ضرورت شناسایی كانون های بحرانی سیل در غرب مازندران

به گزارش ایرنا، سیل یكی از پدیده های طبیعی همه ساله در اكثر نقاط جهان خصوصا در ایران به وقوع می پیوندد و به اعتقاد كارشناسان این رشته در صورت شناخت دلایل بروز این حادثه می توان تا حدودی از میزان خسارت ان كاست.
با این وجود، سیلی كه اخیرا دربیشتر استان های كشور جاری شد خسارت های زیادی به زیرساخت های شهری، روستایی و نیز مردم وارد كرده اما این حادثه نه تنها تهدید بلكه فرصت و تلنگری شد تا از این پس مسئولان دست اندركار با برنامه ریزی بهتر، مدیریت جدی تر و نظارت بیشتر اجازه ندهند رفتارهای نامهربانانه با طبیعت انجام گیرد و به این شكل زندگی مردم به مخاطره بیفتد.
مازندران نیز مانند دیگر استان های كشور از وقوع این پدیده طبیعی بی نصیب نبود بطوریكه در سیل 27 اسفند سال گذشته و 12 فروردین امسال خسارات سنگینی به بخش هایی از این استان خصوصا مناطق مركزی وارد شده است.
كارشناسان و صاحب نظران، دست اندازی به طبیعت مانند تخریب بی رویه جنگل ها، مراتع، تغییر كاربری های غیرمجاز اراضی جنگلی ، كشاورزی، دخل و تصرف به حریم و بستر رودخانه ها را از عمده ترین عوامل وقوع سیل در این استان می دانند.
رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران دراین باره می گوید: می توان با شناخت عوامل سیل خیزی و نیز آنچه كه باعث تشدید خسارت این پدیده می شود، راهكارهای اساسی و اصولی ارائه كرد و شدت سیل را مهار و خسارت های ناشی از آن را كاهش داد.
محمد رسول رجبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: سیل در حقیقت یك پدیده طبیعی بوده به خودی خود بلا نیست و آنچه این پدیده را تبدیل به بلا كرده فعل و انفعالات بشری است كه آنها را بوجود آورده است.
این كارشناس منابع طبیعی، ساخت وسازهای بی رویه، از بین بردن پوشش گیاهی، دخل و تصرف به حریم و بستر رودخانه ها، تغییركاربری های غیرمجاز و نیز برداشت های بیش از حد متعارف شن و ماسه از بستر رودخانه ها را از علت های اصلی وقوع سیل در این منطقه بیان كرد.
وی گفت: نتیجه این بی مهری ها با طبیعت آن شد كه امروز مشاهده شده جریان آب در رودخانه ها از مسیرطبیعی اش خارج و اراضی پشت رودخانه ها را فراگیرد و خسارت های جبران ناپذیری به بخش های مختلف وارد نماید.
به گفته رجبی، بررسی ها و تحلیل های كارشناسی نیز موید آن است كه عمده سیلاب های رخ داده در كشور متاثراز بارش ها درحوزه آبخیز بوده است كه به شكل طغیان در آبراه ها و رودخانه ها نمایان می شود.
وی گفت: نكته دیگر آنكه در فرآیند سیل با یك نگرش سیستماتیك حدود سه مولفه اصلی نقش اساسی ایفا می كند و آن اینكه ورودی سیستم كه بارش بوده پیش بینی، مقدار ، شدت و مدت آن از سوی سازمان هواشناسی اعلام می شود.
این كارشناس منابع طبیعی اضافه كرد: خروجی سیستم دبی جریان رودخانه یا همان سیلاب نیز وزارت نیرو اندازه گیری می كند و آخرین مولفه كه همان حوزه آبخیز می باشد فرآیند تبدیل بارش به رواناب را برعهده دارد كه با توجه به سطح حوزه آبخیز، خصوصیات پوشش گیاهی، بویژه خاك و شرایط شیب منطقه عكس العمل متفاوتی نسبت به بارش نشان می دهد.
به گفته رجبی، با این نگاه، می توان كانون های بحرانی سیل خیز را شناسایی و در بعد پیشگیری ، مقابله و مهار سیل برنامه ریزی كرد.
** شناسایی نقاط بحرانی راهكار اساسی پیشگیری از سیل
فرماندار چالوس، شناسایی كانون های بحرانی و سیل خیز را یكی از راهكارهای اساسی برای پیشگیری از بروز این بلای طبیعی معرفی و تاكید كرد كه اعضای ستاد مدیریت بحران باید بدون تاخیر دراین حوزه فعالیت كنند.
محمد ناصر زندی در نشستی كه بتازگی با موضوع ساماندهی رودخانه های چالوس در فرمانداری شهرستان برگزار شد، گفت كه به مسئولان دستگاه های اجرایی از جمله منابع طبیعی و آبخیزداری، شهرداری ها ، منابع امور آب و حتی بنیاد مسكن انقلاب اسلامی ماموریت داده شد تا پایان این ماه كانون های بحرانی وقوع سیل را شناسایی و به فرمانداری گزارش دهند.
فرماندار چالوس گفت: قطع و جمع آوری درختان افتاده مزاحم در مسیر و بستر رودخانه ها یكی از دلایل بروز خسارت در جریان بارندگی های شدید است كه لازم است برای جمع اوری انها برنامه ریزی شود.
زندی، خواستار تهیه نقشه های تطبیقی با هدف بررسی وضعیت رودخانه ها در پنج دهه گذشته و قیاس آن با وضعیت كنونی ، شناسایی واحدهای مسكونی، صنعتی و تجاری غیرمجاز در حریم رودخانه ها، بازدید از وضعیت سدهای انحرافی چالوس و سیاه بیشه ، لایروبی مجدد رودخانه ها با هدف پیشگیری ازجریان احتمالی سیل در این شهرستان شد.
** وجود درختان مزاحم عامل طغیانی شدن رودخانه ها و وقوع سیل
شهردار چالوس نیز گفت: اگرچه امسال برای ساماندهی رودخانه با هدف پیشگیری از وقوع سیل حدود 35 میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شده وهم اكنون پیمانكار مشغول فعالیت است ولی كانون های بحرانی فراوانی وجود دارد و ممكن است با هر بارندگی شدید سیلی در این شهر رخ دهد و خرابی هایی به بار آورد.
جعفر ردایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ، وجود درختان مزاحم افتاده و ایستاده در بستر و حریم رودخانه ها یكی از نقاط سیل خیز معرفی كرد و افزود: طی بازدیدی كه با همراهی برخی از مسئولان بویژه دادستان این شهر از مناطق این شهر بویژه خیابان ورزش صورت گرفت با مشاهده درختان مزاحم در بستر و حریم رودخانه چالوس پی به این ادعا بردند.
وی ادامه داد: در بالادست رودخانه چالوس نیز سرشاخه ، زباله و نیز نخاله های فراوانی دیده می شود بنابراین باید به گونه ای برنامه ریزی كرد تا بتوان هفته ای یكبار این زباله ها را جمع آوری نمود.
شهردار چالوس ابراز امیدواری كرد كه با دریافت مجوز قطع درختان بتوان بزودی آن ها را قطع كرد منتهی سست شدن پایه های پل كمربندی چالوس به علت آب بردگی دیواره، بستر و كف رودخانه ممكن است هرلحظه این پل تخریب شود هرچند در این حوزه اقداماتی هم صورت گرفته ولی باید با جدیت موضوع پیگیری شود.
**ایجاد سازه های غیراستاندارد بر روی رودخانه ها
مدیر منابع امور آب شهرستان های نوشهر ، چالوس و كلاردشت نیز گفت: شاید در این سال ها در یك دوره زمانی شاهد كاهش نزولات جوی و نیز پائین آمدن میزان دبی یا خشك شدن برخی از نهرها و رودخانه ها در این شهرستان ها بوده ایم ولی عده ای افراد سودجو اقدام به ایجاد سازه های با ارتفاع كم به روی این رودخانه ها كردند.
در شهرستان های نوشهر، چالوس و كلاردشت حدود 22 رودخانه فصلی و دائمی به طول حدود 550 كیلومتر جریان دارد كه در میان انها رودخانه های چالوس و سردابرود حفاظت شده است.
حامد عبداللهی افزود: به عنوان نمونه سیلی كه در تیرماه سال 90 در كلاردشت رخ داد پس از اسیب شناسی نقاط قوت و ضعف پی برده شد كه عده ای از افراد با ایجاد پل های با ارتفاع كم بر روی رودخانه ها باعث گرفتگی نهرها و نیز طغیانی شدن رودخانه ها و در نهایت وقوع سیل شدند.
وی اظهار داشت: هم اكنون سازه های غیرمجاز در حریم رودخانه ها نیز وجود دارد كه بنوعی باعث طغیانی شدن رودخانه ها شده و باید برای تخریب آن ها برنامه ریزی و اقدام كرد.
**وجود بناهای غیرمجاز در حریم رودخانه ها
فرماندار رامسر نیز گفت: بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم رودخانه ها برای كاهش خسارات به هنگام جاری شدن سیل تخریب خواهند شد.
بر اساس گزارش هواشناسی، رامسر جزو پرباران ترین شهرستان های غربی مازندران است و رودخانه های فصلی و دائمی این منطقه پس از بارندگی شدید باافزایش دبی آب رو به رو می شوند كه احتمال جاری شدن سیل وجود دارد.
بارندگی شدید به مقدار 300 میلی متر طی 24 ساعت در 13 مهر ماه پارسال، باعث طغیانی شدن رودخانه ها و نیز جاری شدن سیل در رامسر شد كه حدود 152 میلیارد تومان به این شهرستان خسارت زد.
محمد آزاد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با ابراز نگرانی از افزایش دما در ماههای آینده و نیز آب شدن برف در ارتفاعات و احتمال وقوع سیل در این شهرستان به خبرنگار ایرنا گفت: امروز بیشترین دل نگرانی و دغدغه اعضای ستاد مدیریت بحران پیشگیری از بلایای طبیعی و كاهش خسارات ناشی از آن است و یكی از مهم ترین كارها این است حریم رودخانه ها آزاد شود.
فرماندار رامسر افزود: بناهای غیرمجاز در حریم رودخانه ها پس از شناسایی كامل و با هماهنگی دستگاه قضایی تخریب خواهد شد تا زیرساخت های حوزه شهری و روستایی و زندگی مردم در معرض تهدید سیل قرار نگیرد.
براساس آمار موجود، حدود 30 شاخه رودخانه طغیانی در شهرستان های غربی مازندران جاری است و رودخانه های چالكرود،صفارود ، ترك رود، صفارود، نسارود و پلنگ رود جزو رودخانه های شهرستان رامسر هستند كه با هر بارندگی شدید طغیان می كنند و در نهایت سیل و سیلاب این شهرستان را در بر می گیرد.
مدیر امور منابع آب شهرستان های عباس آباد، تنكابن و رامسر نیز پیش از این در گزارشی به ایرنا، تجاوز و تصرف حریم و بستر رودخانه ها و ساخت و سازهای غیرمجاز را از علت های طغیانی شدن رودخانه ها در این شهرستان ها دانست و گفت كه به عنوان نمونه به خاطر همین اعمال خلافكارانه عده ای از افراد، عرض یكی از رودخانه ها به حدود 25 متر كاهش یافته كه هم اكنون با ساماندهی آن به عرض 100 متر رسید.
فرماندار رامسر با انتقاد از بی تدبیری مسئولان ادوار گذشته نسبت به عدم برخورد با متصرفان حریم رودخانه های این شهرستان ، افزود : دولت هم بتازگی دستور داده تا هرچه سریع تر ساخت وسازهای غیرمجاز در حریم رودخانه های شناسایی و نسبت به جا به جایی آن ها در قالب طرح مطالعاتی در دستور كار نهادهای اجرایی قرار گیرد.
رئیس جمهوری هم اخیرا به وزیر كشور دستور داد تا استانداران با همكاری شهرداری ها مكان ها و ساختمان های درمعرض خطر سیل را شناسایی و گزارش دقیقی را به هیات وزیران ارائه دهند.
فرماندار رامسر گفت كه برهمین اساس به تمامی مسئولان دستگاه های مرتبط و نیز اعضای ستاد مدیریت بحران شهرستان نیز توصیه و تاكید شده تمامی نقاط بحرانی و سیل خیز را شناسایی و بدون اتلاف وقت به فرمانداری گزارش دهند و كوتاهی در این زمینه پذیرفته نیست.
7078 / 1602/1899