشتغال برای این افراد ، ورود سمن ها در حوزه كارآفرینی است كه البته تحقق این موضوع نیز نیازمند سیاست گذاری و فرهنگ سازی و حمایت دولت از سمن های داوطلب در این حوزه است كه هنوز در جامعه ما چندان جا نیافتاده است.
در همین ارتباط، جمعی از دست اندركاران و مسئولان به همراه یك معتاد بهبود یافته در میزگرد خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) قزوین حضور یافتند و به بیان نظرات و دیدگاه های خود در خصوص مسایل و مشكلات افراد بهبود یافته از اعتیاد پرداختند.

**نگاه منفی كارفرمایان به معتادان بهبود یافته
میثم رستمی به عنوان یك معتاد بهبود یافته كه در میزگرد حضور داشت در خصوص مشكلات این افراد پس از ترك اعتیاد گفت: ابتلا به اعتیاد باعث شد تا از شغل معلمی اخراج شوم و تمام افتخارات و مدارك ورزشی من به خاطر یك حركت نادرست از ارزش و اعتبار ساقط شود.
وی افزود: درگیری من با اعتیاد به خاطر كنجكاوی و لذت بردن از مصرف مواد مخدر شروع شد و مدام برای من جای سوال بود كه چرا برخی این ماده را مصرف می كنند؛ تا اینكه بعد از گذشت مدتی و استفاده مواد به شكل تفریحی به كلی به یك مصرف كننده حرفه ای تبدیل شدم.
وی به دوران سخت اعتیاد اشاره كرد و گفت: در این دوران پدرم هیچ گاه اجازه خروج از خانه را به من نمی داد و من برای رهایی و آزادی عمل مدتی را در باغات سنتی قزوین سپری كردم.
رستمی در مورد ترك اعتیاد توضیح داد: بعد از اینكه با سازمان كنگره 60 آشنا شدم، مراحل ترك اعتیاد را طی كردم و الان پس از پاكی كامل توانستم به یك كارآفرین تبدیل شوم و با استخدام 6 نفر به پخش لوازم بهداشتی زندگی تازه ای را آغاز كرده ام.
این معتاد بهبود یافته مدعی شد عامل اصلی گرایش به اعتیاد نبود نشاط اجتماعی است و گفت: برخی تفریحات اجتماعی گران تر از قیمت مواد مخدر هستند و همین موضوع سبب می شود تا نوجوان و جوان با داشتن 15 هزار تومان و در كمتر از 5 دقیقه با تماس تلفنی به مواد مخدر دست یابد.
رستمی همچنین گفت: اگر قیمت دخانیات و حتی یك قلیان ساده بالا باشد، هر نوجوانی قادر به استعمال آن نیست و مسئولان باید جایگزین بهتر و ارزان تری برای مواد مخدر ایجاد كنند تا جوان خود بهترین راه را انتخاب كند.
وی به دسترسی آسان مواد مخدر در جامعه اشاره كرد و گفت: یكی از موضوعاتی كه باید در دستور كار مسئولان به خصوص پلیس قرار بگیرد، مبارزه با مواد مخدر است چرا كه اكنون جامعه ما به انبار مواد مخدر تبدیل شده و به راحتی و در كمترین زمان ممكن می توان به مواد مخدر دسترسی پیدا كرد.
رستمی در خصوص مشكلات معتادان بعد از ترك اعتیاد در جامعه نیز گفت: متاسفانه نگاه جامعه و مخصوصا كارفرمایان به افرادی كه سابقه اعتیاد دارند، خوب و پسندیده نیست و مواردی وجود داشته كه فرد كارفرما به محض مطلع شدن از سابقه اعتیاد كارگر او را اخراج كرده است.
به گفته این معتاد بهبود یافته اگر مسئولان سنگ اندازی نكنند و مشكلات و موانع اقتصادی را از پیش پای معتادان بهبود یافته بردازند، بخش اعظمی از مشكلات این افراد برطرف خواهد شد.
رستمی با بیان اینكه باید موانع كار و كارآفرینی را برای افراد بهبود یافته از میان برداشت، یادآور شد: درحال حاضر برای ثبت شركت با موانع متعددی روبرو شده ایم و هزینه های سنگین مالیاتی سبب شده تا عملا نه تنها یك معتاد بهبود یافته بلكه هر جوان با انگیزه ای از ادامه كار و فعالیت سالم باز بماند.

** برچسب های منفی جامعه به معتادان بهبود یافته
رییس سازمان مردم نهاد كنگره 60 نیز كه یك سمن در حوزه كمك به بهبود معتادان است،گفت: معتاد پس از ترك اعتیاد با مشكلاتی از سوی جامعه و خانواده روبرو می شود كه او را به سمت انزوا می كشاند و این دغدغه و گوشی گیری به اعتیاد مجدد وی دامن می زند.
موسی علیپور در مورد برنامه های این سازمان مردم نهاد برای معتادان بهبود یافته، افزود: در دوره های آموزشی ما 'اعتماد به نفس' به معتاد بهبود یافته تزریق می شود و فرد می تواند پس از آن برای پذیرفتن مسئولیت های اجتماعی پیش قدم باشد، اما برچسب معتاد هنوز به معتاد بهبود یافته چسبیده و اگر بخواهد یك مغازه مكانیكی یا حتی كارگر مجموعه ای شود، هیچ كس به او اعتماد نمی كند.
وی همچنین گفت: متاسفانه هنوز فرهنگ سازی لازم در جامعه برای پذیرش معتادان بهبود یافته ایجاد نشده و هیچ كس نمی خواهد باور كند كه اعتیاد یك بیماری همانند دیابت و امراض دیگر است كه فرد معتاد می تواند بعد از مدتی بهبودی حاصل كرده و سالم شود.
علیپور در خصوص نگاه جامعه به معتادان بهیود یافته تشریح كرد: كنگره 60 روزهای جمعه هر هفته برنامه های ورزشی متنوعی را برای معتادان بهبود یافته در یكی از بوستان ها تدارك می بیند، اما طی پنج سال گذشته همواره نگاه جامعه به ورزش معتادان بهبودیافته مثبت نبوده و همین كه فرد پشت میز پینگ پنگ قرار می گیرد، همسایگان در جوار پارك معترض می شوند كه چرا این افراد با سابقه اعتیاد هم بازی خانواده و فرزندان آنها شده اند.
این فعال حوزه ترك اعتیاد ادامه داد: با این وجود، معتادان بهبود یافته با همه نگاه های سرد جامعه هرگز دلسرد نشدند و با خونسردی و ملایمت توانستند نظر مثبت برخی شهروندان را طی پنج سال گذشته اخذ كرده و حتی پای شهروندان را به مسابقات گروهی باز كنند.
علیپور به موانع اصلی پیش روی كسب و كار معتادان بهبود یافته اشاره كرد و اظهار داشت: برای اشتغال زایی معتادان بهبود یافته در قزوین اقدامات خوبی انجام شده است اما متاسفانه كاغذبازی و طی كردن برخی مراحل طولانی اداری موجب شده تا فعالیت اصلی مراكز توانمندسازی معتادان با موانع متعددی روبرو شود.
وی با بیان اینكه شهرداری قزوین می تواند در بهبود اوضاع و كمك به ترك اعتیاد مساعدت های فراوانی داشته باشد، اظهار داشت: حمل و نقل وسایل ورزشی از پشت دانشگاه علوم پزشكی تا پارك پامچال (محل ورزش معتادان بهبود یافته) بسیار سخت و پرهزینه است كه تقاضا داریم شهرداری در این خصوص به ما كمك كند.
علیپور به مشكل ورزش زنان بهبود یافته از اعتیاد نیز اشاره كرد و گفت: با مشقت زیاد توانستیم در كنار یكی از بوستان ها فضایی كوچك را برای بازی فوتبال معتادان بهبود یافته اجاره كنیم و متاسفانه هنوز موفق نشدیم حتی یك تور والیبال در وسط پارك برای زنان كنگره 60 احداث كنیم.
رییس سازمان مردم نهاد كنگره 60 در خصوص نگاه منفی كارفرمایان در قبال معتادان بهبود یافته نیز گفت: اگر بتوانیم ضمانت های لازم را برای كارفرمایان فراهم كنیم معتاد بهبود یافته بی خطر بوده و تهدیدی نخواهد داشت، البته لازم است برخی سازمان های مردم نهاد در حوزه اعتیاد همواره بر عملكرد این دسته از شاغلان نظارت به عمل آورند.

**نشاط اجتماعی سدی محكم مقابل اعتیاد
روانشناس حوزه شخصیت و معاون پیشگیری اداره كل بهزیستی قزوین گفت: مطالعات نشان داده كه دوره نوجوانی به علت ویژگی های جسمی و روحی سرشار از هیجان است و نوجوان می خواهد با كنجاوی بیشتر به دنبال كشف موضوعات پیرامون خود و حتی در كانون توجهات باشد.
زهرا غلامرضایی افزود: اگر تخلیه انرژی نوجوان از سوی خانواده و جامعه به درستی صورت نگیرد، فرد تلاش می كند در اقدامی برای جبران آن به سمت و سویی گرایش پیدا كند كه برای خود و اطرافیان آسیب زا است.
این روانشناس شخصیتی در ادامه اظهار داشت: دانشمندان ریشه گرایشات انحرافی را در عدم ارتباط درست بین والدین و فرزند عنوان می كنند كه اگر این مهارت ارتباطی به مسیر درست و صحیحی منتهی شود، می تواند از رشد و بروز هرگونه ناهنجاری اجتماعی و به خصوص اعتیاد جلوگیری كند.
غلامرضایی نشاط اجتماعی را به عنوان سدی محكم در برابر ابتلا به اعتیاد دانست و گفت: یكی از موضوعاتی كه مورد نیاز نوجوانان است، فضایی با نشاط و و توام با حركات ورزشی است و فراهم كردن آن می تواند از سوی مدرسه، دانشگاه و سایر اماكن عمومی در سطح جامعه محقق شود و در كاهش آسیب های اجتماعی موثر باشد.
وی همچنین اظهار داشت: یكی از ویژگی های دوران نوجوانی این است كه فرد به دنبال گروه همسالان بوده و چندان قادر نیست رفع نیازهای خودش را در بین كانون خانواده پیدا كند كه بر همین اساس روابط اجتماعی و همنشینی با افراد مخاطره آمیز می تواند در انحراف فرد موثر باشد.
معاون پیشگیری اداره كل بهزیستی قزوین به مهارت های لازم برای گروه سنی نوجوان پرداخت و گفت: یكی از مهارت هایی كه باید در سنین نوجوانی آموخته شود، توانایی 'نه گفتن' به اطرافیان است كه به عنوان یك رفتار پیشگیرانه و اساسی در رشد صحیح این گروه سنی موثر بوده و به خودكنترلی فرد منجر می شود.
غلامرضایی ادامه داد: آموزش مهارت های زندگی بر پایه 10 محور از پیش دبستانی تا سطوح بالای جوانی باید همواره مورد تاكید نهادهای آموزشی و فرهنگ ساز قرار بگیرد چرا كه شخص بدون همراهی آموزش هرگز قادر نخواهد بود از پس مشكلات اجتماعی برآید.
وی مشكل اصلی معتادان بهبود یافته در سطح جامعه را نبود اعتماد به نفس دانست و خاطرنشان كرد: در ترك اعتیاد تنها پاكی جسم شخص مورد نظر نیست و آنچه بیش از همه اهمیت دارد، بازیابی اعتماد به نفس برای حضور مجدد در اجتماع است چرا كه معمولا برخی معتادان بهبود یافته هنوز برای فعالیت های اجتماعی آمادگی لازم و اعتماد به نفس كافی را ندارند.
غلامرضایی یادآور شد: شركای اجتماعی می توانند با دخالت در حوزه درمان و همچنین ایجاد اشتغال پایدار، برای كاهش آسیب های اجتماعی بكوشند و البته اعتبارات ما در حوزه سرمایه گذاری های پیشگیرانه باید به صورت مستمر ادامه یابد.
این روانشناس به اصل پاكی ذهن و روان معتاد بهبود یافته و جامعه به عنوان عامل اصلی ترك اعتیاد اشاره كرد و گفت: تلاش معتادان بهبود یافته برای اثبات فعالیت های اجتماعی و همچنین تغییر نگاه اجتماع به این افراد می توان در افزایش اعتماد به نفس در این افراد و همچنین ترك اعتیاد پایدار كمك بسزایی داشته باشد.

** شهرداری ها متولی اشتغالزایی برای معتادان بهبود یافته نیستند
فعال اجتماعی و رییس كمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای شهر قزوین گفت: مواد مخدر به عنوان چهارمین عامل مرگ و میر در ایران شناخته می شود و طی پیش بینی های صورت گرفته از سوی سازمان ملل تاكنون 250میلیون نفر از مردم جهان یك بار به مصرف مواد مخدر روی آورده اند.
مهدیه السادات قافله باشی در خصوص ویژگی های قزوین و بسترهای اعتیاد تصریح كرد: مهاجرپذیر بودن ، وجود نواحی كم برخوردار و دارای آسیب های اجتماعی باعث شده تا جمعیتی قابل توجه از سایه مواد مخدر مصون نباشند و همواره بیشتر از سایر بخش ها با مشكلات مصرف مواد مخدر و اعتیاد دست و پنجه نرم كنند.
وی، نشاط اجتماعی را عاملی برای كاهش آسیب های اجتماعی دانست و گفت: یكی از اقداماتی كه شورای پنجم و مجموعه مدیریت شهری در دستور كار قرار داد، روش ایجاد نشاط جمعی برای جبران كمبود فضای زندگی شهری بود كه با توجه به آپارتمان نشینی و نبود فضایی شاد در محل مسكونی، در تمام پارك ها برنامه های شاد اجرا می شود تا مردم در كنار یكدیگر نشاط داشته باشند.
قافله باشی تاكید كرد: گرچه شورای پنجم تمام همت خود را برای جلوگیری از آسیب های اجتماعی و افزایش نشاط اجتماعی به كار بسته و بودجه سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری را 36 درصد افزایش داده است، اما به لحاظ كلی تا مادامی كه آسیب های اجتماعی كاهش پیدا نكند، نشاط واقعی در جامعه حاصل نمی شود.
به گفته این عضو شورای اسلامی شهر قزوین درگیر كردن جوان با كتابخوانی، شركت در فعالیت های اجتماعی و ورزش به عنوان راهی پیشگیرانه برای مصرف مواد مخدر به حساب می آید و این موضوعات هرگز نمی تواند راه درمانی برای معضل معتادان بهبود یافته در بطن جامعه باشد.
قافله باشی در خصوص بساط میوه فروشی و دستفروشی برخی معتادان توضیح داد: شهرداری و شورای شهر متولی حوزه اشتغال برای معتادان بهبودیافته نیست و اگر مجموعه مدیریت شهری، كمیته امداد، بهزیستی، نمایندگان مجلس و سایر دستگاه برای بساط های میوه فروشی توسط معتادان بهبودیافته توصیه نامه ای صادر می كنند، صرفا یك اقدام موقتی و مسكن تلقی می شود و هرگز پایدار نخواهد بود.
این فعال اجتماعی با بیان اینكه هنوز بین تعریف بیمارگونه اعتیاد با آنچه به صورت عینی در جامعه جاری است، فاصله بسیاری وجود دارد،گفت: معتاد بهبود یافته با اراده ای پولادین توانسته چاله اعتیاد را پر و از آن رهایی یابد و متاسفانه به علت چرخه نامناسب در اجتماع به جای دریافت برچسب های مثبت و امیدوار كننده از اطرافیان، با نهایت بی اعتمادی روبرو می شود.
قافله باشی گفت: زمانی می توانیم بگوییم یك معتاد پاك شده كه جامعه برچسب معتاد را از پیشانی او بردارد و متاسفانه برعكس فضای جامعه به سمتی رفته كه معتاد بهبود یافته خسته و ناامید از جامعه به سمت دوستان و گروه های پرخطر گذشته روی می آورد.
رییس كمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای شهر قزوین خاطرنشان كرد: عدم پذیرش اجتماعی معتاد بهبود یافته در محل زندگی، مشكلات استعلام سوء پیشینه فرد و همچنین نبود اعتماد از سوی كارفرمایان باعث شده تا انتظار ما برای اشتغالزایی معتادان بهبود یافته به جای دولت به سمت سازمان های مردم نهاد و مسئله كار آفرینی متمركز باشد.
وی یادآور شد: اگر تفاهم نامه های جدی و قابل پیاده شدن با كارفرمایان منعقد شود و از سیاست های تشویقی در حوزه كسب و كار استفاده كنیم، شاید بتوان تا حدی زمینه اشتغال معتادان بهود یافته را سامان بخشید.

** چالش های معتادان بهبود یافته در خانواده و اجتماع
مدیركل بهزیستی قزوین نیز در این میزگرد گفت: معتاد بهبود یافته برای ورود به خانواده و اجتماع با چالش های جدی روبرو است و چون به اعضای خانواده ضربه روحی و مالی وارد ساخته هیچ شخصی برای سپردن شغل به وی اعتماد نمی كند و اگر بخواهد به بانك ها نیز مراجعه كند باید ضمانت های سخت تری بپردازد.
علیرضا وارثی افزود: متاسفانه متولی ثابت و مشخصی در حوزه اعتیاد و ساماندهی معتادان بهبود یافته در كشور وجود ندارد و همه دستگاه ها اقداماتشان را به صورت تیتروار و كلیشه ای به موضوعات و مسائل پیشگیری از مصرف مواد مخدر خلاصه می كنند.
وی افزود: اگر بخواهیم برای یك معتاد بهبودیافته برنامه ریزی كنیم، ابتدا باید او را به خوبی بشناسیم و اینطور نیست كه فردی با ورود به كمپ و پاك شدن جسمی بتواند بدون هیچ گونه مشكلی به جامعه بازگردد.
وارثی در مورد عوامل گرایش به اعتیاد،تصریح كرد: اقتصاد نابسامان، تورم، بیكاری و دغدغه اشتغال، مشكلات سیاسی و خبرهای ناامید كننده، برخورد ناصحیح جامعه با پدید اعتیاد، بازار مواد مخدر و حتی هنجار غلط مصرف مواد مخدر در میهمانی ها و مجالس باعث شده تا همواره زمینه مصرف مواد مخدر در جامعه افزایش یابد.
این مسئول به صفات شخصیتی در استفاده از مواد مخدر تاكید كرد و گفت: افسردگی، پرخاشگری و عدم توانایی در نه گفتن باعث می شود تا همواره فرد مستعد پذیرش مصرف مواد مخدر باشد بنابراین باید آموزش های لازم را در این خصوص از دوران كودكی پیگیری كرد.
وارثی همچنین گفت: متاسفانه نظام آموزشی و حتی خانواده ها به جای آموزش صحیح و تربیت درست فرزندان فقط به دنبال نمرات عالی و 20 هستند و تمام تلاش خود را به كار می گیرند تا فرزندشان پزشك شود، غافل از اینكه فرزندشان بدون هیچ دیدگاه عمیقی نسبت به اجتماع ممكن است بعد از فارغ التحصیلی از رشته پزشكی نیز به واسطه چالش های زندگی به مصرف مواد مخدر روی بیاورد.
مدیركل بهزیستی قزوین یادآور شد: درحال حاضر 2 مركز سرپناه شبانه برای مردان و یك مركز برای زنان بهبود یافته از اعتیاد در قزوین احداث شده تا از هرگونه مخاطرات و آسیب های اجتماعی در امان باشند كه برای پایداری این معتادان باید سایر دستگاه ها به پذیرش كمپ های ترك اعتیاد خلاصه نكرده و در راستای اشتغال آنها گام بردارند.

** نقش سمن ها در كمك به معتادان بهبود یافته و اعتمادسازی برای این قشر در جامعه
مدیركل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین گفت: اعتیاد واقعیت روز جامعه است كه به دلیل فقر فرهنگی، تربیت نادرست خانواده و جهل اجتماعی و مشكلات اقتصادی اتفاق می افتد و با تابو كردن و نادیده گرفتن آن نمی توان آنرا حل كرد.
مریم بیدخام با بیان اینكه همه دستگاه هایباید آموزش و فرهنگ سازی برای مقابله با این آسیب اجتماعی را در دستور كار قرار دهند، اظهار داشت: آموزش پیشگیری از اعتیاد باید به صورت مستمر ابتدا از خانواده و سپس از دوران پیش دبستانی تا دبیرستان و دانشگاه ادامه یابد.
وی با بیان اینكه بیش از 750 نوع مواد مخدر صنعتی در جهان شناخته شده است، اظهار داشت: طی اعلام سازمان ملل سال گذشته بیش از چهار هزار و 600 تن مواد مخدر در جهان تولید شده كه پیش بینی می شود این مقدار برای سال های آینده 2 برابر شود.
این مسئول در زمینه توانمندسازی معتادان بهبود یافته اظهار داشت: اگر قرار است برای معتادان بهبود یافته اقدامی انجام شود، باید از ظرفیت های سمن ها (سازمان های مردم نهاد) بهره برد چرا كه این نهادهای مردمی و مدنی بهتر می توانند با توده های اجتماعی ارتباط موثر برقرار كرده و اهداف مورد نظر را محقق سازند.
مدیركل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین به اعتبارات ویژه در حوزه اعتیاد اشاره كرد و گفت: سال گذشته یك میلیارد و 300 میلیون تومان اعتبار طی تفاهم نامه ای بین وزارت كشور با سایر دستگاه های استان منعقد شد تا هر دستگاه بنا به ظرفیت های خود در حوزه مبارزه با مواد مخدر و توانمندسازی معتادان اقدام كند.
بیدخام با بیان اینكه نشاط اجتماعی به برگزاری كنسرت خلاصه نمی شود،اظهار داشت: خیلی از ظرفیت های فرهنگی و هنری در استان مانند سینما مورد غفلت واقع شده كه می تواند برای نوجوانان و جوانان جاذبه های فراوانی در حوزه اوقات فراغت داشته باشد و این موضوع باید مورد اهتمام دستگاه ها باشد.
وی به كارآفرینی معتادان بهبود یافته پرداخت و خاطرنشان كرد: برای بازگشت معتادان بهبود یافته به عرصه اجتماع و از سرگیری فعالیت های اجتماعی باید به موضوع كارآفرینی توجه كرد البته خیلی از دستگاه ها اذعان دارند كه با وجود معرفی معتادان بهبود یافته به محیط های كاری، این افراد خود تمایلی به فعالیت های شغلی نداشته و یا كارفرماها راغب به پذیرفتن افراد معتاد نیستند.
بیدخام یادآور شد: اگر اشتغالزایی از سوی سازمان های مردم نهاد برای معتادان بهبود یافته صورت بگیرد بسیار پایدارتر خواهد بود و در این رابطه باید با همكاری سازمان های فنی و حرفه ای برنامه های كارآفرینی را دنبال نمود.
9925*3013